1. Kwesakana na byaamba Filipai 2:3, mambo ka kwipelula o kulengela kwikala na bulunda bwawama na bakwetu?

TWIPELULA ne kukookela Yehoba mambo twayuka’mba ye wayuka bintu bituwamina. (Efi. 4:22-24) Kwipelula kwitulengela kutangizhako kyaswa muchima wa Yehoba ne kumona bakwetu kuba’mba betukila. Kuba bino kwitulengela kwikala na bulunda bwawama ne Yehoba ne balongo ne banyenga.—Tangai Filipai 2:3.

2. Ñanyi bintu mutumwa Paulo byo ayukile, kabiji tusakwisamba pa ka mu uno mutwe?

² Inge twabula kujimuka, twakonsha kutendeka kulondela byubilo bya bantu ba mu ino ntanda ya kwa Satana betota ne kwitemwatu abo bene. * Luno lo lukatazho lwajinga na bena Kilishitu batanshi bamo, mambo mutumwa Paulo wanembejile bena Loma amba: “Mbena kwambila yense uji mwi anweba namba, kange alangulukenga kukila po afwainwa kwilangulukila ne, poso kwikala na milanguluko yawama.” (Loma 12:3) Paulo wayukile’mba twafwainwa kwinemeka. Nangwa byonkabyo, kwipelula kuketukwasha kubula kukizhamo kwinemeka. Uno mutwe usakwamba pa kwipelula byo kwakonsha kwitukwasha kubula kulanguluka kukila po twafwainwa kwilangulukila mu mbaji isatu ya bwikalo. Ino mbaji ke (1) mu masongola, (2) mingilo yo twingila mu jibumba ja Lesa ne (3) misabilo ya kwisambilamo na bantu pa Intaneti.

3. Mambo ka mu masongola o mwakonsha kwikela makatazho, kabiji bamo bakonsha kuba byepi na ano makatazho?

³ Yehoba ukeba’mba baji mu masongola bekalenga na lusekelo. Na mambo a kuba’mba bambulwa kulumbuluka, bimye bimo bekala na makatazho. O ene mambo Paulo o aambijile’mba aba basongola nangwa kusongolwa bakamonanga bya malwa mu mibiji yabo. (1 Ko. 7:28) Bamo baji mu masongola batoboka bingi, kabiji bakonsha kulanguluka’mba kechi bafwainwe kusongola nangwa kusongolwa ku yeo muntu ne. Inge kya kuba baikala na ndangulukilo ya bantu ba mu ino ntanda, bakonsha kulanguluka’mba kwikana jo jishinda ja kupwishishamo makatazho. Bakonsha kulanguluka’mba kintu kyanema kwi abo ke kulangulukatu bibawamina ne kulanguluka’mba bakonsha kwikalatu na lusekelo inge bekana.

4. Twafwainwa kuchinuzhuka ka?

⁴ Twafwainwa kuchinuzhuka kulanguluka’mba masongola etu kechi awama ne. Twayuka kuba’mba Binembelo byaswishatu kwikana inge umo wauba bukende. (Mat. 5:32) Onkao mambo, inge tubena kupita mu bya malwa byaambilepo Paulo, kechi twafwainwa kuleka bwitote kwitulengela kulanguluka’mba: ‘Mwinakwami kechi wanta muchima ne. Kechi ummwesha butemwe bo nkeba ne. Kampe nkekala na lusekelo inge nasongola nangwa kusongolwa ku muntu mukwabo.’ Inge ketulanguluke bino, ko kuba’mba twitatu muchima atweba bene kechi tulangulukilako benakwetu ne. Bantu ba mu ino ntanda bakonsha kwimubuula kulondela bikeba muchima wenu ne kuba bintu byakonsha kwimuletela lusekelo nangwa kya kuba kuba bino kwakonsha kulengela masongola kupwa. Baibolo waamba’mba “saka muta muchima ku bintu bya bakwenu kabiji kange mulangulukengatu pa bintu byenu byonka ne.” (Fili. 2:4) Yehoba ukeba’mba mutwajijile kukosesha masongola enu kechi kukana mwina kwenu ne. (Mat. 19:6) Ukeba’mba mulangulukenga pa byo akeba, kechi kulangulukangatu pe anweba bene ne.

