1. Σαρ βοηθίνελα-αμέν η ταπεινότητα τι τζας-λεν λατσσές ι γιαβερέντζαρ σαρ βακερέλα ο εδάφιος Φιλιππησίους 2:3;

ΝΤΑΣΑ ΚΑΝ ταπεινά κο κανόνες κι Ιεχωβάσκε, σόσκε αγαβάσα ότι βοβ τζανέλα πάντα καβά ισί ο πιο λατσσό αμένγκε. (Εφεσ. 4:​22-24) Η ταπεινότητα τσσίντελα-αμέν τι τσσουβάς οντουβά σο μανγκέλα ο Ιεχωβά πιο οπρέ οντουλέσταρ σο μανγκάσα αμέν ντα τι πακιάς ότι ο γιαβερά ισί πιο οπρέ αμένταρ. Οντουλέσκε, ισινάμ λατσσέ αμαλά ι Ιεχωβάσαρ ντα ι πφραλέντζαρ κι κχανγκιρί.​—Διαβάνεν Φιλιππησίους 2:3.

2. Σο αγαβέλας ο απόστολος Παύλος, ντα σο κα ντικχάς ανταλέ μαθημάστε;

² Όμως, άμα να κα αρακχαβάς-αμέν, κα μπορίναας τι αβάς σαρ ο τζενέ κι Μπενγκέσκο ντουνιάς σο ισί μπαρικανέ ντα ντικχένα σάντε πουμαρό συμφέρον. * Ντικχίντιβελα ότι ανταβά αβιλό-πες μερικέ Χριστιανόνγκε κο ντιβεσά κι Παυλόσκε, σόσκε βοβ βακερντάς κο Ρωμαίοι: «Βακεράβα ι κάθε εκχέσκε σο ισί τουμέντζαρ μα τι σκεφτίνελ πι νεαυτόσκε πιο μπουτ πράγματα από ό,τι πρέπει τι σκεφτίνελ, αλλά τι χρησιμοποιήνελ πι γκοντί για τι σκεφτίνελ λογικά». (Ρωμ. 12:3) Ο Παύλος αγαβέλας ότι χρειαζίντιβελα τι σεβάνας αμαρό νεαυτός. Αλλά η ταπεινότητα κα βοηθίνελ-αμέν τι ντικχάς αμαρό νεαυτός σαρ μανγκέλα ο Ιεχωβά. Ανταλέ μαθημάστε, κα ντικχάς σαρ η ταπεινότητα βοηθίνελα-αμέν μα τι αβάς μπαρικανέ ακαλέ τρινέ πραγματέντε: (1) Αμαρέ μπιαβέστε, (2) κάνα λάσα εκ προνόμιος  για τι κεράς πιο μπουτ πράγματα ι Ιεχωβάσκε ντα (3) κάνα χρησιμοποιήνασα ο κοινωνικά δίκτυα.

3. Σόσκε μπορεί τι αβέν προβλήματα κο μπιαβ, ντα σο κερένα μερικοί κάνα αβένα ο προβλήματα;

³ Ο Ιεχωβά κερντάς ο μπιαβ τι ντελ χαρά κο ρομ ντα κι ρομνί. Επειδή όμως καέκ νανέ τέλειος, μάλλον κα τθερέν προβλήματα. Ο Παύλος γραφιντάς ότι κον παντρίνελα κα τθερέλ στεναχώρια. (1 Κορ. 7:​28) Ισί τζενέ σο χάνα-πες μπουτ φαρ πουμαρέ ρομέσαρ ή ρομνιάσαρ ντα μπορεί τι βακερένα ότι να ταιριάνενα. Ο ντουνιάς μπορεί τι κερέλ-λεν τι σιγκιαρέν τι πακιάν ότι ισί πιο λατσσό τι λεν διαζύγιος. Αμντίνενα ότι ο πιο σημαντικός ισί τι νιωθίνεν βον σουκάρ.

