Amuye ku shebo

Amuye pa mitwi iliimo

MUTWI WAKWIIYA 27

Amulibike Mpomweelete

Amulibike Mpomweelete

“Ntoomwaambila ayi mutanoolitukumuna, sombi muliceeshe mumiyeeyo yanu akulibika mpomweelete kweelana alushomo Lesa ndwaakamupa.”​—LOMA. 12:3.

LWIIMBO 130 Amube Bantu Balekelelana

NSHESHI TWIIYE *

1. Kweelana a Bene Filipi 2:3, ino nceebonshi kuliceesha inga kwatupa kuba abushicibusa bubotu abashominyineesu?

TULALICEESHA akunyumfwila Yehova mukwiinga tulishi kwaamba ayi ngwacishi kabotu sheenga shatucafwa. (Efe. 4:22-24) Kuliceesha kulatupa kucita kuyanda kwakwe Yehova kwiinda kucita nshetusuni alimwi akunoobona bamwi ayi balitwiinditeewo. Kucita boobo kulapa kwaamba ayi tube abushicibusa bubotu abashominyineesu alimwi a Yehova.​—Amubelenge Bene Filipi 2:3.

2. Ino nshiinshi mutumwi Paulo nshaakalinga kucishi, alimwi ino nshiinshi nsheshi twiiye mumutwi uyu?

2 Ano na tatuna kucenjela, inga twaba anga mbantu bamucishi cakwe Satana balinyumfwa alimwi balisuni. * Mpashi ishi nsheshakacitikila Beneklistu bamwi bamuciindi ca batumwi, mukwiinga Paulo wakalembela Beneklistu baku Loma ayi: “Ntoomwaambila ayi mutanoolitukumuna, sombi muliceeshe mumiyeeyo yanu akulibika mpomweelete kweelana alushomo Lesa ndwaakamupa.” (Loma. 12:3) Paulo wakalinga kucishi kwaamba ayi kulinyumfwa bweelete kulibo kabotu. Nacibi boobo, kuliceesha kulaakutucafwa kutalinyumfwa cakwiindilila. Mutwi uyu utootucafwa kushiba mbweenga kuliceesha kwatucafwa kutalibika mpotuteelete mumbasu shotatwe. (1) Mucikwati, (2) mikuli njetucite mulibunga lyakwe Yehova, alimwi (3) andyetutootuma makani pa intaneti.

AMUTONDESHE KULICEESHA MUCIKWATI CANU

3. Ino nciinshi cipa kwaamba ayi beebene bamwi batanoonyumfwana, alimwi ino bamwi balacita buyani na baba amapensho?

3 Yehova uyo wakalenga cikwati alisuni kwaamba ayi beebene banooba alusangalalo mucikwati cabo. Mukwiinga beebene tabamaninite, cimwi ciindi inga bapusana mushintu shimwi. Paulo wakaamba ayi abo banjila mucikwati balaakucana mapensho. (1 Koli. 7:28) Beebene bamwi balaambana liinji, aboobo inga bayeeya ayi mpashi tabatokweendelana. Na bakonkela bantu bamucishi, inga batalika kuyeeya ayi kulekana nkweenga kwabacafwa. Inga batalika kuyeeyabo pakulikondelesha akubona anga kulekana nkweenga kwabapa kuba alusangalalo.

