NKHANI YAKUSAMBIRA 27
Lekani Kujighanaghanira Mwakujumphizga
“Nkhuphalira waliyose wa imwe kuti waleke kujighanaghanira mwakujumphizga kuluska umo wakwenera kughanaghanira. Kweni waghanaghanenge mwakwenelera.”—ROM. 12:3.
SUMU 130 Gowokerani Ŵanyinu
CHILATO CHA NKHANI IYI *
1. Kuyana na lemba la Ŵafilipi 2:3, chifukwa wuli kujiyuyura nkhwakuzirwa?
TIKUMANYA kuti nyengo zose Yehova ndiyo wakumanya icho ntchiwemi kwa ise, lekani tikujiyuyura na kupulikira fundo zake. (Efe. 4:22-24) Para tili ŵakujiyuyura, tikumanya kuti ivyo Yehova wakukhumba ndivyo ni vyakuzirwa chomene kuluska ivyo ise tikukhumba. Tikumanyaso kuti ŵanyithu ŵakutiluska. Ntheura tikuŵa paubwezi uwemi na Yehova ndiposo ŵabali na ŵadumbu ŵithu mu mpingo.—Ŵazgani Ŵafilipi 2:3.
2. (a) Kasi Paulosi wakang’anamuranga kuti ntchiheni kujighanaghanira? Longosorani. (b) Kasi nkhani iyi yilongosorenge vichi?
2 Kweni para tingaleka kuŵa maso, tingamba kutolera nkharo ya ŵanthu ŵa mu charu cha Satana ichi awo mbakujikuzga kweniso ŵakujighanaghanira ŵekha. * Vikuwoneka kuti Ŵakhristu ŵanyake ŵakwambilira ŵakamba kutolera nkharo iyi, lekani mpositole Paulosi wakalembera mpingo wa Ŵaroma kuti: “Nkhuphalira waliyose wa imwe kuti waleke kujighanaghanira mwakujumphizga kuluska umo wakwenera kughanaghanira. Kweni waghanaghanenge mwakwenelera.” (Rom. 12:3) Mazgu gha Paulosi ghakulongora kuti ntchiheni yayi kujighanaghanira. Kweni kujiyuyura kutovwirenge kuti tileke kujighanaghanira mwakujumphizga. Nkhani iyi yilongosorenge vigaŵa vitatu. Yilongosorenge umo kujiyuyura kungatovwilira kuti tileke kujighanaghanira mwakujumphizga (1) mu nthengwa yithu, (2) mu uteŵeti, na (3) pa malo ghakuchezgerapo gha pa Intaneti.
MUŴE ŴAKUJIYUYURA MU NTHENGWA YINU
3. Chifukwa wuli masuzgo ghangaleka yayi kuŵamo mu nthengwa, ndipo ŵanyake ŵakuchita wuli?
3 Yehova wakambiska nthengwa kuti mfumu na muwoli ŵakhalenge lumoza mwakukondwa. Kweni mfumu na muwoli mbambura kufikapo, ntheura ŵakupambana maghanoghano pa vinthu vinyake. Nakuti Paulosi wakalemba kuti awo ŵanjira mu nthengwa ŵaŵenge na suzgo mu thupi. (1 Kor. 7:28) Ŵanyake ŵakuwona kuti ŵakukhalira waka kwambana na munyawo wa mu nthengwa ndipo ŵakwamba kughanaghana kuti ŵakananga kutorana. Nakuti para maghanoghano gha charu ghaŵanjira, ŵakwamba kughanaghana kuti ŵalekane waka. Iwo ŵakujighanaghanira ŵekha, ndipo ŵakuwona kuti ŵangaŵa ŵakukondwa pekha para ŵangalekana.
