1. Molingana na Afilipi 2:3, ndaŵa yanji kulicefya kungatiyavye kunkhala pa ushamwali na ayakine?

TUMVWILA Yehova molicefya cifukwa cakuti yove oziŵa zatufunikila. (Aef. 4:22-24) Kulicefya kutisonkhezela kuika cifunilo ca Yehova pasogolo mu umoyo wasu. Cifukwa ca izi, tusangalala kunkhala pa ushamwali na Yove koma soti na akwasu na azilongosi.​—Ŵelengani Afilipi 2:3.

2. Kansi mtumwi Paulo enzoziŵa cinji, ndipo tilaŵizhyane cinji m’nkhani ino?

² Ngati tusamala lini, nase tingankhale ozikuzhya koma soti ozikonda * molingana na ayakine m’calo cino. Cuoneka kuti Akhristu oyambilila ku Roma enze etolelako nkhalidwe iyi. Tetyo, Paulo eŵalembela kuti: “Nuuzhya aliyense kuti osati akoziganizila mopitilila malile, koma akoziganizila kuti ankhale na kaganizidwe kaweme.” (Aro. 12:3) Paulo enzoziŵa kuti tufunika kuziganizila moyenelela. Tetyo, kulicefya kungatiyavye kuziona moyenelela. M’nkhani ino tilaŵizhyane mwamene kulicefya kungatiyavyile kupewa kuziganizila mopitilila malile pa mbali zitatu izi, (1) mu ukwati, (2) tikalondela udindo m’gulu ya Yehova, na (3) poseŵenzesha malo otandalila pa intaneti.

3. Kansi n’cinji cucitisha kuti ŵanthu akokangana mu ukwati, nanga ayakine ocita cinji ngati ayamba kukangana?

³ Yehova ofuna kuti ŵanthu olungulana akonkhala osangalala.  Cifukwa cakuti onse aliye ungwilo, angasiyane maganizo pa vinthu viyakine. Tetyo, Paulo elemba kuti ŵanthu olungulana akakumane na mavuto. (1 Akor. 7:28) Cifukwa cakuti ayakine okangana nthawi zonse, oganiza kuti sembe aliyolungulane. Ngati asonkhezelewa na maganizo acalo, angaganize kuti kulekana niye njila yabwino. Angayambe kuganiza za ŵeve ŵeka, noona kuti angankhale osangalala ngati alekana.

4. Kansi tufunika kupewa cinji?

⁴ Tufunika kukhutila na muyasu wa m’cikwati. Tufunika soti kuziŵa kuti Malemba olola ukwati kusila ngati pacitika cigololo. (Mat. 5:32) Tetyo, ngati takumana na mavuto mu ukwati wasu monga ni yecifotokoza Paulo, tufunika lini kunkhala na mzimu womeka. Tufunika kupewa kuzikonsha kuti: ‘Kansi ukwati uyu ukwanilisha zanufuna neo? Kansi nupeza cikondi cenenzofuna? Ko ningapeze cimwemwe cikulu ngati napeza muyakine?’ Makonsho aya yoonesha mzimu wozikonda. Nzelu za calo zulimbikisha munthu kucita zakufuna, pofuna kuzikondwelesha, olo kuti zingacitishe kuti ukwati usile. Koma Baibo yulaŵila kuti, “Osaganizila zofuna zanu zeka, koma mukoganizila soti zofuna za ayakine.” (Afil. 2:4) Yehova ofuna kuti muteteze ukwati wanu kuti usasile. (Mat. 19:6) Yove ofuna kuti mukoyendela maganizo ŵake osati ŵanu.

5. Molingana na Aefeso 5:33, kansi munalume na munakazi ofunika kucitilana vinthu motyani?

⁵ Munalume na munakazi ofunika kukondana nolemekezana. (Ŵelengani Aefeso 5:33.) Baibo yutilimbikisha kunkhala opasa osati kulondela tyala. (Mac. 20:35) Kansi ni nkhalidwe yotyani yamene ingayavye  olungulana kuti akooneshana cikondi na ulemu? Ni kulicefya. Analume na anakazi olungulana amene ni olicefya ozifunila lini zozipindulisha ŵeka, ‘koma zopindulisha muyakine.’​—1 Akor. 10:24.

6. Kansi mungaphunzile cinji pa zecilaŵila mkwasu Steven na kalongosi Stephanie?

⁶ Kulicefya kwayavya mabanja anyinji Acikhristu kunkhala osangalala. Mwacisanzo, mkwasu muyakine wa zina yakuti Steven elaŵila kuti: “Ngati munalume na munakazi ni okatizhyana, onkhala okatizhyana akakumana na mavuto. M’malo moganizila zingawamile mweo tyala, mufunika kuganizila zingawamile monse.” Kalongosi Stephanie naye elaŵila cimozimozi kuti: “Kuliye angakonde kunkhala na munthu wakuti akokangana naye. Ngati tasiyana maganizo, tuyesayesa kupeza cayambisha vuto. Pavuli pake, tupemphela nolaŵizhyana mwatingasilizhyile vuto yamene iyo, m’malo mokangana. Tulimbana na vuto m’malo mokangana sekaseka.” Kulaŵila cendi, analume na anakazi, opindula ngati aliyense opewa kuziona kunkhala wofunika ngako kupambana ayakine.

