1. Ukulingana na Wafilipi 2:3, iwungwe likanoncelamo wuli nga twayicefya?

TUKATONTELA Yehova amuno twamanya ukuti awino wamanya vino vingatuzipila. (Efes. 4:22-24) Ukuicefya akuno kukalenga twacindamika sana ukulonda kwa kwe Yehova nu kulola ukuti wanji watulusya. Cino cikafumamo aca kuti tukawa iviwuza vya kwe Yehova swinya tukatalika ukwivwana sana na wanawitu na wankazi mwi wungwe.​—Wazyani Wafilipi 2:3.

2. Acani cino Paulo wamanyile, swinya twandi tusambilile vyani?

² Nga tutacenjezile, tungawa ngati awantu wa mwe yo-o insi wano wawa ni cilumba swinya wano wayikunda. * Cikaloleka ngati awina Klistu wakutalicilapo wamwi wizile awawa na yo-o imiwele. Amuno umutumwa Paulo walembezile awina Roma ukuti: “Nkuwanena mwemwe mwensi nkuti, mutize muwayitunvya nkani nkani ukulusye pano mwawela. Ukuwa, muwakwelengania icete cete mbali nu kuyicefya.” (Roma. 12:3) E Paulo wamanyile ukuti uwili wensinye akalonda alola ukuti wacindama. Lelo ukuicefya kulitwavwa ukukanacila mu cipimo. Co-o icipande candi cilande pa mbali zitatu muno ukuyicefya kungatwavwa sana pa kuti tutawa ni cilumba. Twandi tulande vino tungalanjizya ukuyicefya (1) mwi twala, (2) nga watupa imilimo yimwi mwi wungwe, na (3) pano tukuwonvya intaneti.

3. Amulandu ci wuno mwitwala mukawela intazi, swinya wamwi wakacita wuli nga wakwata intazi?

³ E Yehova akalonda ukuti umulume nu muci wakwikala icete. Akalonda wawa sana ni nsansa. Lelo impindi zimwi wangapusana amuno watapwililika. Ne Paulo nye walenvile ukuti wano wakakwinjila mwitwala wakasunkanya intazi. (1 Kor. 7:28) Awatwalane wamwi wakapusana muno kwacela ica kuti wakafika na kuntunga yakuyipa imilandu pa kusolapo ukutwalana. Wamwi wakafika na mukupingulapo ukulekana pa mulandu wakwelenganya ndi vino awa mu nsi wakakwelenganya. Wakatalika ukuwika vye amano pe vyo vingawazipila. Nu kwelenganya ukuti ukulekana akuno kungalenga wawe vye ni nsansa.

4. Avyani vino tutazipizile ukucita?

⁴ Awatwalane nga wawa ni ntazi watazipizile walola ngati pasi na kuno walifika ni twala lyawo. Swensinye twamanya vino Baibolo yikalanda ukuti cino cingaputula vye itwala awuzelele wutupunye. (Mat. 5:32) Fwandi mu ng’anda nga mwawa intazi, awatwalane watazipizile ukuwa ni cilumba nu kutalika ukwelenganya ukuti: ‘E wakwane asimbikako amano. Afwile ukuntemwa ukucila pa-a. Ningawa vye ni nsansa nga ndi na winji.’ Awatwalane nga wakwelenganya ivya musango wo-o, lyo wawisile vye amano pe vino aweneco wakulonda ukucila pe wakwawo. Amano ya munsi yakawomelezya awantu ukuti nga wakonka vino umwezo wawo wukuwanena apano wangawa ni nsansa. Nanti aca kuti umwezo wawo wukuwanena ukumala itwala. E Baibolo ikati: “Mwasecelesya wanji, nanti kuyisecelesya mweweneco mwenga.” (Flpi. 2:4) E Yehova akalonda awatwalane watwalilila ukwikala ponga asa kulekana awe. (Mat. 19:6) Akalonda twatalicila ukwelenganya pe weliwe ukucila pe swe weneco.

