1. Faso Bafilipi 2:3 me zonzila yawu, samu na yinki beto ke vanda na kindiku ya mbote na bampangi si beto ke ya kukuluka?

BETO KE landá misiku ya Yehova na kukuluka nyonso, samu yandi zaba ntangu nyonso yina ke mbote samu na beto. (Ef. 4:22-24) Si beto ke ya kukuluka, beto ke ndima ti, yina Yehova zola, me lutila mfunu na yina beto zola. Mpe beto ke ndima ti, bampangi ya nkaka me lutila beto. Ya ke sala ti, beto vanda na kilengi samu beto ke na kindiku ya mbote na Yehova, mpe na bampangi ya beto ya kimvuka.—Tanga Bafilipi 2:3.

2. Yinki apotre Paul zabá, mpe yinki beto ke zonzila na artikle yayi?

² Si beto sala ve keba, beto lenda banda kukanisa faso bantu ya yinza yayi, yina ke na lulendo mpe ke kanisá kaka na bambote ya bawu mosi. * Ya lenda vanda ti, bakristo ya nkaka ya siekle ya ntete, bandá kulanda bifu ya yimbi yayi, ni na yawu apotre Paul soniká na baroma: “Mu ke na zabisá na muntu nyonso na kati ya beno, na kukanisa ve ti yandi ke na valere kuluta faso yandi kele, kasi na kukanisa na faso yina ke mbote.” (Rom. 12:3) Paul zabá ti, ntangu ya nkaka, beto ke vandá na nsatu ya kupesa nzutu ya beto buzitu. Kasi, ntima ya kukuluka ke sadisá beto na kutadila kimuntu ya beto na faso ya mbote. Na artikle yayi, beto ke tala wa’ faso na bima tatu, ntima ya kukuluka lenda sadisa beto na kupesa ve nzutu ya beto valere ya kulutila. Bima yango ke: 1) dikwela ya beto, 2) baresponsabilite ya beto na kimvuka,  mpe 3) faso ya beto ya kusadila internet samu na kutula bafoto, bavideo mpe bakomentere.

3. Samu na yinki dikwela ke vandá na bankwamusu mpe wa’ faso ba ya nkaka ke sosá kuyidik’ yawu?

³ Yehova zola ti babakala na bakento ya kukwela vanda ntangu nyonso na kilengi. Samu beto nyonso ke bantu ya masumu, ya lenda sala ti, mindondo mpe kuswana lenda vanda na makwela. Na yina, Paul soniká ti ba yina ke ya kukwela ke kutana na bankwamusu. (1 Ko. 7:28) Bantu ya nkaka ya kukwela ke swaná ntangu nyonso, mpe ya lenda nata bawu na kukanisa ti, ba zolá kwelana ve. Si ba me landa makanisi ya bantu ya yinza, ba lenda sosa kufwa makwela na mbangu. Ba lenda banda kukanisa kaka na bawu mosi, mpe kutala ti ba ke vanda dyaka na kilengi kaka si ba kufwa makwela.

4. Yinki beto me lunga kubika?

⁴ Beto zolá kanisa ve ti dikwela ya beto me beba. Beto zaba ti kaka rezon mosi na Biblia lenda pesa beto nzila ya kufwa makwela, ni kinsunza. (Mat. 5:32) Na yawu, ntangu dikwela ya beto ke kutaná na bamambu, beto zolá vanda ve na lulendo, mpe kuyufula: ‘Dikwela yayi ke na lungisá kwandi bansatu ya munu? Mu ke na zwá kwandi luzolo yina mu me lunga kuzwa? Mu ke vanda na kilengi ya kulutila si mu kwelana na muntu ya nkaka?’ Tala faso munimi ke na talaná na byuvu yayi. Samu na yinza, nge zolá kuwa ntima ya nge, mpe kusala mambu yina ke pesa nge kilengi, ata ya zola zonza, kufwa dikwela ya nge. Kasi Biblia ke zonzá ti, beto zolá “sosa ve kaka [ba-interet] ya beto mosi, kasi [ba-interet] ya bampangi mpe.” (Flp. 2:4) Yehova zola ve nge kufwa dikwela ya nge. (Mat. 19:6) Yehova zola ti nge kanisa ntete na yandi, kasi na nge mosi ve.

