1. Sọgbe hẹ Filipinu lẹ 2:3, nawẹ whiwhẹ mítọn nọ zọ́n bọ mí nọ tindo haṣinṣan dagbe de hẹ mẹdevo lẹ gbọn?

MÍ NỌ yí whiwhẹ do litaina nujinọtedo Jehovah tọn lẹ, na mí mọnukunnujẹemẹ dọ Jehovah nọ yọ́n nuhe yin dagbe hugan na mí to whepoponu wutu. (Efe. 4:22-24) Whiwhẹ nọ whàn mí nado ze ojlo Jehovah tọn wiwà do otẹn tintan mẹ na mítọn titi lẹ, podọ nado nọ pọ́n mẹdevo lẹ dọ yé yiaga hú mí. Taidi kọdetọn de, mí nọ duvivi haṣinṣan dagbe de tọn hẹ Jehovah po yisenọ hatọ lẹ po.—Hia Filipinu lẹ 2:3.

2. Etẹ mẹ wẹ apọsteli Paulu mọnukunnujẹ, podọ etẹ ji wẹ mí na dọhodo to hosọ ehe mẹ?

² Ṣigba eyin mí ma to aṣeji, jijọ gbẹtọ goyitọ podọ ṣejannabinọ * he to aihọn Satani tọn mẹ lẹ tọn sọgan bẹpla mí. E taidi dọ ehe ko yin owù de na mẹdelẹ to owhe kanweko tintan W.M., na apọsteli Paulu kanwehlan Lomunu lẹ dọmọ: “Yẹn dọna mẹhe to mì ṣẹnṣẹn to finẹ lẹpo ma nado nọ lẹn ede tọn glanglan hú lehe e jẹ nado nọ lẹn do, ṣigba nado nọ lẹnnupọn to aliho de mẹ he na dohia dọ mì tindo wunza.” (Lom. 12:3) Paulu mọnukunnujẹemẹ dọ mí dona nọ lẹn míde tọn jẹ obá de mẹ. Ṣigba, whiwhẹ na gọalọna mí nado nọ lẹn mídetiti tọn pọ́n do jlẹkaji. To hosọ ehe mẹ, mí na dọhodo adà atọ̀n he mẹ whiwhẹ na gọalọna mí nado dapana mídetiti tọn linlẹn zẹjlẹgo te ji. Adà enẹlẹ wẹ (1) to alọwle mítọn mẹ, (2) whenue mí mọ lẹblanulọkẹyi lẹ yí to titobasinanu  Jehovah tọn mẹ, podọ (3) whenue mí to nọtẹn gbẹdido Intẹnẹt ji tọn lẹ yizan.

3. Naegbọn dẹ́sọ-dẹ́mẹ lẹ sọgan nọ fọ́n to alọwle mẹ, podọ nawẹ mẹdelẹ nọ didẹ yé gbọn?

³ Jehovah ze tito alọwle tọn dai, na asu po asi po lẹ nido nọ mọ ayajẹ yí sọn e mẹ. Ṣigba, gbẹtọvi pipé de ma tin, enẹwutu dẹ́sọ-dẹ́mẹ lẹ sọgan nọ wá aimẹ. Na nugbo tọn, Paulu wlan dọ mẹhe wlealọ lẹ sọgan donukun nukunbibia jẹ obá de mẹ. (1 Kọl. 7:28) Mẹdelẹ nọ mọdọ nutlọ janwẹ emilẹ po alọwlemẹ emitọn po nọ te mapote, podọ yé sọgan wá tadona kọ̀n dọ yé ma jẹhẹ yede. Eyin pọndohlan aihọn tọn ko yinuwado yé ji, yé na yawu lẹndọ gbẹdai wẹ na gbò ohó lọ. Yé na mọdọ nujọnu hugan lọ wẹ yindọ dopodopo yetọn ni ví do edetiti tọn mẹ.