5. Ukulingana na Waefeso 5:33, avyani vino awatwalane wazipizile wacita?

 ⁵ Awatwalane wazipizile ukukundana nu kucindikana. (Wazyani Waefeso 5:33.) E Baibolo yikatuwomelezya ukuwika amano pakupa ukucila pa kupocelela. (Imili. 20:35) Amiwele ci yino yingavwa awatwalane ukukundana nu kucindikana? Akuyicefya. Awatwalane wano wayicefya wataliwavwamba vino aweneco wakulonda lelo waliwawika amano kwe vino “vingasecelesya” wino watwalana nawe.​—1 Kor. 10:24.

6. Avyani vino mwasambililako ku mazwi yano e Steven ne Stephanie walanzile?

⁶ Ukuyicefya kwavwa awina Klistu awavule ukutwalilila ukuwa ni nsansa mwi twala lyawo. Ku cakulolelako mulole vino e Steven walanzile, watili: “Nga kwawa intazi cikazipa sana ukuwombela ponga. Ukucila ukucita vino vingakuzipila, cingazipa ukucita vino vingamizipila mwensinye.” Wonye wo-o vino umulume walanzile avino nu mucinye akayivwa e Stephanie, weni watili: “Kutawa nanti wenga wino akakunda ukwikala nu muntu wino wakunda ukupokota. Nga twapusana, tukakwelezya ukumanya cino calenga. Cino cakonkapo tukapepa, atusokota mu mabuku yitu nu kulanzyanya vino twandi tumale yoyo intazi. Tusitalika ukulwisyanya lelo tukawombela ponga ukucinvya intazi.” Awatwalane waliwawa vye ni nsansa nga wasakwelenganya ukuti wacindama ukucila e wakwawo.

7. Amiwele ci yino umwanawitu azipizile ukuwa nayo nga wapocelela imilimo yimwi mwi wungwe lya kwe Yehova?

⁷ Tukalola ukuwombela e Yehova ukuti alongo ulukulu. (Amalu. 27:4; 84:10) Awuli mulandu wuno cikazipila nga cakuti umwanawitu akulonda ukuwombako umulimo uwuyiwele. Avino ne Baibolo nye yikalanda ukuti wino akuvwamba ukuwomba wukangalila mwi wungwe “lyo akulonda umulimo uwuzima nkani.” (1 Tim. 3:1) Lelo nanti ciwe wo-o nga wamupa umulimo uwuyiwele atazipizile ukuyilola ngati wacindama ukulusya wanji. (Luka. 17:7-10) Azipizile ukuyicefya pano akuwombela wanji.​—2 Kor. 12:15.

8. Avyani vino tukasambilila kwe vino Diotrefe, Usa ne Abishalomu wacisile?

⁸ E Baibolo yalanda pa wantu wamwi wano watayicefizye. Pe wa-a pawa e Diotrefe, Usa ne Abishalomu.E Diotrefe atalinji amufuuke. Walondanga ‘ukuwa pa nkolelo.’ (3 Yoh. 9) E Usa nawe walondanga ukuwomba imilimo yino e Yehova atamupile. (2 Imila. 26:16-21) E Abishalomu walondanga ukuwa imfumu, acino wacisile ngati wakunda awantu pa kuti wawe ku luwali lwakwe. (2 Sam. 15:2-6) Ya-a amalyasi ya mu Baibolo yakalanjizya apatiswenye ukuti e Yehova atakunda awantu wano wakayivwambila umucinzi. (Imilu. 25:27) Umuntu wino akalonda wanji wamulumvya akakwiza mukuyiletela intazi.​—Imilu. 16:18.

9. Avyani vino tungasambililako kwe Yesu?

⁹ E Yesu wapusanako nkaninye na wantu wano tulanzilepo. E Baibolo yikati “weni wakoline nu Leza pe, lelo atelenganyanga nanti ukuyitutuwalika ukuti alingane nu Leza.” (Flpi. 2:6) Nanti aca kuti e Yesu awili inkonkani ya kwe Yehova, asikwelenganya nu kuti wacindama nkaninye ukucila wanji. Wanenile awasambi wakwe ukuti: “Wino wacepesya mwakwe mwemwe, weyonye awili songo.” (Luka. 9:48) Alongo nkaninye ukuwombela ponga na wapainiya, awatumikila, wa Eluda, na wakangalila wa miputule wano wayicefya ngati we Yesu. Ukuyicefya kulilenga twakunda sana wanji. Wonye avino e Yesu walanzile ukuti wakapepa wacisinka waliwakundana.​—Yoha. 13:35

10. Avyani vino muzipizile ukucita nga ca kuti mwi wungwe muli intazi yimwi yino mukulola ngati wa eluda watawombezilepo?

