1. Tumuhụ Filipi 2:3, kerea kasasanạu naung makakoạ si kitẹ mědal᷊ahapị mapia dingangu taumata wal᷊inẹ?

I KITẸ dingangu kasasanạu naung timuhụ atorang i Yehuwa ual᷊ingu i kitẹ nasadarẹ̌ Yehuwa sěntiniạ masingkạ apa kapaelange gunang i kitẹ. (Ef. 4:22-24) Kasasanạu naung nakakoạ si kitẹ měngal᷊imona kapulung Yehuwa sul᷊ungu kapulung watangeng. Kasasanạu naung lai makakoạ si kitẹ mẹ̌tiněna taumata wal᷊inẹ limembong penting bọu i kitẹ. Hasile, i kitẹ sarung mědal᷊ahapị mapia dingangi Yehuwa, lai dingangu anạu sěmbaụ.​—Basa Filipi 2:3.

2. Bawerang i Rasul Paulus něnodẹ apa, kụ apa sarung ěndungang i kitẹ su pěngangěndungang ini?

² Katewe, mạeng tawe maingatẹ̌, i kitẹ sarung matol᷊e sipatu taumata su dunia ini. I sire kai maobotẹ̌ dingangu kětạeng měpẹ̌pandung watangeng hala. * Ěndịu, pirang katau tau Kristen su abad humotong natol᷊e manga sipatẹ̌ ene, hakị u ene i Rasul Paulus němohẹ gunang tau Roma, ”Iạ něhabarẹ̌ si kamene kěbị tadeạu tawe mẹ̌pěndang watangeng i kamene limembong marangẹ sul᷊ungu sěběnarẹ̌e, katewe mẹ̌pěndang watangeng i kamene kere sěběnarẹ̌e.” (Rm. 12:3) Bawerang i Paulus něnodẹ i kitẹ perlu měngarěga watangeng i kitẹ. Katewe, kasasanạu naung makatul᷊ung si kitẹ seimbang měmanda watangeng i kitẹ. Pěngangěndungang ini sarung mělahẹ kerea kasasanạu naung makatul᷊ung si kitẹ tawe maobotẹ̌ su tatělu bageang ini:  (1) Pẹ̌kakawing i kitẹ, (2) hak istimewang i kitẹ, dingangu (3) su tempong i kitẹ měpakẹ media sosial.

3. Kawe nụe su pẹ̌kakawing piạ pẹ̌sasitori, kụ kerea reaksing pirang katau su tempong timatěngo pẹ̌sasitori ene?

³ Yehuwa mapulu pẹ̌kakawing makoạ simbul᷊u karal᷊uasẹ̌ gunang kawing esẹ dingangu kawing wawine. Katewe i kitẹ kěbị tawe nasukụ, hakị u ene piạ pẹ̌sasitori mạdiadi. Sěběnarẹ̌e, Paulus němohẹ i sire apang mẹ̌kawing sarung makahombang kasasigěsạ. (1 Kor. 7:28) Piạ u turusẹ̌ měsẹ̌sitori dingangu kawinge sarang i sire nẹ̌sasěsilẹ̌ seng někoạ putusang gunang mẹ̌kawing. Mạeng tiněnang i sire napěngaruh dunia ini, i sire sarung mẹ̌tiněna mẹ̌cere ene kai ral᷊eng kapaelange. Taumata kerene kětạeng mětẹ̌tiněna kapiang watangenge hala.