4. Kasi ni maghanoghano wuli agho tikwenera kugega?
4 Tikwenera yayi kughanaghana kuti nthengwa yithu njakutondeka. Tikumanya kuti Baibolo likuti nthengwa yingamara pekha para yumoza wachita uleŵi. (Mat. 5:32) Ntheura para tasangana na suzgo mu thupi ilo Paulosi wakayowoya, tikwenera yayi kujikuzga na kwamba kughanaghana kuti: ‘Munyane walije nane ntchito. Wakunitemwa yayi nga umo nkhakhumbiranga. Nkhuwona kuti ningaŵa wakukondwa chomene para ningatorana na munthu munyake.’ Apa munthu wakughanaghana vya iyo pera. Ŵanthu awo ŵakwendera vinjeru vya charu ŵangamuphalirani kuti mukwenera kulondezga mtima winu na kuchita icho chikumukondweskani, kwali mumazgenge nthengwa, vili makora waka. Kweni vinjeru vya Chiuta vikuti mukwenera “kulaŵiska pa ivyo imwe mukukhumba pera yayi, kweniso ivyo ŵanyinu ŵakukhumba.” (Fil. 2:4) Yehova wakukhumba kuti musungilire nthengwa yinu, kuyimazga yayi. (Mat. 19:6) Wakukhumba kuti muchitenge ivyo iyo wakuyowoya, kujighanaghanira mwekha yayi.
5. Kuyana na lemba la Ŵaefeso 5:33, kasi mfumu na muwoli ŵakwenera kuchita wuli?
5 Mfumu na muwoli ŵakwenera kutemwana na kuchindikana. (Ŵazgani Ŵaefeso 5:33.) Baibolo likutisambizga kuti titemwenge kupeleka m’malo mwa kupokera. (Mil. 20:35) Kasi ntchivichi chingawovwira ŵakutorana kuti ŵatemwanenge na kuchindikana? Kujiyuyura. Para mfumu na muwoli mbakujiyuyura, waliyose wapenjenge icho ntchachandulo kwa iyo yayi, kweni “icho ntchachandulo kwa munthu munyake.”—1 Kor. 10:24.
Ŵakutorana awo mbakujiyuyura ŵakulimbana yayi, kweni ŵakuchitira lumoza vinthu (Wonani ndime 6)
6. Kasi tikusambirako vichi kwa Steven na Stephanie?
6 Kujiyuyura kwawovwira ŵakutorana ŵanandi kuti ŵaŵe ŵakukondwa mu nthengwa yawo. Mwachiyelezgero, mfumu munyake zina lake Steven wakuti: “Para pawuka masuzgo, mfumu na muwoli ŵakwenera kukhala pasi na kughamazga. M’malo mwa kughanaghana kuti ‘ntchivichi icho chinganovwira,’ iwo ŵakughanaghana kuti ‘ntchivichi icho chingawovwira nthengwa yithu?’” Muwoli wake Stephanie nayo wakukolerana nayo. Iyo wakuti: “Palije uyo wakukhumba kukhala na munthu uyo wakutemwa kugazgana. Para tapambana maghanoghano, tikupenjerezga icho chambiska suzgo ilo. Pamanyuma tikulomba, kupenjerezga mu mabuku ghithu, na kudumbiskana umo tingamazgira suzgo ilo. M’malo mwa kulimbana tekhatekha, tikulimbana na suzgo ilo laŵapo.” Ŵafumu na ŵawoli ŵakuŵa ŵakukondwa chomene para ŵakuleka kujighanaghanira mwakujumphizga.
TEŴETERANI YEHOVA “MWAKUJIYUYURA CHOMENE”
7. Kasi mubali wakwenera kuŵa na nkharo wuli para wapika udindo unyake mu gulu la Yehova?
7 Tikuwona kuti ni mwaŵi ukuru chomene kuteŵetera Yehova mu nthowa yiliyose iyo tingafiska. (Sal. 27:4; 84:10) Ntchiwemi chomene para mubali wakukhumba kuchita vinandi mu gulu la Yehova. Nakuti Baibolo likuti: “Usange munthu wakunwekera mulimo wa ulaŵiliri, wakukhumba mulimo uwemi.” (1 Tim. 3:1) Kweni para wapika udindo unyake, wakwenera kujighanaghanira mwakujumphizga yayi. (Luka 17:7-10) Wakwenera kuŵa na chilato cha kuteŵetera ŵanji mwakujiyuyura.—2 Kor. 12:15.
