Skip to content

Shimbukira oku mukololo gw'ebili mo

MWAZI G’OKUYIGA 27

Orhavaga Wachiwazako Kulusha nk’Okubihemere

Orhavaga Wachiwazako Kulusha nk’Okubihemere

“Indi nabwira buli muguma ahola kagarhi kenyu arhachiwazagako kulusha oku bihemere okuwaza, s’aliko awaze nka muntu oherhe obwenge burhulerere.”​—RO. 12:3.

WIMBO 130 Uwe Mwenye Kusamehe

OKU BUGEKE *

1. Nk’oku olwandiko lwa Wafilipi 2:3, gurhe obwirhohye bwakarhuma rhwagwarha obwira bwa hofi-hofi haguma n’abandi?

RHUNAKENGA amarhageko ma Yehova oku bwirhohye, bulala rhumenyere bwinja oku yemenyere eby’akarhulerhera obusime. (Efe. 4:22-24) Obwirhohye bunarhurhabala rhuhebe obulonza bwa Yehova oku nafasi y’oburhanzi n’okubona abandi oku bali b’akamaro kurhulusha. Echola chinarhuma rhwasimira obwira bwa hofi-hofi haguma na Yehova n’aberhu Bakristu.​—Osome Wafilipi 2:3.

2. Bichi entumwa Paulo yalimenyerere, na bichi rhwaganirirako mu gunola mwazi?

2 Akaba rhurhali merangwa, rhwakaluha eyi rhwashumikirwe n’abantu b’elila gulu libi lya Shetani bachibona n’okuchikaziza. * Bibonekene oku b’obuhanya obola abakristu b’omu myaka egana y’oburhanzi baligwerhe. Che charhumaga entumwa Paulo yayandikira echibaga che Roma oku: “Indi nabwira buli muguma ahola kagarhi kenyu arhachiwazagako yenyine kulusha oku bihemere kuwaza, s’aliko awaze nka muntu ogwerhe obwenge burhulerere.” (Ro. 12:3) Paulo aliyemerere oku hali ebintu birhulolere rhwenyine rhwakawazako. Chiro akaba ntyo, obwirhohye bwarhurhabala okuleka kuva rhwachiwazako kurhalusya olugero. Gunola mwazi gwaganirira hantu hasharhu obwirhonzi bwarhurhabala mo rhuleke okuva rhwachiwazako bwenene. Hala ahola hantu hasharhu: 1) omu bunyumpa bwerhu, 2) omu makasi rhuherhe omu lubaga lwa Yehova, n’aha 3) amango rhuli rhwakolesa obuhanga b’okubwirana oku myazi oku Enternete.

OYEREKANE OBWIRHOHYE OMU BUNYUMPA BWAWE

3. Bulagurhe akavulindi kanarhengerera omu bunyumpa, nagurhe baguma banajira eyi karhengerera?

3 Yehova alemaga obunyumpa yi buba ntangiriro y’obusime oku mulume n’omukazi. Bulala ntaye oli mushinganyanya, hali oku akavulindi kakarhengerera. Che charhumaga Paulo ayandika oku abashabene bahurana bibazo binene. (1 Ko. 7:28) Hali abanabona oku bazigana kugwarha obuhaka na banyabaana babo, n’echola chanarhuma babona oku buli muguma arhalikwanene owabo. Akaba elila gulu lyabashumikire, bakayurukira bawaza ok’okushanda obuhya k’okwakamala akavulindi. Banalama bachiwazako konyi, n’okuganiza ok’okushanda obuhya k’okwakabalerhera obusime.

