Nen video ma nwang'ere

Nen lembe ma nwang'ere i iye

THIWIWEC MI 27

Kud ipar piri giri nikadhu mukero

Kud ipar piri giri nikadhu mukero

“Ayero . . . ni dhanu ceke ma ni i kindwu kubang’gi kubang’gi, ng’atuman ie kud upid pire gire ma sagu ma maku ie pidi; ento ie pid kumeni calu pidoie bedo nger.”​—RUM. 12:3.

WER 130 Wabed dhanu ma timo kisa

I ADUNDO *

1. Nimakere ku Jufilipi 2:3, pirang’o jwigiri copo ketho wabedo ku winjiri ma cuu ku jumange?

WAJWIGARA niworo cik pa Yehova, pilembe wanyang’ nia en re m’eng’eyo gin ma ber nisagu zoo ma watie ku yenyne. (Ef. 4:22-24) Jwigiri cwaluwa niketho yeny pa Yehova i kabedo ma kwong’a, man nineno jumange nia pigi tek nisaguwa. Eno ketho wabedo ku winjiri ma cuu ku Yehova, man kud umego ku nyimego mi cokiri.​—Som Jufilipi 2:3.

2. Jakwenda Paulo ugam ung’eyo lembang’o, man wabineno lembang’o i thiwiwec maeni?

2 Re ka wabedo ngo ku wang’wa, wan bende wacopo mondo i kura mi dhanu mi ng’om maeni ma giting’iri, man ma gimariri gigi. * Cicopere nia lembuno ugam utimo Jukristu moko mi rundi ma kwong’a bende, pilembe jakwenda Paulo ugam ukiewo ni Jukristu mi Roma kumae: “Ayero . . . ni dhanu ceke ma ni i kindwu kubang’gi kubang’gi, ng’atuman ie kud upid pire gire ma sagu ma maku ie pidi; ento ie pid kumeni calu pidoie bedo nger.” (Rum. 12:3) Paulo ugam ung’eyo nia etie rac ungo nia ng’atini upar pire gire i kadhiri moko. Ento jwigiri bikonyowa kara kud wapar piwa giwa nikadhu mukero. I thiwiwec maeni, wabineno nia jwigiri romo konyowa nenedi kara kud wapar piwa giwa nikadhu mukero i lembe adek ma e: (1) I gamiri, (2) ka watie ku rwom i dilo pa Yehova, man (3) kinde ma wabetio ku kusika mi weco ku jurimo i Internet.

NYUTH JWIGIRI I GAMIRI PERI

3. Pirang’o saa moko koso winjiri bewok i gamiri, man jumoko ginwang’u nia kwayu gitim ang’o?

3 Yehova uketho gamiri ubed ni gin ma nyayu mutoro i i nico ku dhaku. Re calu ma gin ario ceke gileng’ ungo, saa moko koso winjiri romo wok i kindgi. Jakwenda Paulo ukiewo nia ju m’ugamiri ging’ei nia gibinwang’iri ku peko moko kokoro. (1 Kor. 7:28) Jumoko ginwang’u nia gicuku thubiri dit i gamiri migi, eno ketho saa moko gicopo caku penjiri nia eni ke gigamiri nedi! Ka giweko paru mi ng’om maeni umondo i wigi, giromo caku paru nia ukwayu gilal gamiri migine cen. Ka ng’atu m’ugamere utie ku paru ma kumeno, eno nyutho nia ebeparu pire gire nisagu pi jadhoge mi gamiri.