8. Kasi nkhani ya Diyoterefe, Uziya, na Abisalomu yikutisambizga vichi?
8 Baibolo likuyowoya ŵanthu ŵanyake awo ŵakajighanaghaniranga mwakujumphizga ndipo ni chenjezgo kwa ise. Diyoterefe wakaŵa wakujikuzga, wakatemwanga kuŵa “pakwamba” mu mpingo. (3 Yoh. 9) Uziya wakaŵa wakujikuzga, wakachita mulimo uwo Yehova wakaŵa kuti wandamutumepo. (2 Mid. 26:16-21) Abisalomu wakakhumbanga ufumu, ntheura wakamba kukopa ŵanthu kuti ŵamutemwe. (2 Sam. 15:2-6) Nkhani za mu Baibolo izi zikulongora kuti Yehova wakuŵatemwa yayi ŵanthu awo ŵakujipenjera uchindami. (Zinth. 25:27) Kanandi ŵanthu ŵakujikuzga na awo ŵakukhumba mazaza, ŵakujichemera masuzgo.—Zinth. 16:18.
9. Kasi Yesu wakalongora chiyelezgero wuli?
9 Yesu wakaŵa wakupambana chomene na ŵanthu aŵa. Baibolo likuti “nangauli wakaŵa nga ni Chiuta, wakaghanaghanapo yayi kuti wapoke mazaza gha Chiuta kuti wayane nayo.” (Fil. 2:6) Nangauli ni Yehova pera uyo ni mukuru kwa Yesu, kweni Yesu wakujighanaghanira mwakujumphizga yayi. Iyo wakaphalira ŵasambiri ŵake kuti: “Uyo wakuchita nga ni muchoko chomene pakati pa mose ndiyo ni mukuru.” (Luka 9:48) Ntchakukondweska chomene kuteŵetera na ŵapayiniya, ŵateŵeti ŵakovwira, ŵalara, na ŵalaŵiliri ŵa dera, awo ŵakuyezga Yesu pa nkhani ya kujiyuyura. Ŵateŵeti ŵa Yehova awo mbakujiyuyura ŵakovwira chomene kuti mu gulu la Chiuta muŵe chitemwa, icho ntchimanyikwiro cha ŵateŵeti ŵa Chiuta.—Yoh. 13:35.
10. Kasi mungachita wuli para mukuwona kuti mu mpingo muli masuzgo agho ŵalara ŵakukhalirapo waka?
10 Wuli usange mu mpingo muli masuzgo agho mukuwona kuti ŵalara ŵakukhalirapo waka? M’malo mwa kudinginyika waka, mungalongora kuti muli ŵakujiyuyura usange mukukolerana na awo ŵakulongozga. (Heb. 13:17) Kuti muchite nthena, jifumbani kuti: ‘Kasi masuzgo agha nkhuwona kuti ngakuru chomene nadi mwakuti ghakwenera kunozgeka? Kasi iyi ni nyengo yakwenelera yakughanozgera? Kasi ine nili pa malo ghakwenelera kunozga masuzgo agha? Kasi chilato chane ntchakuti mpingo uŵe wakukolerana panji nkhujighanaghanira waka nekha?’
Awo ŵali na maudindo ghanyake mu gulu ŵakwenera kumanyikwa waka na maluso ghawo yayi, kweni ŵakwenera kumanyikwaso kuti mbakujiyuyura (Wonani ndime 11) *
11. Kuyana na Ŵaefeso 4:2, 3, kasi chichitikenge ntchivichi para tikuteŵetera Yehova mwakujiyuyura?
11 Yehova wakuwona kuti kujiyuyura nkhwakuzirwa chomene kuluska maluso ghithu. Kweniso wakuwona kuti kukolerana nkhwakuzirwa chomene kuluska milimo yose iyo tingachita. Ntheura tiyeni tiyezgeyezge kuteŵetera Yehova mwakujiyuyura. Para tichitenge nthena, tovwirenge kuti mpingo uŵe wakukolerana. (Ŵazgani Ŵaefeso 4:2, 3.) Limbikirani kupharazga. Penjerezgani nthowa zakovwilira ŵanji, ŵachitirani vinthu viwemi. Mupokelerenge ŵanthu wose, kusazgapo awo ŵalije udindo uliwose mu mpingo. (Mat. 6:1-4; Luka 14:12-14) Apo mukuteŵetera mwakujiyuyura mu mpingo, ŵabali na ŵadumbu ŵawonenge kuti muli ŵakujipepura nangauli muli na maluso.