 ¹⁰ Avyani vino muzipizile ukucita nga ca kuti mwi wungwe muli intazi yimwi yino mukulola ngati waeluda watakuwombelapo zuwa? Mungalanjizya ukuyicefya nga mukuwombela ponga na wano wakutungulula. (Heb. 13:17) Cingazipa ukuyikolowozya ukuti: ‘Uzye wo-o umulandu awakulu ica kuti wukulondekwa nu kuwombelwapo? Uzye yo-o ayili impindi iyiyane yino wazipizile ukuwombelapo? Uzye indi ni nsambu zyakuwombelapo? Uzye vino nkucita cingalemenkanya awa mwi wungwe nanti nkulonda ndoleke ngati nacindama sana?’

11. Ukulingana na Waefeso 4:2, 3, avyani vino vikafumamo nga tukuwombela e Yehova mu kuyicefya?

¹¹ E Yehova wacindamika sana ukuyicefya ukucila nu kucenjela mwe vimwi. Swinya akatemwa sana nga pali ukulemenkana ukucila nu kuwombesya. Acino tuzipizile ukwelezya na maka ukuwombela e Yehova mu kuyicefya. Nga tukucita wo-o tungalenga mwi wungwe muwe ukulemenkana. (Wazyani Waefeso 4:2, 3.) Mwawombesya mu mulimo wa kuwizya. Mwavwamba inzila zya kwavwilamo wanji. Mwawika amano kwe wonsinye ukusanzyako na walyanye wano watapwa imilimo iyili yonsinye mwi wungwe. (Mat. 6:1-4; Luka. 14:12-14) Nga mwatwalilila ukuicefya pano mukuwomba na wanawitu na wankazi, awantu wataliwalola vye vino mwamanya imilimo lelo waliwalola na vino mwayicefya.

12. Acani cino e Baibolo yikalanda pa kuwa ni viwuza?

¹² E Yehova akalonda twakwivwa icete ukuwa ponga na walupwa ni viwuza vitu. (Amalu. 133:1) Ne Yesu nye walinji ni viwuza. (Yoha. 15:15) E Baibolo yikalanda uwuzima wuno wawa mu kuwa ni viwuza vya cisinka. (Imilu. 17:17; 18:24) Swinya yikatunena nu kuti  citazipa ukuyipawula kwe wanji. (Imilu. 18:1) Awantu wamwi wakalola ngati ukuwonvya intaneti akuno kungalenga wawe ni viwuza ivivule. Lelo tuzipizile ukucenjela sana pano tukuwonvya intaneti.

13. Amulandu ci wuno wamwi wano wakawonvya intaneti wakakwivwila uwuwi nu kutalalilwa?

¹³ Ciza cazanwa ukuti wano wakasumba impindi inkulu wakulola ivikope na vinji vino wanji wakuwika pa intaneti wakatalalilwa nkaninye. Amulandu ci? Umulandu wonga awakuti pakusumbila ivikope pa intaneti wano wakawikapo wakasola vilyanye vino walolesile icete. Wakawika vye pa vizima vino vikuwaciticila mu wumiwawo. Na vino vikulanjizya pano walinji ni viwuza ku cifulo icizima. Co-o cikalenga wano wakulola pa vikope vyawo wayilola ngati wasyalicila nkaninye. E nkazi wumwi uwa myaka 19 watili;“ candumanga nkaninye ukutamba ivikope vino wawunji wawikanga pa intaneti nga wayile mukwizya kumwi. Nivwanga sana icitendwe ukuwa vye pa ng’anda.”