4. I kitẹ tawe wotonge mẹ̌tiněna kerea?

⁴ I kitẹ tawe wotonge mẹ̌tiněna pẹ̌kakawing i kitẹ tawe makal᷊uasẹ̌. I kitẹ masingkạ tumuhụ Alkitapẹ̌ kětạeng piạ sěmbaụ alasang botonge mẹ̌cere, ene kai kakanoạ amoral. (Mat. 5:32) Hakị u ene, su tempong tumatěngo kasasigěsạ niwohẹ i Paulus, i kitẹ madiri kal᷊aobotẹ̌ makakoạ si kitẹ mẹ̌tiněna: ’Kawingku seng tawe mapadul᷊i si siạ. Iạ sěběnarẹ̌e harusẹ̌ kěndageng limembong mal᷊awọ bọu ini. Aramanung iạ sarung limembong mal᷊uasẹ̌ mạeng dingangu taumata wal᷊inẹ.’ Mạeng mẹ̌tiněna kerene, ene něnodẹ i kitẹ kětạeng mětẹ̌tiněna soal u watangeng i kitẹ hala, kụ tawe nẹ̌tiněna soal u kawing i kitẹ. Dunia ini masau mẹ̌bera tol᷊ẹe naungu kụ pěkoạ apa makal᷊uasẹ̌ si kau. Mẹ̌tiněna kerene makakoạ taumata mapulu mẹ̌cere. Katewe, Alkitapẹ̌ nẹ̌bera i kitẹ harusẹ̌ ’mẹ̌tiněna kapulung taumata wal᷊inẹ sul᷊ungu kapulung i kitẹ hala’. (Flp. 2:4) Yehuwa mapulu i kitẹ měnoghasẹ̌ pẹ̌kakawing, bal᷊inẹ mẹ̌cere. (Mat. 19:6) Yehuwa mapulu i kitẹ kahumotongange mẹ̌tiněna soal i Sie, bal᷊inẹ soal u watangeng i kitẹ hala.

5. Tumuhụ Efesus 5:33, apa harusẹ̌ koatengu sěngkawingang?

 ⁵ Sěngkawingang harusẹ̌ mẹ̌kakěndagẹ̌ dingangu mẹ̌papangadatẹ̌. (Basa Efesus 5:33.) Alkitapẹ̌ něněntiro si kitẹ gunang limembong mapulu měgělị sul᷊ungu měnarimạ. (Kis. 20:35) Sipatẹ̌ apa makatul᷊ung sěngkawingang gunang mẹ̌kakěndagẹ̌ dingangu mẹ̌papangadatẹ̌? Sasimbahe kai kasasanạu naung. Esẹ dingangu wawine masanạ naung sarung mẹ̌tiněna, bal᷊inẹ kapulung watangenge hala, katewe ”kapulung taumata wal᷊inẹ”.​—1 Kor. 10:24.

6. Apa kaěndungangu bọu bawerang i Steven dingangi Stephanie?

⁶ Kasasanạu naung seng nakatul᷊ung lawọ tau Kristen nakaěbạ karal᷊uasẹ̌ su pẹ̌kakawing i sire. Contone, sěngkatau kawing esẹ arenge Steven nẹ̌bera, ”Mạeng i rua sěmbaụ tim, i rua harusẹ̌ měhal᷊ẹ̌ sěngkasio, něngělembo mạeng piạ masalah. Sul᷊ungu mẹ̌tiněna ’apa kapaelange gunang iạ?’ i rua harusẹ̌ mẹ̌tiněna ’apa kapaelange gunang i kami?’” Kawinge, i Stephanie, lai nẹ̌pěndang kerene. I sie nẹ̌bera, ”Tawẹ apa taumata mapulu měbiahẹ̌ dingangu taumata měngkate turusẹ̌ mědẹ̌dal᷊ia dingange. Mạeng piạ masalah, i kami mědeạ apa nakakoạ masalah ene timimbul᷊ẹ̌. Bọu ene, i kami mẹ̌doa, měkoạ riset, kụ mẹ̌bisara soal u ene. I kami limawang masalane, bal᷊inẹ limawang sěmbaụ su wal᷊inẹ.” Kawing esẹ dingangu kawing wawine sarung makaěbạ gunane mạeng tawe mẹ̌pěndang watangeng i sire limembong marangẹ sul᷊ungu sěběnarẹ̌e.

7. Harusẹ̌ kerea sipatu sěngkatau saudara mạeng nakaěbạ tanggung jawab su organisasing Yehuwa?

⁷ Mẹ̌tahamawu si Yehuwa dingangu haghing cara ene kai sěmbaụ hak istimewa. (Mz. 27:4; 84:10) Mạeng sěngkatau saudara mapulu měkoạ limembong mal᷊awọ hal᷊ẹ̌ su organisasing Yehuwa, ene mapaelẹ̌. Alkitapẹ̌ nẹ̌bera, ”Mạeng sěngkatau esẹ mẹ̌tawakal᷊i makoạ pengawas, i sie mapulu hal᷊ẹ̌ mapaelẹ̌.” (1 Tim. 3:1) Katewe, mạeng i sie nakaěbạ sěmbaụ tugasẹ̌, i sie tawe wotonge mẹ̌pěndang watangenge limembong marangẹ sul᷊ungu sěběnarẹ̌e. (Luk. 17:7-10) I sie harusẹ̌ turusẹ̌ mẹ̌tawakal᷊i mẹ̌tangkiang taumata wal᷊inẹ dingangu kasasanạu naung.​—2 Kor. 12:15.

