1. Kũringana na Afilipi 2:3, wĩnyihia ũngĩtũteithia atĩa gũkorũo na ũrata mwega hamwe na andũ arĩa angĩ?

NĨ TWATHĨKAGĨRA ithimi cia Jehova tũrĩ na wĩnyihia, tondũ nĩ tũĩ atĩ hingo ciothe Jehova atwĩciragia maũndũ mega. (Ef. 4:22-24) Wĩnyihia nĩ ũtũmaga tũige wendi wa Jehova mbere ya witũ, na tũkona andũ arĩa angĩ marĩ a bata gũtũkĩra. Ũndũ ũcio nĩ ũtũmaga tũkorũo na ũrata mwega na Jehova o hamwe na aarĩ na ariũ a Ithe witũ.​—Thoma Afilipi 2:3.

2. Nĩ ũndũ ũrĩkũ mũtũmwo Paulo aamenyaga? Tũkwarĩrĩria kĩĩ gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ?

² No tũngĩaga kwĩmenyerera, no tũkorũo na mwerekera ta wa andũ a thĩ ĩno ya Shaitani, arĩa makoragwo na mwĩtĩo na meyendete. * No kũhoteke Akristiano amwe a karine ya mbere nĩ maahutĩtio nĩ mwerekera ta ũcio, tondũ mũtũmwo Paulo aandĩkire ũũ kũrĩ Aroma: “Ngwĩra mũndũ o wothe gatagatĩ-inĩ kanyu ndageciragie ũhoro wake mwene gũkĩra ũrĩa kwagĩrĩire gwĩciria, no eciragie nĩguo agĩe na meciria mega.” (Rom. 12:3) Paulo nĩ aamenyaga atĩ nĩ twagĩrĩirũo gwĩciria ũhoro witũ ene. O na kũrĩ ũguo, wĩnyihia nĩ ũtũteithagia gũkorũo na ũigananĩru harĩ ũrĩa twĩyonaga ithuĩ ene. Gĩcunjĩ gĩkĩ nĩ gĩkwarĩrĩria ũrĩa wĩnyihia ũngĩtũteithia gwĩthema gwĩciria mũno ũhoro witũ ene maũndũ-inĩ matatũ. Maũndũ macio nĩ (1) kĩhiko gitũ, (2) mĩeke ĩrĩa tũheetwo ya ũtungata, na (3) ũrĩa tũhũthagĩra njĩra cia kwaranĩria Intaneti-inĩ (social media).

3. Nĩ kĩĩ kĩngĩtũma andũ arĩa marĩ thĩinĩ wa kĩhiko mage kũiguithania? Na andũ amwe mekaga atĩa rĩrĩa maga kũiguithania na ũrĩa mahikanĩtie nake?

³ Jehova endaga mũthuri na mũtumia makorũo na gĩkeno kĩhiko-inĩ kĩao. No tondũ gũtirĩ mũndũ mũkinyanĩru, rĩmwe no mage kũiguithanĩria maũndũ-inĩ mamwe. O na mũtũmwo Paulo aandĩkire atĩ arĩa marĩingĩraga thĩinĩ wa kĩhiko nĩ marĩcemanagia na mathĩna. (1 Kor. 7:28) Andũ amwe nĩ mekoraga atĩ nĩ maraga kũiguithania kaingĩ na ũrĩa mahikanĩtie nake, na magakinyĩrĩra gũtua atĩ matiaaganĩrĩirũo. Angĩkorũo nĩ mathũkĩtio nĩ mwerekera wa andũ a thĩ, no mahiũhe gũtua atĩ ũndũ ũrĩa mwega nĩ gũtigana. O ũmwe wao no ambĩrĩrie gwĩciria ũhoro wake mwene atĩ ũndũ ũrĩa ũngĩtũma akorũo na gĩkeno nĩ gũtigana.