MUŴE ŴAKUJIYUYURA PARA MULI PA MALO GHAKUCHEZGERAPO GHA PA INTANETI
12. Kasi Baibolo likuti wuli pa nkhani ya ŵabwezi? Longosorani.
12 Yehova wali kutilenga kuti tikondwenge para tikuchezga na ŵabwezi ŵithu na ŵamumbumba yithu. (Sal. 133:1) Yesu wakaŵa na ŵabwezi ŵawemi. (Yoh. 15:15) Baibolo likuyowoya uwemi wa kuŵa na ŵabwezi ŵanadi. (Zinth. 17:17; 18:24) Likuyowoyaso kuti ntchiwemi yayi kuti tijipaturenge. (Zinth. 18:1) Ŵanthu ŵanandi ŵakuwona kuti malo ghakuchezgerapo gha pa Intaneti ghakovwira kuti ŵaŵe na ŵabwezi ŵanandi na kuleka kuŵa na phukwa. Kweni tikwenera kuŵa maso chomene para tili pa malo ghakuchezgerapo gha pa Intaneti.
13. Chifukwa wuli awo ŵakukhalira waka kuwona vinthu pa malo ghakuchezgerapo gha pa Intaneti ŵakuŵa na phukwa kweniso ŵakusuzgika maghanoghano?
13 Ŵakusanda ŵasanga kuti ŵanthu awo ŵakukhalira waka kuwona vithuzi na vinthu vinyake ivyo ŵanthu ŵakuŵika pa malo ghakuchezgerapo gha pa Intaneti, ŵakuŵa na phukwa kweniso ŵakusuzgika maghanoghano. Chifukwa wuli? Chifukwa chimoza panji ntchakuti kanandi pa Intaneti ŵanthu ŵakutemwa kuŵikapo vithuzi viwemi pera ivyo vikulongora umo ŵakukondwera na umoyo. Ŵakuchita kusankha vyakuŵikapo. Ŵakuŵikapo vithuzi vyawo, vya ŵabwezi ŵawo, ndiposo malo ghakukondweska agho ŵakalutako. Munthu uyo wakuwona vithuzi ivi wangamba kughanaghana kuti iyo vikumwendera yayi, ŵanyake ndiwo ŵakusangwa. Mudumbu wa vyaka 19 wakati: “Nkhamba kuŵa wambura kukondwa para nawona vithuzi vya ŵanyane ŵakusangwa kuumaliro wa sabata, apo ine nkhaŵanga waka pa nyumba zure.”
14. Kasi ulongozgi uwo uli pa 1 Petrosi 3:8, ungatovwira wuli para tili pa malo ghakuchezgerapo gha pa Intaneti?
14 Mbunenesko kuti malo ghakuchezgerapo gha pa Intaneti ghangaŵa ghakovwira. Mwachiyelezgero, tingachezga na ŵachibali ndiposo ŵabwezi ŵithu. Kweni kasi muli kuwona kuti ŵanyake ŵakuŵikapo vithuzi panji kulembapo mazgu pa malo ghakuchezgerapo gha pa InIntaneti na chilato chakuti ŵajilongore? Ŵakukhumba ŵanthu ŵaŵadokerenge. Ŵanyake ŵakulemba mazgu ghamsinjiro panji ghamziro pa vithuzi vyawo panji vya ŵanji. Kuchita nthena nkhujiyuyura yayi kweniso nkhuleka kughanaghanira ŵanyithu.—Ŵazgani 1 Petrosi 3:8.
Kasi ivyo mukuŵika pa malo ghakuchezgerapo gha pa Intaneti vikulongora kuti ndimwe wakujikuzga panji wakujiyuyura? (Wonani ndime 15)