4. Wacikara ngo nitimo ang’o?

4 Ukwayu ngo wabed wapar nia watimo rac ma wagamara. Wang’eyo nia Biblia uyio nia jucopo lalu gamiri pi thelembe acel kende, niwacu ka ng’atu acel utimo lembsasa mi tarwang’. (Mat. 5:32) Pieno ka wacaku benwang’ara ku peko i gamiri mwa, ukwayu ngo wacak penjara ku penji ma calu ve: Eni nia dhaku kunoke nico para e ubedieng’ kuda andha? Eni nia emara de? Kan acidh agamara ku ng’atu mange nia acopo bedo ngo ku mutoro? Tek wacaku bepenjara kumeno, nwang’u wabedieng’ piwa giwa, ento wabedieng’ ungo pi jadhogwa mi gamiri. Rieko mi ng’om maeni copo cweli nia ilub lembe moko ci m’ineno nia copo mio iri anyong’a, kadok nwang’u eromo kwayu nia ilal gamiri peri de. Ento rieko m’uai i bang’ Mungu uwacu nia ‘ng’atuman ie kud upid kum piny pare kende, ento ng’atuman ie pid kum piny mi juwadi bende.’ (Flp. 2:4) Yehova ubemito ibed i gamiri peri ento kud ilale alala. (Mat. 19:6) Ebemito ilar ipar mi kwong’o pi jadhogi mi gamiri ento piri giri ngo.

5. Nimakere ku Juefeso 5:33, nico ku dhaku gicikiri nitimo ang’o i kindgi?

5 Nico ku dhaku gicikiri ninyutho mer man woro i kindgi. (Som Juefeso 5:33.) Biblia ubeponjowa nia etie ber nimio, kakare nikuro nia jumange re ma gimii iwa. (Tic. 20:35) Dong’ kite ma kani ma bikonyo nico ku dhaku kara ginyuth mer man woro i kindgi? Jwigiri re ma bikonyogi. Nico kunoke dhaku ma jwigere yenyo ngo bero pare gire, ento eyenyo bero “pa wadi re.”​—1 Kor. 10:24.

Nico ku dhaku ma gitie ku jwigiri gitimo ngo por i kindgi, ento gitimo tic i acel (Nen udukuwec mir 6)

6. Lembe ma Steven giku Stephanie gikoro ubemio iri ponji ma kani?

6 Jwigiri udaru konyo Jukristu ma dupa ma gigamiri nikwo ku mutoro i gamiri migi. Ku lapor, won ot moko ma nyinge Steven uyero kumae: “Ka wubedo i acel, wutimo lembe ceke karacelo, akecane ka peko uwok. Kakare niparu nia ‘ang’o ma pire tek ira? ibiparu nia ang’o ma pire tek iwa?’” Min ot pare ma nyinge Stephanie de utie ku paru ma rom; eyero kumae: “Ng’atu moko mbe ma mito nia gikwo ku ng’atu ma giwinjiri ngo gikude. Ka teliri moko uwok, wasayu ning’eyo nia ang’o m’unyolo telirine. I ng’eye warwo, watimo sayusac man waweco iwi lembene. Wayiko lembe m’unyothere, man ng’atu ma loko lembe iwi wadi umbe.” Nico ku dhaku gibedo kud anyong’a tekene ng’atuman ubeparu ngo nia pire tek nisagu wadi.

TIM NI YEHOVA KU JWIGIRI

7. Kan umego moko unwang’u rwom i dilo pa Yehova ukwayu ebed ku paru ma kani?

7 Waneno nia etie rwom ma lee dit nitimo ni Yehova i ayi moko ci. (Zab. 27:4; 84:10) Etie ber dit kan umego moko utie ayika nimiere nitimo lee i dilo pa Yehova. Biblia uyero kumae: “Tek ng’atu moko beyenyo tic pa jalieu, nwang’u ebeyenyo tic ma ber.” (1 Tim. 3:1) Re kan enwang’u rwomne, ecikere ngo nicaku paru nia edaru doko ng’atu ma pire tek magwei. (Lk. 17:7-10) Ukwayu ebed ku lembakeca mi konyo jumange ku jwigiri.​—2 Kor. 12:15.

