Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

OMWATSI W’ERIGHA 27

Siwuyighanze mwa Mukulhu Kwilhaba Aho Wutholere

Siwuyighanze mwa Mukulhu Kwilhaba Aho Wutholere

“Ngabwira obuli mundu omwa kathi-kathi kenyu nyithi, syayighanze eribya mukulhu kwilhaba aho atholere, nikwa aghaniraye ndeke.”​—ABAR. 12:3.

OLHWIMBO 130 Wubye Mughanyiri

EBIKENDI KANIBWAKO *

1. Ni habulha lyahi eriri omwa Abanya Filipi 2:3, kandi thwanga ghasirwa thuthi thwamalighenderako?

OMW’IYIKEHYA thukaghondera ebihano bya Yehova, kundi thunasi ngoku Yehova akabya inianasi ebithutholere. (Efe. 4:22-24) Eriyikehya likaleka ithwahira erisonda lya Yehova ly’embere n’erilhangira abandi ibathulengire. Ekyo, kikaleka ithwabya n’engolongana eyuwene na Yehova n’abalikyethu.​—Soma Abanya Filipi 2:3.

2. Ni kyahi ekya mukwenda Paulo akanganaya, kandi thukendikania okuki omo mwatsi ono?

2 Aliwe, thwamathendiyitheya, emiyiheko n’eriyitsomana * ly’abandu b’omwa kihugho kya Sitani kino ibyangana thuhambako. Kikalhangirika ngoku eki mukyahika okwa bandi Bakristayo abakera, kyaleka omukwenda Paulo iniahandikira Abanya Roma athi: “Ngabwira obuli mundu omwa kathi-kathi kenyu nyithi, syayighanze eribya mukulhu kwilhaba aho atholere, nikwa aghaniraye ndeke.” (Abar. 12:3) Paulo mwakangania ngoku kinatholere eribya ithwanganayibara mwa b’omughaso. Aliwe, eriyikehya likendileka ithwayithungako amalengekania awatholere. Omwatsi ono akendikania okwa syonzira isathu aho eriyikehya likendi thuwathikya eriyihighulha okw’iyilengekaniako kutsibu kwilhaba ku kitholere. Esyonzira esyo sya hino (1) obutheke bwethu, (2) esyongwamirwa syethu omwa kithunga kya Yehova, na (3) emikoleserye yethu y’emithahulha y’erikanirania.

KANGANAYA ERIYIKEHYA OMWA BUTHEKE BWAWU

3. Busana naki erithendi yitheghererania lyanganabya omwa butheke, kandi ni kyahi ekyo abandi bakakolha likabya?

3 Yehova anzire omulhume n’omukali wiwe ibatsema omwa butheke bwabu. Nomwabine, sihali oyuhikene, neryo hanganabya erithendi yitheghererania. Nibya, Paulo mwahandika athi abak’ingira omwa butheke bakabana amalighe malebe. (1 Kor. 7:28) Abandi bakayisanga ibali okw’ibera erilhwa n’abanze babu, neryo bangana lengekania bathi mubathasombolha ndeke. Bamabya ibakasondolhawa n’amalengekania w’ekihugho kino, ibakendilhuaho ibalengekania okw’ithwa embeta. Ibangana yowa bathi ekikulhu ly’eriyitsomana ibobene.

4. Ni kyahi ekya thutholere ithwayihighulhako?

4 Thutholere ithwayihighulha okw’ilengekania thuthi obutheke bwethu bwabirilema. Thunasi ngoku enzumwa ngulhu eyiseghemere okwa Masako eyangaleka ihabya erithwa embeta bw’obusingiri. (Mt. 5:32) Neryo thwamabana ebitsibu ebyo Paulo akanayako, emiyiheko siyitholere yikaleka thukayibulya thuthi: ‘Obutheke obu bunemuberererya ebiyithawa byaghe? Nganemukanganibwa olhwanzo olhwa ngatholere? Mbwino iningendi bana etseme nene nam’ingira omwa bundi butheke?’ Wanamalhangira eriyitsomana eriri omwa bibulyo ebi. Amenge w’ekihugho iniakendi kubwira athi wughendere okwa muthima wawu n’erikolha ebikendi kutsemesya, nomubyangabya ibikendi leka obutheke bwawu ibwathwika. E Biblia yikabugha yithi “mutheghaye ebindu by’abandi butsira erilhwira ebyawu bisa.” (Fil. 2:4) Yehova anzire iwabya omwa butheke bwawu, butsira eributhwa. (Mt. 19:6) Anzire iwatsuka erimulengekaniako, butsira iwe eriyilengekaniako.