5. Kwesakana na byaamba Efisesa 5:33, ba mulume ne mukazhi bafwainwa kwikalanga byepi?

 ⁵ Ba mulume ne mukazhi bafwainwa kwitemwa ne kwinemeka. (Tangai Efisesa 5:33.) Baibolo witufunjisha kuta muchima pa kupana kukila pa kutambula. (Byu. 20:35) Ñanyi kyubilo kyakonsha kukwasha ba mulume ne mukazhi kwitemwa ne kwinemeka? Kwipelula kyo kyubilo kyakonsha kwibakwasha. Banabalume ne banabakazhi bepelula kechi bobatu bintu bibawamina ne, bino boba “bintu byawamina ne mukwabo.”—1 Ko. 10:24.

6. Twakonsha kufunjilako ka ku byaambile ba Steven ne ba Stephanie?

⁶ Kwipelula kwakwasha bena Kilishitu bavula kwikala na bingi lusekelo mu masongo abo. Mwanamulume wasongola wa jizhina ja Steven waambile’mba: “Mwanamulume ne mwinakwanji bafwainwa kwingijila pamo, kikatakata inge baji na makatazho. Kechi mwafwainwa kulangulukangatu pa ‘kimuwamina bunke bwenu ne,’ bino mwafwainwa kulanguluka pa ‘bimuwamina bonse babiji.’” Abino byo bilanguluka ne benakwabo abo ba Stephanie. Baambile’mba: “Kafwako muntu utemwa kwikala na muntu umutobosha kimye kyonse ne. Inge twapusenamo mu milanguluko, twesekesha kuyuka kyalengela. Apa bino twalombapo, kukeba-keba bishinka ne kwisambapo. Twibikako kupwisha lukatazho kechi kwiambila byatama ne.” Ba mulume ne mukazhi bakekala na lusekelo inge kebabule kulanguluka kukila po mwafwainwa kwilangulukila.

7. Mulongo wafwainwa kuba byepi inge bamupa mwingilo mu jibumba ja Yehoba?

⁷ Tumona kuba’mba ke munema bingi kwingijila Yehoba papelela bulume bwetu. (Sala. 27:4; 84:10) Inge mulongo wipana kwingila mwingilo mu jibumba ja Yehoba, ke kintu kyawama bingi. Baibolo waamba’mba: “Umvwe muntu ubena kukanamina mwingilo wa bukalama, ubena kukeba mwingilo wawama.” (1 Timo. 3:1) Nangwa byonkabyo, inge bamupa mwingilo kechi wafwainwa kulanguluka kukila po afwainwa kwilangulukila ne. (Luka 17:7-10) Wafwainwa kwikala na muchima wa kwipelula ne kwingijila bakwabo.—2 Ko. 12:15.

8. Tufunjilako ka kwi Diotelefesa, Uzaya, ne Abisalomo?

⁸ Baibolo waamba pa bantu balangulukilenga kukila po bafwainwe kwilangulukila. Diotelefesa wajinga na bwitote kabiji wakebelenga “kwikala mutanshi” mu kipwilo. (3 Yoa. 9) Na mambo a bwitote, Uzaya wakebele kwingila mwingilo ye babujile kumupa kwi Yehoba. (2 Moba 26:16-21) Abisalomo wibepekezhenga kutemwa bantu pa kuba’mba bakamukwashe kwikala mfumu. (2 Sam. 15:2-6) Yehoba washikwa bantu bakeba kwitumbijika abo bene. (Maana 25:27) Mu kwitota ne kwilundumika mufuma kalulu kuvimba meso.—Maana 16:18.

9. Tufunjilako ka kwi Yesu?

⁹ Kupusanako na bano bantu bo twaambapo, Yesu “aye nangwa kya kuba wajinga nobe Lesa, kechi walangulukile’mba kwesakana ne Lesa kyo kintu kyo afwainwe kukebesha ne.” (Fili. 2:6) Yesu nangwa kya kuba ye wa kibiji kwi Yehoba, kechi ulanguluka kukila po afwainwa kwilangulukila ne. Wabuujile baana banji ba bwanga amba: “Yense wipelula mwine mwi anweba ye mukulumpe.” (Luka 9:48) Kituletela bingi lusekelo kwingijila pamo na bapainiya, bankwasho, bakulumpe mu kipwilo, ne bakalama ba mwanzo balondela Yesu kupichila mu kumwesha kyubilo kya kwipelula. Inge twipelula, tumwesha’mba twatemwa bakwetu. Kabiji Yesu waambile’mba bakalume ba Lesa ba kine bakayukanyikilwa ku kwitemwa bene na bene.—Yoa. 13:35.

