1. Kuliya na Filipu 2:3, vati ku pua va ku likehesa ce ku tu kuasa ku likata na vakuetu?

TUE KU ONONOKA vitume via Yehova na ku likehesa cose. Muomu tua tantekeya ngecize, Yehova a tantekeya vika via cili kuli etu. (Efe. 4:22-24) Ku likehesa, ce ku tu lingisa tu tuameke cizango ca Yehova ku lutue lua vizango vietu, kaha na ku tuameka vakuetu ku lutue. Evi, vie ku tu lingisa ku likuata vusamba vua cili na Yehova kaha na vamuanetu.—Tandenu Filipu 2:3.

2. Vika ua tavele kapostolo Paulu, kaha vika tu lilongesa mu cilongesa cino?

² Nga ka tua zangamene, tu hasa ku tanguka na cifua ca ku lihaka ku vukama na ku li tuameka etu vavene, ci ve ku muesa vantu va mu mavu a Satana. * Citava ovu vusonde vuaco na ku sekulu ya ku livanga ku vua kele. Ngeci kapostolo Paulu ua sonekelele vakua Loma ngueni: “Nji ku handeka na vantu vose va li ha kati kenu, nguange kati mu lisinganiekele eci ca ku hiana eci ci mua pande ku singanieka; vunoni ku singanieka na ku silikinia.” (Loma 12:3) Paulu ua tavele ngecize, tua pande ku singaniekako vimo ku tuala hali etu vavene. Vunoni ku likehesa, ci ka tu kuasa linga kati tu hianesemo mu ku lingamo. Mu cilongesa cino, tu hilula ha viuma vitatu ku tuala ha vati ku likehesa ci hasa ku tu niunga ku ku hianesamo ku singanieka cikuma hali etu vavene. Tu hilula ha vati tu hasa ku lingamo (1) mu vulo,  (2) viteli via mu cikungulukilo, kaha (3) nga tu pangesa internete.

3. Omo lia vika mu malo mue ku soloka visoti, kaha vati vamo ve ku seteka ku vi manusula?

³ Yehova, ua tumbikile vulo linga vu pue ndundzi ya ndzolela kuli yala na mpuevo va liambata. Vunoni mu ku linga ka kua kele muntu ua ku tantuluka, mu malo mue ku soloka visoti. Kapostolo Paulu neni ua vi handekele ngueni, vaze va liambata va na pandele ku lavelela visoti mu vulo. (1 Kol. 7:28) Vamo, ve ku lihoya ntsimbu yose na vakua ndzivo yavo. Kaha ngeci ve ku singanieka ngecize, ka va li fuililile mu ku liambata. Kaha nga visinganieka via vakua mavu via va sambukila laza, ve ku singanieka vuasi-vuasi ngecize, ku tsiha vulo cikeco ku manusula visoti. Kaha ve ku singanieka naua ngecize, cuma ca kama ci va hasa ku linga ca pua ku tuameka ndzolela yavo ku lutue mu ku tsiha vulo.

4. Tua pande ku liniunga ku vika?

⁴ Tua pande ku liniunga ku ku singanieka ngecize, tua lihono na mukua ndzivo yetu. Tu tantekeya nguetu, vupangala vukevuo lika vu ya tavesa Mbimbiliya mu ku tsiha vulo. (Mat. 5:32) Ngeci mukemuo, nga tu hita mu visoti via tumbuile Paulu, tua pande ku liniunga ku ku singanieka nguetu: ‘Vuno ovu vulo vuli pundu na ku puisamo vi nja tondeka ni? Vuno mukuetu ali na ku nji muesa cilemo ca nji pande ni? Ni nja pande ku tondako ueka?’ Nga tu singanieka mu cifua eci, tu li na ku singanieka lika hali etu vavene kati hali mukua ndzivo yetu. Mana a vakua mavu e ku muesa ngecize, muntu na pande ku kava mutima ueni na ku linga vize vi mu vuisa ndzolela, ambe nga viuma viaco vi ka tsiha vulo vuavo. Vunoni mana a Njambi nguao: “Na umo uahi a yongole vieni ivene, vunoni enu vose vize via vakuenu.” (Filp. 2:4) Mua vusunga, Yehova a tonda mu niunge vulo vuenu, kati ku vu tsiha. (Mat. 19:6) Kaha a tonda naua  mu livange ku singanieka hali ikeye, kati hali enu vavene.