4. Bichi rhukwanene kulekana nabyo?

4 Rhurhakwanene kuchika enyorha y’obunyumpa bwerhu. Rhumenyere bwinja oku obubaraga bonyine amandiko mayemerere oku bwakarhuma obuhya bwashandwa. (Mt. 5:32) Bobola amango rhwamahurana n’ebibazo Paulo ayandikaga, rhurhakwanene kuleka echiburi charhuma rhwahwanza kuwaza mpu: ‘Owerhu arhandaga ko. Intazigirwe nk’okubihemere. Inkwanene kugwarha busime bunene haguma n’owindi-windi muntu.’ Obwene gurhe amala mawazo moshi mali m’obwikazize si? Obwengehe bw’egulu bwakakubwira oku okulikire omurhima gwawe n’okujira echi obwene oku chakakulerhera obusime, chiro kwaba kushanda obuhya bwawe. Ebiblia yowe oderhere oku orhakwanene “kulonza enyungu zawe wenyine, s’ahubwe enyungu z’abandi.” (Flp. 2:4) Yehova asimire ogendereze obunyumpa bwawe, s’orhabumalaga. (Mt. 19:6) Asimire yewe y’owazageko ob’oburhanzi, s’arhali wenyine.

5. Nk’oku biyerekenwe omu Waefeso 5:33, gurhe omulume n’omukazi bakwanene kukolerana?

5 Omulume na mukage bakwanene kukolerana oku buzigire n’obukenge. (Osome Waefeso 5:33.) Ebiblia erhuyigirize okuchihangana omu kuhana kulusha omu kuhabwa. (Mdo. 20:35) Borhere buhe bwakarhabala abashabene bayerekane obuzigire n’obukenge? Echishubizo, buli bwirhohye. Abalume n’abakazi baherhe obwirhohye barhakwanene kulonza enyungu zabo bonyine, si “ez’abandi bantu.”​—1 Ko. 10:24.

Ahali h’okuhangana, abashabene baherhe obwirhohye bakwanene kukola haguma nka ekipe (Olole echifungo cha 6)

6. Ebi Steven na Stephanie baderhere, bichi bikuyigirize?

6 Obwirhohye bwarhabere Bakristu banene bashabene bagwarhe busime bunene omu bunyumpa bwabo. Omufano, mulume muguma oyirikirwe Steven aderhere ntya: “Nka muli ekipe, munakola haguma, ahanene amango hali ebibazo. Ahali h’okuwaza mpu ‘bichi binsimisa?’ wakawaza mpu ‘bichi birhusimisa?’” Intyo ku mukage Stephanie naye awazize. Aderhere ntya: “Ntaye wakachifija kulama haguma n’omwanzi. Amango akavulindi kamarhengerera, rhunamaliriza echibazo. Ahola rhwanasalira, rhwanalonzereza, n’okuchiganirirako. Rhunarhera echibazo, s’arhali buli muguma n’owindi.” Abalume n’abakazi bagwarha busime bunene akaba barhalemere bachiwazako kulusha nk’oku bihemere.

OKOLERE YEHOVA “N’OBWIRHOHYE BOSHI”

7. Borhere buhe mwene-werhu akwanene kugwarha amango amapata olukengo lukuhabwa akasi omu lubaga lwa Yehova?

7 Rhunabona oku luli lukengo lunene okukolera Yehova mu buli njira rhwakagala. (Zb. 27:4; 84:10) Akaba mwene-werhu agwerhe obuhashe b’okujira binene omu lubaga lwa Yehova, okola kuli kwinja bwenene. Che chirhumire Ebiblia ederhere ntya: “Akaba ali achikaza y’aba mwimangizi, ali ahigirira akasi kenja.” (1 Ti. 3:1) Chiro akaba ntyo, amango amahabwa akasi, arhakwanene kuva achiwazako bwenene kulusha nk’okubihemere. (Lu. 17:7-10) Omuhigo gwage gukwanene gube g’okukolera abandi oku bwirhohye.​—2 Ko. 12:15.