10. Mwafwainwa kuba byepi inge mwamona’mba mu kipwilo muji makatazho o babula kwingijilapo bulongo?

¹⁰ Mwafwainwa kuba byepi inge kya kuba mwamona’mba mu kipwilo muji makatazho kabiji mwalanguluka’mba bakulumpe mu kipwilo kechi baingijilapo ne? Kechi mwafwainwa kwijizhanya ne, pakuba mwakonsha kumwesha kwipelula kupichila mu kulondela byafuukulapo babena kwimutangijila. (Hebe. 13:17) Pa kuba’mba  mube bino, mwafwainwa kwiipuzha amba: ‘Nanchi makatazho o mbena kumona abaya kya kuba bakulumpe mu kipwilo baingijilapo nyi? Nanchi kino kyo kimye kyawama kwingijilapo nyi? Nanchi yami nji na mwingilo wa kwingijila pa ano makatazho nyi? Abya mbena kwingila na ngovu kukwasha kipwilo kukwatankana nyi, inyi mbena kukeba kumweka’mba nanema?’

11. Kwesakana na byaamba Efisesa 4:2, 3, ñanyi bintu bikafumamo inge ke twingijile Yehoba saka twipelula?

¹¹ Yehoba wanemeka bingi kwipelula kukila maana a kuyuka bintu, kabiji wanemeka lukwatankano kukila kwingila bulongo mingilo. Onkao mambo, ibikaiko kwingijila Yehoba saka mwipelula. Inge mwauba bino, mukalengela kipwilo kukwatankana. (Tangai Efisesa 4:2, 3.) Bambakanai mu mwingilo wa kusapwila. Monaingapo mashinda a kukwashishamo bakwenu. Ikalai na muchima wa kutambwila benyi, kubikapotu ne boba bo bapa mwingilo wa kwitutangijila. (Mat. 6:1-4; Luka 14:12-14) Inge mwipelula ne kwingijila pamo na balongo ne banyenga mu kipwilo, ba mu kipwilo bakamona’mba mwayuka bya kwingila, kabiji kyakilamo kunema, bakamona’mba mwipelula.

12. Nanchi Baibolo witutundaika kwikala na balunda nyi? Lumbululai.

¹² Yehoba ukeba’mba twiyowenga kwisamba na balunda netu ne balongo betu. (Sala. 133:1) Yesu wajinga na balunda. (Yoa. 15:15) Baibolo walumbulula byo tumwenamo inge twaikala na balunda ba kine. (Maana 17:17; 18:24) Kabiji witubuula’mba kechi kyawama kwipaatula ku bakwetu ne. (Maana 18:1) Bantu bavula balanguluka’mba kwingijisha makeyala a pa Intaneti a kwisambilamo na bantu jo jishinda japeela kwikelamo na balunda bavula ne kuchinuzhuka kwitolwela. Pano bino, twafwainwa kujimuka na jino jishinda ja kwisambilamo na bantu.

13. Mambo ka bamo bengijisha misabilo ya kwisambilamo na bantu pa Intaneti o bomvwina mukose ne kwikala na binyenge?

 ¹³ Kyatanwa kuba’mba bantu bataya kimye kyabaya na kutanga byambo ne kumona bipikichala bitayapo bantu bakwabo pa Intaneti javula bomvwa bingi mukose ne kwikala na binyenge. Mambo ka? Kintu kimo kilengela ke kya kuba’mba bantu javula babika pa misabilo ya pa Intaneti bipikichala bimwesha bintu byawama bimweka mu bwikalo bwabo, kabiji basala bipikichala byabo byawama, bya balunda nabo, ne bimwesha mapunzha awama ko bayile na kufwakasha. Muntu wamona bino bipikichala inge waesakanya bwikalo bwanji na bwikalo bwa bena byobyo bipikichala wakonsha kulanguluka’mba bwikalo bwanji kechi bwawama ne. Nyenga uji na myaka ya kusemwa 19 waambile’mba: “Natendekele kubila bakwetu kichima kimye kyo namwene byo beyowa bya kisangajimbwe ku mpelo ya mulungu, bino amiwa saka ngikalatu pa nzubo bunke na kumvwa mukose.”

14. Lujimuno lwa mu Baibolo luji pa 1 Petelo 3:8 lwitukwasha byepi kwingijisha bulongo misabilo ya kwisambilamo na bantu pa Intaneti?

