1. Kwesekesa na Filipu 2:3, kulikehesa kutukwasa bati?

TULI na kukabangeya mashiko a Yehova mwafwa tuzibuka ngwetu azibuka byuma byasa kutukwasa. (Efeso 4:22-24) Kulikehesa kutukwasa tumone ngwetu byatonda Yehova bikebyo bya seho manene kutubakana bitutonda yetu. Co lalo kutukwasa tumone ngwetu bakwetu banatutubakana. Kulinga ngoco kutukwasa tukanyamese busamba bwetu na Yehova, co lalo kutukwasa tukanyamese busamba bwetu na bandolome na bandokazi betu.—Tandeni Filipu 2:3.

2. Bika byendekele kapositolo Paulu, co bika bitusimutwiya muno mu cilongesa?

² Nga kutunyanyama, twasa kutembwinina banu ba mu kaye ka Satana baje bapwa baka-kulyalesa, co lalo balishaka manene bakebo babenya. * Casholoka ngwe baka-Kilistu ba mu simbu ya tupositolo nabo baliwanene nobu bukalu. Mukemwo kapositolo Paulu wabasonekelele ngwendi: ‘Njili na kwendeka kuli yeni boshe ngwange, keti muliyongole yeni babenya kupwa mubakama manene kutubakana omu mumunapu. Oloni munapande kusinganyeka mwamubwa.’ (Loma 12:3) Paulu wendekele ngwendi kukwabihile kulimona kupwa ba seho. Oloni kulikehesa kutukwasa tujeneke kulimona ngwe tu ba seho kutubakana bakwetu. Muno mu cilongesa tusimutwiya ha byuma bitatu. Tusimutwiya mutwasa kumwesela ngwetu tuba kulikehesa:  (1) mu bulo, (2) nga batwana bipangi mu munga ya Yehova na (3) mutupangesela intaneti.

3. Bika bikalingisa baka-kulyambata balipyakane, co bamo bakalingi bika nga banalipyakana?

³ Yehova washaka ngwendi baje banalyambata bapwe ba kubwahelela mu bulo bwabo. Baje banalyambata kubalumbunukile, co banasa kulipyakana. Mukemwo Paulu wasonekele ngwendi baje bakobela mu bulo baliwana na tuyando. (1 Koli 7:28) Bamo bakalicokota simbu yoshe, co bakendeka ngwabo munu ibanalyambata nendi keti ikeye yanababwaheselele Njambi. Nga bali na kutembwinina baka-kaye, co basa kusinganyeka ngwabo kutsiya bulo kukekwo kumanesa bukalu bwabo. Basa kusinganyeka lalo ngwabo nga balitepa, co bapwa ba kubwahelela.

4. Kumwapandele kukala na biyongola muka?

⁴ Keti tusinganyeke ngwetu bulo bwetu bunapande kutsa asina tupwa ba kubwahelela. Mbimbiliya inamwesa ngwayo banu basa lika kulitepa nga umo nalingi bupangala. (Mateo 5:32) Ngeci, nga tuliwana na tuyando tuje twatumbwile Paulu, co keti tusinganyeke ngwetu muka-limbo lyetu katuzemene nambe ngwetu twasa kupwa lika ba kubwahelela nga tulyambata na munu weka. Nga tukala na biyongola bya cifwa eci, co tumwesa ngwetu twalishaka manene yetu babenya. Baka-kaye basa kumileka ngwabo mulinge biitonda mbunge yeni, nameme nga mbunge yeni imileka ngwayo mutsiye bulo bweni. Oloni Mbimbiliya ngwayo: ‘Shakezekeni bije byasa kuzibisa bakweni kubwaha, keti mulizibise yeni babenya kubwaha.’ (Fili 2:4) Yehova ashaka ngwendi munyungilile bulo bweni, keti kubutsiya. (Mateo 19:6) Ashaka ngwendi mumuzibise kubwaha keti kulizibisa lika yeni babenya kubwaha.