8. Bichi omufano gwa Diotrefe, Uziya, n’ogwa Absalomo gurhuyigirize?

8 Ebiblia eli mw’emifano erhukengusize emifano y’abantu balichiwazizeko bwenene. Diotrefe arhaligwerhe olugero. Aliri apima kuchiheba “oku nafasi y’oburhanzi” omu chibaga. (3 Yo. 9) Omwibone gwarhumaga Uziya achirhumiriza oku kasi Yehova arhalimuhere. (2 Ny. 26:16-21) Absalomu alilonzeze kuba mwami, echola charhuma ajira amayeri m’okuba nk’asima abantu yibamukoranira. (2 Sa. 15:2-6) Nk’okola enganize Biblia ziyerekene wazi, Yehova arhasimiswa n’abantu bachikaziza erenge. (Mez. 25:27) Okuderha okuli, abantu b’omwibone, banalonzeze abandi bachifunye embere zabo, balibuka.​—Mez. 16:18.

9. Lwiganyo luhe Yesu alilekere?

9 Tofauti n’eyola mifano erhuhere omukonge, waza ku Yesu “yewe, chiro akaba oku aliri omu shusho lya Mungu, arhapimaga kuwaza oku aje ahali hage; k’okuderha oku abe kuguma na Mungu.” (Flp. 2:6) Chiro akaba oku mu buli choshi Yehova yenyine yemulushire emisi, Yesu arhapimaga kuchiwazako kulusha nk’okubihemere. Alibwirire abanafunzi bage ntya: “Olala ochigendesa nka mwana murho ahakagarhi kenyu ye mukulu.” (Lu. 9:48) Okw’emigisho mingana berhu okukola haguma na bapainiya, abagwasi b’akasi, abashamuka, n’abemangizi b’omuzunguluko bali berhohye kuguma na Yesu! Akaba rhugwerhe obwirhohye rhwazigira abandi bwenene. Na Yesu aderhaga oku abakozi ba Mungu b’okuli, bakwanene kuzigirana buli muguma n’owindi.​—Yohana 13:35.

10. Bichi okwanene kujira akaba owazize oku echibazo chili omu chibaga chirhamalirwe nk’oku bihemere?

10 Bichi okwanene kujira nka byamabonekana oku hali echibazo omu chibaga, onawazize oku abashamuka barhachimalirize nk’oku byalihemere? Ahali h’okuchirhonganya, wakayerekana obwirhohye omu kukoranira balala bayimangire. (Ebr. 13:17) Echakakurhabala y’ogala kujira ntyo, ochibaze ntya: ‘Ebibazo indi nabona, binakomere okubulyo bihemere babigorore si? Akala k’akasanzi k’okubigorora si? Kasi kani okubigorora si? Kweri si, indi nachihangana kulerha omurhula, changwa indi nachihangana kuchiyerekana?’

Balala bagwerhe akasi omu lubaga, bakwanene kumenyikana, arhali mp’okubuhashe bwabo s’ahubwe oku bwirhohye bwabo (Olole echifungo cha 11) *

11. Nk’oku olwandiko lwa Waefeso 4:2, 3 luderhere, bichi byakaba amango rhuli rhwakolera Yehova oku bwirhohye?

11 Yehova anasimiswa n’obwirhohye kulusha obuhashe bwerhu, n’obuguma kulusha ebi abantu baayeneze. Che chirhumire ojire okwawe koshi y’okolera Yehova oku bwirhohye. Omu kujira ntyo, walerha obuguma omu chibaga. (Osome Waefeso 4:2, 3.) Ohubiri oku kahunda. Olonze gurhe wakalerha abandi omu kubajirira ebintu bigerene mo. Oyankirire abantu boshi, kuheba hana balala barhagwerhe amakasi omu chibaga. (Mt. 6:1-4; Lu. 14:12-14) Amango oli wakola oku bwirhohye haguma n’echibaga, abandi babona, arhali mp’obuhashe bwawe bonyine, s’ahubwe n’obwirhohye bwawe.