4. Ino nshiinshi nshotweelete kuleya?

4 Tulyeelete kuleya kunooyeeya ayi kulekana nkweenga kwamana mapensho mucikwati. Tulicishi kwaamba ayi bulale ngomulandu weenkabo wamu Malembo weenga wapa kwaamba ayi cikwati cimane. (Mate. 5:32) Aboobo na twacana mapensho Paulo ngakaambawo, tatweelete kulinyumfwa kwiinda mukutalika kuyeeya ayi: ‘Ngonjebeneakwe tatoombikako maano alimwi tantondeshi lusuno lweelete. Mpashi inga ndababo alusangalalo na ndeeba mwanakashi umwi na kweebwa kumusankwa umwi.’ Na katuyeeya boobo ingayi tutoobikilabo maano kukulikondelesha, muciindi cakuyeeyelako ngotweebenaakwe. Bantu bamucishi inga bamuyuminisha ayi amucite nshomusuni akucimanishabo cikwati kwaamba ayi mulisangalashe. Ano Maswi akwe Lesa alayuminisha ayi mulyeelete ‘kubikila maano kushintu shicafwa bamwi, kuteshibo kusheesho shicafwa ndimwe nweenka.’ (Fili. 2:4) Yehova alisuni kwaamba ayi mutolelele kuba mucikwati, kuteshi kulekana. (Mate. 19:6) Alisuni kwaamba ayi munootanguna kuyeeya pali nguwe, kuteshi pali ndimwe nweenka.

5. Kweelana a Bene Efeso 5:33, ino beebene balyeelete kunoocita nshi?

5 Beebene balyeelete kutondeshanya lusuno abulemu. (Amubelenge Bene Efeso 5:33.) Baibo ilatwiisha ayi tulyeelete kubikila maano kukupa kuteshi kukutambula. (Milimo 20:35) Ino ngumubo nshi weenga wacafwa beebene kutondeshanya lusuno abulemu? Nkuliceesha. Beebene baliceesha tababikilibo maano kushintu sheenga shakondeleshabo womwi, sombi kusheesho sheenga shabacafwa boonse bobilo.​—1 Koli. 10:24.

Muciindi cakupikishanya, beebene baliceesha batoosebensela pomwi (Amubone palagilafu 6)

6. Ino nshiinshi nshomweeya pamakani akaamba ba Steven aba Stephanie?

6 Kuliceesha kwacafwa Beneklistu baanji beebene kuba alusangalalo mucikwati cabo. Kucakubonenaako, mukwesu waliina lya Steven wakaamba ayi: “Mulyeelete kuba bacatene kwaamba ayi munoosebensela pomwi, bunene bunene ndyemucite mapensho. Muciindi cakuyeeya ayi ‘Ino nciinshi ceenga cabotela ndime?’ mulaakunooyeeya ayi ‘ino nciinshi ceenga catubotela?’” Bakaakwe ba Stephanie abalo bakaamba ayi: “Taakuwo muntu weenga wakondwa kukala amuntu upikisha lyoonse. Na twaba alipenshi, tulayeeya paceeco capa kwaamba ayi tupusane. Lyalo tulapaila pomwi, kulangoola makani eenga atucafwa, alimwi akubandikishanya. Muciindi cakupana milandu, tulabandikabo palipenshi ndyetucite.” Beebene inga baba alusangalalo na boonse bobilo kabatayeeyi ayi balayandika abuumbi kwiinda ngobeebenaakwe.

AMUSEBENSELE YEHOVA “CAKULICEESHA ABUUMBI”

7. Ino mukwesu alyeelete kucita buyani na watambula mukuli mulibunga lyakwe Yehova?

7 Tulacibona kuba coolwe cinene abuumbi kusebensela Yehova munshila ili yoonse njeenga twacikonsha. (Kulu. 27:4; 84:10) Na mukwesu walyaaba kusebensako ncito ilibetele mulibunga lyakwe Yehova, nkokwaamba ayi wacita kabotu abuumbi. Nceceeco Baibo ncoyaambila ayi: “Na muntu alisunishi kuba mutanjilili, alisuni ncito ibotu.” (1 Timo. 3:1) Nacibi boobo, na wapekwa mukuli, taeelete kulibona ayi alayandika kwiinda bamwi. (Luka 17:7-10) Alyeelete kuba aluyaando lwakusebensela bamwi cakuliceesha.​—2 Koli. 12:15.