5. Kwesekesa na Efeso 5:33, baka-kulyambata banapande kulinga bika kuli umo na mukwabo?

 ⁵ Baka-kulyambata banapande kulizema na kulisingimika umo na mukwabo. (Tandeni Efeso 5:33.) Mbimbiliya itushongangeya tupwe baka-kwana keti kupwa lika baka-kutambula. (Vili 20:35) Bika byasa kukwasa baka-kulyambata balizeme na kulisingimika umo na mukwabo? Kulikehesa. Munalume nambe munakazi wa kulikehesa uje ali mu bulo kashakezeka lika byendi, oloni ashakezeka nebi bya “mukwabo.”—1 Koli 10:24.

6. Bika bimulilongesa ku majwi endekele Steven na Stephanie?

⁶ Kulikehesa kunakwasa baka-kulyambata babangi bapwe ba kubwahelela mu bulo bwabo. Cakumwenako, munalume wa lizina lya Steven wendekele ngwendi: “Baka-kulyambata bakulikwatasana, bakapangela hamo maneneni nga kunasholoka bukalu. Umo na umo wabo kapandele kusinganyeka lika byuma bimuzibisa kubwaha, oloni napande kusinganyeka byuma bibazibisa kubwaha.” Munakazi wendi Stephanie nendi akalizibi ngoco. Wendekele ngwendi: “Naumo wahi washaka kuyoya na munu muka-kumulwisa. Nga tunalipyakana, tukatondesesa binalingisa tulipyakane. Co tukalombela kuli Yehova na kutondesesa mu mabulu aje anakundama ku Mbimbiliya na kusimutwiya mutwasa kumanesela buje bukalu. Kutwesi kulitala ku tunwa, oloni tukatala ha bukalu.” Baka-kulyambata babwahelela nga umo na umo wabo kalimono ngwendi napu wakama kutubakana mukwabo.

7. Ndolome napande kulinga bati nga bamwana bipangi bimo mu munga ya Yehova?

⁷ Kunapu kubezika kwakama kupangela Yehova mu ngila yoshe-yoshe. (Myaso 27:4; 84:10) Nga ndolome alyana kupanga bipangi byabingi mu munga ya Yehova, co alinga mwamubwa. Mbimbiliya ngwayo: “Nga munu umo ashungwiya [kupwa kanyungi] mu cikungulukilo ikeye ashaka bipangi byabibwa.” (1 Tima 3:1) Co nga bamwana bipangi bimo, kapandele kulimona kupwa wakama kutubakana bakwabo. (Luka 17:7-10) Napande kulyakela cilengo ca kupwa wa kulikehesa omwo apangela bakwabo.—2 Koli 12:15.

8. Bika bitulilongesa kuli Ndiyotelefese, Uziya na Abisalome?

⁸ Mbimbiliya inendeka ha banu ba kusañulu baje balimwene kupwa bakama kutubakana bakwabo. Ndiyotelefese kapwile wa kulikehesa, co washakele kupwa “ntwama” ya cikungulukilo. (3 Yowa 9) Uziya nendi kapwile wa kulikehesa, co walingile cipangi cije kamwanene Yehova. (2 Mizi 26:16-21) Abisalome watondele kupwa mwene, co wamwesele ngwe wazemene banu mangana balikwatasane nendi. (2 Samwe 15:2-6) Banu ba kulyalesa bakakobela mu bukalu mu kwita kwa simbu. (Visi 16:18) Ebi biñanda bitunasimutwiya bimwesa ngwabyo Yehova wazinda baka-kulyalesa.—Visi 25:27.

9. Twasa kutembwinina bati Yesu?

⁹ Yesu kapwile ngwe aba banu bakulyalesa batunasimutwiya. Mbimbiliya ngwayo: “Ikeye simbu yoshe wakele na cifwa ca Njambi, oloni kayongwele kupwa hamo na Njambi.” (Fili 2:6) Yesu ikeye nata kuli Yehova, oloni kesi kulimona kupwa wakama kutubakana mwanapu. Walekele bandongesi bendi ngwendi: “Woshe uje napu wa mundondo hakati keni mubaboshe, ikeye napu wakama.” (Luka 9:48) Twabezika manene kupangela hamo na bapainiya, baka-kupangela, bakulunu na tunyungi ba kuzenguluka baje bapwa ba kulikehesa ngwe Yesu. Kulikehesa kutukwasa tuzeme bakwetu, co kulizema umo na mukwabo kulingisa banu batuzibuke ngwabo tu baka-Kilistu ba busunga.—Yowa 13:35.

