1. Hi ku ya hi Vafilipiya 2:3, ku titsongahata swi endla hi va ni vuxaka lebyinene ni vanhu van’wana hi ndlela yihi?

 HI YINGISA milawu ya Yehovha hi ku titsongahata hikuva ha swi tiva leswaku mikarhi hinkwayo Yehovha u tiva leswi nga swinene eka hina. (Efe. 4:22-24) Ku titsongahata swi endla hi teka ku endla ku rhandza ka Yehovha ku ri ka nkoka ku tlula swilo hinkwaswo ni ku teka van’wana va ri lava tlakukeke ku tlula hina. Sweswo swi endla hi va ni vuxaka lebyinene na Yehovha swin’we ni vamakwerhu.—Hlaya Vafilipiya 2:3.

2. Muapostola Pawulo u vule yini naswona hi ta bula hi yini eka nhlokomhaka leyi?

² Loko hi nga tivoneli, vanhu va misava leyi lava lawuriwaka hi Sathana, va nga hi chela moya wo tikukumuxa ni ku nga khathali hi vanhu van’wana. * Swi tikomba onge van’wana enkarhini wa vaapostola a va ngheniwe hi moya lowu, hi yona mhaka muapostola Pawulo a tsaleleke Varhoma a ku: “Ndzi byela un’wana ni un’wana kwalaho exikarhi ka n’wina leswaku a nga tiehleketeleli ku tlula mpimo lowu a faneleke ku tiehleketelela ha wona; kambe a a ehlekete hi xikongomelo xo va ni mianakanyo leyi hlutekeke.” (Rhom. 12:3) Pawulo u vule leswaku hi fanele hi tiehleketelela. Kambe ku titsongahata swi ta endla hi va ni langutelo lerinene mayelana ni ndlela leyi hi tiehleketelelaka hayona. Nhlokomhaka leyi yi vulavula hi swiyimo swinharhu leswi eka  swona ku titsongahata ku nga ta hi pfuna leswaku hi nga tiehleketeleli ku tlula mpimo. Swiyimo swa kona hi leswi (1) evukatini, (2) vutihlamuleri lebyi hi nga na byona enhlanganweni wa Yehovha, (3) ni ndlela leyi hi tirhisaka Social media hayona.

3. Hikwalahokayini vatekani va pfa va nga voni hi tihlo rin’we naswona vatekani van’wana va angula njhani?

³ Yehovha u endle vukati hi xikongomelo xa leswaku nuna ni nsati va tshama va tsakile evukatini bya vona. Kambe leswi va nga hetisekangiki, mikarhi yin’wana va ta pfa va nga voni swilo hi tihlo rin’we. Pawulo u vule leswaku lava cataka va ta va ni nhlomulo. (1 Kor. 7:28) Van’wana va tshamela ku holova evukatini naswona va nga hetelela va vule leswaku a va fanelani. Loko va ngheniwe hi moya wa misava, va nga gimeta hi ku vula leswaku swa antswa va hambana. Va nga tibyela leswaku ku hambana hi swona leswi nga ta va tisela ntsako.

4. Hi fanele hi papalata yini?

⁴ Hi fanele hi papalata ku va ni langutelo ro biha hi vukati bya hina. Hi ku ya hi Matsalwa, xivangelo xin’we lexi pfumelelaka munhu ku dlaya vukati, i ku tikhoma ku biha hi swa masangu. (Mat. 5:32) Hikwalaho, loko hi langutana ni nhlomulo lowu Pawulo a vulavuleke ha wona, a hi nge ku pfumeleli ku tikukumuxa ku hi endla hi tivutisa leswi: ‘Xana vukati lebyi byi endla ndzi tsaka? Xana ndzi rhandziwa hi mbilu hinkwayo? Xana ndzi tsaka loko ndzi ri ni munhu un’wana?’ Xiya, swivutiso leswi swi kombetela eka mina ntsena. Vanhu lava titshegeke hi vutlhari bya misava leyi, va ta ku byela leswaku yingisa mbilu ya wena hambiloko sweswo swi ta koxa leswaku u dlaya vukati. Vutlhari bya Xikwembu byi vula leswaku u “nga veki tihlo etimhakeni ta [wena] ntsena, kambe ni le timhakeni ta van’wana.” (Filp. 2:4) Yehovha u lava leswaku u hlayisa vukati bya wena, ku nga ri ku byi dlaya. (Mat. 19:6) U lava u ehleketa hi yena ku sungula, ku nga ri ku tiehleketelela.