4. Etẹwẹ mí ma dona nọ lẹn?

⁴ Mí ma dona nọ lẹndọ alọwle mítọn ma gán sọ tindo kọdetọn dagbe ba. Mí yọnẹn dọ dodonu Owe-wiwe tọn dopo gee lọ na gbẹdai wẹ fẹnnuwiwa zanhẹmẹ tọn. (Mat. 5:32) Enẹwutu, eyin mí pehẹ nukunbibia he hó Paulu dọ lọ, mí ma na dike goyiyi ni hẹn mí nado jẹ kinkanse ji dọ: ‘Be nue donukun n’te to alọwle ṣie mẹ die ya? Be owanyi he n’jẹna lọ ján mọyi n’te ya? Be n’ma na do ayajẹ dogọ eyin n’dà mẹdevo wá?’ Doayi e go dọ kanbiọ enẹlẹ do ṣejannabi hia. Nuyọnẹn aihọn tọn na na we tuli dọ a ni wà nuhe ahun towe dọna we, podọ nuhe na hẹn ayajẹ wá na we, eyin enẹ tlẹ biọ dọ alọwle towe ni gbà. Amọ́, nuyọnẹn Jiwheyẹwhe tọn dọ dọ a ma dona “nọ ze ayidonugo do ale mẹdetiti tọn [towe] lẹ kẹdẹ ji, ṣigba do ale mẹdevo lẹ tọn ji ga.” (Flp. 2:4) Jehovah jlo dọ a ni whlẹn alọwle towe, bo ma sánkanna ẹn blo. (Mat. 19:6) E jlo dọ a ni nọ lẹn emitọn pọ́n whẹ́, e ma yin dewetiti tọn.

5. Sọgbe hẹ Efesunu lẹ 5:33, nawẹ asu po asi po de dona nọ yinuwa hẹ ode awetọ gbọn?

⁵ Asu po asi po de dona nọ yí owanyi po  sisi po do yinuwa hẹ ode awetọ. (Hia Efesunu lẹ 5:33.) Biblu plọn mí dọ nunamẹ ni nọ duahunmẹna mí hú nado mọyi. (Owalọ 20:35) Jẹhẹnu tẹwẹ na gọalọna asu po asi po de nado nọ do owanyi po sisi po hia yede? Whiwhẹ wẹ. Asu kavi asi he tindo whiwhẹ ma nọ dín ale edetiti tọn, amọ́ “dehe yin mẹdevo tọn,” yèdọ awetọ etọn tọn.—1 Kọl. 10:24.

6. Etẹwẹ a plọn sọn nuhe Steven po Stephanie po dọ mẹ?

⁶ Whiwhẹ ko gọalọna asu po asi po susu he yin Klistiani lẹ nado mọ ayajẹ dogọ to alọwle yetọn mẹ. Di apajlẹ asu de he nọ yin Steven dọmọ: “Eyin mì nọ mọ mìde di hagbẹ pipli dopolọ tọn lẹ, mì na nọ wazọ́n dopọ, titengbe to whenue nuhahun lẹ fọ́n. Kakati nado nọ kanse dewe dọ ‘etẹwẹ na yọ́n na mi hugan?’ nọ kanse dọ ‘etẹwẹ na yọ́n na mí hugan?’” Numọtolanmẹ dopolọ wẹ asi etọn Stephanie tindo. E dọmọ: “Mẹdepope ma nọ jlo na nọpọ́ hẹ agbàwhlẹnhẹmẹtọ de. Whenue gbemanọpọ de fọ́n, mí nọ dín adọ̀ nuhahun lọ tọn. Enẹgodo, mí nọ hodẹ̀, nọ basi dodinnanu bosọ nọ dọ lehe mí na didẹ whẹho lọ do. Nuhahun lọ wẹ mí nọ lilẹ́ pannukọn, e ma yin pannukọn ode awetọ.” Na nugbo tọn, alenu wẹ e nọ yin na asu po asi po lẹ eyin dopodopo yetọn ma nọ lẹn ede tọn glanglan hú lehe e jẹ do.

7. Nawẹ mẹmẹsunnu de dona nọ yinuwa gbọn whenue e mọ lẹblanulọkẹyi sinsẹ̀nzọn tọn de yí?

⁷ Mí yọnẹn dọ lẹblanulọkẹyi de wẹ e yin na mí nado nọ sẹ̀n Jehovah sọgbe hẹ nugopipe mítọn. (Salm. 27:4; 84:10) Eyin mẹmẹsunnu de ze ede jo na lẹblanulọkẹyi sinsẹ̀nzọn tọn vonọtaun de, e jẹna pipà. Na nugbo tọn, Biblu dọmọ: “Eyin mẹde to vivẹnudo nado yin nugopọntọ, azọ́n dagbe de wẹ ewọ jlo.” (1 Tim. 3:1) Ṣigba, whenue e mọ azọngban de yí, e ma dona nọ lẹn ede tọn glanglan hú lehe e jẹ do. (Luku 17:7-10) Yanwle etọn dona yin nado yilizọn na mẹdevo lẹ po whiwhẹ po.—2 Kọl. 12:15.