5. Kuliya na Efeso 5:33, vati va yala na mpuevo va pande ku yoya umo na mukuavo?

⁵ Va yala na mpuevo, va pande ku limuesa cilemo na kasingimiko umo na mukuavo. (Tandenu Efeso 5:33.) Mbimbiliya ya tu kaniamesa tu tuale cikuma mana ku ku hana kati ku ku tambula. (Vili. 20:35) Cifua cika ci hasa ku kuasa vaze va liambata linga va li muese cilemo na kasingimiko? Ku likehesa. Yala ni mpuevo ua ku likehesa ke ku li tuameka ikeye ivene, vunoni ue ku tuameka “ku-vezika ca mukuavo.”—1 Kol. 10:24.

6. Vika mua lilongesa ku mezi a muanetu Steven na Stephanie?

⁶ Ku likehesa, ca kuasa Vakua Kilistu vavengi va liambata ku uana ndzolela ya kama mu malo. Ca ku muenako, muanetu Steven ngueni: “Nga mue ku pangela hamo, kaha mu ka li kuasa cipue mu ntsimbu ya visoti. Ka mu ka singanieka nguenu, vati nji hasa ku lihenga eci cisoti?’ Vunoni nguenu, vati tu hasa ku lihenga eci cisoti?’” Kaha mpueyeni Stephanie neni mukemuo mue ku singanieka. Ndumbuetu Stephanie ngueni: “Na umo uahi ua tonda ku yoya na citozi. Nga ku na soloka cisoti, tue ku lihakela kapandi ka ku tonda vika vi na cikoko. Mu nima yaco, tue ku vundila, ku tondesesa, kaha na ku simutuila ha cisoti caco. Tue ku luisa cisoti kati ku li luisa umo na mukuavo.” Vaze va liambata, ve ku yoya mu ndzolela nga umo ka singanieka ngecize ua hiana mukuavo.

7. Vati na pande ku linga umo muanetu nga a tambula citeli mu lukungulukilo lua Yehova?

⁷ Kuli yetu, ca pua ku vezika ca kama ku lingila Yehova viose-ovio vi tu hasa. (Visa. 27:4; 84:10) Ngeci mukemuo, vamuanetu ve ku lihakela kapandi ka ku tambula viteli mu lukungulukilo va pande ku va sangala. Muomu Mbimbiliya nguayo: “Nga umosi a lengeya vipanga via mukuluntu, a li na ku hianga vipanga via cili.” (1 Tim. 3:1) Vunoni nga na tambula citeli caco, ka pandele ku singanieka ngecize, ali honi na seho ku hiana vakuavo. (Luka 17:7-10) Vutumbe vueni mu ku lengeya viteli, vua pande ku pua ku pangela vakuavo na ku likehesa cose.—2 Kol. 12:15.

8. Vika tu lilongesa kuli Ndiotelefe, Uziya, na Avisalome?

⁸ Mbimbiliya, ya tumbula vamo vantu va lisinganiekelele viuma via ku hiana vize vi va pandele ku lisinganiekela. Ndiotelefe, ua tondele “ku pua mukua vukama” ha kati ka vose mu cikungulukilo. (3 Yoa. 9) Kaha Uziya, neni ua tondele ku pua mukua vukama mu ku linga cipanga ka mu tumine Yehova. (2 Miz. 26:16-21) Avisalome co ua tondele ku pua muangana, ngeci ua likuisile ku lema vantu linga va mu hakuile. (2 Sam. 15:2-6) Ngue mu ya muesa ha toma eyi mizimbu ya mu Mbimbiliya, Yehova ka lemene vantu ve ku lengeya vumpahu vuavo vavene. (Visi. 25:27) Muomu ku lihalesa na litsita vie ku koka ku vindama.—Visi. 16:18.

9. Lungano luka ua tu sila Yesu?

⁹ Vunoni Yesu, ua lisezele cikuma na ava vantu va tua tumbula helu. Muomu vutuhu “ua kele na muvila ngue Njambi, ka yonguele ku-pua mumo na Njambi.” (Filp. 2:6) Vutuhu Yesu ua pua mukua ku hiana ngolo ua mu civali, mu nima ya Yehova vunoni ke ku lihaka ku vukama. Ntsimbu imo, Yesu ua lekele vandongesi veni ngueni: “Ou na pu ua mundende ha kati kenu vose, ikeye vene na pu ua kama.” (Luka 9:48) Mua vusunga, ca pua ku vezika ca kama ku panga na vapioneiro, vakua ku kuasa vipanga, vakuluntu na tuniungi va ku zinguluka, vaze ve ku tambuluisa Yesu mu ku muesa ku likehesa. Cili vene, nga tu likehesa tu ka muesa cilemo cize ca pua citantekeyeso ca lukungulukilo lua Yehova.—Yoa. 13:35.