5. Faso ke na zonzilá Baefeze 5:33, wa’ faso kento na bakala ya kukwela zolá bakila bampangi?

⁵ Kento na bakala ya kukwela zolá bakila  bampangi na luzolo mpe buzitu. (Tanga Baefeze 5:33.) Biblia ke longá beto na kukanisa ntete na yina beto lenda pesa, kulutila yina beto lenda kuzwa. (Bis. 20:35) Wapi kifu ya mbote yina lenda sadisa bantu ya kukwela na kulakisa luzolo mpe buzitu na bampangi? Ni kukuluka. Bakento na babakala yina ke ya kukuluka, ke sosá ve kaka bambote ya bawu mosi, kasi “ya bantu ya nkaka.”—1 Ko. 10:24.

6. Yinki beto me longoka na mambu me zonza Steven na Stephanie?

⁶ Ntima ya kukuluka ke sadisá bantu mingi ya kukwela na kuzwa kilengi ya kulutila na kati ya dikwela ya bawu. Na kifwani, bakala mosi ya kukwela na nkumbu ya Steven me zonza: “Si beno ke ekipe, beno ke sala kintwadi, mingi-mingi ntangu beno ke lutisá bantangu ya mpasi. Na kisika ya kukanisa, ‘yinki ke mbote samu na munu?’ nge ke kanisa, ‘yinki ke mbote samu na beto?’ “ Stephanie kento ya yandi ke kanisá mpe faso yandi. Stephanie me zonza: “Ata muntu ke zolá kuvanda yinzo mosi na enemi ya yandi.” Yandi me bwela: “Ntangu beto ke zwá mwa mindondo, beto ke sosá kuzaba yinki me nata yawu. Na yawu, beto ke sambilá, ke salá ba-recherche, mpe ke yidiká mambu yango na mbangu. Beto ke sosá kuyidika mambu, kasi kuswanisa ve bampangi.” Kento na bakala ya kukwela ke vanda na kilengi si ba kanisa ve ti, ba me lutila bampangi na valere.

7. Si mpangi ya bakala me kuzwa baresponsabilite na kimvuka, wapi yina zolá vanda makanisi ya yandi?

⁷ Ya ke bweso ya nene na beto na kusadila Yehova na bafaso nyonso yina beto lenda sala. (Nku. 27:4; 84:10) Si mpangi mosi ya bakala me ndima na ntima mosi kusala mingi na kimvuka ya Yehova, ya ke kima ya mbote. Na yina, Biblia ke zonzá: “Si muntu me zola kuvanda ntwandisi, yandi me zola kisalu ya mbote.” (1 Tim. 3:1) Kasi, si yandi kuzwa responsabilite na kimvuka, yandi zolá pesa ve nzutu ya yandi valere ya kulutila. (Luke 17:7-10) Dikanisi ya yandi zolá vanda ni ya kusadila bampangi na ntima ya kukuluka.—2 Ko. 12:15.

8. Kifwani ya Diotrephes, Ozias, mpe ya Absalon ke na longá beto yinki?

⁸ Samu na kukebisa beto, Biblia ke pesá bifwani ya bantu yina vandá kanisa mingi kaka samu na bawu mosi. Diotrephes vandá ve ya kukuluka, samu yandi vandá sosá kaka “kubaka bisika ya ntete” na kimvuka. (3 Yoa. 9) Na lulendo nyonso, Ozias sosá kusala kima yina yandi zolá sala ve. (2 Ns. 26:16-21) Na luvunu nyonso, Absalon sosá kulaba bantima ya bantu mingi, samu yandi vandá na nsatu ya kukuma mfumu. (2 Sa. 15:2-6) Faso Biblia ke zonzak’ yawu, Yehova ke sepelá ve na bantu yina ke sosá kaka nkembo ya bawu mosi. (Bin. 25:27) Ya tsyeleka, ba yina ke na lulendo mpe ba yina ke zolá kutalana, ke bwabana na bamambu mingi ya mpasi.—Bin. 16:18.

9. Wapi kifwani Yesu bikilá beto?

⁹ Kasi, Yesu vandá ve faso ba yina beto me zonzila, “ata yandi vandá kifwani ya Nzambi, yandi vandá ve na dikanisi ya kubotola Kimfumu, samu yandi vanda na nkembo mosi na Nzambi.” (Flp. 2:6) Ata yandi ke muntu ya zole ya kulutila ngolo na yinza nyonso, Yesu pesá ve nzutu ya yandi valere ya kulutila. Yandi zonzá na bilandi ya yandi: “Muntu yina ke faso mwana ya fioti na kati ya beno nyonso, ni yandi me lutila mfunu.” (Luke 9:48) Ya ke bweso na kusadila Yehova kintwadi na bapionier, ba-assistant, bakuluntu, mpe bantwadisi ya sirkonskripsion yina ke ya kukuluka faso Yesu! Bisadi ya Yehova ya kukuluka, ke lakisá luzolo ya tsyeleka yina ke lakisá ti, beto ke kimvuka ya Nzambi.—Yoa. 13:35.