4. Nĩ ũndũ ũrĩkũ twagĩrĩirũo gwĩthema?

⁴ Nĩ twagĩrĩirũo gwĩthema kuona ta kĩhiko gitũ gĩkinyĩte mũthia. Nĩ tũĩ atĩ ũndũ ũrĩa ũmwe tu Bibilia yonanagia ũngĩtũma andũ matigane nĩ angĩkorũo ũmwe wao nĩ atharĩtie. (Mat. 5:32) Kwoguo rĩrĩa twacemania na mathĩna marĩa Paulo aandĩkire ũhoro wamo, tũtingĩenda mwĩtĩo ũtũme twambĩrĩrie kwĩyũria ciũria ta: ‘Hihi kĩhiko gĩkĩ nĩ kĩrahingĩria mabataro makwa? Hihi nĩ ndĩronio wendo ũrĩa batiĩ kuonio? Na githĩ to ngĩe na gĩkeno makĩria ingĩhikania na mũndũ ũngĩ?’ Tũngĩkorũo na mwĩcirĩrie ta ũcio, tũngĩkorũo tũgĩciria ũhoro witũ ene, handũ ha ũrĩa tũhikanĩtie nake. Ũũgĩ wa thĩ ĩno wĩkĩraga mũndũ ngoro arũmĩrĩre ngoro yake na ũndũ ũrĩa arona ũngĩtũma akorũo na gĩkeno, o na angĩkorũo ũguo nĩ kuuga aniine kĩhiko gĩake. Ũũgĩ ũrĩa uumaga kũrĩ Ngai uugaga atĩ tũtiagĩrĩirũo ‘kũrũmbũiya o maũndũ maitũ oiki, no tũrũmbũyagie nginya maũndũ ma arĩa angĩ.’ (Afil. 2:4) Jehova endaga ũtũũrie kĩhiko gĩaku no ti ũkĩniine. (Mat. 19:6) Endaga wĩcirie ũhoro wake mbere, handũ ha ũhoro waku mwene.

5. Kũringana na Aefeso 5:33, mũthuri na mũtumia magĩrĩirũo kũrũmbũyania na njĩra ĩrĩkũ?

 ⁵ Mũthuri na mũtumia magĩrĩirũo kũrũmbũyania na njĩra ya wendo na gĩtĩo. (Thoma Aefeso 5:33.) Bibilia ĩrutanaga atĩ twagĩrĩirũo gwĩciria mũno ũhoro wa kũheana handũ ha kwamũkĩra. (Atũm. 20:35) Nĩ ngumo ĩrĩkũ ĩngĩteithia arĩa mahikanĩtie kuonania wendo na gĩtĩo? Nĩ wĩnyihia. Athuri na atumia arĩa enyihia maticaragia maũndũ ma kwĩguna o ene, no macaragia maũndũ “ma kũguna mũndũ ũrĩa ũngĩ.”​—1 Kor. 10:24.

6. Weruta atĩa kuumana na ciugo cia Steven na Stephanie?

⁶ Wĩnyihia nĩ ũteithĩtie Akristiano aingĩ arĩa marĩ kĩhiko-inĩ gũkorũo na gĩkeno. Kwa ngerekano, mũthuri ũmwe wĩtagwo Steven ooigire: “Mũngĩkorũo mwĩ kĩndũ kĩmwe, nĩ mũrĩhotaga kũnyitanĩra, makĩria rĩrĩa mwakorũo na mathĩna. Handũ ha kwĩyũria ‘nĩ ũndũ ũrĩkũ mwega harĩ niĩ?’ ũrĩĩyũragia ‘nĩ ũndũ ũrĩkũ mwega harĩ ithuĩ?’” Mũtumia wake Stephanie akoragwo na mawoni o ta macio. Ooigire ũũ: “Gũtirĩ mũndũ ũngĩenda gũikarania na mũndũ mataraiguithania nake. Rĩrĩa twaga kũiguithania, tũgeragia gũcaria nĩ kĩĩ kĩratũma twage kũiguithania. Tũgacoka tũkahoya, tũgeka ũthuthuria, na tũkarĩrĩria ũndũ ũcio. Tũrũaga na thĩna ũcio handũ ha kũrũa ithuĩ ene.” Athuri na atumia arĩa marĩ kĩhiko-inĩ nĩ magunĩkaga mũno rĩrĩa maga gwĩciria ũhoro wao ene gũkĩra ũrĩa kwagĩrĩire.