4. Σο δεν πρέπει τι κεράς;

⁴ Δεν πρέπει τι αμντίνας ότι αμαρό μπιαβ να τζάλα λατσσές. Τζανάσα ότι η Γραφή μουκχέλα οντουλέν σο ισί παντριμέ τι λεν διαζύγιος σάντε άμα ο εκ κα τζαλ γιαβερέσαρ. (Ματθ. 5:​32) Οτθάρ, κάνα τθεράσα ι στεναχώρια σο βακερντάς ο Παύλος, δεν πρέπει τι μουκχάς ο μπαρικανιπέ τι κερέλ-αμέν τι πουτσάς-αμέν: “Ντέλα-μαν ανταβά μπιαβ οντουλά σο χρειαζίντιβαβα; Λάβα ι αγάπη σο αξίναβα; Μήπως κα αρακχάβ πιο μπαρί ευτυχία εκχέ γιαβερέ τζενέσαρ;” Κάνα σκεφτίνασα αντικάς ντικχάσα σάντε αμαρό νεαυτός. Η σοφία ι ντουνιάσκι κα βακερέλ τουμένγκε τι ασουνέν τουμαρό γκι ντα τι κερέν οντουβά σο κα ανέλ ευτυχία τουμένγκε, ατζέ-ντα άμα ανταβά μανγκέλα τι βακερέλ ότι κα χαλαβέν τουμαρό μπιαβ. Ι Ντεβλέσκι σοφία βακερέλα «μα τι ντικχέν σάντε τουμαρό λατσσιπέ, αλλά ο λατσσιπέ ι γιαβερένγκο-ντα». (Φιλιπ. 2:4) Ο Ιεχωβά μανγκέλα τι ατσσικιαρέν τουμαρό μπιαβ, όχι τι χαλαβέν-λες. (Ματθ. 19:6) Ο Ιεχωβά μανγκέλα τι τσσουβέν πρώτα Λες τουμαρέ ζωγιάτε, όχι τουμαρό νεαυτός.

5. Σαρ πρέπει τι συμπεριφερίντιβελ ο ρομ ντα η ρομνί ο εκ κο γιαβέρ σαρ βακερέλα ο εδάφιος Εφεσίους 5:33;

 ⁵ Ο ρομ ντα η ρομνί πρέπει τι σικαβέν ότι μανγκένα ντα σεβάνενα ο εκ ι γιαβερές. (Διαβάνεν Εφεσίους 5:​33) Η Γραφή σικλιαρέλα-αμέν τι μανγκάς πιο μπουτ τι ντας, όχι τι λας. (Πράξ. 20:​35) Καγιά ιδιότητα κα βοηθίνελ οντουλέν σο ισί παντριμέ τι σικαβέν ότι μανγκένα ντα σεβάνενα ο εκ ι γιαβερές; Η ταπεινότητα. Ο ρομ ντα η ρομνί σο ισί ταπεινοί κα ντικχέν, όχι πουμαρό λατσσιπέ, αλλά «ι γιαβερέσκο».​—1 Κορ. 10:24.

6. Σο σικλιόνα οντουλένταρ σο βακερντάς ο Στίβεν ντα η Στέφανι;

⁶ Η ταπεινότητα βοηθιντάς μπουτέ Χριστιανόν τι αρακχέν πιο μπαρί ευτυχία πουμαρέ μπιαβέστε. Για παράδειγμας, εκ παντριμέ τζενό, ο Στίβεν, βακερέλα: «Άμα κα αβέν σαρ εκ ομάδα, κα τθερέν λατσσί συνεργασία, ντα ατζέ πιο μπουτ κάνα κα αβέν προβλήματα. Να κα βακερέν “καβά ισί ο πιο λατσσό μάνγκε;” κα βακερέν “καβά ισί ο πιο λατσσό αμένγκε;”» Λέσκι ρομνί, η Στέφανι, πακιάλα-λες βόι-ντα ανταβά. «Καέκ να μανγκέλα τι τζουβντιόλ εκχέ τζενέσαρ σο τζάλα λέσαρ κόντρα», βακερέλα. «Κάνα τθεράσα εκ πρόβλημας, προσπαθίνασα τι αρακχάς σόσκε αβιλό-πες. Σοράν κεράσα προσευχή, ρόντασα κο έντυπα ντα κεράσα λάφι. Μανγκάσα τι τζας κόντρα κο πρόβλημας, όχι ο εκ κο γιαβέρ». Ο παντριμέ κερένα πέσκε λατσσιπέ κάνα να σκεφτίνενα πουμαρέ νεαυτόσκε πιο μπουτ οντουλέσταρ σο πρέπει τι σκεφτίνεν.