10. Bika bimunapande kulinga nga mumona ngweni byuma bimo kubyesi na kwenda mwamubwa mu cikungulukilo?

 ¹⁰ Bika bimunapande kulinga nga mumona ngweni byuma bimo kubyesi na kwenda mwamubwa mu cikungulukilo? Kumwapandele kuyayabala, oloni munapande kulikwatasana na baje bali na kutwamenena cikungulukilo. (Heve 13:17) Kulihula bihula binatako kumikwasa. ‘Kuma kuli bukalu butundamo nga kubapangelaho ndi? Kuma ino ikeyo simbu ibanapande kupangelaho ndi? Kuma yange njinapande kupangelaho ndi? Kuma njili na kunena likwatasano mu cikungulukilo, indi njili na kushaka lika kulijundula?’

11. Kwesekesa na Efeso 4:2, 3, bika bitundamo nga tulikehesa omwo tupangela Yehova?

¹¹ Yehova ashaka ngwendi tulikehese, keti kukala lika na cashu, co lalo ashaka ngwendi tulikwatasane, keti kupanga lika mwamubwa bipangi. Ngeci, lingeni mwoshe mumwasela mangana mupwe ba kulikehesa omwo mupangela Yehova. Oshe mulinga ngoco, co munena likwatasano mu cikungulukilo. (Tandeni Efeso 4:2, 3.) Munapande kwambulula na nzili. Pangeleni bakweni ha kubalingila byuma byabibwa. Tambuleni mwamubwa banu boshe, kwambateselela na baje kubesi na bipangi mu cikungulukilo. (Mateo 6:1-4; Luka 14:12-14) Nga mupwa ba kulikehesa omwo mupangela hamo na bakweni mu cikungulukilo, co bananguka cashu ceni na kulikehesa kweni.

12. Kuma Mbimbiliya itushongangeya tukale na babusamba ndi? Lumbununeni.

¹² Yehova ashaka ngwendi tuwane simbu ya kukala hamo na baka-naanga yetu na babusamba betu. (Myaso 133:1) Yesu wakele na  babusamba bababwa. (Yowa 15:15) Mbimbiliya inendeka bubwa bwa kukala na babusamba ba busunga. (Visi 17:17; 18:24) Inendeka lalo ngwayo kutwapandele kulyangununa ku bakwetu. (Visi 18:1) Banu babangi bakamono ngwabo intaneti ikeyo ibakwasa kukala na babusamba babangi mangana keti balizibe buli. Oloni tunapande kunyanyama omwo tupangesa intaneti.

13. Mwafwa bika baje bakabiisila simbu yaingi ha intaneti bakazibi buli na kuliziba kuzeya?

¹³ Baka-kutondesesa banawana ngwabo banu baje bakabiisila simbu yaingi ha intaneti oku batanda mizimbu na kukenga bikupulo bibanakaho bakwabo, bakazibi buli na kuliziba kuzeya. Mwafwa bika? Mwafwa banu babangi bakaka lika bikupulo byabo byabibwa nambe bya babusamba babo bije bimwesa byuma byabibwa bibali na kulikuwa. Bakaka lalo bikupulo bije bimwesa mitambela yaibwa ibanendela. Co nga munu akenga ebi bikupulo, asa kusinganyeka ngwendi kesi na kulikuwa buyoye ngwe bakwabo. Ndokazi umo wa myaka 19 wendekele ngwendi: “Njashangumukile kuliziba ngwe byuma byabingi bili na kunjita munjakele na kumona bikupulo bya bakwetu ha intaneti bije bibakele na kulikupula ku mamaneselelo a calumingo.”