8. Etẹwẹ mí plọn sọn apajlẹ Diotlefe, Uzia po Absalọmi po tọn mẹ?

⁸ Biblu bẹ apajlẹ avase tọn mẹhe lẹn yede tọn glanglan delẹ tọn hẹn. Diotlefe gbọn whiwhẹ matindo dali kàn ayiha lẹ nado tin to “otẹn tintan” mẹ to agun mẹ. (3 Joh. 9) Uzia gbọn goyiyi dali tẹnpọn nado penukundo azọngban de he Jehovah ma dena ẹn go. (2 Otàn. 26:16-21) Absalọmi yí ayiha gigẹdẹ lẹ zan nado dọ̀n gbẹtọ susu do ede godo, na e jlo na duahọlu wutu. (2 Sam. 15:2-6) Dile kandai Biblu tọn enẹlẹ dohia hezeheze do, homẹ Jehovah tọn ma nọ hùn do mẹhe nọ dín gigo yedetiti tọn lẹ go. (Howh. 25:27) Nugbajẹmẹji mẹ wẹ goyiyi po ṣejannabi po nọ wá dekọtọn do.—Howh. 16:18.

9. Apajlẹ tẹwẹ Jesu zedai?

⁹ To vogbingbọn mẹ na apajlẹ avase tọn he yin nùdego ehelẹ, lẹnnupọndo Jesu ji, “mẹhe, mahopọnna dọ e tin to awusọhia Jiwheyẹwhe tọn mẹ, ewọ ma lẹn nado hò otẹn de yí, enẹ wẹ, nado sọzẹn hẹ Jiwheyẹwhe.” (Flp. 2:6) Gbọnvona Jehovah, Jesu wẹ omẹ awetọ he tindo huhlọn hugan, etomọṣo ewọ ma nọ lẹn ede tọn pọ́n glanglan hú lehe e jẹ do. E dọna devi etọn lẹ dọmọ: “Ewọ he ze ede whè to mìmẹpo ṣẹnṣẹn wẹ mẹlọ he klo.” (Luku 9:48) Dona nankọ die nado nọ wazọ́n dopọ hẹ gbehosọnalitọ, devizọnwatọ lizọnyizọnwiwa tọn, mẹho agun tọn po nugopọntọ lẹdo tọn lẹ po he nọ do whiwhẹ hia di Jesu! Sinsẹ̀n-basitọ whiwhẹnọ Jehovah tọn lẹ nọ yidogọna gbigbọ owanyi tọn he yè do nọ yọ́n titobasinanu Jiwheyẹwhe tọn.—Joh. 13:35.

10. Etẹwẹ a dona wà eyin e di na we dọ nuhahun delẹ to agun lọ mẹ bo ma to yinyin nukunpedego dile e jẹ do?

¹⁰ Etẹwẹ a dona wà eyin e di dọ nuhahun delẹ tin to agun lọ mẹ, bọ a lẹndọ yè ma to nukunpedo yé go dile e jẹ do? Kakati nado nọ to  lewu, a sọgan do whiwhẹ hia gbọn godoninọna mẹhe to anadenanu lẹ dali. (Heb. 13:17) Na ehe nido pà we, kanse dewe dọ: ‘Be nuhahun he go n’doayi lọ lẹ sinyẹn sọmọ nugbonugbo bọ e na biọ dọ yè ni penukundo yé go ya? Be ojlẹ dagbe lọ die nado didẹ yé ya? Be azọngban ṣie wẹ nado jla ninọmẹ lọ do ya? Nado dọ hójọhó, be n’to vivẹnudo nugbonugbo nado yidogọna pọninọ ya, kavi n’to tintẹnpọn nado ze dee daga?’

11. Sọgbe hẹ Efesunu lẹ 4:2, 3, etẹwẹ nọ yin kọdetọn lọ lẹ eyin mí sẹ̀n Jehovah po whiwhẹ po?

¹¹ Na Jehovah, whiwhẹ yin nujọnu hú nugopipe he mẹde tindo lẹ, podọ pọninọ hú kọdetọn dagbe tintindo. Enẹwutu, nọ wà nuhe go a pé lẹpo nado sẹ̀n Jehovah po whiwhẹ po. Gbọnmọ dali, a na yidogọna pọninọ agun lọ tọn. (Hia Efesunu lẹ 4:2, 3.) Nọ yin zohunhunnọ to lizọnyizọn lọ mẹ. Nọ dín aliho lẹ nado yilizọn na mẹdevo lẹ gbọn nudagbe lẹ wiwà na yé dali. Nọ do gbigbọ johẹmẹ tọn hia mẹlẹpo, etlẹ yin mẹhe ma to otẹn azọngban tọn mẹ lẹ. (Mat. 6:1-4; Luku 14:12-14) Dile a yí whiwhẹ do to azọ́nwa to agun lọ mẹ, mẹdevo lẹ na nọ mọ nugopipe towe lẹ, podọ humọ yé nasọ doayi whiwhẹ towe go.

