Skip to content

Skip to table of contents

CIBALO CAKWIIYA 27

Mutayeeyi Kuti Mulayandika Kapati Kwiinda Bwini Mbomubede

Mutayeeyi Kuti Mulayandika Kapati Kwiinda Bwini Mbomubede

“Ndaambila nyoonse ooko kuti mutayeeyi kuti mulayandika kapati kwiinda bwini mbomubede, pele kamuyeeya kabotu.”—ROM. 12:3.

LWIIMBO 130 Kamulekelelana

IZILI MUCIBALO *

1. Kweelana alugwalo lwa Bafilipi 2:3, mbuti kulicesya mbokutugwasya kuba acilongwe cibotu abamwi?

CAKULICESYA tulazitobela zyeelelo zya Jehova akaambo kakuti tulizyi kuti Jehova lyoonse ulizyi zintu izikonzya kutugwasya. (Ef. 4:22-24) Kulicesya kulatugwasya kubikka kuyanda kwa Jehova mubusena bwakusaanguna kwiinda zintu nzyotuyanda swebo alimwi akubona bamwi kuti balayandika kwiinda ndiswe. Aboobo tulaba acilongwe cibotu a Jehova alimwi abasyomima.—Amubale Bafilipi 2:3.

2. Ncinzi ncaakaamba mwaapostolo Paulo alimwi ino tulalanga-langa nzi mucibalo eeci?

2 Ikuti naa tiitwacenjela, tulakonzya kuyungwa abantu bamubweende bwazintu bwa Saatani ibalisumpula alimwi ibaliyanda. * Kulangilwa kuti Banakristo bamwi bamumwaanda wamyaka wakusaanguna C.E., bakayungwa munzila eeyi, nkakaambo kaako mwaapostolo Paulo wakalembela bana Roma kuti: “Ndaambila nyoonse ooko kuti mutayeeyi kuti mulayandika kapati kwiinda bwini mbomubede, pele kamuyeeya kabotu.” (Rom. 12:3) Paulo wakalizyi kuti tuyandika kuyeeya zintu zimwi zijatikizya ndiswe. Nokuba boobo, kulicesya kuyootugwasya kuzumanana kulibona munzila yeelede kwiinda bwini mbotubede. Mucibalo eeci tulalanga-langa mbazu zyotatwe kulicesya mbokukonzya kutugwasya kutalibona kuti tulayandika kwiinda bwini mbotubede. Mbazu eezyi zibikkilizya (1) lukwatano lwesu, (2) mikuli njotujisi mumbunga ya Jehova alimwi (3) mbotwaabelesya mawebbusaiti aakubandikila a Intaneti.

AMUTONDEZYE KULICESYA MULUKWATANO LWANU

3. Nkaambo nzi mazwanga ncaalangilwa mulukwatano, alimwi ino mbuti bamwi mbobasola kwaamana?

3 Jehova uyanda kuti banabukwetene kabakkomana antoomwe. Pele kunyina uulondokede, aboobo mazwanga alalangilwa kuba. Alimwi buya, Paulo wakalemba kuti aabo ibakwatana balakonzya kulangila mapenzi amwi. (1Kor. 7:28) Bamwi bajana kuti lyoonse balazwangana angobakwetene limwi, aboobo balakonzya kuyeeya kuti tiibakeelede kukwatana amuntu ooyo. Ikuti naa bakayungwa anyika, cakufwambaana balakonzya kuyeeya kuti kulekana nenzila ilikke yakumana mapenzi. Balakonzya kuyeeya kuti cintu cilikke ciyandika kapati nkulicitila zintu zibotu lwabo beni.