8. Ino nshiinshi nshetutokwiiya ku sheesho shakacita Diyotilefesi, Usiya, alimwi a Abusalomu?

8 Mu Baibo muli shakubonenaako shakutucenjesha sha bantu bakalinga kulibona kuyandika kwiinda bamwi. Diyotilefesi taakalinga muntu uliceesha, wakalinga kusuni “kuba panembo” mulibungano. (3 Joni 9) Usiya wakalibonesha akuya mukusebensa mukuli Yehova ngwaatana kumupa. (2 Maka. 26:16-21) Abusalomu wakalinga kunyengelela bantu kwaamba ayi bamucaafwe kuba mwaami. (2 Samwe. 15:2-6) Bweenka mbuli shakubonenaako shamu Baibo ishi mboshitondesha, Yehova tasangalaliiwo abantu basuni kulemekwa. (Tus. 25:27) Mukuya kwaciindi, bantu balinyumfwa alimwi basuni kulemekwa, balacana mapensho.​—Tus. 16:18.

9. Ino njimibo nshi Yesu njaakatondesha njotweelete kukonkela?

9 Yesu, taakalinga muntu ulinyumfwa mbuli basankwa mbotwaambawo. Baibo ilaamba ayi: “Nabi kwaamba ayi wakalinga mucikoshanyo cakwe Lesa, taakwe kuba amuyeeyo wakwaamba ayi eelane a Lesa.” (Fili. 2:6) Nabi kwaamba ayi Yesu ngowabili kuli Yehova, taalibiki mpwateelete kuba. Wakalwiita bashikwiiya bakwe ayi: “Uyo ucita shintu mbuli muniini pakati kanu noonse, ngomunene.” (Luka 9:48, NWT) Ncoolwe cinene abuumbi kusebensela pomwi abapainiya, basebenshi bacafwilisha, bamanene, alimwi abamatanjilili balubasu, bakonkela cakubonenaako cakwe Yesu cakuliceesha! Na katuliceesha, tulaakutondesha lusuno kubamwi. Alimwi Yesu wakaamba ayi basebenshi bakwe Yehova bashomeka balyeelete kutondeshanya lusuno.​—Joni 13:35.

10. Ino nshiinshi nshomweelete kucita na kuli mapensho mulibungano ngomutoobona ayi bamanene tabatoosebenselawo?

10 Ino nshiinshi nshomweelete kucita na kuli mapensho mulibungano ngomutoobona ayi bamanene tabatoosebenselawo? Muciindi cakutongooka, inga mwatondesha kuliceesha kwiinda mukukonkela butanjilishi bwa baabo batootanjilila. (Ebu. 13:17) Kwaamba ayi mucite boobo, amuliipushe ayi: ‘Sa ndipenshi linene abuumbi lyakwaamba ayi litoyandika kusebenselwawo? Sa ici nceciindi ceelete kusebenselawo? Sa ndime ncite mukuli wakusebenselawo? Alimwi kwaamba lushinisho, sa ndisuni kuyuminisha lucatano mulibungano, na ndisuni kulumbaishikwa abamwi?’

Abo bacite mikuli tabeelete kushibikwabo ayi balicite lushibo lwa ncito yabo sombi akushibikwa ayi balaliceesha (Amubone palagilafu 11) *

11. Kweelana a Bene Efeso 4:2, 3, ino nshiinshi shiswaamo na katusebensela Yehova cakuliceesha?

11 Yehova alabona ayi kuliceesha kulayandika kwiinda kubabo alushibo, alimwi lucatano lulayandika kwiinda kushibabo bwakusebensa kabotu. Aboobo, amucite nsheenga mwacikonsha kwaamba ayi munoosebensela Yehova cakuliceesha. Kucita boobo kulaakuyuminisha lucatano mulibungano. (Amubelenge Bene Efeso 4:2, 3.) Amusebense cankusu muncito yakushimikila. Amweeleshe lyoonse kunoocitila bamwi shintu shibotu. Amube amushimu wakutambula beensu, kwiilikaawo abaabo batacite mikuli mulibungano. (Mate. 6:1-4; Luka 14:12-14) Ndyemutoosebensela pomwi abamakwesu abenankashi mulibungano, bamwi teshi bakeelebo pakubona ayi mulicite lushibo lwa ncito, sombi balaakubona ayi ncakwiila mulaliceesha.