10. Yinki nge ke sala si nge ke na kanisá ti, bakuluntu na kati ya kimvuka ke na yidiká ve bamambu na faso yina me bonga?

¹⁰ Yinki nge ke sala si nge ke na talá ti ya ke na  bamambu na kati ya kimvuka, mpe nge ke na kanisá ti bakuluntu me yidika ve yawu na faso yina me bonga? Kuzonzila ve yawu na bantu nyonso, tula ntima na bakuluntu ya kimvuka mpe lakisa ti nge ke ya kukuluka. (Ebr. 13:17) Samu nge lenda na kusala yawu, nge zolá yufula byuvu yayi: ‘Bamambu yayi mu me tala, ke kwandi nene samu mu sosa ti ba yidik’ yawu? Ya ke kwandi ntangu ya mbote ya kuyidik’ yawu? Ni munu me lunga kuyidik’ yawu? Mu ke na sosá kwandi kutunga bumosi to mu ke na sosá kutalana na kimvuka?’

11. Faso ke na zonzilá Baefeze 4:2, 3, wapi bambote beto ke kuzwa si beto sadila Yehova na ntima ya kukuluka?

¹¹ Na Yehova, kuvanda ya kukuluka me lutila mayela ya kusala kisalu na faso ya mbote, mpe bumosi me lutila ngolo ya kusala mingi. Na yawu, sala nyonso na kusadila Yehova na ntima ya kukuluka. Ntangu nge ke sala faso yina, nge ke tunga bumosi na kati ya kimvuka. (Tanga Baefeze 4:2, 3.) Sala mingi na kisalu ya predikasion. Sosa bafaso ya kusadisa bampangi na kusadilá bawu bima ya mbote. Vanda na kifu ya kuyambá bantu nyonso, ya vanda ba yina ke na baresponsabilite to ve. (Mat. 6:1-4; Luke 14:12-14) Si nge bumba ntima ya kukuluka na bisalu nyonso yina nge ke salá na kati ya kimvuka, bampangi ya nkaka ke tala ve kaka bangolo to mayela ya nge na bisalu ya kimvuka, kasi ba ke tala mpe ntima ya nge ya kukuluka.

12. Biblia ke longá kwandi beto na kuvanda na bandiku? Zonzila yawu.

¹² Yehova zola ti beto tala kilengi ya kulutisá ntangu na dikanda ya beto. (Nku. 133:1) Yesu vandá ndiku ya mbote. (Yoa. 15:15) Biblia ke zonzilá bambote yina kuvanda na bandiku ya tsyeleka ke nataka. (Bin. 17:17; 18:24) Mpe ya  ke zonzá na beto ti, ya ke ve mbote na beto na kuvandá kaka beto mosi. (Bin. 18:1) Mingi ke kanisá ti, samu na kuvanda dyaka ve bawu mosi, ba lenda sosa bandiku na internet. Kasi, beto zolá sala keba ntangu beto ke sadilá internet samu na kutula bafoto, bavideo, mpe bakomentere.

13. Samu na yinki bantu ya nkaka yina ke sadilá internet na kutula bafoto, bavideo to bakomentere ke talá ti luzingu ya bawu ke ve kitoko?

¹³ Ba-etude me lakisa ti, bantu yina ke lutisá ntangu mingi na kusalá bakomentere mpe kutalá bafoto ya bampangi na internet, lenda fuluka na basusi. Samu na yinki? Mosi ya barezon lenda vanda ti, na internet, bantu ke tulá mingi bafoto ya kitoko yina ke lakisá bantangu ya mbote yina ba ke lutisá bawu mosi to na bampangi ya bawu, mpe bisika ya kitoko yina ba vandaka. Muntu yina ke na talá bafoto yango lenda kanisa ti luzingu ya yandi ke ve kitoko faso ya bawu. Mpangi mosi ya kento yina ke na bamvula 19, me ndima: “Mu bandá kukanisa ti mu vandá ve na kilengi na luzingu, ntangu mu vandá talá bima ya kitoko yina bampangi vandá salá ba-weekend, kasi munu, kuvandá kaka na yinzo, na kusalá ata kima.