4. Ncinzi ncotweelede kweeleba kucita?

4 Tatweelede kuyeeya kuti lukwatano lwesu talukonzyi kuzwidilila. Tulizyi kuti nzila ilikke yamu Magwalo iizumizya kulekana mbwaamu. (Mt. 5:32) Aboobo ciindi notujana mapenzi aamulukwatano ngaakaamba Paulo, tatweelede kutalika kulisumpula akulibuzya kuti: ‘Sena lukwatano oolu lulazuzikizya zintu nzyondiyandika? Sena ndilatondezyegwa luyando ndondeelede? Sena inga ndajana lukkomano lunji kumuntu uumbi?’ Amubone kuti mumibuzyo eeyi kuli buyo kulibikkila maano. Busongo bwanyika bulakonzya kumukulwaizya kutobela moyo wanu alimwi akucita zintu zikonzya kukkomanisya buyo ndinywe, nokuba kuti inga caamba kulekana amuntu ngomukwetene limwi. Ibbaibbele lyaamba kuti, “Mutabikkili buyo maano kuzintu nzyomuyanda nywebo zilikke, pele akuzintu nzyobayanda bamwi.” (Flp. 2:4) Jehova uyanda kuti kamukwetene, ikutali kuti mulekane. (Mt. 19:6) Uyanda kuti kamusaanguna kuyeeya nguwe, kutali lwanu kumugama.

5. Kweelana alugwalo lwa Baefeso 5:33, mbuti banabukwetene mbobeelede kweendelezyanya?

5 Mulumi amukaintu beelede kweendelezyanya munzila yaluyando alimwi yabulemu. (Amubale Baefeso 5:33.) Bbaibbele lituyiisya kubikkila maano kukupa ikutali kupegwa. (Mil. 20:35) Ino mbube nzi ibukonzya kubagwasya banabukwetene kutondezya luyando alimwi abulemu? Bwiinguzi mbwakuti, nkulicesya. Mulumi naa mukaintu uulicesya tabikkili buyo maano kukuligwasya lwakwe mwini, pele ‘kukugwasya bamwi.’—1Kor. 10:24.

Muciindi cakuzundana, banabukwetene ibalicesya babelekela antoomwe calukamantano (Amubone muncali 6)

6. Ncinzi ncomwaiya kujatikizya ncobakaamba ba Steven alimwi aba Stephanie?

6 Kulicesya kwabagwasya banabukwetene Banakristo banji ikujana lukkomano lunji mulukwatano lwabo. Mucikozyanyo, mulumi wazina lya Steven wakaamba kuti: “Ikuti kamukamantene, mulakonzya kubelekela antoomwe, kwaambisya ciindi nokuli mapenzi. Muciindi cakulibuzya kuti ‘ncinzi cikonzya kundigwasya?’ inga mwalibuzya kuti ‘ncinzi cikonzya kutugwasya?’Abalo bakaintu bakwe ba Stephanie mbobalimvwa mbubwenya oobo. Bakaamba kuti, “Kunyina uukonzya kuyanda kukkala aamuntu ngobakazyanya limwi. Ciindi nokwaba mazwanga, tulabikkila maano kuzyiba caleta mazwanga. Mpoonya tulapaila, tulavwuntauzya alimwi akulibandika penzi lyaleta mazwanga. Tulwana penzi, ikutali kutalika kulwana mulicesu.” Masimpe banabukwetene balagwasyigwa kapati ciindi nobataliboni kuti balayandika kapati kwiinda bwini mbobabede.

AMUBELEKELE JEHOVA “CAKULICESYA KAPATI”

7. Ncinzi mukwesu ncayelede kucita ciindi naapegwa mukuli mumbunga ya Jehova?

7 Tucibona kuba coolwe cipati kubelekela Jehova munzila iili yoonse njotukonzya. (Int. 27:4; 84:10) Ikuti mukwesu kalyaabide kubeleka kusikila mpagolela mumbunga ya Jehova, ulalumbaizyigwa kapati. Mane buya, Bbaibbele lyaamba kuti: “Ikuti naa muntu uyanda kuba mulangizi, uyanda mulimo mubotu.” (1Tim. 3:1) Nokuba boobo, ciindi naapegwa mukuli tayelede kulibona kuti ulayandika kapati kwiinda bwini mbwabede. (Lk. 17:7-10) Makanze aakwe ayelede kuba aakuyanda kubelekela bamwi cakulicesya.—2Kor. 12:15.