5. Hi ku ya hi Vaefesa 5:33, nuna ni nsati va fanele va khomana njhani?

 ⁵ Nuna ni nsati va fanele va kombana rirhandzu va tlhela va xiximana. (Hlaya Vaefesa 5:33.) Bibele yi hi dyondzisa ku va ni moya wo nyika, ku nga ri wa ku amukela. (Mint. 20:35) I yini leswi nga pfunaka vatekani leswaku va rhandzana va tlhela va xiximana? I ku titsongahata. Vavanuna ni vavasati lava cateke lava titsongahataka, va ta rhangisa swilaveko swa vasati kumbe vanuna va vona.—1 Kor. 10:24.

6. U dyondza yini eka leswi vuriweke hi Steven na Stephanie?

⁶ Ku titsongahata swi pfune Vakreste vo tala lava cateke leswaku va tshama va tsakile. Hi xikombiso, Steven loyi a tekeke u ri: “Loko mi tirhisana kahle, swi ta mi olovela ku khomisana loko ku ri ni swiphiqo. Ematshan’weni yo tivutisa leswaku ‘hi swihi leswi nga swinene eka mina?’ tivutise leswaku ‘hi swihi leswi nga swinene eka hina.’” Nghamu yakwe Stephanie u seketela mhaka leyi, u ri: “A nga kona munhu loyi a nga tsakelaka ku tshama ni munhu loyi va nga tirhisaniki kahle. Loko hi nga voni hi tihlo rin’we emhakeni yo karhi, hi burisana hi mhaka yoleyo. Ha khongela, hi endla ndzavisiso kutani hi vonisana leswaku hi nga yi lunghisa njhani mhaka ya kona. Hi lulamisa xiphiqo, ku nga ri ku kombana hi tintiho.” Hakunene, vatekani va vuyeriwa loko va nga tiehleketeleli ku tlula mpimo lowu va faneleke va tiehleketelela ha wona.

7. Makwerhu u fanele a tikhoma njhani loko a nyikiwa vutihlamuleri lebyi engetelekeke?

⁷ Hi swi teka ku ri nkateko ku tirhela Yehovha. (Ps. 27:4; 84:10) A swi bihanga loko makwerhu a navela ku va ni vutihlamuleri byo nkarhi enhlanganweni wa Yehovha. Bibele yi ri: “Loko munhu un’wana ni un’wana a [navela] ku fikelela ntirho wa ku va mulanguteri, u navela ntirho lowunene.” (1 Tim. 3:1) Hambiswiritano, loko a kuma vutihlamuleri byebyo, a nga fanelanga a titeka a ri wa nkoka ku tlula van’wana. (Luka 17:7-10) U fanele a tiyimisela ku tirhela van’wana hi ku titsongahata.—2 Kor. 12:15.

8. Hi dyondza yini eka Diyotrefo, Uziya na Absalomu?

⁸ Bibele yi ni swilemukiso swa vanhu lava a va titeka va antswa ku tlula vanhu van’wana. Diyotrefo a a nga titsongahati naswona a lava “ku tiveka emahlweni” evandlheni. (3 Yoh. 9) Hikwalaho ko tikukumuxa, Uziya u ringete ku endla ntirho lowu Yehovha a a nga n’wi nyikanga wona. (2 Tikr. 26:16-21) Absalomu u ringete ku kanganyisa vanhu leswaku va n’wi seketela hikwalaho ka leswi a lava ku va hosi. (2 Sam. 15:2-6) Hilaha rungula leri ra le Bibeleni ri swi kombisaka hakona, Yehovha a nga va tsakeli vanhu lava tilavelaka ndhuma. (Swiv. 25:27) Vanhu lava tikukumuxaka, hi ku famba ka nkarhi swi va khela matluka.—Swiv. 16:18.

9. Yesu u hi vekele xikombiso xihi?

⁹ Ku hambana na Diyotrefo, Uziya na Absalomu, xiya leswi Yesu a swi endleke, “hambileswi a a ri ni xivumbeko xa Xikwembu, a nga [ehleketanga] hi ku lwa, ku nga ku lwela ku ringana ni Xikwembu.” (Filp. 2:6) Hambileswi Yesu, ku nga yena a landzelaka Yehovha hi vukulu evuakweni hinkwabyo kambe a a nga titeki a antswa ku tlula van’wana. U byele vadyondzisiwa vakwe a ku: “Loyi a tikhomaka tanihi lontsongo exikarhi ka n’wina hinkwenu hi yena lonkulu.” (Luka 9:48) Mayana ku tsakisa ka swona ku tirha ni maphayona, malandza ya vutirheli, vakulu ni valanguteri va muganga, lava titsongahataka ku fana na Yesu! Malandza ya Yehovha lama titsongahataka ma kondletela moya wa rirhandzu lowu nhlangano wa Yehovha wu tivekaka ha wona.—Yoh. 13:35.