15. Kasi Baibolo lingatovwira wuli kuti tileke kujikuzga?
15 Para muli pa malo ghakuchezgerapo gha pa Intaneti, jifumbani kuti: ‘Kasi ivyo nkhulemba, vithuzi, panji mavidiyo agho nkhuŵikapo vingapangiska ŵanji kughanaghana kuti nkhujikuzga? Kasi ŵanthu ŵanyake ŵangamba kunichitira sanji?’ Baibolo likuti: “Vinthu vyose vya mu charu, makhumbiro gha thupi, makhumbiro gha maso na kujilongora chifukwa cha ivyo uli navyo, vikufuma kwa Adada yayi, kweni ku charu.” (1 Yoh. 2:16) Mu Baibolo linyake, mazgu ghakuti “kujilongora chifukwa cha ivyo uli navyo” ghali kung’anamulika kuti “kukhumba kuwoneka kuti ndiwe wapachanya.” Ŵakhristu ŵakukhumba yayi kujiwoneska. Iwo ŵakulondezga ulongozgi wa mu Baibolo wakuti: “Tingaŵanga ŵakujiwona yayi, ŵakwambiska kuphalizgana, nesi kuchitirana bina.” (Gal. 5:26) Kujiyuyura kutovwirenge kuti tileke kuŵa nga mbanthu ŵa mu charu ichi awo mbakujikuzga ndipo ŵakukhumba kuti ŵanji ŵaŵawonenge kuti mbapachanya.
‘TIGHANAGHANENGE MWAKWENELERA’
16. Chifukwa wuli tikwenera chara kujikuzga?
16 Tikwenera kuŵa ŵakujiyuyura chifukwa ŵanthu ŵakujikuzga ‘ŵakughanaghana mwakwenelera’ yayi. (Rom. 12:3) Ŵanthu ŵakujikuzga ŵakutemwa vya kuphalizgana kweniso mbakujiwona. Kanandi ivyo ŵakuchita na kughanaghana vikuŵapweteka ŵekha kweniso ŵanyawo. Para ŵasinthenge yayi, Satana waŵabulumutizgenge na kunanga maghanoghano ghawo. (2 Kor. 4:4; 11:3) Kweni munthu wakujiyuyura wakughanaghana mwakwenelera. Wakujiwona mwakwenelera chifukwa wakumanya kuti pali vinandi ivyo ŵanji ŵakumuluska. (Fil. 2:3) Kweniso wakumanya kuti “Chiuta wakususka ŵakujikuzga, kweni ŵakujiyuyura wakuŵapa lusungu lukuru.” (1 Pet. 5:5) Ŵanthu awo ŵakughanaghana makora ŵakukhumba yayi kuti Yehova waŵe mulwani wawo.
17. Kasi tikwenera kuchita vichi kuti tilutilire kuŵa ŵakujiyuyura?
17 Kuti tilutilire kuŵa ŵakujiyuyura, tikwenera kulondezga ulongozgi wa mu Baibolo wakuti “vulani wunthu wakale na milimo yake. Ndipo vwarani wunthu uphya.” Tikwenera kufwilirapo kuti tichite nthena. Tikwenera kuŵazga nkhani zakulongosora umoyo wa Yesu na kuyezga kuchita nga ndiyo. (Kol. 3:9, 10; 1 Pet. 2:21) Tisangenge vitumbiko vinandi para tichitenge nthena. Para tili ŵakujiyuyura, tiŵenge ŵakukondwa mu mbumba yithu, tiŵenge ŵakukolerana mu mpingo, kweniso tichitenge vinthu mwamahara para tili pa malo ghakuchezgerapo gha pa Intaneti. Kweni chakuzirwa chomene ntchakuti Yehova watitemwenge na kutitumbika.
SUMU 117 Kusambira Uwemi
^ ndime 5 Mazuŵa ghano, ŵanthu ŵanandi mu charu mbakujikuzga kweniso mbakujighanaghanira ŵekha. Tikwenera kuŵa maso kuti tileke kutolera nkharo yawo. Mu nkhani iyi, tiwonenge vigaŵa vitatu ivyo tikwenera chara kujighanaghanira mwakujumphizga.
^ ndime 2 MAZGU GHALONGOSOREKA: Munthu wakujikuzga wakujighanaghanira chomene. Wakughanaghanira ŵanji yayi. Nyengo zose wakujighanaghanira waka yekha. Kweni kujiyuyura kukovwira munthu kuti waghanaghanirenge ŵanyake. Kujiyuyura nkhuleka kujikuzga panji kujiŵikamo, kweni nkhujipepura mu mtima.
^ ndime 56 MAZGU GHAKULONGOSORA CHITHUZI: Mulara uyo wali na luso lwa kudumba nkhani pa ungano wa chigaŵa kweniso kulaŵilira ŵabali ŵanyake, wali panthazi kupharazga na kutozga Nyumba ya Ufumu.
