Paul u ri: “Endzhaku ka loko muzala wa mina a ndzi tlhontlhile, ndzi n’wi tlimbe nkolo. A ndzi lava ku n’wi dlaya.”

Marco u ri: “Loko ndzi ri ekaya a ndzi hatla ndzi kwata hambiloko mhaka ya kona yi nga vuli nchumu. Xin’wana ni xin’wana lexi a ndzi xi kuma a ndzi xi khahlela xi wela ekule.”

Swi nga endleka vo tala va hina a hi kwati hi yona ndlela leyi. Hambiswiritano, hinkwerhu swa hi tikela ku tikhoma mikarhi yin’wana. Leswi swi vangiwa hi leswi hi velekiweke ni xidyoho lexi hi xi kumeke eka munhu wo sungula, ku nga Adamu. (Rhom. 5:12) Van’wana va fana na Paul na Marco, va tsandzeka ku tikhoma loko va kwatile. Van’wana swa va tikela ku lawula ndlela leyi va ehleketaka hayona. Va tshamela ku ehleketa hi swilo leswi va swi chavaka kumbe leswi nga va khomangiki kahle. Kasi van’wana, swa va tikela ku papalata ku tikhoma ko biha hi swa masangu, ku nwa byala ku tlula mpimo kumbe ku dzaha swidzidziharisi.

Vanhu lava tsandzekaka ku lawula swiendlo swa vona, leswi va swi ehleketaka ni leswi va swi navelaka, va nga tionhela vutomi. Kambe hi nga swi papalata sweswo. Njhani? Hi ku hlakulela moya wo tikhoma. Leswaku hi kota ku endla tano, a hi buleni hi swivutiso swinharhu leswi landzelaka: (1) I yini ku tikhoma? (2) Hikwalahokayini swi ri swa nkoka? (3) Hi nga yi hlakulela njhani mfanelo leyi, leyi nga yin’wana ya “mihandzu ya moya”? (Gal. 5:22, 23) Endzhaku, hi ta bula hi leswi hi nga swi endlaka loko mikarhi yin’wana hi tsandzeka ku tikhoma.

Munhu loyi a kotaka ku tikhoma a nga pfumeli ku lawuriwa hi mitlhaveko yakwe. Kurinasweswo, u papalata ku vulavula ni ku endla swilo leswi nga xi tsakisiki Xikwembu.

Yesu u hi kombe leswi swi vulaka swona ku tikhoma. Bibele yi ri: “Loko a tseketseriwa, a nga tlheriselanga hi ku tseketsela. Loko a xanisiwa, a nga xungetanga, kambe u hambete a tinyiketa eka loyi a avanyisaka hi ku lulama.” (1 Pet. 2:23) Yesu u tikhomile loko vakaneti va n’wi hlekula hi nkarhi lowu a hayekiwe emhandzini. (Mat. 27:39-44) Loko a nga si hayekiwa emhandzini, u kombise moya wa ku tikhoma hi ndlela leyi hlamarisaka loko varhangeri va vukhongeri va n’wi vutisela swivutiso hi xikongomelo xo n’wi phasa. (Mat. 22:15-22) U tlhele a hi vekela xikombiso lexinene ngopfu loko Vayuda lava hlundzukeke va n’wi hoxetela hi maribye! Ematshan’wini yo tlherisela, “Yesu [u tumberile] kutani a huma etempeleni.”—Yoh. 8:57-59.

Xana hi nga swi kota ku tekelela Yesu? Ina. Muapostola Petro u tsale a ku: “Kreste u xanisekele n’wina, a mi siyela ntila leswaku mi landzelerisisa mikondzo yakwe.” (1 Pet. 2:21) Hambileswi hi velekiweke ni xidyoho, hi nga swi kota ku tikhoma ku fana na Yesu. Hikwalahokayini swi ri swa nkoka ku endla tano?

Hi fanele hi tikhoma loko hi lava ku amukeleka eka Yehovha. Hambiloko se hi ri ni malembe yo tala hi tirhela Yehovha hi ku tshembeka, vuxaka bya hina na yena byi nga onhaka loko hi tsandzeka ku lawula leswi hi swi vulaka ni ku swi endla.

Ehleketa hi Muxe, loyi “a a rhule ku tlula vanhu hinkwavo lava a va ri ehenhla ka vuandlalo bya misava” enkarhini wakwe. (Tinhl. 12:3) Endzhaku ko tiyiselela Vaisrayele loko va ri karhi va gungula ku ringana malembe yo tala, Muxe u tsandzeke ku tikhoma. U hlundzuke ngopfu loko va tlhela va gungula hi mhaka ya ku kayivela ka mati. A nga vulavulanga kahle na vona, u te: “Twanani, sweswi, n’wina vaxandzuki! Xana hi ta mi humesela mati eribyeni leri?”—Tinhl. 20:2-11.

Muxe u tsandzeke ku tikhoma. A nga yisanga ku dzuneka eka Yehovha loyi ku nga yena a humeseke mati hi singita. (Ps. 106:32, 33) Hikwalaho ka sweswo, Yehovha a nga n’wi pfumelelanga ku nghena eTikweni leri Tshembisiweke. (Tinhl. 20:12) Swi nga endleka leswaku Muxe u tisole vutomi byakwe hinkwabyo hikwalaho ka leswi a tsandzekeke ku tikhoma.—Det. 3:23-27.