5. Ngoku kiri omwa Abanya Efeso 5:33, omulhume na mukali wiwe batholere ibakolongana bathi?

5 Omulhume na mukali wiwe batholere ibanzana n’erisikania. (Soma Abanya Efeso 5:33.) E Biblia yikathuhira mw’omuhwa w’erilengekania okw’ihithya kwilhaba erihebwa. (Emib. 20:35) Ni mubere wahi ow’akendi wathikya abali omwa butheke erikanganania olhwanzo n’erisikya? Eriyikehya. Abalhume na bakali babu abayikehirye bakasondekanaya “endundi busana na mulikyabu” butsira eyabu ibobene.​—1 Kor. 10:24.

Abathahenie abayikehirye bakakolha haghuma butsira erilhwa (Lebaya enungu 6)

6. Ebya Steven na Stephanie babugha bikathweghesayaki?

6 Eriyikehya lyabiriwathikya Abakristayo bangyi abathahenie eribana etseme nene omwa butheke bwabu. Ng’eky’erileberyako, omulhume oyuthahirye ya Steven akabugha athi: “Iwe n’oyo wuli nayu omwa butheke mutholere imwakolha haghuma, kutsibu-tsibu mukabana ebitsibu. Omwakanya k’erilengekania wuthi ‘ni kyahi ekyo nganzire?’ lengekanaya wuthi ‘ni kyahi ekyo thwanzire?’” Na mukali wiwe ya Stephanie, kw’akanayowa athya. Akabugha athi: “Sihali oyuwanganza er’ikalha n’oyo bathelighirana nayu. Hamabya erithendiyitheghererania, thukalebaya ekitsibu nga niki. Neryo thukasaba, ithwasekulya, n’erikikaniako. Thukarwanisaya ekitsibu, butsira ithwe erilhwa.” Abalhume na bakali babu bakaghasirawa owundi amathendi lengekania athi alengire owundi.

KOLERA YEHOVA OMW’IYIKEHYA

7. Ni malengekania wahi agho mughalha wethu atholere iniabya nawu akahebwa olhusunzo?

7 Thukalhangira ini lhusunzo lhunene erikolera Yehova omwa nzira yosi-yosi ngoku thwanga thoka. (Esy. 27:4; 84:10) Mughalha wethu amabya inianayitheghekire erikolha bingyi omwa kithunga kya Yehova, akasimawa. E Biblia yikabugha yithi: “Omulhume amasimbirira olhusunzo lhw’obulebererya, akabya iniamayisunza omubiiri mubuya.” (1 Tim. 3:1, NW) Aliwe, amahebwa olhusunzo, syatholere akayilengekaniako kutsibu kwilhaba ku kitholere. (Lk. 17:7-10) Ekilhubirirwa kiwe kitholere ikyabya iry’erikolera abandi omw’iyikehya.​—2 Kor. 12:15.

8. Eky’erileberyako kya Diotrefe, Uzia, na Abusaloma kikathweghesayaki?

8 Omwa Biblia muli eby’erileberyako eby’abandu abayilengekanayako kutsibu. Busana n’emiyiheko, Diotrefe mwalengaho erianza “eribya mukulhu” omwa kithunga. (3 Yn. 9) Omwa miyiheko Uzia mwanza erikolha omubiiri ogho Yehova athamulhaghira erikolha. (2 Emy. 26:16-21) Abusaloma mwanza eribya mwami, mwayitheba athi anzire abandu nuku bamusighike. (2 Sam. 15:2-6) Ngoku kyanamakanganibwa ndeke omwa myatsi ye Biblia eyo, Yehova syalitsemera abandu abakayisonderaya olhukengerwa. (Emi. 25:27) Erighunzerera, emiyiheko n’erianza ebitsumbi mukalhwiririra ebitsibu.​—Emi. 16:18.

9. Yesu mwahiraho eky’erileberyako kyahi?

9 Mbaghane n’eby’erileberyako bibi ebyo, lengekanaya oku Yesu, “nomwanabya omwa mulingo wa Nyamuhanga, mwathalengekania okw’iyimirya obuthoki, ni bugha ambu, athi alingirirane na Nyamuhanga.” (Fil. 2:6, NW) Nomwakine indi Yesu ni wakabiri oku Yehova omwa buthoki, syaliyilengekanayako kutsibu kwilhaba ku kitholere. Mwabwira abigha biwe athi: “Oyuli muke omo kathi-kathi kenyu ya mukulhu.” (Lk. 9:48) Ni mughisa munene erikolha haghuma n’abatemburi, abaghombe abawathikya, abasyakulhu, n’abalebererya b’omuthimbo abakagherereraya eriyikehya lya Yesu! Abaghombe ba Yehova abayikehirye bakabya n’olhwanzo olhukaminyikalhaya ekithunga kya Nyamuhanga.​—Yn. 13:35.