14. Cinangulo cili ku 1 Petulu 3:8, citukwasa bati tupangese mwamubwa intaneti?

¹⁴ Kupangesa intaneti kukwabihile, mwafwa itukwasa tusimutwiye na naanga yetu na babusamba betu. Oloni banu bamo bakaka bikupulo byabo ha intaneti mangana balimwese. Bakashaka ngwabo banu bamone byuma bibali na kulinga nambe byuma bibalinabyo. Bakwabo bakasoneka majwi amabi ku bikupulo byabo na ku bikupulo bya bakwabo. Bilinga bya cifwa eci kubilitombola na bifwa bibanapande kukala nabyo baka-Kilistu. Baka-Kilistu banapande kupwa ba kulikehesa na kuzibila bakwabo mema ku mbunge.—Tandeni 1 Petulu 3:8.

15. Mbimbiliya itukwasa bati tujeneke kulimona kupwa ba seho kutubakana bakwetu?

¹⁵ Nga mukapangesa intaneti, co lihuleni ngweni: ‘Kuma byuma binjikasoneka na bikupulo na mavidio anjikaka ha intaneti bikamwesa ngwabyo njili na kulyalesa ndi? Kuma njilingisa bakwetu bakale na cipululu ndi?’ Mbimbiliya ngwayo: ‘Byuma byoshe bije byakundama  ku kaye, mashungu amabi a bunu na byuma bibamona banu na kubishungwiya na byuma byoshe bije banu bali na kulyalesa nabyo, na cimo cahi hali ebi catunda kuli Tate, byoshe ebi byatunda mu kaye.’ (1 Yowa 2:16) Majwi akwendeka ngwawo “bije banu bali na kulyalesa nabyo,” banawanungulula mu Mbimbiliya imo ngwabo “kushaka kulimwesa kupwa wakama.” Baka-Kilistu kubapandele kulimwesa kupwa bakama. Banapande kupangesa biyendeka Mbimbiliya. Yendeka ngwayo: ‘Kutwapandele kupwa baka-kulyalesa nambe kupwa baka-kushaka kuhyana bakwetu nambe kukala na cipululu kuli umo na mukwabo.’ (Ngala 5:26) Kulikehesa kutukwasa tujeneke kukala na sipilitu ya kaye ya kulimona ngwetu tuba seho kutubakana bakwetu.

16. Mwafwa bika kutwapandele kulyalesa?

¹⁶ Tunapande kupwa ba kulikehesa, mwafwa baka-kulyalesa kubesi kusinganyeka mwamubwa. (Loma 12:3) Baka-kulyalesa bakala na mitwe ya kukola, co lalo bakalijundula. Byuma bibakasinganyeka nebi bibakalingi bikabazibisa kubabala ku mbunge, co lalo bikazibisa na bakwabo kubabala ku mbunge. Nga kubatengulula futisi yabo, co Satana azibalesa mana abo na kuwabiisa. (2 Koli 4:4; 11:3) Oloni munu wa kulikehesa ikeye akasinganyeka mwamubwa. Akalimono mu ngila inapande. Azibuka ngwendi bakwabo banamutubakana mu byuma bimo. (Fili 2:3) Co lalo azibuka ngwendi “Njambi akabyana baka-kulyalesa, oloni akamwesa kutetela kuli baka-kulikehesa.” (1 Petu 5:5) Baka-kulikehesa kubashaka ngwabo Yehova ababyane.

17. Bika bitunapande kulinga mangana tupwe ba kulikehesa?

¹⁷ Nga tushaka kupwa ba kulikehesa, co tunapande ‘kushulula bunu bwa laja hamo na bilinga byabwo na kuzala bunu bwabuha.’ Oloni kulinga ngoco, keti kwakwasi. Tunapande kulilongesa bya buyoye bwa Yesu na kulinga mwoshe mutwasela kumutembwinina. (Kolo 3:9, 10; 1 Petu 2:21) Kulinga ngoco kunapu kwa seho. Nga tulikehesa, co tuyoya mwamubwa na baka-naanga yetu, tunena likwatasano mu cikungulukilo na kupangesa mwamubwa intaneti. Co lalo Yehova atubezikisa.