8. Lapor pa Diotrefe, p’Uzia man pa Absalom ubemio iwa ponji ma kani?

8 Biblia uweco pi dhanu moko ma gibed giparu nia gin re ma pigi tek lee dit. Ku lapor, Diotrefe ubino ngo ng’atu ma mol. Ebed emaru “nitelo wi lembe ceke en” i cokiri. (3 Yoh. 9, B.L.L.) Kuhaya uketho Uzia umito etim tic ma Yehova umio ire ngo. (2 Kei. 26:16-21) Absalom umito ebed ubimo, pieno etimere ve nia emaru dhanu, kara gidik cing’gi kude. (2 Sam. 15:2-6) Nimakere ku lembe ma Biblia ukoro iwi dhanu ma jukwanu eno, ubenen kamaleng’ nia Yehova umaru ngo ju ma giyenyo yung migi gigi. (Rie. 25:27) Ng’atu ma ting’ere man ma yenyo yung nwang’ere ku peko kokoro nindo moko.​—Rie. 16:18.

9. Yesu uweko iwa lapor ma kani?

9 Yesu ubino ngo ve dhanu ma jukuhaya ma jukwanu eno. Biblia ukoro nia, ‘kadok nwang’u ebedo ayi pa Mungu, re eparu ngo nia ebed rom ku Mungu.’ (Flp. 2:6) Yesu m’utie ng’atu mir ario ngi i ng’ei Mungu de uparu ngo nia pire tie tek nisagu zoo. Eyero ni julub pare kumae: “Ng’atu ma nyathigi i kindwu ceke, ng’atuno en e dit.” (Lk. 9:48) Etie mugisa ma dit nitimo tic karacelo ku juyab yo, jukony tic, judong cokiri man juliew mi twodiri ma gitie ku jwigiri calu Yesu! Tekene watie dhanu ma wajwigara, eno biketho wabimaru jumange lee. Yesu uyero nia Jukristu mandha gicikiri ninyutho mer i kindgi.​—Yoh. 13:35.

10. Ukwayu itim ang’o kan inwang’u nia lembe moko ubekadhu i cokiri mwu, man inwang’u nia judong cokiri gibeyike ngo i ayi m’ukwayere?

10 Icikiri nitimo ang’o kan ineno nia lembe moko ubekadhu i cokiri mwu, man ibeparu nia judong cokiri gibeyiko ngo lembene i ayi m’ukwayere? Kakare ning’ur i kumgi, ukwayu inyuth jwigiri man idik cingi ku ju m’ubetelowic. (Ebr. 13:17) Kara itim kumeno, ukwayu ikepenjiri kumae: ‘Eni nia lembene ndhu e lee magwei m’ukwayu jukeyike kokoro? Nyo eni re m’utie saa m’ukwayu juyik ko lembene? Nyo etie rwom para niyiko lembene? Nyo andha abetimo kero niketho cokiri ubed i acel kunoke nyo abemito jung’ei nia an re ma pira tek hai?’

Ju ma gitie ku rwom ukwayu ngo ging’eiri kende kende ni kum bodho ma gitie ko, ento ukwayu bende ging’eiri ni kum jwigiri (Nen udukuwec mir 11) *

11. Nimakere ku Juefeso 4:2, 3, ka wabetimo ni Yehova ku jwigiri eno bikelo adwogi ma kani?

11 Yehova neno jwigiri ni gin ma pire tek nisagu bodho, man bedo i acel ni gin ma pire tek nisagu tego. Pieno, ii ku kero peri zoo kara itim ni Yehova ku jwigiri. Kan itimo kumeno, ibiketho cokiri bibedo i acel. (Som Juefeso 4:2, 3.) Miiri lee i tic mi rweyo lembanyong’a, sai yore mi konyo jumange man tim igi bero. Bed inyuth jol ni dhanu ceke kadok ni ju ma gimbe ku rwom i cokiri de. (Mat. 6:1-4; Lk. 14:12-14) Tekene ibejwigiri man ibetimo tic karacelo kud umego ku nyimego peri, gibineno nia itie jabodho, ento m’usagu zoo, gibineno nia itie ku jwigiri.