8. Apa wotonge kaěndungang i kitẹ bọu contoh ral᷊akị i Diotrefes, i Uzzia, dingangi Absalom?

⁸ Alkitapẹ̌ nẹ̌bisara soal u pirang katau nẹ̌pěndang watangeng i sire penting. I Diotrefes tawe masanạ naung kụ mapulu ”makoạ kahumotongange” su sidang. (3 Yoh. 9) I Uzzia dingangu kal᷊aobotẹ̌ někoạ sěmbaụ hal᷊ẹ̌, sěmbal᷊ia ene bal᷊inẹ tugase. (2 Taw. 26:16-21) I Absalom mapulu makoạ datu, hakị u ene i sie něnodẹ i sie mapia su rakyatẹ̌, sěmbal᷊ia ene konti. (2 Sam. 15:2-6) Manga běke su Alkitapẹ̌ ene něnodẹ, Yehuwa tawe mal᷊uasẹ̌ su taumata apang mědẹ̌deạ kawawantugẹ̌ gunang watangeng i sire hala. (Amsal 25:27) Taumata maobotẹ̌ dingangu mapulu dalongu taumata wal᷊inẹ samurine mang manawo.​—Amsal 16:18.

9. Yesus něgělị contoh apa si kitẹ?

⁹ Nẹ̌tatěntang dingangi sire, Yesus, ”maning i sie kere Mawu, i sie tawe pernah nẹ̌tiněna gunang měmul᷊aho kedudukan Mawu arau makoạ mẹ̌sul᷊ung dingangu Mawu”. (Flp. 2:6) Maning Yesus kai pribadi karuane su alam semesta, i sie tawe nẹ̌pěndang watangenge limembong marangẹ sul᷊ungu sěběnarẹ̌e. I sie nẹ̌bisara su manga murite, ”I saing nakoạ kakadodọkange su tal᷊oarang i kamene kěbị, i sie ene kaguwạkenge.” (Luk. 9:48) I kitẹ tantu mal᷊uasẹ̌ měhal᷊ẹ̌ sěngkasio dingangu perintis, hamba pelayanan, penatua, dingangu pengawas wilayah, apang masanạ naung kere i Yesus. Mạeng masanạ naung, i kitẹ sarung limembong makěndagẹ̌ su taumata wal᷊inẹ. Kụ Yesus naul᷊ị ělangu Mawu tutune sarung mẹ̌kakěndagẹ̌ sěmbaụ su wal᷊inẹ.​—Yoh. 13:35.

10. Apa harusẹ̌ koatengu mạeng i kau nẹ̌pěndang masalah su sidang tawe niurusẹ̌ pakapia?

 ¹⁰ Kerea mạeng piạ masalah su sidang, kụ i kau nẹ̌pěndang manga penatua tawe něngurusẹ̌ ene pakapia? Sul᷊ungu měmorotesẹ̌, i kau botonge měnodẹ kasasanạu naung dingangu tumol᷊e laahạu manga penatua. (Ibr. 13:17) Gunang mẹ̌tul᷊ung si kau měkoạ ene, pẹ̌tiněna kakiwal᷊o ini: ’Apa masalah ene sěbạe serius hakị u i sire harusẹ̌ gělịkangu sasasa? Apa ini tempo nẹ̌tatahino gunang měgělị sasasa si sire? Apa iạ piạ hakẹ̌ gunang měgělị sasasa si sire? Kụ sěběnarẹ̌e, apa iạ nẹ̌tawakal᷊i makakoạ sidang masěmbaụ arau nẹ̌tawakal᷊i měkoạ watangengku sěbạe penting?’