OYEREKANE OBWIRHOHYE AMANGO OLI WAKOLESA OBUHANGA B’OKUBWIRANA OKU MYAZI OKU ENTERNETE

12. Ebiblia erhuhebere omurhima rhugwarhe abera si? Ofasiriye.

12 Yehova arhulemere omu kuntu rhusimire okugeza ebisanzi haguma na bera berhu n’abantu b’omulala gwerhu. (Zb. 133:1) Yesu aligwerhe abera benja. (Yoh. 15:15) Ebiblia eyerekene enyungu y’okugwarha abera benja. (Mez. 17:17; 18:24) Enarhubwirire oku kurhali kwinja okuchihenula oku bandi. (Mez. 18:1) Banene banawaza oku obuhanga b’okubwirana oku myazi oku Enternete eli njira nyinja y’okugwarha bera banene n’okurhachiyunva omuntu ahugirwe. Chiro akaba ntyo, bihemere rhube masu oku bilolere okukolesa eyola njira y’okuganira.

13. Bulagurhe baguma omu bakolesa obuhanga b’okubwirana oku myazi oku Enternete banachiyunva bahugirwe n’okuvunika omurhima?

13 Obulolerezi bwayerekene oku abantu banageza bisanzi binene bali balola ebinwa n’amafoto abandi bahebere oku Enternete, banaluha banachiyunva bahugirwe n’okuvunika omurhima. Bulagurhe? Mpanvu nguma yakaba omu birhumire, kuli kuba abantu bazigana kuchishoga efoto zikwirire bwenene, ziyerekene ebinja omu kalamo kabo, bera babo, n’ahantu hakwirire bwenene bakaba baliri, aba zibaheba oku Enternete. Omuntu walolere kw’ezola foto, eyi azihuzanya n’okuntu alamire yewe, anaderha oku akalamo kage kali ka ntya-ntya, changwa anabona nka kakomere bwenene. Mwali-werhu muguma wa myaka 19 aderhere ntya: “Naliri nachiyunva ingayire amango naliri nabona abandi bagwerhe bushagaluke bunene oku buzinda bw’eboso oku nyono inchigonyeze ahambuga.”

14. Nka gurhe empanulo ye Biblia eli omu 1 Petro 3:8, erhurhabere rhugale kukolesa obuhanga b’okubwirana oku myazi oku Enternete omu njira ekwanene?

14 Kweri, obuhanga b’okubwirana oku myazi oku Enternete bwakakoleswa omu njira nyinja. Omufano, omu kuganira na bachi berhu na bera berhu. Nawe wachibwenere gurhe biguma omu by’abantu banaheba oku buhanga b’okubwirana oku myazi oku Enternete nk’ebinwa, efoto, evideo; binaba eyi babikolere omu kuntu kuyerekene oku bali bachiyerekana si? Bibonekene oku “Mumbone” b’oburhumwa banalonza kubwira abandi. Kandi, baguma banaheba ebinwa by’obunganyi birhali byo oku foto zabo n’oku z’abandi bahebere oku Enternete. Abakristu baheberwe omurhima babe berhohye banabe lwiganyo lwinja, che chirhumire barhakwanene okukolesa obuhanga b’okubwirana oku myazi oku Enternete omu njira eli nk’eyola.​—Osome 1 Petro 3:8.

Ebi onaheba oku Enternete, binayerekana oku onachitiya, changwa binayerekana oku oli mwirhohye si? (Olole echifungo cha 15)

15. Gurhe Ebiblia yakarhurhabala rhurhayigaga abantu bali mw’elila gulu bali bachiyerekana n’okulonza abandi bababone nka bavire baba b’akamaro bwenene?