14. Wa’ faso malongi yina ke na 1 Piere 3:8 ke sadisa beto na kusadila internet na faso ya mbote?

¹⁴ Ya tsyeleka, beto lenda sadila internet na faso ya mbote. Na kifwani, beto lenda solola na dikanda mpe bandiku ya beto. Nge ke talá ve ti, ba yina ke tulá bafoto, bavideo mpe bakomentere na internet ke salak’ yawu samu na kutalana? Bafoto yina ba ke tulá zola zonza: “Tala munu.” Ba ya nkaka ke salá bakomentere ya yimbi mpe ya salete na bafoto ya bawu mosi to yina bantu ya nkaka ke tulaka. Ba me lomba na bakristo na kuvanda ya kukuluka. Na yina, ba lenda sala ve mambu yayi.—Tanga 1 Piere 3:8.

15. Wa’ faso Biblia ke sadisá beto na kusosa ve kulakisa ti beto ke na valere mingi?

¹⁵ Si nge ke sadilá internet na kutula bafoto to bima ya nkaka, nge zolá yufula: ‘Bakomentere, bafoto, to bavideo yina mu ke tulá na internet, ke lakisá ti mu ke na salá matalana? Mu ke puseke bampangi na kusala mu kimbanda?’ Biblia ke zonzá: “Nyonso yina ke na yinza—bansatu ya kinsuni, mpe bansatu ya meso mpe kulakisa na lulendo nyonso bima yina beto ke na yawu na luzingu— ke katuká ve na Tata, kasi ya ke katuká  na yinza.” (1 Yoa. 2:16, nwt-MK) Na kisika ya kuzonza: “Kulakisa na lulendo nyonso bima yina beto ke na yawu na luzingu,” Biblia mosi ke zonzá: “Kusosa kutalana muntu ya mfunu.” Bakristo ke sosá ve kupesa nzutu ya bawu valere ya kulutila, to kutalana na meso ya bantu. Ba ke landá mambu yayi ya Biblia: “Beto me bonga ve kuvanda na [lulendo]! Beto bika na kusombola bampangi mpe kusala [bawu kimbanda].” (Gal. 5:26) Si beto ke ya kukuluka, beto ke kuma ve faso bantu ya yinza yayi, yina ke na lulendo, mpe ke zolá ti bantu ya nkaka kanisa ti, ba ke na valere mingi.

“KANISA NA FASO YINA KE YA MBOTE”

16. Samu na yinki beto zolá vanda ve na lulendo?

¹⁶ Beto zolá sala bangolo na kuvanda bantu ya kukuluka samu ti, ba yina ke na lulendo ke vandá ve na “makanisi ya mbote.” (Rom. 12:3) Bantu yina ke na lulendo, ke vandá na mindondo mpe ke kanisá kaka na bawu mosi. Faso ya bawu ya kukanisa mpe bamambu yina ba ke salá, ke talisá bawu mosi mpasi mpe ke lwalisá bampangi. Si ba soba ve, Satan ke kanga mayela ya bawu mpe ke bebisa makanisi ya bawu. (2 Ko. 4:4; 11:3) Kasi muntu ya kukuluka, ke vandá na makanisi ya mbote. Yandi ke pesá ve nzutu ya yandi valere ya kulutila yina yandi zolá pesa, yandi ke ndimá ti na bamambu mingi, bampangi lutila yandi. (Flp. 2:3) Mpe yandi zaba ti “Nzambi ke enemi ya bantu ya lulendo, kasi yandi ke lakisá ntima ya mbote ya nene na bantu ya kukuluka.” (1 Pi. 5:5) Ba yina ke na makanisi ya mbote, ke ve na nsatu Yehova kuma enemi ya bawu.

17. Yinki beto zolá sala samu na kubumba ntima ya kukuluka?

¹⁷ Samu na kubumba ntima ya kukuluka, beto zolá sadila malongi ya Biblia ya “kukatula kimuntu ya ntama na [bifu] ya yawu, mpe kulwata kimuntu ya malu-malu.” Ya ke lomba bangolo mingi. Beto zolá longoka kifwani ya Yesu mpe kusala faso yandi. (Kol. 3:9, 10; 1 Pi. 2:21) Beto ke kuzwa bambote mingi, si beto sala yawu. Ntangu beto ke kulisa ntima ya kukuluka, dikanda ya beto ke vanda na kilengi mingi, beto ke tunga bumosi na kati ya kimvuka, beto ke sadila internet na faso ya mbote ntangu beto ke tula bafoto, bavideo to bakomentere. Na nyonso, Yehova ke pesa beto bambote mpe beto ke kuzwa kisika na ntima ya yandi.