7. Σο πρέπει τι κερέλ εκ πφραλ άμα κα ντεν-λες εκ προνόμιος για τι κερέλ πιο μπουτ πράγματα ι Ιεχωβάσκε;

⁷ Σαρ-ντα τι υπηρετίνασα ι Ιεχωβάς, ισί αμένγκε προνόμιος. (Ψαλμ. 27:4· 84:​10) Άμα εκ πφραλ μπορίνελα τι λελ εκ προνόμιος για τι κερέλ πιο μπουτ πράγματα ι Ιεχωβάσκε, ανταβά ισί λατσσό. Η Γραφή βακερέλα: «Άμα εκ τζενό μανγκέλα τι αβέλ πρεσβύτερος, μανγκέλα κάτι λατσσό». (1 Τιμ. 3:1) Αλλά κάνα ντιντιόλα εκχέ πφραλέστε τι κερέλ κάτι, δεν πρέπει τι σκεφτίνελ πι νεαυτόσκε πιο μπουτ οντουλέσταρ σο πρέπει τι σκεφτίνελ. (Λουκ. 17:​7-10) Οντουβά σο μανγκέλα ισί τι υπηρετίνελ ι γιαβερέν ταπεινά.​—2 Κορ. 12:15.

8. Σο σικλιάσα κατά Διοτρεφής, κατά Οζίας ντα κατά Αβεσσαλώμ;

⁸ Η Γραφή κερέλα λάφι τζενένγκε σο ισινέ μπαρικανέ. Ο Διοτρεφής, σο να αγαβέλας πο όρια, μανγκέλας τι τθερέλ «ι πρώτη θέση» αντρέ κι κχανγκιρί. (3 Ιωάν. 9) Ο Οζίας προσπαθιντάς μπαρικανιμάσαρ τι κερέλ κάτι σο να βακερντάας λέσκε ο Ιεχωβά. (2 Χρον. 26:​16-21) Ο Αβεσσαλώμ κερντάς πράγματα πφιρνιμάσαρ για τι λελ ι λαός πέσαρ σόσκε μανγκέλας τι αβέλ βασιλιάς. (2 Σαμ. 15:​2-6) Σαρ σικαβένα μπουτ λατσσές ανταλά ιστορίες κατά Γραφή, ο τζενέ σο μανγκένα τι κερέν μπαρό ναβ να κερένα ι Ιεχωβάσκο γκι. (Παρ. 25:​27) Κα αβέλ ο ντιβές σο ανταλά μπαρικανέ τζενέ κα τθερέν προβλήματα.​—Παρ. 16:18.

9. Σο παράδειγμας ντινάς ο Ιησούς;

⁹ Ο Ιησούς να ισινέ σαρ οντουλά μπαρικανέ τζενέ. Η Γραφή βακερέλα ότι «παρόλο σο ισινέ σαρ κο Ντεβέλ, να νακχλό λέσκε γκοντιάταρ τι καπτίνελ ι Ντεβλέσκι θέση, δηλαδή τι αβέλ ίσος ι Ντεβλέσαρ». (Φιλιπ. 2:6) Παρόλο σο σάντε ο Ιεχωβά ισί πιο ζουρανό λέσταρ, ο Ιησούς να σκεφτίνελα πι νεαυτόσκε πιο μπουτ οντουλέσταρ σο πρέπει τι σκεφτίνελ. Βακερντάς πι μαθητένγκε: «Κον τουμένταρ συμπεριφερίντιβελα σαρ ο πιο χουρντό σαριλένταρ, οντουβά ισί μπαρό». (Λουκ. 9:​48) Σο σουκάρ ισί τι τθεράς πασέ αμέντε σκαπανίν, διακονικέ υπηρετόν, πρεσβυτερόν ντα επισκοπόν σο ισί ταπεινοί σαρ ο Ιησούς! Άμα ισινάμ ταπεινοί, κα σικαβάς πιο μπουτ αγάπη κο γιαβερά. Ντα ο Ιησούς βακερντάς ότι ο αληθινοί υπηρέτες ι  Ντεβλέσκε κα σικαβένας αγάπη ο εκ κο γιαβέρ.​—Ιωάν. 13:35.