12. Be Biblu na mí tuli nado jihọntọn lẹ ya? Basi zẹẹmẹ.

¹² Jehovah jlo dọ mí ni nọ duvivi ojlẹ ayajẹ tọn lẹ tọn dopọ hẹ họntọn po hagbẹ whẹndo tọn mítọn lẹ po. (Salm. 133:1) Jesu tindo họntọn dagbe lẹ. (Joh. 15:15) Biblu basi zẹẹmẹ ale he họntọn nugbo lẹ tintindo nọ hẹnwa lẹ tọn. (Howh. 17:17; 18:24) E sọ dọna mí dọ míde kinklandovo ma na wà dagbe na mí. (Howh. 18:1) Mẹsusu mọdọ nọtẹn gbẹdido tọn he to  Intẹnẹt ji lẹ yiyizan yin aliho de nado jihọntọn susu, podọ ma nado nọ mọ yede to ṣokẹdẹ. Ṣigba, mí dona tin to aṣeji gando lehe mí nọ yí aliho hodọdopọ tọn ehe zan do go.

13. Naegbọn mẹdelẹ he nọ yí nọtẹn gbẹdido Intẹnẹt ji tọn zan lẹ sọgan gbẹ́ nọ wá mọ yede to ṣokẹdẹ bo nọ jẹflumẹ?

¹³ Dodinnanu lẹ ko dohia dọ mẹhe nọ yí whenu susu zan nado nọ to fẹ̀n whè do alokan yetọn kavi nuyizan mọnkọ devo mẹ, nado pọ́n fọto kavi nukinkan he yin zizedo nọtẹn gbẹdido Intẹnẹt ji tọn lẹ ji lẹ sọgan gbẹ́ nọ wá do numọtolanmẹ ṣokẹdẹninọ po flumẹjijẹ po tọn. Etẹwutu? Dopo to nuhe sọgan zọ́n lẹ mẹ wẹ yindọ fọto he mẹlẹ nọ saba zedo nọtẹn enẹlẹ ji lẹ nọ do ojlẹ ayidego tọn gbẹzan yetọn tọn lẹ, fọto dagbe hugan yetọn lẹ kavi họntọn yetọn lẹ tọn po ofi dagbedagbe he yé ko yì lẹ po tọn hia. Mẹhe to fọto enẹlẹ pọ́n sọgan yí ede jlẹdo mẹlọ lẹ go bo wá tadona kọ̀n dọ ‘mí to yé mẹ’ wẹ emilẹ yin—dọ gbẹzan emitọn ma tlẹ do ayajẹ. Mẹmẹyọnnu owhe 19 mẹvi de dọmọ: “N’ma nọ do ayajẹ eyin n’mọ lehe mẹdevo lẹ nọ yì dugbẹ yetọn to sẹfifo lẹ do, bọ yẹn ka nọ to fuflú to whégbè.”

14. Nawẹ ayinamẹ Biblu tọn he to 1 Pita 3:8 mẹ sọgan gọalọna mí gbọn na nuhe dù nọtẹn gbẹdido Intẹnẹt ji tọn lẹ yiyizan?

¹⁴ Na nugbo tọn, nọtẹn mọnkọ lẹ sọgan yin yiyizan na lẹndai dagbe de—di apajlẹ, nado nọ dọhodopọ hẹ whẹndo mítọn po họntọn lẹ po. Ṣigba, be a doayi e go dọ yanwle he wutu mẹlẹ nọ ze nudelẹ do nọtẹn gbẹdido tọn lẹ ji to Intẹnẹt ji wẹ nado ze yede daga ya? Vlavo nuhe yé nọ jlo na dọna mẹdevo lẹ wẹ “yẹn die, mì pọ́n mi.” Mẹdelẹ sọ nọ kàn hogbe agbàagba po dehe gblezọn lẹ po do fọto yetọn kavi fọto he mẹdevo lẹ zedo nọtẹn enẹlẹ ji lẹ glọ. Aṣa ehe lọsu ma nọ do whiwhẹ po mẹtọnhopọn po he Klistiani lẹ yin tulina nado nọ wleawuna hia.—Hia 1 Pita 3:8.