8. Ncinzi ncotwiiya kucikozyanyo ca Diotrefe, Uziya alimwi a Abisalomu?

8 Bbaibbele lilijisi zikozyanyo zitucenjezya zyabantu bakali kuyeeya kuti balayandika kapati kwiinda bwini mbobabede. Cakulisumpula Diotrefe wakali kuyanda “kuba mutaanzi” mumbungano. (3Joh. 9) Mbubwenya buyo, cakulisumpula awalo Uziya wakasola kucita mulimo Jehova ngwaatakamwaambilide kucita. (2Mak. 26:16-21) Abisalomu wakali kuyanda kuba mwami, aboobo wakali koongelezya myoyo yabantu kutegwa babe kulubazu lwakwe. (2Sam. 15:2-6) Kweelana ambozitondezya zibalo eezyi zyamu Bbaibbele, Jehova tabakkomanini bantu ibaliyandawida bulemu lwabo beni. (Tus. 25:27) Mukuya kwaciindi, kulisumpula alimwi akulitukumuna kulakonzya kusololela kumapenzi.—Tus. 16:18.

9. Ncikozyanyo nzi ncaakatondezya Jesu?

9 Jesu tanaakali mbuli bantu aaba ibakali kulisumpula. Bbaibbele lyaamba kuti, Jesu “walo ooyo, nokuba kuti wakali muciimo ca Leza, kunyina pe naakayeeya kubweza bweendelezi, nkokuti kutegwa kabeelene a Leza.” (Flp. 2:6) Nokuba kuti alikke Jehova nguumwiinda nguzu, Jesu kunyina nayeeya kuti ulayandika kapati kwiinda bwini mbwabede. Wakaambila basikwiiya bakwe kuti: “Ooyo uucita zintu mbuli muniini akati kanu nyoonse, ngomupati.” (Lk. 9:48) Eelo kaka ncilongezyo cipati kubelekela antoomwe abapainiya, bakutausi, baalu alimwi abalangizi bamabazu ibalicesya mbubwenya mbuli Jesu! Ikuti katulicesya, tunootondezya luyando kubantu. Jesu wakaamba kuti babelesi ba Leza bakasimpe bayootondezya luyando kuli umwi amweenzinyina.—Joh. 13:35.

10. Ino ncinzi ncomweelede kucita ikuti naa mulimvwa kuti mapenzi mumbungano taalanganizyigwi kabotu?

10 Ino ncinzi ncomweelede kucita ikuti naa kulibonya kuti kuli mapenzi mumbungano alimwi mulimvwa kuti taalanganizyigwi kabotu? Muciindi cakutongooka, mweelede kutondezya kulicesya kwiinda mukubagwasyilizya aabo ibasololela. (Heb. 13:17) Kutegwa mucite oobo, amulibuzye kuti: ‘Sena mapenzi ngondibona mapati kapati cakuti ayandika kubambwa? Sena eeci nceciindi ceelede kutegwa abambwe? Sena mukuli wangu kwaabamba? Sena mubwini ndisola kupa kuti kube lukamantano mumbungano naa ndisola kulibona kuti ndilayandika kapati kwiinda bwini mbondibede?’

Aabo bapedwe mikuli beelede kuzyibwa ikutali buyo akaambo kaluzyibo ndobajisi pele akaambo kakulicesya (Amubone muncali 11) *

11. Kweelana alugwalo lwa Baefeso 4:2, 3, mbubotu nzi buboola akaambo kakubelekela Jehova cakulicesya?

11 Kulicesya kulayandika kapati kuli Jehova kwiinda luzyibo ndotujisi alimwi lukamantano lulayandika kapati kwiinda kubeleka canguzu nkotukonzya kucita. Aboobo, amucite zyoonse nzyomukonzya kutegwa mubelekele Jehova cakulicesya. Kuti mwacita oobo, muyookulwaizya lukamantano mumbungano. (Amubale Baefeso 4:2, 3.) Amube basungu mumulimo wakukambauka. Amujane nzila zikonzya kumugwasya kubelekela bamwi kwiinda mukubacitila zintu zitondezya luzyalo. Kamubasamausya bantu boonse, kubikkilizya abaabo ibatajisi mikuli mumbungano. (Mt. 6:1-4; Lk. 14:12-14) Ciindi nomubelekela antoomwe ambungano, bamwi bayoobona mbomubeleka canguzu alimwi ambomulicesya.