11. Tumuhụ Efesus 4:2, 3, apa hasile mạeng i kitẹ mẹ̌tahamawu si Yehuwa dingangu kasasanạu naung?

¹¹ Yehuwa limembong měngẹ̌ngarěga kasasanạu naung sul᷊ungu kemampuan. Kụ su těngong Yehuwa, kasasěmbaụ ene limembong penting sul᷊ungu měkoạ sěmbaụ hal᷊ẹ̌ dingangu cara nihino lai masahawụ. Hakị u ene, i kitẹ harusẹ̌ mẹ̌tawakal᷊i měkoạ kapaelange gunang mẹ̌tahamawu si Yehuwa dingangu kasasanạu naung. Mạeng měkoạ ene, i kitẹ sarung makakoạ sidang masěmbaụ. (Basa Efesus 4:2, 3.) Kerea i kitẹ botonge měnodẹ kasasanạu naung? Pakarading měnginjilẹ̌. Pědeạ cara gunang měkoạ barang mapia su taumata wal᷊inẹ. Todẹko i kitẹ mapulu měnarimạ kěbị taumata makoạ sake, sarang lai taumata apang tawẹ apa tanggung jawab su sidang. (Mat. 6:1-4; Luk. 14:12-14) Mạeng i kitẹ turusẹ̌ masanạ naung měhal᷊ẹ̌ sěngkasio dingangu anạu sěmbaụ, i sire sarung makasilo bal᷊inẹ kětạeng kemampuan i kitẹ, katewe lai kasasanạu naung i kitẹ.

12. Apa Alkitapẹ̌ němahangsang si kitẹ gunang mědeạ hapị? Lahẹko.

¹² Yehuwa mapulu i kitẹ mědal᷊ahapị mapia dingangu hapị lai keluarga. (Mz. 133:1)  Yesus lai piạ manga hapịe mapia. (Yoh. 15:15) Alkitapẹ̌ nělahẹ gunane mạeng i kitẹ piạ hapị tutune. (Amsal 17:17; 18:24) Kụ Alkitapẹ̌ lai naul᷊ị mẹ̌těngkahae bọu taumata wal᷊inẹ ene ral᷊akị. (Amsal 18:1) Lawọ taumata nẹ̌pěndang media sosial nakatul᷊ung si sire makaěbạ lawọ hapị dingangu tawe makapěndang nahae. Katewe, i kitẹ harusẹ̌ maingatẹ̌ su tempong měpakẹ media sosial.

13. Kawe nụe taumata apang něpakẹ media sosial sarung makapěndang tawẹ apa hapị dingangu depresi?

¹³ Piram baụ penelitian nẹ̌bera taumata apang něpakẹ lawọ tempo gunang měmanda media sosial sarung mẹ̌pěndang tawẹ apa hapị dingangu depresi. Kawe nụe? Sěmbaụ alasange ute ual᷊ingu foto tẹ̌tahong su media sosial biasane kai manga foto kapaelange kụ něnodẹ pěbawiahi sire, hapị i sire, dingangu manga tampạ mapapaelẹ̌ seng nitiwong i sire. Taumata apang němanda manga foto kerene aramanung nẹ̌pěndang pěbawiahi sire kětạeng biasa, sarang lai nẹ̌pěndang ene makạsahe. Sěngkatau saudari umure 19 su taunge něngakui, ”Su tempong nakasilo foto taumata wal᷊inẹ mal᷊uasẹ̌ su Kaehẹ̌ arau Misa, kụ iạ kětạeng su wal᷊e, iạ iri si sire.”

14. Kerea sasasa su 1 Petrus 3:8 makatul᷊ung si kitẹ su tempong měpakẹ media sosial?

¹⁴ Tantu media sosial botonge paketang gunang hal᷊ẹ̌ mapaelẹ̌, kere mẹ̌bawěke dingangu hapị lai keluarga. Katewe, mạeng i kau měmanda, lawọ taumata něpakẹ media sosial tadeạu makakoạ taumata wal᷊inẹ mẹ̌dalo si sire. I sire mapulu makoạ pusat perhatian. Pirang katau němohẹ komentarẹ̌ tawẹ sopange dingangu kasarẹ̌ su fotong i sire hala arau su fotong taumata wal᷊inẹ. Ini sěbạe nẹ̌tatěntang dingangu kasasanạu naung lai sipatẹ̌ sěngkanaung harusẹ̌ todẹkangu tau Kristen.​—Basa 1 Petrus 3:8.