AMUTONDESHE KULICEESHA NDYEMUTOOSEBENSESHA INTANETI

12. Sa Baibo ilatuyuminisha kuba abeshicibusa? Amusansulule.

12 Yehova alisuni ayi tunoosangalala kuba pomwi amukwashi wesu alimwi abeshicibusa. (Kulu. 133:1) Yesu wakalinga kucite beshicibusa bali kabotu. (Joni 15:15) Baibo ilaamba pabubotu bwakuba abeshicibusa bancinencine. (Tus. 17:17; 18:24) Alimwi ilatulwiita ayi tacibete kabotu kulitalamusha kubamwi. (Tus. 18:1) Bantu baanji balayeeya ayi kubandika abantu pa intaneti nkweenga kwabacafwa kuba abeshicibusa baanji akutalitalamusha kubamwi. Nacibi boobo, tulyeelete kucenjela ndyetutobandika abantu kusebensesha intaneti.

13. Ino nciinshi cipa kwaamba ayi bamwi beebela shikope na kubelenga makani pa intaneti balinyumfwe kuumuninwa akupenga mumoyo?

13 Beshikulangoola makani bakacana kwaamba ayi bantu batola ciindi cilaamfu kweebela akubelenga sheesho bamwi nshobabika pa intaneti baloomuninwa akupenga mumoyo. Ino nceebonshi? Ceebo comwi ncakwaamba ayi liinji bantu balabika shikope na makani pa intaneti atondeshabo shintu shibotu shitoobacitikila mubuumi bwabo. Balabikawo shikope shabo na sha beshicibusa babo shibotu abuumbi, na shikope shitondesha misena ibotu abuumbi nkobakayaawo. Muntu utokweebela shikope isho inga watalika kulyeelanya kubaabo bali pashikope akutalika kunoobona anga balimwiinditeewo abuumbi. Nankashi wacanike ucite myaaka 19 wakaamba ayi: “Ndakatalika kulinyumfwa cibiibi na ndabona shikope sha babyaanji bakalinga kuya mukusekana kumamanino ansondo, nebo ndyendakalingabo paŋanda.”

14. Ino maswi ngotucana palilembo lya 1 Pita 3:8 inga atucafwa buyani kusebensesha kabotu intaneti?

14 Ncakwiila intaneti inga twaisebensesha kushintu shibotu​—kucakubonenaako, inga yatucafwa kucikonsha kubandika amukwashi alimwi abeshicibusa bali kulaale. Nacibi boobo, sa mwakabona kwaamba ayi bamwi balabika shintu pa intaneti kwaamba ayi bamwi babakuumbwe? Cilaboneka anga batoolwiita bamwi ayi: “Amubone mbontoboneka.” Bamwi balalemba amaswi atabete kabotu pashikope shabo na pashikope bamwi nshobabika pa intaneti. Muntu ucita boobo nkokwaamba ayi taacite mubo wakuliceesha akuyeeyelaako bamwi, mibo Beneklistu njobeelete kubaayo.​—Amubelenge 1 Pita 3:8.

Sa nshomubika pa intaneti shilatondesha ayi mulalisumpula na mulaliceesha? (Amubone palagilafu 15)