AMUTONDEZYE KULICESYA CIINDI NOMUBELESYA MAWEBBUSAITI AAKUBANDIKILA A INTANETI

12. Sena Bbaibbele lilatukulwaizya kuba abalongwe? Amupandulule.

12 Jehova wakatulenga munzila yakuti katukkomana kuba antoomwe abalongwe alimwi abanamukwasyi. (Int. 133:1) Jesu wakalijisi balongwe bali kabotu. (Joh. 15:15) Bbaibbele lilaamba bubotu bwakuba abalongwe beni-beni. (Tus. 17:17; 18:24) Alimwi lilatwaambila kuti tacili kabotu kulizandula. (Tus. 18:1) Bamwi bayeeya kuti mawebbusaiti aakubandikila a intaneti alakonzya kubagwasya kuba abalongwe banji alimwi akutalimvwa kulendelelwa. Nokuba boobo, tweelede kucenjela ciindi notubelesya mawebbusaiti aaya.

13. Nkaambo nzi bantu bamwi ibabelesya mawebbusaiti aakubandikila a intaneti ncobalimvwa kulendelelwa alimwi akutyompwa?

13 Kuvwuntauzya ikwakacitwa kutondezya kuti bantu ibabelesya ciindi cinji kubala mameseji alimwi akulanga nzyobabikka bamwi amawebbusaiti aakubandikila a intaneti, balakonzya kulimvwa kulendelelwa akutyompwa. Nkaambo nzi? Kaambo kamwi nkakuti, bantu kanji-kanji babikka mafwoto aatondezya zintu zibotu zyakabacitikila mubuumi, mafwoto aabo mabotu kapati, mafwoto aabalongwe babo alimwi amasena mabotu ngobakaswaya. Muntu uumbi iwaabona mafwoto aayo ulakonzya kulyeezyanisya akuyeeya kuti buumi bwakwe bunyina mpindu. Mucizyi Munakristo uujisi myaka iili 19 wakaamba kuti: “Ndakatalika kulimvwa bubi akunyomenena ciindi nondakali kubona bamwi kabakkomene kapati awikkeendi, pele mebo kandili aaŋanda kandilendeledwe.”

14. Mbuti lulayo lwamu Bbaibbele iluli kulugwalo lwa 1 Petro 3:8, mbolukonzya kutugwasya kwaabelesya kabotu mawebbusaiti aakubandikila a intaneti?

14 Masimpe kuti tulakonzya kwaabelesya munzila iigwasya mawebbusaiti aakubandikila a intaneti, mucikozyanyo, tulakonzya kwaabelesya kubandika abanamukwasyi alimwi abalongwe. Pele sena mwakabona kale kuti bamwi balalemba mameseji, kubikka mafwoto alimwi amavidiyo amawebbusaiti aakubandikila a intaneti kutegwa bakkomaninwe abamwi? Kulibonya kuti lyoonse inga bayanda kuti kababikkilwa maano kwiinda mbobeelede. Bamwi babelesya majwi mabyaabi ciindi nobaamba kujatikizya mafwoto ngobakabikka naa aakabikkwa abamwi. Eeci ciliimpene kapati akulicesya alimwi akweetelelana nkobakulwaizyigwa kuba ankuko Banakristo.—Amubale 1 Petro 3:8.

Ikuti naa mwabikka cintu cimwi aamawebbusaiti aakubandikila a Intaneti, sena cipa muzeezo wakuti mulalisumpula naa kuti mulalicesya? (Amubone muncali 15)