15. Kerea Alkitapẹ̌ makatul᷊ung si kitẹ tadeạu tawe mẹ̌pěndang watangeng i kitẹ penting?

¹⁵ Mạeng i kau měpẹ̌pakẹ media sosial, kěnang pẹ̌tiněna, ’Apa komentarẹ̌, foto, arau video takụ nitaho su media sosial nakakoạ taumata nẹ̌pěndang iạ masanang? Apa iạ nakakoạ taumata wal᷊inẹ iri?’ Alkitapẹ̌ naul᷊ị, ”Kěbị apa su dunia ini, kere kapulung badang marosa, kapulung mata, dingangu kapulu měnodẹ arětạ, asal᷊e bal᷊inẹ bọu i Amang, katewe bọu dunia.” (1 Yoh. 2:16) Sěmbaụ terjemahan Alkitapẹ̌ něněrjěmah bawera ”kapulu měnodẹ arěta” nakoạ ”mapulu kasilong penting”. Tau Kristen  tawe mẹ̌pěndang i sire penting arau harusẹ̌ dalongu taumata wal᷊inẹ. I sire timol᷊e sasasang Alkitapẹ̌: ”Abe mẹ̌pěndang watangeng i kitẹ penting, bersaing, arau iri su sěmbaụ su wal᷊inẹ.” (Gal. 5:26) Mạeng masanạ naung, i kitẹ tawe makoạ kere taumata su dunia ini, maobotẹ̌ dingangu mapulu kasilong penting.

16. Kawe nụe i kitẹ tawe wotonge maobotẹ̌?

¹⁶ Taumata maobotẹ̌ tawe měmanda watangeng i sire ’kere sěběnarẹ̌e’. (Rm. 12:3) Taumata maobotẹ̌ lai puluang mẹ̌dal᷊ia dingangu kětạeng mětẹ̌tiněna watangenge hala. Tiněna dingangu kakanoạ i sire kasauange makasigěsạ si sire dingangu taumata wal᷊inẹ. Mạeng i sire tawe měmal᷊ui cara i sire mẹ̌tiněna, Setang sarung měndusa dingangu mapakawuta tiněnang i sire. (2 Kor. 4:4; 11:3) Katewe, taumata masanạ naung měmẹ̌manda watangeng i sire kere sěběnarẹ̌e. I sire seimbang dingangu masuẹ̌ su akal᷊ẹ̌ měmanda watangeng i sire. I sire masingkạ su piram baụ hal᷊ẹ̌ taumata wal᷊inẹ limembong mapaelẹ̌ bọu i sire. (Flp. 2:3) Alkitapẹ̌ naul᷊ị, ”Mawu rụdokạ taumata mal᷊aobotẹ̌ katewe měgẹ̌gělị kapiang naung makạlaherang su taumata apang masanạ naung.” (1 Ptr. 5:5) Hakị u ene, mạeng i kitẹ madiri makoạ sědụ i Yehuwa, i kitẹ harusẹ̌ masanạ naung.

17. Apa harusẹ̌ koateng i kitẹ tadeạu tatapẹ̌ masanạ naung?

¹⁷ Tadeạu tatapẹ̌ masanạ naung, i kitẹ harusẹ̌ tumol᷊e sasasang Alkitapẹ̌ gunang ’měluạ pěbawiahẹ̌ těbe dingangu kebiasaan kangerẹ, kụ měluhe pěbawiahẹ̌ buhu’. Ene tawe gampang. I kitẹ harusẹ̌ měngěndung bọu i Yesus kụ mẹ̌tawakal᷊i mẹ̌těno si sie. (Kol. 3:9, 10; 1 Ptr. 2:21) Katewe mạeng měkoạ ene, i kitẹ sarung makapěndang gunane. Su tempong i kitẹ měnodẹ kasasanạu naung, kěluargang i kitẹ sarung limembong mal᷊uasẹ̌, sidang limembong masěmbaụ, kụ i kitẹ sarung matahuěna měpakẹ media sosial. Katewe kahumotongange, i kitẹ sarung makaěbạ al᷊amatẹ̌ dingangu makal᷊uasẹ̌ si Yehuwa.