7. Nĩ mwerekera ũrĩkũ mũrũ wa Ithe witũ agĩrĩirũo gũkorũo naguo rĩrĩa amũkĩra mweke wa ũtungata?

⁷ Tuonaga ũrĩ mweke wa mwanya gũtungatĩra Jehova na njĩra o yothe tũngĩhota kũmũtungatĩra nayo. (Thab. 27:4; 84:10) Angĩkorũo mũrũ wa Ithe witũ nĩ ehaarĩirie gũtungata makĩria ithondeka-inĩ rĩa Jehova, ũcio nĩ ũndũ mwega. O na Bibilia yugaga ũũ: “Mũndũrũme angĩkorũo nĩ arerutanĩria gũtuĩka mũrori, nĩ arerirĩria wĩra mwega.” (1 Tim. 3:1) O na kũrĩ ũguo, rĩrĩa amũkĩra mweke wa ũtungata, ndagĩrĩirũo gwĩciria ũhoro wake mwene gũkĩra ũrĩa kwagĩrĩire. (Luk. 17:7-10) Muoroto wake wagĩrĩirũo gũkorũo arĩ gũtungata andũ arĩa angĩ arĩ na wĩnyihia.​—2 Kor. 12:15.

8. Tũreruta atĩa kuumana na ũhoro wa Diotrefe, Uzia, na Abisalomu?

⁸ Bibilia nĩ ĩkoragwo na ngerekano cia gũtũhe mũkaana cia andũ meeciragia mũno ũhoro wao ene. Nĩ ũndũ wa kwaga wĩnyihia, Diotrefe nĩ eendaga ‘gũkorũo arĩ wa mbere’ thĩinĩ wa kĩũngano. (3 Joh. 9) Nĩ ũndũ wa mwĩtĩo, Uzia nĩ aarutire wĩra ũrĩa Jehova ataamwĩtĩkĩrĩtie kũruta. (2 Maũ. 26:16-21) Arĩ na wara, Abisalomu nĩ aagucĩrĩirie andũ nĩguo mamũnyite mbaru tondũ nĩ eendaga gũtuĩka mũthamaki. (2 Sam. 15:2-6) O ta ũrĩa maandĩko macio monania, Jehova ndakenagio nĩ andũ arĩa mecaragĩria riri wao ene. (Thim. 25:27) Marigĩrĩrio-inĩ, mwĩtĩo na mwĩtũũgĩrio irehagĩra mũndũ o mathĩna.​—Thim. 16:18.

9. Jesu aigĩte kĩonereria kĩrĩkũ?

⁹ Ngũrani na andũ acio maarĩ cionereria njũru, Jesu, ũrĩa “o na gũtuĩka aatũũraga na mũhianĩre wa Ngai, ndeciririe kwĩhurĩria ũnene, atĩ aiganane na Ngai.” (Afil. 2:6) Jesu, ũrĩa nĩwe wa kerĩ harĩ ũnene kuuma harĩ Jehova, ndeciragia ũhoro wake mwene gũkĩra ũrĩa kwagĩrĩire. Eerire arutwo ake ũũ: “Ũrĩa wĩyonaga arĩ mũnini mũno gatagatĩ-inĩ kanyu inyuothe nĩwe mũnene.” (Luk. 9:48) Na githĩ ti kĩrathimo kĩnene gũtungata hamwe na mapainia, ndungata cia kĩũngano, athuri a kĩũngano, na arori a mũthiũrũrũko, arĩa megerekanagia na Jesu harĩ kuonania wĩnyihia? Tũngĩkoragwo tũrĩ enyihia, nĩ tũrĩonanagia wendo gatagatĩ-inĩ gaitũ, ũndũ ũrĩa ũrĩonanagia  atĩ tũrĩ ndungata cia ma cia Ngai.​—Joh. 13:35.

10. Wagĩrĩirũo gwĩka atĩa ũngĩona ta kũrĩ na mathĩna thĩinĩ wa kĩũngano matararũmbũiyo ũrĩa kwagĩrĩire?

¹⁰ Wagĩrĩirũo gwĩka atĩa ũngĩona ta kũrĩ na mathĩna thĩinĩ wa kĩũngano matararũmbũiyo ũrĩa kwagĩrĩire? Handũ ha gũteta, no wonanie wĩnyihia na njĩra ya kũnyita mbaru arĩa maratongoria. (Ahib. 13:17) Nĩguo ũhote gwĩka ũguo, no wĩyũrie ũũ: ‘Hihi mathĩna marĩa ndĩrona nĩ manene ũũ atĩ nĩ marabatara kũrũngwo? Hihi rĩrĩ nĩrĩo ihinda rĩrĩa rĩagĩrĩire rĩa kũrũnga maũndũ macio? Hihi nĩ niĩ njagĩrĩirũo kũmarũnga? Hihi ngũkorũo ngĩtũma kĩũngano gĩkorũo na ũrũmwe kana nĩ gwĩciria ndĩreciria ũhoro wakwa niĩ mwene?’