10. Wanga kolhaki omwa kithunga mwamabya ebitsibu kandi iwayowa abasyakulhu nga sibathabikolhako ndeke?

10 Wanga kolhaki omwa kithunga mwamabya ebitsibu kandi iwayowa abasyakulhu nga sibathabikolhako ndeke? Omwakanya k’eriyineghenia, iwangana kangania eriyikehya omw’isighika abakasondolha. (Ebr. 13:17) Ekyanga kuwathikya, ly’eriyibulya: ‘Mbwino ekitsibu ekyo ngamalhangira nina kinene indi kikayithagha erihengulhwa? Buno bwa n’obuthuku obutholere obw’erikihenguliramo? Nina lhukwamirwa lhwaghe erikihengulha? Omo kwenene, ngane mulengaho erihira omwa kithunga mw’obughuma kutse nganza eriyikangania ku ngalengire abandi?’

Abawithe esyongwamirwa sibatholere bakaminywa busana n’amaaka wabu masa aliwe kandi busana n’eriyikehya lyabu (Lebaya enungu 11) *

11. Ngoku kiri omwa Abanya Efeso 4:2, 3, ni byahi ebyanga lhwiririra omw’ikolera Yehova ithunayikehirye?

11 Yehova akalhangira eriyikehya mwa kindu ky’obughuli kwilhaba amaaka wawu, n’obughuma kwilhaba ebya wukathoka. Neryo, lengaho erikolera Yehova omw’iyikehya. Wamakolha ekyo, iwukendi leka omwa kithunga imwabya obughuma. (Soma Abanya Efeso 4:2, 3.) Sangira n’omuhwa omw’ithulira. Sondekanaya esyonzira sy’eriwathikiryamo abandi omw’ibakolera ebibuya. Kokaya abosi, imwamune n’abathawithe esyongwamirwa omwa kithunga. (Mt. 6:1-4; Lk. 14:12-14) Wamakolha haghuma n’ekithunga omw’iyikehya, abandi ibakendi lhangira amaaka n’eriyikehya lyawu.

KANGANAYA ERIYIKEHYA WUKAKOLESYA EMITHAHULHA Y’ERIKANIRANIA

12. E Biblia yikanathuhira mw’omuhwa w’erithunga abanywani? Soborera.

12 Yehova anzire ithwatsemera eribya haghuma n’abanywani n’abahughu bethu. (Esy. 133:1) Yesu abya awithe abanywani abuwene. (Yn. 15:15) E Biblia yikakanganaya omughaso ow’eribya n’abanywani ab’okwenene. (Emi. 17:17; 18:24) Kandi yikathubwira ngoku si kyuwene eriyisolholha oko bandi. (Emi. 18:1) Abangyi bakalengekanaya bathi emithahulha y’erikanirania yikaleka iwathunga abanywani bangyi kandi iwuthabya omo mbwera. Nomwabine, thutholere ithwayitheya kutsibu okw’ikolesya enzira y’erikaniraniamu eyi.

13. Busana naki abandi abakakolesaya emithahulha y’erikanirania banganabya omo mbwera n’eribulha etseme?

13 Erisekulya likakanganaya ngoku abandu abakaghunza buthuku bunene okwa mithahulha y’erikanirania bakalebya ebyo bandi bakahirako, erighunzerera banganayisanga ibabiribya omo mbwera n’eribulha etseme. Busana naki? Enzumwa nguma yiri yithi abandu bakabera erihira okwa mithahulha y’erikanirania kw’ebisasani ebikakanganaya ebindu bikulhu-bikulhu ebikabya omwa ngebe yabu, ibakangania ebisasani byabu ebyuwene, abanywani babu, n’emyanya eyuwene eyo bahikiremo. Omundu oyukalebaya ebisasani ebyo n’eribilinganisya n’engebe yiwe, inianganayowa mo w’ahisi. Mwali wethu ow’emyaka 19 akabugha athi: “Munatsuka erihwako etseme ingalhangira abandi ku banemuyitsemesya okwa syowikendi, ingye ingane eka y’omo mbwera.”

14. Erihano eriri omu 1 Petero 3:8 lyanga thuwathikya lithi bikahika okw’ikolesya emithahulha y’erikanirania?

14 Ni kwenene emithahulha y’erikanirania yinawithe omughaso​—ng’eky’erileberyako thwangana kolesyayu erikanirania n’abahughu n’abanywani. Aliwe, wunewalhangira ngoku eyindi myatsi eyo abandu bakahira okwa mithahulha y’erikanirania ku ni y’erianza eriyikangania? Bakabya ng’abakanza eribugha bathi, “Ndangire.” Abandi nibya bakakolesaya ebinywe ebithuwene bakakania okwa bisasani byabu kutse ebyo abandi balyahirako. Eki kihukene kutsibu okw’iyikehya n’erilhumirirwa abandi erya Bakristayo batholere ibabya nalyo.​—Soma 1 Petero 3:8.