¹⁴ Ibyo, misabilo ya pa Intaneti ya kwisambilamo na bantu yawama inge twiingijisha bulongo, nabiji kwisamba na balongo ne balunda netu. Bino nanchi mwakimonapo kuba’mba bamo babika bipikichala ne kunemba byambo pa ino misabilo kuba’mba balengele bakwabo kukomoka bwikalo bwabo nyi? Kikalatu nobe babena kwamba’mba, “Monai bwikalo bwami byo buji.” Bamo banembapo ne byambo bya kwitota ne byatama bingi pa bipikichala byabo bene, nangwa pa bipikichala bibikapo bakwabo. Bena Kilishitu bebatundaika kwikala bepelula ne kulangulukilako bakwabo. Onkao mambo kechi bengijisha misabilo ya pa Intaneti ya kwisambilamo na bantu kwimwesha ku bakwabo ne.—Tangai 1 Petelo 3:8.

15. Baibolo wakonsha kwitukwasha byepi kuchinuzhuka kwimwesha’mba twanema?

¹⁵ Inge mwingijisha misabilo ya pa Intaneti ya kwisambilamo na bantu, iipuzhai anweba bene amba: ‘Byambo byo nnembapo, bipikichala, nangwa mavidyo o mbikapo nanchi bimwesha’mba mbena kwitota nyi? Abya nakonsha kulengela bantu kwikala na kichima nyi?’ Baibolo waamba’mba: “Bintu byonse biji pano pa ntanda—bya kusakasaka bya mubiji ne bintu bisakasaka meso ne muntu kwimwesha na bintu byo aji nabyo mu bwikalo—kechi bifuma kwi Tata ne, pakuba bifuma pano pa ntanda.” (1 Yoa. 2:16)  Mu Baibolo umo byambo bya kuba’mba “muntu kwimwesha na bintu byo aji nabyo mu bwikalo” bebituntulula’mba “muntu kukeba kwimwesha’mba wanema.” Bena Kilishitu kechi bakeba kwimwesha’mba banema nangwa kuba’mba bebakomokenga ku bakwabo ne. Balondela lujimuno lwa mu Baibolo lwa kuba’mba: “Kange twikale ba kwitota kwatu, kwikyombesha ne kwiubila kichima ne.” (Nga. 5:26) Inge twipelula, kechi tukekala nobe bantu ba mu ino ntanda betota kabiji bakeba bakwabo kwibamona’mba banema bingi ne.

16. Mambo ka o twafwainwa kuchinuzhukila bwitote?

¹⁶ Twafwainwa kwipelula mambo bantu betota kechi baji “na milanguluko yawama” ne. (Loma 12:3) Bantu betota baji bingi na mapata kabiji bemona’mba banema kukila bakwabo. Milanguluko yabo ne byubilo byabo bibabika mu makatazho kabiji bakozha ne bantu bakwabo ku muchima. Inge babula kujimuka, Satana ukapofula michima ne milanguluko yabo. (2 Ko. 4:4; 11:3) Pakuba muntu wipelula wikala na milanguluko yawama. Kechi wimona’mba wanema kukila bakwabo ne, mambo wayuka’mba bakwabo bamukila mu mashinda avula. (Fili. 2:3) Kabiji uyuka kuba’mba “Lesa ukana bantu belundumika, pakuba ubila lusa lwanji lukatampe bantu bepelula.” (1 Pe. 5:5) Aba baji na milanguluko yawama kechi bakeba kwikala balwanyi ba Yehoba ne.

17. Twafwainwa kuba byepi pa kuba’mba tutwajijile kwikala bepelula?

¹⁷ Pa kuba’mba tutwajijile kwikala bepelula, twafwainwa kumvwina lujimuno lwa mu Baibolo lwa kuba’mba: “Vuulai bumuntu bwa kala ne byubilo byabo, ne kuvwala bumuntu bupya.” Kino kikebewa kwibikako. Twafwainwa kufunda bwikalo bwa kwa Yesu ne kulondela bulongo mu ngayo yanji. (Kolo. 3:9, 10; 1 Pe. 2:21) Inge twauba bino, tukamwenamo bingi. Kabiji inge twibikako kwikala bepelula, kisemi kyetu kikekala na lusekelo, tukatundaika lukwatankano mu kipwilo, kabiji tukayuka bya kuchinuzhuka kwingijisha misabilo ya pa Intaneti ya kwisambilamo na bantu mu jishinda jatama. Kyakila pa byonse, tukekala na mapesho a Yehoba.