11. Kũringana na Aefeso 4:2, 3, twatungatĩra Jehova tũrĩ na wĩnyihia moimĩrĩro marĩkoragwo marĩ marĩkũ?

¹¹ Jehova onaga wĩnyihia ũrĩ wa bata gũkĩra ũhoti witũ na ũrũmwe ũrĩ wa bata gũkĩra maũndũ marĩa tũngĩhota kũhingia. Nĩ ũndũ ũcio, wĩrutanagĩrie biũ gũtungatagĩra Jehova ũrĩ na wĩnyihia. Weka ũguo, nĩ ũrĩtũmaga kĩũngano gĩkorũo na ũrũmwe. (Thoma Aefeso 4:2, 3.) Koragwo na kĩyo ũtungata-inĩ. Caragia njĩra cia gũtungata andũ arĩa angĩ na njĩra ya kũmekaga maũndũ mega. Nyitaga andũ othe ũgeni, nginya arĩa matakoragwo na mĩeke ya ũtungata kĩũngano-inĩ. (Mat. 6:1-4; Luk. 14:12-14) Wakorũo na wĩnyihia ũgĩtungata thĩinĩ wa kĩũngano, arĩa angĩ nĩ marĩonaga, to ũhoti waku no nĩ nginya wĩnyihia waku.

12. Hihi Bibilia ĩtwĩraga atĩa ũhoro wĩgiĩ arata? Taarĩria.

¹² Jehova nĩ endaga tũkenere kũhũthĩra mahinda hamwe na andũ aitũ a famĩlĩ na arata. (Thab. 133:1) Jesu nĩ aarĩ na arata ega.  (Joh. 15:15) Bibilia nĩ yonanagia ũguni wa gũkorũo na arata a ma. (Thim. 17:17; 18:24) Na ĩtwĩraga atĩ ti wega kwĩyamũrania na andũ arĩa angĩ. (Thim. 18:1) Andũ aingĩ meciragia atĩ social media nĩ ĩteithagia mũndũ gũkorũo na arata aingĩ na ĩgatũma mũndũ ndagakorũo na ihooru. O na kũrĩ ũguo, nĩ tũrabatara kwĩmenyerera mũno ũrĩa tũrahũthĩra njĩra ĩyo ya kwaranĩria.

13. Nĩkĩ andũ amwe arĩa mahũthagĩra social media no makorũo na ihooru na mĩtangĩko?

¹³ Ũthuthuria nĩ wonanĩtie atĩ andũ arĩa mahũthagĩra mahinda maingĩ magĩthoma ndũmĩrĩri na kwĩrorera mbica thĩinĩ wa social media, mũthia-inĩ no makorũo na ihooru na mĩtangĩko. Nĩkĩ? No kũhoteke gĩtũmi kĩmwe nĩ atĩ, kaingĩ mbica iria andũ aingĩ mekagĩra thĩinĩ wa social media nĩ iria njega biũ ciao, cia arata ao, na kũndũ kwega kũrĩa maceerete. Mũndũ ũrĩa ũrerorera mbica icio aringithania ũtũũro wake na wao, ahota gwĩciria ta marĩ na ũtũũro mwega kũmũkĩra. Mwarĩ wa Ithe witũ ũmwe wa mĩaka 19 ooigire ũũ: “Nĩ ndambĩrĩirie kũigua ũiru rĩrĩa ndoonaga andũ magĩkenera maũndũ mĩthia-inĩ ya kiumia, na hĩndĩ ĩyo na niĩ ndatinda mũciĩ mboekete.”

14. Ũtaaro ũrĩa ũrĩ thĩinĩ wa 1 Petero 3:8, ũngĩtũteithia atĩa ũhoro-inĩ wĩgiĩ kũhũthĩra social media?

¹⁴ Ũrĩa kũrĩ nĩ atĩ no tũhũthĩre social media na njĩra njega, kwa ngerekano, kwaranĩria na andũ a famĩlĩ na arata. No hihi nĩ wonete atĩ maũndũ mamwe marĩa andũ mekagĩra thĩinĩ wa social media makoragwo marĩ ma kwĩyonania? Nĩ ta makoragwo makĩũria andũ, “Mũranyona atĩa?” Andũ amwe o na nĩ mandĩkaga maũndũ matagĩrĩire megiĩ mbica ciao kana mbica iria andũ angĩ mekĩrĩte. Ũndũ ũcio nĩ ngũrani na ngumo iria Akristiano mekĩragwo ngoro makũrie ta wĩnyihia na tha.​—Thoma 1 Petero 3:8.