10. U fanele u endla yini loko u vona onge ku ni swiphiqo swo karhi evandlheni leswi nga lulamisiwiki hi ndlela leyi faneleke?

 ¹⁰ U fanele u endla yini loko u vona onge ku ni swiphiqo swo karhi evandlheni naswona a swi lulamisiwi hi ndlela leyi faneleke? Ematshan’weni yo gungula, hi ku titsongahata seketela vakulu. (Hev. 13:17) Leswaku u kota ku endla tano, tivutise: ‘Xana hakunene ku ni swiphiqo leswikulu leswi faneleke swi lulamisiwa? Xana lowu i nkarhi wa kahle wo swi lulamisa? Xana i vutihlamuleri bya mina ku swi lulamisa? Xana leswi ndzi swi endlaka, swi ta endla leswaku ku va ni vun’we evandlheni kumbe ndzi tilavela ndhuma?’

11. Hi ku ya hi Vaefesa 4:2, 3, hi byihi vuyelo lebyi nga ta va kona loko hi tirhela Yehovha hi ku titsongahata?

¹¹ Yehovha u teka ku titsongahata ni vun’we swi ri swa nkoka ku tlula vuswikoti ni ku endla ntirho kahle. Hikwalaho, titsongahate loko u tirhela Yehovha. Loko u endla tano, u ta endla leswaku ku va ni vun’we evandlheni. (Hlaya Vaefesa 4:2, 3.) Chivirikela ntirho wa nsimu. Lava tindlela to pfuna vanhu van’wana. Komba vanhu hinkwavo malwandla, ku katsa ni lava nga riki na vutihlamuleri evandlheni. (Mat. 6:1-4; Luka 14:12-14) Loko u ri karhi u tirhisana ni vamakwerhu hi ku titsongahata, van’wana va ta swi xiya leswaku wa titsongahata naswona u munhu wa migingiriko.

12. Xana Bibele yi hi khutaza ku va ni vanghana? Hlamusela.

¹² Yehovha u hi vumbe hi xikongomelo xa leswaku hi tiphina hi xinakulobye ni vanghana ni swirho swa mindyangu ya hina. (Ps. 133:1) Yesu a a ri ni vanghana lavanene. (Yoh. 15:15) Bibele yi hlamusela ndlela leyi hi vuyeriwaka hayona  loko hi ri ni vanghana va ntiyiso. (Swiv. 17:17; 18:24) Yi tlhela yi hi byela leswaku a hi swinene ku tihambanisa ni vanhu van’wana. (Swiv. 18:1) Vo tala va tibyela leswaku social media yi ta endla va kuma vanghana vo tala ni ku endla va nga vi na xivundza. Hambiswiritano, hi fanele hi va ni vuxiyaxiya loko hi tirhisa ndlela leyi yo vulavurisana.

13. Hikwalahokayini van’wana lava tirhisaka social media va tshikileleka ni ku titwa va ri ni xivundza?

¹³ Vulavisisi byi kombisa leswaku vanhu lava hetaka nkarhi wo tala va hlaya rungula ni ku langutisa swinepe swa van’wana eka social media, va nga hetelela va titwa va ri ni xivundza kumbe va tshikilelekile. Hikwalahokayini? Hakanyingi vanhu eka social media, va veka swinepe swa vona swo hlawuleka, leswi kombisaka vanghana va vona ni tindhawu to tsakisa leti va yeke eka tona. Munhu loyi a vonaka swinepe sweswo, a nga gimeta hi ku vula leswaku yena wo va xikamba loko a tipimanisa ni vanhu volavo. Makwerhu un’wana waxisati loyi a nga ni malembe ya 19, u ri: “Ndzi sungule ku va ni mavondzo loko ndzi vona ndlela leyi van’wana a va tiphina hayona hi mahelovhiki kasi mina a ndzi biwa hi xivundza ekaya.”