10. Σο πρέπει τι κερέν άμα πακιάνα ότι ο πρεσβύτεροι να κερένα ο πιο λατσσό για τι νασκιαρέν ο προβλήματα κατά κχανγκιρί;

¹⁰ Σο κα κερέν άμα ντικχίντιβελα ότι η κχανγκιρί τθερέλα προβλήματα ντα τουμέν πακιάνα ότι ο πρεσβύτεροι να κερένα ο πιο λατσσό για τι νασκιαρέν-λεν; Αντίς τι γκρινιάνεν, μπορίνενα τι σικαβέν ταπεινότητα ντα τι τσσίντεν οντουλένταρ σο τθερένα ι ευθύνη αντρέ κι κχανγκιρί. (Εβρ. 13:​17) Για τι κερέν-λες ανταβά, πουτσέν-τουμέν: “Ισί μπαγιά ανταλά προβλήματα αζόμ μπαρέ; Ισί ακανά ο σαάτι τι αβέλ-πες ανταβά; Ισί μιρί μπουτί τι βακεράβ σο πρέπει τι αβέλ; Κεράβα μπαγιά ο πιο λατσσό για τι αβέλ η κχανγκιρί ενωμέ ή μήπως κεράβα-λεν σαρέ για τι σικαβάβ-μαν;”

11. Σο κα αβέλ-πες κάνα υπηρετίνασα ταπεινά ι Ιεχωβάς σαρ βακερένα ο εδάφια Εφεσίους 4:2, 3;

¹¹ Ι Ιεχωβάσκε, η ταπεινότητα ισί πιο σημαντική κατά ικανότητες ντα ισί πιο σημαντικός λέσκε τι αβάς ενωμέ παρά τι νικαβάς μπουτ μπουτί. Οντουλέσκε, κερέν ο πιο λατσσό για τι υπηρετίνεν-λες ταπεινά. Αντικάς, κα βοηθίνεν τι αβέλ ενωμέ η κχανγκιρί. (Διαβάνεν Εφεσίους 4:2, 3) Τι κερέν μπουτ έργος. Μα τσσιναβέν τι υπηρετίνεν ι γιαβερέν ντα τι κερέν λένγκε λατσσέ πράγματα. Τι αβέν φιλόξενοι σαριλέντζαρ, εμ οντουλέντζαρ σο να τθερένα ευθύνες κι κχανγκιρί. (Ματθ. 6:​1-4· Λουκ. 14:​12-14) Καζόμ κερένα πράγματα ταπεινά αντρέ κι κχανγκιρί, ο γιαβερά κα ντικχέν εμ τουμαρέ ικανότητες εμ τουμαρί ταπεινότητα.

12. Βακερέλα αμένγκε η Γραφή τι τθεράς αμαλέν; Εξηγίνεν.

¹² Ο Ιεχωβά κερντάς-αμέν τι χαιρίνας κάνα ισινάμ αμαρέ αμαλέντζαρ ντα αμαρέ τζενέντζαρ. (Ψαλμ. 133:1) Ο Ιησούς τθερέλας  λατσσέ αμαλέν. (Ιωάν. 15:​15) Η Γραφή βακερέλα σο λατσσιπέ κερένα αμένγκε ο λατσσέ αμαλά. (Παρ. 17:​17· 18:​24) Ντα βακερέλα ότι νανέ λατσσό τι τσσίντας-αμέν ντουρ κατά γιαβερά. (Παρ. 18:1) Μπουτ τζενέ πακιάνα ότι, αντράλ κατά κοινωνικά δίκτυα, κα αρακχέν μπουτέ αμαλέν ντα αντικάς να κα αβέν κορκορέ. Αλλά πρέπει τι τθεράς αμαρί γκοντί κάνα χρησιμοποιήνασα-λεν.