NYUTH JWIGIRI KINDE M’IBETIO KU KUSIKA MI WECO KU JURIMO I INTERNET

12. Nyo Biblia ucwaku nia wabed ku jurimo? Kekor.

12 Yehova ubemito wabed wanamb ku wedi mwa man ku jurimbwa. (Zab. 133:1) Yesu de ubino ku jurimo ma beco. (Yoh. 15:15) Biblia uweco pi bero ma wanwang’u ka watie ku jurimo ma beco. (Rie. 17:17; 18:24) Eyero bende nia etie ber ungo nikoyiri kendjo. (Rie. 18:1) Ju ma dupa beparu nia ku yore mir Internet gicopo bedo ku jurimo dupa, man eno copo ketho ginwang’iri nia gitie kendgi ngo. Re ukwayu wabed ku wang’wa kinde ma wabetio ku kusika mi weco ku jurimo i Internet.

13. Pirang’o dhanu moko ma gitio ku kusika mi weco ku dhanu i Internet ginwang’iri nia tijgi mbe man cwinygi tur?

13 Sayusac ma tung’ tung’ ma jutimo unwang’u nia dhanu ma gitimo saa ma lee nisayu wec man cal ma juketho i kusika mi weco ku jurimo i Internet, tokcen ne ginwang’u nia gicopo tundo ngo katiend jumange, e cwinygi gam tur. Pirang’o? Thelembene acel copo bedo nia wang’ ma pol, cal ma dhanu beketho i Internet benyutho kwa lembe ma beco ma gikadhu kud i ie i kwo migi. Gilondo kwa cal ma beco ma migi, mi jurimbgi, man mi kabedo ma leng’ ma gicidho i ie, ka giketho i Internet. Ng’atu m’ubeneno cal ma kumeno copo nwang’u nia en kara tije mbe magwei. Nyamego Christian ma tie ku oro 19 ukoro kumae: “Kinde m’agam amondo i Internet man aneno cal ceke ma jurimba gimaku cing’ ma gicidh ginambu i thum pa yenga, ma an ke cing’ nica adong’ i pacu, lembene nyang’a ngo.”

14. Juk ma nwang’ere i 1 Petro 3:8 ubekonyowa nenedi nitio ku kusika mi weco ku jurimo ku rieko?

14 I andha, kite ma ber mi tio ku kusika mi weco ku jurimo utie. Ku lapor, wacopo tio kude pi niweco ku wedi mwa man ku jurimbwa. Re nyo idaru neno de nia dhanu moko beketho cal, video, man gikiewo wec pi nitelo nen pa dhanu i wigi gigi? Ka ng’atini ubetimo kumeno, nwang’u ebemito jung’ei nia en re m’esagu jumange ceke. Jumoko ke gikiewo wec ma reco i kum cal migi ma giketho i kusika mi weco ku jurimo, kunoke i kum cal mi jumange. Jukristu gicikiri nibedo ku jwigiri man nimaru jumange. Pieno, ukwayu ngo gitii ku kusika mi weco ku jurimo i ayi maeno.​—Som 1 Petro 3:8.

Kan ibeketho video, cal, kunoke ikiewo wec moko i Internet, nyo ebed eketho juparu nia itie ng’atu ma ting’ere kunoke ma jwigere? (Nen udukuwec mir 15)