Emyatsi eya wukathuma okwa Intaneti, yikanakanganaya ku wuli mw’emiyiheko kutse ku wuyikehirye? (Lebaya enungu 15)

15. E Biblia yanga thuwathikya yithi eriyihighulha okwa mubere w’erianza eriyikangania nga thulengire abandi?

15 Wamakolesya emithahulha y’erikanirania, yibulhaye: ‘Ebyanga handika, ebisasani, kutse esyovidiyo ebyo ngahirako mbwino byangana leka abandi ibalengekania bathi ngali mw’emihalisyo? Nganemwendi leka abandi ibayowa nabi?’ E Biblia yikabugha yithi: “Ebyosi bya muna-kihugho, esyongumbu sy’omubiri, kandi esyongumbu sy’ameso, kandi emiyiheko y’abandu, ebyosi ebi ni by’ekihugho, sibyelhua oku Thatha.” (1 Yn. 2:16) Eyindi mbindulha ye Biblia yikahindulha ebinywe “emiyiheko y’abandu” mwa “erianza eriyikangania nga wulengire abandi.” Abakristayo sibatholere bakayikangania nga balengire abandi. Bakaghendera okw’ihabulha lye Biblia lino: “Sithuyithendere buyira kutse erisondana kw’omwagha [eribya omo malingwatha] n’eritsurana.” (Gal. 5:26) Eriyikehya likendi leka ithwayihighulha okwa kirimu ky’ekihugho eky’erianza eriyikangania nga thulengire abandi.

‘GHANIRAYA NDEKE’

16. Busana naki thutholere ithwayihighulha okwa miyiheko?

16 Thutholere ithwayikehya kundi abakayiheka sibali ‘ghaniraya ndeke.’ (Abar. 12:3) Ab’emiyiheko ni bandu b’omwagha kandi bayitsomene. Amalengekania n’emikolere yabu bikaleka ibayilethera obulhumi n’eribulethera abandi. Bamathendi hindulha amalengekania wabu, Sitani iniakendi libania obulengekania bwabu n’eributsandya. (2 Kor. 4:4; 11:3) Omundu oyukayikehaya akaghaniraya ndeke. Akayithungako amalengekania awatholere, inianasi ngoku abandi bamulengire omwa nzira nyingyi. (Fil. 2:3) Kandi akaminya ngoku “Nyamuhanga akalhwa n’abakayiheka, nikwa akakanyaya olhukogho okwa bakayikehaya.” (1 Pet. 5:5) Abakaghaniraya ndeke sibalyanza erihakanisya Yehova.

17. Thutholere ithwakolhaki eribya ithunayikehirye?

17 Eribya ithunayikehirye, thutholere ithwaghendera okw’ihabulha lye Biblia ‘ery’erighabana n’omundu wakera n’emibiiri yiwe, n’eriambalha omundu muhya-muhya.’ Ekyo kikayithagha akaghalha kanene. Thutholere ithw’igha eky’erileberyako kya Yesu n’erilengaho erimugherererya ndeke. (Kol. 3:9, 10; 1 Pet. 2:21) Thwamakolha ekyo, ithukendi ghasirwa. Thwamayikehya, amaka wethu iniakendyuwana, ithukendi leka omwa kithunga imwabya obughuma, kandi ithukendi minya ngoku thwanga yihighulha okw’ikolesya nabi emithahulha y’erikanirania. Ekikulhu kutsibu, Yehova iniakendi thutsumulha n’erithusima.

OLHWIMBO 117 Omubere w’Obubuya

^ enu. 5 Munabwire, thuli omwa kihugho ekyoswire mw’abandu ab’emiyiheko kandi abayitsomene. Thutholere ithwayitheya nuku sithugherereraye emibere yabu. Omwatsi ono akendi kania okwa syonzira isathu aho thuthatholere thukayilengekaniako kutsibu kwilhaba ku kitholere.

^ enu. 2 ERISOBORERA EBINYWE: Omundu w’emiyiheko akayilengekanayako kutsibu iniathalengekania okwa bandi. Kwesi, omundu w’emiyiheko ni mundu oyukayitsomana. Okwa lhundi lhuhandi, eriyikehya likaleka omundu iniathayitsomana iyuwene. Eriyikehya ly’erithendi yiheka kutse eriyitumya, erithendiyowa nga wulengire abandi.

^ enu. 56 ERISOBORERA EBISASANI: Omusyakulhu n’omw’anawithe amaaka w’erilhabya omukania okwa lhuhindano n’erisondolha ndeke balikyethu, akasima n’olhusunzo lhw’erisondolha omuhindano w’eriyathulira n’eriyonza Ekisenge ky’Obwami.