13. Σόσκε μερικά τζενέ σο ασχολίντιβενα με το κοινωνικά δίκτυα νιωθίνενα κορκορέ ντα στεναχωριμέ;

¹³ Εκ έρευνα σικαντάς ότι ο τζενέ σο χαλαβένα μπουτ σαάτια για τι ντικχέν ο φωτογραφίες ντα ο λάφια κο κοινωνικά δίκτυα μπορεί τι νιωθίνεν κορκορέ ντα τι αβέν στεναχωριμέ. Σόσκε; Εκ λόγος μπορεί τι ισί ότι ο τζενέ συνήθως βάντενα φωτογραφίες κο κοινωνικά δίκτυα σο σικαβένα ο πιο σημαντικές στιγμές πουμαρέ ζωγιάκε. Για παράδειγμας, σικαβένα συγκεκριμέ πράγματα πουμαρέ νεαυτόσκε, πουμαρέ αμαλένγκε ντα ο σουκάρ τθανά σο γκιλέ. Εκ τζενό σο ντικχέλα ανταλά φωτογραφίες μπορεί τι αμντίνελ ότι, ανγκλάλ κι γιαβερένγκι ζωή, λέσκι ζωή ισί συνηθισμέ ή ατζέ-ντα βαρετή. Εκ πφεν σο ισί 19 μπρεσένγκι βακερέλα: «Πειράνελας-μαν κάνα ντικχάβας γιαβερέν τι νακχέν αζόμ σουκάρ κο σαββατοκύριακα ενώ με μπεσάβας κο κχερ ντα βαριόναβας».

14. Σαρ βοηθίνελα-αμέν η συμβουλή σο ισί κο εδάφιος 1 Πέτρου 3:8 τι χρησιμοποιήνας ο κοινωνικά δίκτυα λατσσέ τροπόσαρ;

¹⁴ Σίγουρα, ο κοινωνικά δίκτυα μπορίνενα τι χρησιμοποιήντιβεν λατσσέ τροπόσαρ​—για παράδειγμας, για τι κεράς λάφι αμαρέ τζενέντζαρ ντα αμαρέ αμαλέντζαρ. Ντικχλέν όμως ότι μερικοί βάντενα κο κοινωνικά δίκτυα πράγματα για τι σικαβέν πουμαρό νεαυτός; Ισί σαρ τι βακερένα κο γιαβερά «ντικχ-μαν». Μερικοί μάλιστα γραφίνενα, πουμαρέ φωτογραφιέντε ή κι γιαβερένγκε, λάφια σο κερένα ι γιαβερέν τι λατζάν ή ισί λουμνικανέ. Ανταβά επίσης να βοηθίνελα ι Χριστιανόν τι αβέν ταπεινοί ντα τι αγαβέν ι γιαβερέν αντικάς σαρ βακέρντιβελα λένγκε τι κερέν.​—Διαβάνεν 1 Πέτρου 3:8.

15. Σαρ βοηθίνελα-αμέν η Γραφή μα τι σικαβάς ότι ισινάμ μπουτ σημαντικοί;