15. Nawẹ Biblu sọgan gọalọna mí nado dapana míde zizedaga gbọn?

¹⁵ Eyin a nọ yí nọtẹn gbẹdido Intẹnẹt ji tọn lẹ zan, kanse dewe dọ: ‘Be nuhe n’nọ kàn do e ji lẹ, kavi fọto po video he n’nọ ze deji lẹ po sọgan hẹn mẹdevo lẹ lẹndọ n’to dee zedaga wẹ ya? Be n’gán hẹn mẹdevo lẹ whànwu wẹ ya?’ Biblu dọmọ: “Nuhe tin to aihọn mẹ lẹpo—yèdọ ojlo agbasalan tọn, ojlo nukun tọn po nutindo  gbẹ̀mẹ tọn mẹtọn lẹ jijlá po—ma wá sọn Otọ́ dè gba, ṣigba wá sọn aihọn dè.” (1 Joh. 2:16) Lẹdogbedevomẹ Biblu tọn de lẹ́ hodidọ lọ “nutindo gbẹ̀mẹ tọn mẹtọn lẹ jijlá” do “mẹjọmẹ jijlá.” Klistiani lẹ ma nọ mọdọ emi dona ze emide daga. Yé nọ setonuna ayinamẹ Biblu tọn lọ dọ: “Mì dike mí dín gigo ovọ́, to agbàwhinwhlẹn finfọndote to ode awetọ mítọn ṣẹnṣẹn, to nuvẹun tintindo na ode awetọ mẹ blo.” (Gal. 5:26) Whiwhẹ na gọalọna mí ma nado nọ joawuna gbigbọ mẹdezedaga tọn aihọn lọ tọn.

16. Naegbọn mí dona dapana goyiyi?

¹⁶ Mí dona wleawuna whiwhẹ, na goyitọ lẹ ma nọ tindo “wunza.” (Lom. 12:3) Goyitọ lẹ nọ yin avùnda-daitọ, podọ glòlò-jlatọ. Linlẹn po nuyiwa yetọn lẹ po nọ saba sisẹ́ yé nado hẹn awugble wá yede po mẹdevo lẹ po ji. Eyin yé ma diọ aliho nulẹnpọn tọn yetọn, Satani na tọ́nnukunna ayiha yetọn bo hẹn ẹn flu. (2 Kọl. 4:4; 11:3) To vogbingbọn mẹ, mẹhe yin whiwhẹnọ nọ tindo wunza. E nọ tindo pọndohlan jlẹkaji tọn he sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe gando ede go, na e nọ mọnukunnujẹemẹ dọ mẹdevo lẹ yiaga hú emi to aliho susu mẹ. (Flp. 2:3) Podọ e nọ yọnẹn dọ “Jiwheyẹwhe nọ diọnukunsọ saklanọ lẹ, ṣigba e nọ do nukundagbe majẹhẹ hia whiwhẹnọ lẹ.” (1 Pita 5:5) Mẹhe tindo wunza lẹ ma nọ jlo na whlẹnagbà hẹ Jehovah.

17. Etẹwẹ mí dona wà nado to whiwhẹnọ yin zọnmii?

¹⁷ Nado to whiwhẹnọ yin zọnmii, mí dona yí ayinamẹ Biblu tọn lọ do yizan mẹ, enẹ wẹ nado “de gbẹtọ-yinyin hoho lọ po nuyiwa etọn lẹ po sẹ̀ sọn ogo, bo yí gbẹtọ-yinyin yọyọ lọ dogo.” Ehe nọ biọ vivẹnudido sinsinyẹn. Mí dona gbadopọnna apajlẹ Jesu tọn bo tẹnpọn nado hodo afọdòmẹ etọn pẹkipẹki dile e yọnbasi do. (Kol. 3:9, 10; 1 Pita 2:21) Ṣigba, vivẹnudido lọ ma nọ yin to ovọ́ mẹ. Eyin mí wleawuna whiwhẹ, gbẹzan whẹndo mítọn tọn na pọnte dogọ, mí na yidogọna pọninọ to agun mẹ, podọ mí nasọ yọ́n lehe mí na payi nọtẹn gbẹdido Intẹnẹt ji tọn lẹ yiyizan to aliho agọ̀ mẹ go do. Hú popolẹpo, Jehovah na dona mí, podọ homẹ etọn na hùn do mí go.