7. Kansi mkwasu ofunika kucita cinji ngati walondela udindo m’gulu ya Yehova?

⁷ Tuona kuti ni mwai ukulu ngako kutumikila Yehova mwatingakwanishile. (Sal. 27:4; 84:10) Ngati mkwasu ofunishisha kucita zinyinji m’gulu ya Yehova, niye kuti ocita bwino. Ndipo Baibo yulaŵila kuti: “Ngati munthu oyesayesa kuti ankhale woyanganila, ofuna nchito iweme.” (1 Tim. 3:1) Ngati munthu walondela udindo, ofunika kupewa kuziganizila mopitilila malile. (Luka 17:7-10) Colinga cake cufunika kunkhala kutumikila ayakine molicefya.​—2 Akor. 12:15.

8. Kansi tuphunzila cinji pa cisanzo ca Diotirefe, Uziya na Abisalomu?

⁸ M’Baibo muli visanzo voticenjeza va ŵanthu amene enzoziganizila mopitilila malile. Diotirefe enze wosalicefya cifukwa enzofunishisha “kunkhala woyamba” mumpingo. (3 Yoh. 9) Uziya mozikuzhya eyamba kucita nchito yamene aliyopasiwe na Yehova. (2 Mbi. 26:16-21) Abisalomu enzofuna kunkhala mfumu, tetyo eyamba kukopa ŵanthu na colinga cakuti ankhale kumbali yake. (2 Sam. 15:2-6) Zocitika za m’Baibo zamene izi zuonesha kuti Yehova okondwela lini na ŵanthu ozifunila ulemelelo. (Miy. 25:27) M’kuluta kwa nthawi kulikuzhya kuleta mavuto.​—Miy. 16:18.

9. Kansi Yesu eonesha tyani kuti enze wolicefya?

⁹ Mosiyana na visanzo ivi voticenjeza, ganizilani cisanzo ca Yesu “wamene enze na maonekedwe olingana na Mulungu. Yove aliyoganizileko zakuti angankhale Mulungu olo kulingana naye.” (Afil. 2:6) Yesu wamene ni waciŵili kwa Mulungu aliyoziganizilepo mopitilila malile. Yove euzhya ophunzila ŵake kuti: “Aliyense onkhala monga ni kamwana katontho pakati panu niye mkulu.” (Luka 9:48) Ni daliso ikulu kutumikila pamozi na apainiya, atumiki oyavya, akulu na oyanganila madela amene otolela cisanzo ca Yesu wamene enze wolicefya. Ngati nise olicefya tikoonesha cikondi kuli ayakine, camene cuziŵikisha gulu ya Mulungu.​—Yoh. 13:35.

10. Kansi mufunika kucita cinji ngati mwaona kuti nkhani ziyakine ziliyosamaliliwe luweme?

¹⁰ Tyani ngati muona kuti akulu aliyosamalile  bwino nkhani iyakine mumpingo? M’malo modandaula, mungaoneshe kuti nimwe olicefya ngati mucilikiza osogolela. (Aheb. 13:17) Kuti mucite izi, zikonsheni kuti: kansi nkhani iyi ni ikulu ngako cakuti yufunika cisamalilo? Ko ino ni nthawi yoyenelela kuti isamaliliwe? Kansi nili na udindo wosamalila nkhani iyi? Ko nufuna kunkhazikisha mtendele olo nufuna kuti ŵanthu akoona kuti n’ne wofunika ngako?

11. Molingana na Aefeso 4:2, 3, kansi pangankhale zofumapo zotyani ngati mutumikila Yehova molicefya?

¹¹ Yehova oona kuti kulicefya n’kofunika ngako kupambana maluso yasu. Tetyo, mukoyesayesa kutumikila Yehova molicefya. Ngati mucita tetyo niye kuti mulimbikishe mgwilizano mumpingo. (Ŵelengani Aefeso 4:2, 3.) Mukotolamo mbali mokwanila mu nchito yolalikila. Mukosakilasakila mipata yocitila ŵanthu ayakine zinthu ziweme nangu ŵala amene aliye udindo. (Mat. 6:1-4; Luka 14:12-14) Ngati mukata nchito molicefya, ayakine oona maluso ŵanu na kulicefya kwanu.

12. Ko Baibo yufotokoza cinji pa nkhani yonkhala na ashamwali? Fotokozani.

¹² Yehova etilenga kuti tikosangalala kutandala na ayasu na abanja ŵasu. (Sal. 133:1) Yesu enze na ayake aweme. (Yoh. 15:15) Baibo yufotokoza kuwama konkhala na ashamwali aweme. (Miy. 17:17; 18:24) Ndipo yutilangiza kuti n’cinthu lini ciweme kuzipatula. (Miy. 18:1) Ŵanthu ayakine oona kuti malo otandalila pa intaneti  yangaŵayavye kuti apeze ashamwali anyinji. Olo n’tetyo, ofunika kusamala poseŵenzesha malo otandalila pa intaneti.