15. Mbuti Bbaibbele mbolikonzya kutugwasya kutantamuka muuya wakulibona kuti tulayandika kapati kwiinda bwini mbotubede?

15 Ikuti naa mulaabelesya mawebbusaiti aakubandikila a intaneti, amulibuzye kuti: ‘Sena mameseji, mafwoto naa mavidiyo ngondibikka apa bamwi kubona kuti ndilalisumpula? Sena inga ndapa bamwi kuba amunyono?’ Bbaibbele lyaamba kuti: “Zintu zyoonse zili munyika—zisusi zyanyama alimwi azisusi zyameso amambonwa akaambo kazintu nzyajisi muntu—tazizwi kuli Taata pe, pele zizwa munyika.” (1Joh. 2:16) Banakristo tabeelede kulimvwa kuti balayandika kapati kwiinda bwini mbobabede. Batobela lulayo lwamu Bbaibbele lwakuti: “Tutalisumpuli pe, tutabusyi mizundano akati kesu, alimwi tutafwidilani munyono.” (Gal. 5:26) Kulicesya kuyootugwasya kutaba amuuya wamunyika wakuyeeya kuti tulayandika kapati kwiinda bwini mbotubede.

“KAMUYEEYA KABOTU”

16. Nkaambo nzi ncotweelede kukutantamuka kulisumpula?

16 Tweelede kulicesya akaambo kakuti aabo ibalisumpula ‘tabayeeyi kabotu.’ (Rom. 12:3) Bantu balisumpula bajisi muuya wakuzwangana. Zintu nzyobayeeya anzyobacita kanji-kanji zilabapenzya alimwi akupenzya bamwi. Ccita kuti bacinca mbobayeeya, buyo-buyo Saatani uyakupa kuti mizeezo yabo yoofwaale alimwi akusofwaazyigwa. (2Kor. 4:4; 11:3) Pele muntu uulicesya uuyeeya kabotu. Ulibona munzila yeelede alimwi ulizyi kuti kuli nzila zinji bamwi mobamwiinda. (Flp. 2:3) Kuyungizya waawo, ulizyi kuti “Leza ulabakazya ibalisumpula, pele ulabafwida luzyalo aabo ibalicesya.” (1Pet. 5:5) Aabo ibayeeya kabotu tabayandi kuba basinkondonyina a Jehova.

17. Ncinzi ncotweelede kucita kutegwa tuzumanane kulicesya?

17 Kutegwa tuzumanane kulicesya, tweelede kulutobela lulayo lwamu Bbaibbele ‘lwakubusamununa buntu bwesu bwakaindi amicito yambubo, akulisamika buntu bupya.’ Kucita boobu kuyandika kubeleka canguzu. Tweelede kwiiya cikozyanyo ca Jesu alimwi akusolekesya kusikila mpotugolela kumwiiya. (Kol. 3:9, 10; 1Pet. 2:21) Pele kuti twacita oobo, tuyoogwasyigwa kapati. Ciindi notulicesya, mikwasyi yesu iyookkomana, tuyoopa kuti kube lukamantano mumbungano alimwi tuyoozyiba mbotukonzya kutantamuka kubelesya mawebbusaiti aakubandikila a Intaneti munzila iitali kabotu. Mpoonya cipati kwiinda zyoonse ncakuti, tuyookkomaninwa alimwi akulongezyegwa a Jehova.

LWIIMBO 117 Ibubotu

^ munc. 5 Mazuba aano, tupona munyika iizwide bantu balisumpula alimwi ibaliyanda. Tweelede kucenjela kutegwa tutabi mbuli mbabo. Mucibalo eeci tulalanga-langa mbazu zyotatwe motuteelede kuyeeya kuti tulayandika kapati kwiinda bwini mbotubede.

^ munc. 2 BUPANDULUZI BWAMABALA: Muntu uulisumpula uyeeya kuti ulayandika kapati kwiinda bamwi. Aboobo muntu uulisumpula ulaliyanda. Kulubazu lumwi, kulicesya kupa kuti muntu kataliyandi. Kuti muntu kalicesya, takonzyi kulisumpula alimwi akulibona kuti ulayandika kapati kwiinda bamwi.

^ munc. 56 BUPANDULUZI BWACIFWANIKISO: Mwaalu uujisi coolwe cakupa makani amuswaangano wacooko akusololela bamwi, ulatondezya kulumba kucoolwe cakusololela muswaangano wamulimo wamumuunda alimwi akusalazya Ŋanda ya Bwami.