10. Vika mua pande ku linga nga mu mona ngecize vimo visoti mu cikungulukilo ka vesi na ku vi manusula ngue mu ca pande?

¹⁰ Vati mu ka linga, nga mu mona ngecize mu cikungulukilo mu li vimo visoti, vunoni vakuluntu ka vesi na ku pangelaho mu ku vi manusula?  Mu cihela ca ku linienieta, muesenu ku likehesa mu ku kuasa vaze va va hangula mu ku tu tuamenena. (VaHe. 13:17) Linga mu hase ku vi puisamo, lihulenu nguenu: ‘Vuno evi vitanga vi nji li na ku mona, via kama cikuma kaha vitondeka vene ku vi sungamesa mpundu ni? Ino ikeyo ntsimbu ya cili ya ku vi sungamesa ni? Yange nji li na mpoko ya ku vi sungamesa ni? Vuno ku handeka vusunga, nji li na ku pangela ha ku likata ca cikungulukilo ni nji li na ku seteka ku lituntula ange ivene?’

11. Kuliya na Efeso 4:2, 3, vika vie ku izamo nga tu pangela Yehova na ku likehesa?

¹¹ Yehova ua haka seho ya kama ku ku likehesa ca muntu, ku tuvakana vutongue vueni. Kaha naua, ua haka seho ya kama ku ku likata ca cikungulukilo, kati ku viuma vi ce ku puisamo. Ngeci mukemuo, lihakelenu kapandi ka ku pangela Yehova na ku likehesa. Kaha mu ku lingamo, mu ka sambeya ku likata ca cikungulukilo. (Tandenu Efeso 4:2, 3.) Puenu vakua ku fuitangana mu cipanga ca ku ambulula. Tondenu vinjila via ku mueselamo ngecize, mue ku pangela vakuenu mu ku va lingila viuma via cili. Muesenu vuhuanga ku vose, kati lika kuli vaze va kala na viteli mu cikungulukilo. (Mat. 6:1-4; Luka 14:12-14) Nga mu tualelelaho ku likehesa na ku pangela hamo na vamuanoko, ka va ka mono lika vutongue vuenu vunoni ca seho ya kama, va ka mona naua ku likehesa cenu.

12. Vuno Mbimbiliya ya tu kaniamesa ku kala na vavusamba ni? Lombololenu.

¹² Yehova, ua tu tangele na vuhasi vua ku yoya mu ndzolela hamo lika na vavusamba na vavusoko. (Visa. 133:1) Yesu ua kele na vavusamba va cili. (Yoa. 15:15) Kaha naua Mbimbiliya ya lombolola vukuasi vua kala ha ku kala na vavusamba va vusunga. (Visi. 17:17; 18:24) Kaha ya tu leka naua ngecize, ka ca puile ca cili ku li  sondoloka na vakuetu. (Visi. 18:1) Vavengi ve ku singanieka nguavo, njila ya cili ya ku uanenamo vavusamba vavengi na ku tina vulika, ya pua ku pangesa viprograma via vusamba via mu internete. Vunoni, tua pande ku zangama mu ku pangesa viprograma viaco.

13. Omo lia vika vamo ve ku pangesa viprograma via vusamba via mu internete kasi ve ku ivua vulika na vusiua?

¹³ Vakua ku tondesesa nguavo, vantu ve ku kala ntsimbu ya kama mu ku tala vikupulo na viuma vikuavo vi ve ku haka vakuavo mu internete, mu nima ya ntsimbu ve ku ivua vulika na vusiua. Omo lia vika? Vimo vie ku lingisa ngoco via pua, muomu vintsimbu via vingi vantu ve ku haka mu internete viuma via cili via va solokela mu muono. Ca ku muenako, ve ku hakamo viuma ngeci mua: vikupulo viavo na via vavusamba vuavo via muesa ku vihela via cili ku ve kuya, na viuma via ndzolela vi ve ku linga. Ku tala vikupulo viaco, ci hasa ku lingisa muntu a lisetekese na vakuavo na ku mona ngecize muono ueni ka ua puile ua ndzolela. Umo ndumbuetu ua miaka 19 ua litavelele ngueni: “Nja putukile ku ivua kana ka cipululu, mu nja kele na ku mona vakuetu vali mu ndzolela ku kuhua ca visimano, ange co hembo lika.”

14. Vati cimamuna ca ku 1 Petulu 3:8, ci hasa ku tu kuasa ku tuala ha ku pangesa viprograma via vusamba via mu internete?