Hi dyondza yini? Hambiloko ku ri khale hi tirhela Yehovha, a hi fanelanga hi vulavula hi ndlela yo biha ni vanhu lava hi nyangatsaka kumbe lava faneriwaka hi ku tshinyiwa. (Efe. 4:32; Kol. 3:12) I ntiyiso leswaku loko hi ya hi kula, swa tika ku tikhoma. Kambe tsundzuka Muxe. A hi swi lavi ku onha ndhuma ya ku tshembeka ka hina hikwalaho ko tsandzeka ku tikhoma. Hi nga yi hlakulela njhani mfanelo leyi ya nkoka?

Khongela u kombela moya wo kwetsima. Hikwalahokayini? Hikuva ku tikhoma i xiphemu xa mihandzu ya moya wa Xikwembu naswona Yehovha u nyika moya wakwe eka lava va wu kombelaka. (Luka 11:13) Hi ku tirhisa moya wakwe, Yehovha u hi nyika matimba lawa hi ma lavaka. (Filp. 4:13) a nga tlhela a hi pfuna hi hlakulela mihandzu yin’wana ya moya yo tanihi rirhandzu, leri nga ta hi pfuna hi kota ku tikhoma.—1 Kor. 13:5.

Papalata swilo hinkwaswo leswi nga endlaka u tsandzeka ku tikhoma. Hi xikombiso, papalata ti-website ni vuhungasi lebyi nga basangiki. (Efe. 5:3, 4) Hi fanele hi papalata swilo hinkwaswo leswi nga hi ringaka hi endla swilo swo biha. (Swiv. 22:3; 1 Kor. 6:12) Hi xikombiso, munhu loyi a  ringekaka hi ku olova emhakeni ya ku tikhoma ko biha hi swa masangu, swi nga lava a papalata tibuku ni tifilimi ta swa marhandzu hi ku helela.

A swi olovi ku yingisa xitsundzuxo lexi. Kambe loko hi endla matshalatshala, Yehovha u ta hi nyika matimba leswaku hi kota ku tikhoma. (2 Pet. 1:5-8) U ta hi pfuna hi kota ku lawula swiendlo swa hina, miehleketo ni leswi hi swi vulaka. Ku tiyisekisa mhaka leyi, Paul na Marco, lava boxiweke eku sunguleni ka nhlokomhaka leyi, va dyondze ku lawula ku hlundzuka ka vona. Twana hi ta makwerhu un’wana loyi a hatla a hela mbilu loko a ri eku chayeleni naswona a tala ku holova ni vachayeri van’wana. U endle yini hi mhaka yoleyo? U ri: “A ndzi khongela hi mhaka leyi siku ni siku. Ndzi hlaye tinhlokomhaka leti vulavula hi ku tikhoma ndzi tlhela ndzi hlokohata tindzimana to karhi ta Bibele. Hambileswi ku nga khale ndzi tirhela emhakeni leyi, swa ndzi pfuna ku sungula siku hi ku titsundzuxa leswaku ndzi fanele ndzi tikhoma. Loko ku ri na laha ndzi faneleke ndzi ya kona, ndzi suka ka ha ri ni nkarhi leswaku ndzi papalata ku tsutsumisa nkarhi.”

Mikarhi yin’wana, hi ta tsandzeka ku tikhoma. Loko sweswo swi endleka, hi nga chava ni ku khongela eka Yehovha. Kambe wolowo hi wona nkarhi lowu hi faneleke hi khongela ha wona. U nga ha yimayimi, khongela eka Yehovha. N’wi kombela a ku rivalela, a tlhela a ku pfuna naswona tiyimisele ku nga ha engeti xihoxo lexi fanaka. (Ps. 51:9-11) Loko u khongela u kombela ku rivaleriwa, Yehovha u ta xi yingisa xikhongelo xa wena. (Ps. 102:17) Muapostola Yohane u vula leswaku ngati ya N’wana wa Xikwembu ya hi “basisa eswidyohweni hinkwaswo.” (1 Yoh. 1:7; 2:1; Ps. 86:5) Tsundzuka, Yehovha u byela malandza yakwe leswaku ma hambeta ma rivalelana. Hikwalaho, ha tiyiseka leswaku na yena u ta hi rivalela.—Mat. 18:21, 22; Kol. 3:13.

Yehovha a a nga tsakanga loko Muxe a tsandzeka ku tikhoma emananga. Hambiswiritano, u n’wi rivalerile. Rito ra Xikwembu ri vula leswaku Muxe a a ri ni ripfumelo leri tiyeke swinene. (Det. 34:10; Hev. 11:24-28) Yehovha a nga n’wi pfumelelanga Muxe leswaku a nghena eTikweni leri Tshembisiweke kambe u ta n’wi amukela hi mandla mambirhi emisaveni leyi nga Paradeyisi kutani a n’wi nyika vutomi lebyi nga heriki. Na hina hi nga hanya eParadeyisini hilaha ku nga heriki loko hi tikarhatela ku hlakulela ku tikhoma, ku nga mfanelo ya nkoka swinene.—1 Kor. 9:25.