¹⁵ Άμα χρησιμοποιήνενα ο κοινωνικά δίκτυα, σκεφτίνεν: “Μήπως ο λάφια, ο φωτογραφίες ή ο βίντεα σο βάνταβα ντένα κο γιαβερά ι εντύπωση ότι ισαράβα-μαν; Μήπως κεράβα ι γιαβερέν τι ζηλίνεν;” Η Γραφή βακερέλα: «Επειδή σο-ντα ισί κο ντουνιάς​ —οντουλά σο μανγκέλα ο σώμας ντα οντουλά σο μανγκένα ο γιακχά ντα τι σικαβέν μπαρικανές σαρ τζουβντιόνα—​να αβένα κατά Ντατ αλλά κατά ντουνιάς». (1 Ιωάν. 2:​16) Ο λάφι «τι σικαβέν μπαρικανές σαρ τζουβντιόνα» σε εκ μετάφραση ι Γραφιάκι βακέρντιβελα «τι μανγκέλ τι σικαβέλ εκ τζενό ότι ισί σημαντικός». Ο Χριστιανοί να νιωθίνενα ι ανάγκη τι σικαβέν-πες. Κερένα ι συμβουλή ι Γραφιάκι: «Μα τι αβάς μπαρικανέ τζενέ, σο τζάνα κόντρα ο εκ ι γιαβερέσαρ ντα ζηλίνενα ο εκ ι γιαβερές». (Γαλ. 5:​26) Άμα ισινάμ ταπεινοί, να κα αβάς σαρ ο τζενέ ι ντουνιάσκε σο ισί μπαρικανέ ντα μανγκένα τι κερέν ι γιαβερέν τι σκεφτίνεν ότι ισί μπουτ σημαντικοί.

16. Σόσκε δεν πρέπει τι αβάς μπαρικανέ;

¹⁶ Πρέπει τι αβάς ταπεινοί επειδή οντουλά σο ισί μπαρικανέ να “σκεφτίνενα λογικά”. (Ρωμ. 12:3) Ο μπαρικανέ τζενέ ισί εγωιστές ντα χάνα-πες. Μπουτ φαρ, οντουλέντζαρ σο σκεφτίνενα ντα οντουλέντζαρ σο κερένα, πληγώντιβενα εμ βον εμ ο γιαβερά. Άμα να κα αλλάνεν τρόπος σκέψης, η γκοντί λένγκι κα πφαντιόλ ντα ο Σατανάς κα κερέλ-λεν τι σκεφτίνεν μπέτι πράγματα. (2 Κορ. 4:4· 11:3) Οκιά μπάνταρ, ο ταπεινός τζενό σκεφτίνελα λογικά. Τθερέλα ισορροπημέ άποψη πι νεαυτόσκε, ντα αγαβέλα ότι ο γιαβερά ισί μπουτ πιο οπρέ λέσταρ μπουτέ πραγματέντε. (Φιλιπ. 2:3) Επίσης, τζανέλα ότι «ο Ντεβέλ τζάλα κόντρα κο μπαρικανέ, αλλά κο ταπεινοί ντέλα λατσσιπέ σο να αξίνενα-λες». (1 Πέτρ. 5:5) Ο τζενέ σο σκεφτίνενα λογικά να μανγκένα τι τζαλ λέντζαρ κόντρα ο Ιεχωβά.

17. Σο πρέπει τι κεράς για τι ατσσάς ταπεινοί;

¹⁷ Για τι ατσσάς ταπεινοί, πρέπει τι κεράς ι συμβουλή ι Γραφιάκι: «Νικαβέν οπρά-τουμένταρ ο πουρανό χαρακτήρας ντα οντουλά σο κερέλα ντα ιρίν ο νεβό χαρακτήρας». Ανταβά μανγκέλα μπαρί προσπάθεια. Πρέπει τι ντικχάς ο παράδειγμας ι Ιησούσκο ντα τι προσπαθίνας τι μοιάζας λέστε καζόμ πιο λατσσές αβέλα-πες. (Κολ. 3:9, 10· 1 Πέτρ. 2:​21) Αλλά αξίνελα τι κεράς-λες ανταβά. Καζόμ προσπαθίνασα τι αβάς ταπεινοί, η ζωή αμαρέ φαμιλιάκι κα αβέλ πιο λατσσί, κα κεράς ο πιο λατσσό για τι αβέλ η κχανγκιρί ενωμέ. Ντα ο πιο σημαντικός, κα τθεράς ι ευλογία ι Ιεχωβάσκι.