14. Uzye amazwi ya pe 1 Peter 3:8 yangatwavwa wuli ukumanya ivya kuwonvya icete intaneti?

¹⁴ E intaneti yitawipa amuno tungayiwonvya mu kulanzyanya na walupwa ni viwuza. Nomba vimwi vino wamwi wakawikapo vikalanjizya ukuti wakalonda wanji wawakumbwa nu kuwawikako amano. Ne wanji wakalemba amazwi amawipe pa vikope vyawo nanti pe vino wanji wakawika pa intaneti. Lelo e Baibolo yikawomelezya awina Klistu ukuyicefya nu kuwa nu mwezo wakulangulucilako wanji. Awuli umulandu wuno wasiwonvezya e intaneti mu nzila imbipe.​—Wazyani 1 Peter 3:8.

15. Uzye e Baibolo ingatwavwa wuli pa kuti tutayilola ngati twalusya wanji?

¹⁵ Nga mukawonvya intaneti cingazipa ukuyikolowozya amawuzyo yakuti: ‘Uzye amasinapu, amavidyo nanti amazwi yano nkawika pa intaneti yakalanjizya wuli? Uzye yakalanjizya ukuti nkuyivwa? Uzye wanji wakatalika ukwivwa uwuzuwa pa mulandu na vino nkawika penepo?’ E Baibolo yikalanda ukuti: ‘Amuno vyonsinye ivya mu nsi, ikumbucila lya muwili ni kumbucila lya minso, nu kuyivwa pe vino umuntu wakwata vitafuma ku Mukwasi, lelo vyafuma mu nsi.’ (1 Yoh. 2:16) E Baibolo yimwi pa mazwi ya kuti ‘ukuyivwa pe vino wumwi wakwata’ yeni wapiliwula ukuti “ukulonda  ukuloleka ngati wacindama.” Awina Klistu wasilonda waloleka ngati wacindama ukulusye wanji. Wakakonka ukusunda kwa mu Baibolo ukwa kuti “Tutayitutuwalika, nanti akufyengana, nanti akukwinana”. (Gal. 5:26) Ukuicefya kulilenga tupusaneko na wa mu nsi wano wakalonda wanji wawalola ukuti wacindama nkaninye.

16. Amulandu ci wuno tutazipizile ukuwela ni cilumba?

¹⁶ Tuzipizile ukuyicefya. Amulandu ci? Amuno wano wawa ni cilumba wasiwa na ‘melenganyo’ mazima, (Roma. 12:3) wakawa ni vikanza swinya wakacinvyanya na wanji. Amelenganyo yawo na vino wakacita vikawaletelela nu kuletelela wanji. Swinya nga watapilusile wakaleka ukwelenganya icete nu kuwakwelenganyavye pa viwipe. (2 Kor. 4:4; 11:3) Umuntu wacilumba wapusana nkaninye na wino wayicefya. Amuno wino wayicefya asiyilola ngati wacindama lelo akalola wanji ukuti wamulusya mu vivule. (Flpi. 2:3) Swinya wamanya ukuti e “Leza akakanuzya awacilumba, ukuwa akapa wano wakayicefya inkumbu nkumbu.” (1 Pet. 5:5) Wano wayicefya wasilonda Yehova awe amulwani wawo.

17. Avyani vino tuzipizile ukucita pakuti tutwalilile ukuyicefya?

¹⁷ Pakuti tutwalilile ukuyicefya tuzipizile ukucita vino Baibolo ikatunena ‘ukuzula uwuntu wukali ni miwele yakwe yonsinye nu kuzwala uwuntu wupya.’ Pa kucita wo-o pakalondekwa ukuwombesya. Tuzipizile ukusambililako ku cakulolelako ca kwe Yesu nu kumukolanya. (Kolo. 3:9, 10, 1 Pet. 2:21) Nga twacita wo-o, ivintu viliwatuzipila. Nga tukuyicefya, mu lupwa lwitu muliwa insansa. Asa co-o conga mwi wungwe muliwa ukulemenkana nkaninye. Swinya tutaliwawonvya intaneti pa kuti wanji watukumbucila nanti wakwelenganya ukuti twacindama nkaninye ukuwalusya. Nicicindamisye acakuti tuliwa iviwuza vya kwe Yehova swinya aliwatupala.