15. Ino Baibo inga yatucafwa buyani kuleya kuba amushimu wakulisumpula?

15 Na mulasebensesha intaneti amuliipushe ayi: ‘Sa makani, shikope, na mavidyo ngombika pa intaneti inga apa bamwi kubona anga ndalibonesha? Sa inga apa bamwi kunyumfwila munyono?’ Baibo ilaamba ayi: “Shintu shoonse shili mucishi​—isho mubili nshookumbwa alimwi ashikumbwa meenso akulinyumfwa ceebo ca shintu muntu nshaacite​—tashiswi kuli Ishiwesu, sombi shilaswa mucishi capanshi.” (1 Joni 2:16) Mu Baibo imwi maswi akwaamba ayi “kulinyumfwa ceebo ca shintu muntu nshaacite,” bakaasansulula ayi “kusuna kutondesha bantu ayi ulayandika abuumbi.” Beneklistu tabeelete kuba amubo wakulibona kuba bapeculu. Balakonkela Baibo nshoyaamba ayi: “Tatweelete kunoolisumpula nabi kunoonyumfwilana munyono.” (Gala. 5:26) Kuliceesha kulaakutucafwa kuleya kuba anga mbantu bakucishi balisumpula akuyeeya ayi balayandika kwiinda bamwi.

“AMUBE BALICEESHA MUMIYEEYO YANU”

16. Ino nceebonshi tulyeelete kuleya kulisumpula na kulibonesha?

16 Tulyeelete kuba bantu baliceesha mukwiinga abo balisumpula ‘tabayeeyi kabotu.’ (Loma. 12:3) Bantu balisumpula na kulibonesha mbantu basuni kupikisha alimwi balisuni cakwiindilila. Nshobayeeya alimwi anshebacita shilabaletela mapensho akukalasha bamwi. Na baalilwa kwaalula mbobayeeya, Satana inga wabafweka pameenso akubisha miyeeyo yabo. (2 Koli. 4:4; 11:3) Ano muntu uliceesha, ngumuntu uyeeya kabotu. Alalibona munshila yeelete, akushiba kwaamba ayi kuli bamwi bamwiindaawo mu shintu shiinji. (Fili. 2:3) Alimwi alicishi kwaamba ayi “Lesa alakaka baabo balisumpula, sombi ulanyumfwila nkumbu abo baliceesha.” (1 Pita 5:5) Abo bayeeya kabotu tabasuniiwo kuba balwani bakwe Yehova.

17. Ino nshiinshi nshotweelete kucita kwaamba ayi tutolelele kuba bantu baliceesha?

17 Kwaamba ayi tutolelele kuba bantu baliceesha, tulyeelete kukonkela shaamba Baibo ayi “amufuule buntu bwakale kale amicito ya mbubo, akufwala [kulifwalika] buntu bupya.” Kucita boobo kulayandika kusebensa cankusu. Tulyeelete kwiiya Yesu nshaakacita akweelesha cankusu kukonkela cakubonenaako cakwe. (Kolo. 3:9, 10; 1 Pita 2:21) Na twacita boobo akuba bantu baliceesha, tulaakufubilaamo abuumbi mumukwashi, tulaakuyuminisha lucatano mulibungano, alimwi tulaakushiba nsheenga twaciita kwaamba ayi tuleye kubika shintu pa intaneti sheenga shatondesha ayi tulisuni bamwi kutukumbwa. Alimwi ciinditeewo, tulaakusangalasha Yehova.

LWIIMBO 117 Bubotu

^ par. 5 Munshiku shino, bantu baanji balalinyumfwa alimwi balilisuni. Tulyeelete kucenjela kwaamba ayi aswebo tutakonkeli mibo yabo. Mumutwi uyu tutokwiiya mbweenga twaleya kulibika mpotutabete mumbasu shotatwe.

^ par. 2 KUSANSULULA MASWI: Muntu ulinyumfwa alalibika mpwatabete alimwi alalibona ayi aliindite bamwi. Aboobo muntu ulinyumfwa alilisuni. Mubupusano, kuliceesha kulapa muntu kutalisuna bunene. Kuliceesha cilaamba kutalisumpula alimwi akutalibona kuyandika kwiinda bamwi.

^ par. 56 BUSANSULUSHI BWASHIKOPE: Munene mulibungano ucite lushibo lwakwaamba kabotu pakubungana kunene alimwi akutanjilila bamwi, atotanjilila bamwi kuya muncito yakushimikila alimwi akwaabanamo lubasu kubotesha Ŋanda ya Bwaami.