15. Biblia copo konyowa nenedi kara kud wakethara nia piwa tek nisagu jumange?

15 Kan ibed itio ku kusika mi weco ku jurimo, kepenjiri kumae: ‘Nyo wec m’abed akiewo, cal, kunoke video m’abed aketho i kusika mi weco ku jurimo ketho jumange gineno nia ve abeting’ara? Nyo lembe m’abetimo ketho kumira mondo i jumange?’ Biblia uwacu kumae: “Kum ceke ma ni i ng’om, awanya ma rac mi kum kud awanya ma rac mi wang’ kud ayunga mi kwo maeni, en e pa Wego ngo, ento en e mi ng’om.” (1 Yoh. 2:16) Buku moko ma koro i lembe mi Biblia uwacu nia jucopo tio ku wec ma nia “ayunga mi kwo maeni” pi niweco pi ng’atu ma kethere en gire nia pire tek nisagu zoo. Jukristu ginwang’u ngo nia pigi tek nisagu jumange, man gimito ngo juyunggi; ento gitio ku juk ma e ma nwang’ere i Biblia: “Ku wayeny yung ma juyung kowa mananu, ma wasend ko juwadwa ma nia ng’atuman usend wadi man usend wadi, ma kumira de negwa kum juwadwa man kum wadi man kum wadi.” (Gal. 5:26) Ka watie dhanu ma wajwigara, wabimaru ngo nia walub lapor mi dhanu mi ng’om maeni ma giting’iri, man ma gimito jumange unen nia pigi tie tek nisagu zoo.

BED KU PARU M’UMAKU PINY

16. Pirang’o ukwayu ngo wabed jukuhaya?

16 Ukwayu wabed wajwigara, pilembe dhanu ma giting’iri gimbe ku ‘pidoic ma nger’ niwacu gitie ku paru m’umaku piny ungo. (Rum. 12:3) Dhanu ma giting’iri gimaru rop man gidieng’ kwa pi bero migi gigi. Wang’ ma pol paru migi man timo migi nyayu peko i kumgi gigi man i kum jumange bende. Ka gineno ber ungo, Sitani romo umo pidoic migi, man eromo nyothe dong’ magwei. (2 Kor. 4:4; 11:3) Ento ng’atu ma jwigere bedo ku pidoic ma nger, ebedo ku paru m’umaku piny i wie gire, niwacu eng’eyo nia jumange gisage i lembe dupa. (Flp. 2:3) Bende, eng’eyo nia “Mungu jul kum jukuhaya, ento emio bero ni ju ma mol.” (1 Pet. 5:5) Ju ma gitie ku pidoic ma nger gimito ngo gibed judhu Yehova.

17. Ukwayu watim ang’o kara wamedara nibedo ku jwigiri?

17 Kara wamedara nibedo ku jwigiri, ukwayu watii ku juk mi Biblia m’uwacu nia ‘wawany ng’atu ma con cen ku tic pare de man warony ng’atu ma nyen.’ Re etie lembe ma yot ungo. Ukwayu waponj nilubo lapor pa Yesu ceng’ini ceng’ini mandha. (Kol. 3:9, 10; 1 Pet. 2:21) Ka watimo kumeno, wabinwang’u bero ma lee. Tekene watie dhanu ma wajwigara, juruot mwa bibedo kud anyong’a, wabiketho cokiri bibedo i acel, man wabitio ngo ku kusika mi weco ku jurimo pi nitelo nen pa dhanu i wiwa giwa. Ento m’usagu zoo, wabinyayu anyong’a i Yehova man ebimio iwa mugisa.

WER 117 Wanyuth kite mi bero

^ par. 5 Tin eni, wabekwo i ng’om m’upong’ ku dhanu ma giting’iri, man ma gimariri gigi. Pieno, ukwayu wabed ku wang’wa kara kud wadok ve gin. I thiwiwec maeni, wabiweco iwi lembe adek, man wabineno nia i lembe adek maeno, pirang’o wacikara ngo niparu nia piwa tie tek nisagu.

^ par. 2 KORO I WEC: Ng’atu ma ting’ere utie ng’atu ma paru pire gire lee nisagu pi jumange. Ento ng’atu ma jwigere utie ng’atu ma paru pi jumange de. Nijwigiri utie nibedo ngo ku ting’iri kunoke kuhaya, man niparu ngo nia jumange tijgi mbe.

^ par. 56 KORO I CAL: Jadit cokiri moko ma mio korolembe ku bodho i coko ma dongo mir adhura man ma neno wi tic mir umego mange, ubefoyo nirweyo karacelo kud umego ku nyimego, man nilwoko Ot Ker.