15. Bibilia ĩngĩtũteithia atĩa gwĩthema kwĩyona tũrĩ andũ a bata mũno?

¹⁵ Angĩkorũo nĩ ũhũthagĩra social media, wĩyũrie ũũ: ‘Hihi maũndũ marĩa nyandĩkaga, mbica kana video iria njĩkagĩra ho no itũme andũ mone ta ndĩretĩa? Hihi no itũme andũ arĩa angĩ maigue ũiru?’ Bibilia yugaga ũũ: “Maũndũ mothe marĩa marĩ thĩinĩ wa thĩ​—merirĩria ma mwĩrĩ na merirĩria ma maitho na mwĩyonanio wa indo iria mũndũ arĩ nacio ũtũũro-inĩ​—matiumanĩte na Ithe witũ, ĩndĩ moimanĩte na thĩ.” (1 Joh. 2:16) Bibilia ĩmwe  ĩtaũrĩte ciugo “mwĩyonanio wa indo iria mũndũ arĩ nacio ũtũũro-inĩ” ũũ: “mũndũ kwenda kwĩyonania ũrĩa arĩ wa bata.” Akristiano matingĩenda kwĩyonania atĩ nĩ a bata mũno. Marũmagĩrĩra ũtaaro ũyũ wa Bibilia: “Tũtigatuĩke andũ a kwĩĩkĩrĩra, a gũtũmaga kũgĩe macindano gatagatĩ-inĩ gaitũ, na a kũiguanagĩra ũiru.” (Gal. 5:26) Wĩnyihia nĩ ũrĩtũteithagia gwĩthema mwerekera wa andũ a thĩ wa kwĩyona tũrĩ andũ a bata mũno.

16. Twagĩrĩirũo kũregana na mwĩtĩo nĩkĩ?

¹⁶ Nĩ tũrabatara gũkũria wĩnyihia, tondũ andũ arĩa etĩi matikoragwo na “meciria mega.” (Rom. 12:3) Andũ arĩa etĩi nĩ mendete kwĩĩkĩrĩra na gũcindana na andũ arĩa angĩ. Mwĩcirĩrie na ciĩko ciao kaingĩ nĩ imarehagĩra mathĩna na ikarehera andũ arĩa angĩ. Mangĩaga gũcenjia mwĩcirĩrie wao, Shaitani egũthiĩ na mbere gũtumumaria na gũthũkia meciria mao. (2 Kor. 4:4; 11:3) Ngũrani nao, mũndũ mwĩnyihia nĩ akoragwo na meciria mega. Eyonaga na njĩra ĩrĩ na ũigananĩru, akĩmenyaga atĩ andũ arĩa angĩ nĩ a bata kũmũkĩra maũndũ-inĩ maingĩ. (Afil. 2:3) Ningĩ nĩ amenyaga atĩ “Ngai nĩ areganaga na arĩa etĩi, no nĩ aheaga arĩa enyihia ũtugi mũnene.” (1 Pet. 5:5) Arĩa makoragwo na meciria mega matingĩenda Jehova atuĩke thũ yao.

17. Twagĩrĩirũo gwĩka atĩa nĩguo tũtũũre tũrĩ enyihia?

¹⁷ Nĩguo tũtũũre tũrĩ enyihia, no mũhaka tũrũmĩrĩre ũtaaro wa Bibilia wa ‘kwĩyaũra ũmũndũ ũrĩa wa tene o hamwe na mĩtugo yaguo, na twĩhumbe ũmũndũ mwerũ.’ Ũndũ ũcio nĩ ũbataraga twĩkĩre kĩyo. Nĩ tũrabatara kwĩruta ũhoro wĩgiĩ kĩonereria kĩa Jesu na twĩrutanĩrie biũ kwĩgerekania nake. (Kol. 3:9, 10; 1 Pet. 2:21) No tweka ũguo nĩ tũkũgunĩka. Twerutanĩria gũkũria wĩnyihia, nĩ tũrĩkoragwo na ũtũũro mwega thĩinĩ wa famĩlĩ citũ, tũgatũma kĩũngano gĩkorũo na ũrũmwe, na tũgethema kũhũthĩra social media na njĩra ĩrĩa ĩtagĩrĩire. Makĩria ma ũguo, Jehova nĩ arĩtũrathimaga na tũgetĩkĩrĩka nĩwe.