14. Xitsundzuxo lexi nga eka 1 Petro 3:8, xi hi pfuna njhani loko swi ta emhakeni yo tirhisa social media?

¹⁴ I ntiyiso leswaku social media ya pfuna, hi xikombiso, yi endla hi kota ku vulavurisana ni swirho swa ndyangu ni vanghana va hina. Kambe, xana u tshame u swi xiya leswaku swin’wana leswi vanhu va swi vekaka eka social media, va swi veka hi xikongomelo xo lava ku ndhundhuzeriwa hi vanhu? Kahlekahle, swi tikomba onge va byela vanhu va ku, ndzi voneni. Van’wana va tsala swilo leswi nga basangiki loko va vulavula hi swinepe swa vona kumbe swa van’wana. Leswi swi hambane ekule ni ku titsongahata ni ntlhaveko wa xinakulobye lowu Vakreste va tsundzuxiwaka ku va na wona.—Hlaya 1 Petro 3:8.

15. Bibele yi nga hi pfuna njhani leswaku hi papalata ku titeka hi antswa ku tlula van’wana?

¹⁵ Loko u tirhisa social media, tivutise: ‘Xana leswi ndzi swi tsalaka, swinepe ni tivhidiyo leti ndzi ti vekaka eka social media, swi kombisa leswaku ndzi lava ku voniwa? Xana swi ta endla leswaku van’wana va va ni mavondzo?’ Bibele  yi ri: “Hinkwaswo leswi nga emisaveni—ku navela ka nyama ni ku navela ka mahlo ni ku bombisa rifuwo ra munhu ra vutomi—a swi humi eka Tatana, kambe swi huma emisaveni.” (1 Yoh. 2:16) Bibele yin’wana yi veka xiga lexi nge “ku bombisa rifuwo ra munhu ra vutomi,” hi ndlela leyi, “ku lava ku vonaka u ri wa nkoka.” Vakreste a va titeki va antswa ku tlula vanhu van’wana. Va yingisa xitsundzuxo xa Bibele lexi nge: “Hi nga tshuki hi tikurisa, hi pfuxa ku phikizana, hi va ni mona eka van’wana.” (Gal. 5:26) Ku titsongahata, swi ta hi pfuna hi papalata ku ngheniwa hi moya wa misava leyi wa ku titeka hi antswa ku tlula van’wana.

16. Hikwalahokayini hi fanele hi papalata ku titlakusa?

¹⁶ Hi fanele hi hlakulela moya wa ku titsongahata hikuva vanhu lava titlakusaka a va na “mianakanyo leyi hlutekeke.” (Rhom. 12:3) Vanhu lava titlakusaka, va rhandza ku phikizana kumbe ku tikurisa. Hakanyingi swiendlo swa vona swi twisa vona ku vava ni vanhu van’wana. Loko vo ka va nga cinci ndlela leyi va endlaka swilo hayona, Sathana u ta va dlaya mianakanyo. (2 Kor. 4:4; 11:3) Munhu loyi a titsongahataka, u ni mianakanyo leyi hlutekeke. A nga titeki a antswa ku tlula van’wana naswona wa swi xiya leswaku vanhu van’wana va tlakukile eka yena hi tindlela to tala. (Filp. 2:3) Nakambe wa swi tiva leswaku “Xikwembu xi lwisana ni lava titlakusaka, kambe lava titsongahataka xi va nyika musa lowu nga faneriwiki.” (1 Pet. 5:5) Lava va nga ni mianakanyo leyi hlutekeke, a va lavi leswaku Yehovha a va nala wa vona.

17. Hi fanele hi endla yini leswaku hi tshama hi titsongahata?

¹⁷ Leswaku hi tshama hi titsongahata, hi fanele hi yingisa xitsundzuxo xa Bibele lexi vulaka leswaku hi ‘hluvula vumunhu bya khale ni mikhuva ya byona kutani hi tiambexa vumunhu lebyintshwa.’ Sweswo, swi lava ku tikarhata swinene. Hi fanele hi dyondza hi Yesu hi tlhela hi ringeta ku n’wi tekelela hilaha hi nga kotaka hakona. (Kol. 3:9, 10; 1 Pet. 2:21) Sweswo swi ta hi vuyerisa swinene. Loko hi hlakulela moya wa ku titsongahata, hi ta tiphina emindyangwini ya hina, hi ta kondletela vun’we evandlheni naswona hi ta papalata ku tirhisa social media hi ndlela leyi hoxeke. Xa nkoka swinene, Yehovha u ta hi katekisa.