¹⁴ Mua vusunga, viprograma via vusamba via mu internete citava ku vi pangesa na vutumbe vua cili. Ca ku muenako, citava ku vi pangesa mu ku tualelelaho ku likata na vavusoko na vavusamba. Yanini nga nenu mue ku monamo, viuma vi ve ku haka vamo mu viprograma viaco via pua lika vene via ku muesa ku lihalesa. Vamo vikupulo vi ve ku haka ca pua vene ngue vali na ku leka vakuavo nguavo: “Mua nji mono?” Vamo ve ku soneka mezi a ntsoni ni vituka ha vikupulo viavo ni ha vikupulo vi ve ku haka vakuavo mu viprograma viaco. Vunoni Mbimbiliya ya kaniamesa Vakua Kilistu ku pua va ku likehesa na ku lihaka mu cihela ca vakuavo. Ngeci mukemuo, Vakua Kilistu ka ve ku pangesa viprograma viaco mu cifua eci.—Tandenu 1 Petulu 3:8.

15. Vati Mbimbiliya i hasa ku tu kuasa ku liniunga ku ku li tuameka etu vene?

¹⁵ Nga nenu mue ku pangesa viprograma viaco, lihulenu nguenu: ‘Vuno mezi, vikupulo, ni vivideo vi nje ku haka mu viprograma viaco vie ku lingisa vakuetu va singanieke ngecize nji li na ku lihalesa ni? Nje ku lingisa vakuetu ku ivua cipululu  ni?’ Mbimbiliya nguayo: “Viose vi li ha mavu, lisungu lia ntsitu, na lisungu lia meso, na ku-lihalesa ca muono, vikevio kati via Tata, vunoni via ha mavu.” (1 Yoa. 2:16) Vimo viMbimbiliya, via langulula aa mezi “ku lihalesa ca muono” nguavio, “ku tonda ku lipuisa va seho.” Vakua Kilistu, ka va tondele ku va komoka ku vakuavo ni ku livua ngecize va hiana seho, houe. Ve ku kava eci cimamuna ca mu Mbimbiliya: “Kati tu lihalese ngoco, na ku lisangumuna, na ku liveya ha kati ketu.” (Ngal. 5:26) Ku likehesa ci ka tu kuasa, linga kati tu uile mu cimbembesi ca vakua mavu ca ku lituameka etu vavene.

16. Omo lia vika tua pande ku liniunga ku ku lihalesa?

¹⁶ Tua pande ku pua va ku likehesa. Muomu vakua ku lihalesa, ka ve ku singanieka mu “ku silikinia.” (Loma 12:3) Vakua ku lihalesa, va lema ku lipindisa na vakuavo kaha va lema naua ku li tuameka ku lutue. Vintsimbu via vingi, vilinga na visinganieka viavo vie ku va kokela visoti na ku yandesesako vakuavo. Kaha nga ka va alulula cifua ci ve ku singaniekelamo, Satana a ka puputisa visinganieka viavo na ku vi vihisa. (2 Kol. 4:4; 11:3) Vunoni mukua ku likehesa, ua pua ua ku silikinia. Ke ku hianesamo ku lisinganiekela viuma ka via mu pandele, kaha ue ku tava ngecize vakuavo va mu tuvakana mu vinjila via vingi. (Filp. 2:3) Cikuavo naua, a tantekeya ngecize “Njambi a viana vakua ku lihalesa, vunoni a hana kavumbi kuli vakua ku konkama.” (1 Pet. 5:5) Vakua ku silikinia, ka ve ku tonda Yehova a pue citozi cavo.

17. Vika tua pande ku linga mangana tu tualeleleho ku pua va ku likehesa?

¹⁷ Linga tu tualeleleho ku pua va ku likehesa, tua pande ku kava cimamuna ca mu Mbimbiliya ca ku “zula vuntu vuze vua laza na vilinga viavuo” kaha “na ku zala vuntu vuze vua vuha.” Ku puisamo evi ca tondeka ku lihakela kapandi ka kama. Tua pande naua ku lilongesa lungano lua Yesu na ku lihakela kapandi ka ku lu kava vuino-vuino. (Kolo. 3:9, 10; 1 Pet. 2:21) Kaha ku lingamo, ka ca puile ku lipakesa ngoco. Muomu omo tu tualelelaho ku pua va ku likehesa, muono uetu mu vusoko u kaya ku lutue. Cikuavo naua, tu ka sambeya ku likata mu cikungulukilo, ku tantekeya mua ku liniungila omo tu pangesa viprograma via vusamba via mu internete. Kaha helu lia viose evi, Yehova a ka tu vezikisa.