15 Akaba onakolesa obuhanga b’okubwirana oku myazi oku Enternete, ochibaze ntya: ‘Ebinwa, efoto, changwa evideo inampeba oku Enternete, byakayereka abandi oku indi nachitiya si? Nakarhuma abandi bayongwa si?’ Ebiblia ederhere ntya: “Buli choshi chili oku gulu​—enyifinjo y’omubiri n’enyifinjo y’amasu n’omuntu okusisa ebikulo byage omu kalamo​—birharhengerene na Darha, si birhengerene n’egulu.” (1 Yo. 2:16) Biblia nguma enatafusiri omustari “n’omuntu okusisa ebikulo byage omu kalamo” nka “kulonza kubonenekana w’akamaro.” Abakristu barhakwanene kuwaza oku bali b’akamaro kulusha abandi, n’oku abandi bakwanene kuchifunya embere zabo. Banakulikira eyila mpanulo ye Biblia: “Rhurhabaga bantu b’obwikazize, rhurhalemaga rhwapingana, changwa rhurhayunviranaga obongwa.” (Gal. 5:26) Obwirhohye bwarhurhabala rhurhayigaga abantu bali mw’elila gulu bali bachiyerekana n’okulonza abandi bababone nka bavire baba b’akamaro bwenene.

“OWAZE NKA MUNTU OHERHE OBWENGE BURHULERERE”

16. Bulagurhe rhukwanene rhulekane n’omwibone?

16 Rhukwanene kukuza engeso y’obwirhohye bulala balala bachiyerekana barhali bantu bagwerhe “obwenge burhulerere.” (Ro. 12:3) Abachiyerekana bali bantu badarhi kandi b’obwikazize. Amawazo mabo n’ebibanakola, bizigana kubakwaza bowe bonyine n’abandi. Nka barhahindamwire okuntu banawaza, obwenge bwabo bwahumiswa n’okushumikwa na Shetani. (2 Ko. 4:4; 11:3) Oku bwindi, omuntu ochirhohya aba muntu ogwerhe obwenge burhulerere. Aba muntu ogwerhe amawazo m’olugero manakwanene ku yewe yenyine, ayinji oku hali binene abandi bamulushire. (Flp. 2:3) Anamenyere oku “Mungu anapinga abantu b’omwibone, aliko anahereza aberhohye olukogo lurhakwanenwe.” (1 Pe. 5:5) Balala bagwerhe obwenge burhulerere, barhakasima Yehova abe mushombanyi wabo.

17. Bichi rhukwanene kujira yi rhugenderera kuba berhohye?

17 Yi rhugenderera kuba berhohye, rhukwanene kukolesa empanulo ye Biblia “y’okuhogola obumuntu bwa mirha n’ebijiro byabo, n’okuyambala [rhwewe rhwenyine] obumuntu buhyahya.” Akala kali kasi kakomere. Bihemere rhukulikire olwiganyo lwa Yesu n’okupima kumuyiganya bwinja-bwinja nk’oku byakashobokana koshi. (Kol. 3:9, 10; 1 Pe. 2:21) Aliko, rhukachihangana rhwayunguka bwenene. Amango rhwamakuza engeso y’obwirhohye, omulala gwerhu gwagwarha obusime, rhwalerha obuguma omu chibaga, n’okumenya gurhe rhwakakolesa obuhanga b’okubwirana oku myazi oku Enternete omu njira ekwanene. Ech’akamaro mu byoshi, Yehova arhusima n’okurhugisha.

WIMBO 117 Sifa ya Wema

^ mus. 5 Zene rhulamire omu gulu liyunjulirene abantu b’omwibone n’obwikazize. Bihemere rhuchilange y’oborhere bwabo burharhuyahukira. Gunola mwazi gwaganirira hantu hasharhu rhurhakwanene kuchiwazako bwenene kulusha nk’okubihemere.

^ mus. 2 AMAFASIRIYO M’EBINWA: Omuntu w’omwibone anahiga achiwazako bwenene buzira kulaga oku bandi. Kweri, oyola muntu ali mwikazize. Oku bwindi, obwirhohye bunarhabala y’abantu barhaba bekazize. Nk’oherhe obwirhohye, eyi orhaherhe chiburi, eyi orhanali wawaza oku we muntu w’akamaro bwenene.

^ mus. 56 AMAFASIRIYO M’EFOTO: Omushamuka osabukire omu kuderha oku mbuganano nkulu n’okuyimangira abandi bene-berhu, ashubire kusimira olukengo l’okuyumangira amahubiri n’obusafi bwe Chumbi ly’Obwami.