13. Ndaŵa yanji ŵanthu oseŵenzesha malo otandalila pa intaneti onkhala osasangalala?

¹³ Ofufuza epeza kuti ŵanthu amene okonda kulemba mameseji noika mafoto pa malo otandalila okonda kumvwa kuti ali ŵeka-ŵeka, koma soti osangalala lini. Ndaŵa yanji? Cifukwa cimozi cakukondela kuikila mafoto pa intaneti n’cakuti ofuna kuonesha mwaulili umoyo wao, ayao na malo yosangalasa yecilutako. Tetyo, ayao akaona mafoto amene aŵa, oziona kuti ni apansi pozilinganizhya na ove. Kalongosi wa vyaka 19 elaŵila kuti: “Neyamba kunkhala wosakondwa poona kuti ayakine osangalala pa wikendi, pamene neo nunkhala tyala pa ng’anda.”

14. Kansi malangizo ali pa 1 Petulo 3:8 angatiyavye tyani kuti tikoseŵenzesha intaneti moyenelela?

¹⁴ Koma ngati taiseŵenzesha luweme intaneti ingatipindulishe ngako. Mwacisanzo, tingaiseŵenzeshe polaŵila na abanja koma soti ayasu. Kansi mwaona kuti ayakine oika vinthu pa malo otandalila na colinga cofuna kuzioneshela? Colinga cao ni kufuna kuti ayakine akoŵaona kuti ni apalulu ngako. Ayakine olaŵila mau aipa okhuza mafoto yaikapo ayao olo yao. Akhristu olimbikishiwa kunkhala olicefya nokonda ayakine. Izi zuŵayavya kuseŵenzesha intaneti moyenelela.​—Ŵelengani 1 Petulo 3:8.

15. Kansi Baibo ingatiyavye tyani kupewa kuzikuzhya?

¹⁵ Ngati museŵenzesha malo otandalila pa intaneti, mufunika kuzikonsha kuti: ‘Kansi mameseji na mafoto yanutumizhya yoonesha kuti n’ne wozikuzhya? Ko nucitisha ayakine kuyamba kucita nsanje?’ Baibo yulaŵila kuti: “Pakuti ciliconse m’calo, cilakolako ca muŵili, cilakolako ca menso na kuzioneshela na zaali nazo munthu pa umoyo, zufumila lini kwa Atata, koma kucalo.” (1 Yoh. 2:16) Baibo iyakine pa mau akuti “kuzioneshela na zaali nazo munthu pa umoyo,” yefotokoza kuti otanthauza “kuoneka kunkhala wofunika  ngako.” Akhristu ofunika lini kuziona kuti ni ofunika ngako. Ove okonkha malangizo a m’Baibo akuti: “Tisankhale ozikuzhya, oyambisha mpikishano pakati pasu koma soti ocitilana nsanje.” (Agal. 5:26) Ngati nise olicefya, tisiyane na ŵanthu a m’calo cino amene ni ozikuzhya.

16. Ndaŵa yanji tufunika kupewa kuzikuzhya?

¹⁶ Tufunika kuyesayesa kunkhala olicefya cifukwa ŵanthu ozikonda onkhala lini na ‘maganizo aweme.’ (Aro. 12:3) Ŵanthu olikuzhya oziona kuti ni ofunika ngako. Nthawi zonse maganizo na vocita vao vuŵakhumudwisha nokhumudwisha ayakine. Ngati osamala lini, angayambe kulikuzhya ndipo posilizhyila pake, angakangiwe kuzindikila kuti ali na nkhalidwe yamene iyi. (2 Akor. 4:4; 11:3) Munthu wolicefya onkhala na maganizo oyenelela, ndipo oona kuti ayakine omupambana m’njila zinyinji. (Afil. 2:3) Yove oziŵa kuti “Mulungu osusha olikuzhya, koma oonesha kuwama mtima kwake kukulu kuli olicefya.” (1 Pet. 5:5) Ŵanthu amene ali na maganizo oyenelela oyendela maganizo a Yehova.

17. Ndaŵa yanji tufunika kupitilizhya kunkhala olicefya?

¹⁷ Kuti tipitilizhye kunkhala olicefya, tufunika kuseŵenzesha malangizo a m’Baibo akuti, “Vulani umunthu wakale pamozi na nchito zake, ndipo vwalani umunthu walomba.” Kucita izi kufuna khama. Tufunika kuphunzila zinyinji zokhuza Yesu noyesayesa kutolela cisanzo cake. (Akol. 3:9, 10; 1 Pet. 2:21) Ngati tingacite izi tingapindule ngako. Ngati nise olicefya, banja yasu ingankhale yosangalala. Tilimbikishe mgwilizano mumpingo nopewa kuseŵenzesha intaneti m’njila yolakwika. Kupambana zonse, tinkhale pa ushamwali uweme na Yehova.