1. E ‵tusa mo te Filipi 2:3, e fakamalosi aka pefea ne te ‵tou loto maulalo a fesokotakiga ‵lei mo nisi tino?

E FAKA‵LOGO eiloa tatou mo te loto maulalo ki fakatonuga a Ieova, me iloa ne tatou me ko Ieova fua e iloa ne ia te ‵toe mea ‵lei mō tatou. (Efe. 4:22-24) Ko te loto maulalo e fakamalosi ne ia tatou ke fakamuamua te faiga o te loto o Ieova i lō ‵tou loto kae ke ‵kilo atu ki nisi tino me e tāua atu i a tatou. Tenā ko maua ei ne tatou se fesokotakiga ‵lei mo Ieova pelā foki mo taina tali‵tonu.—Faitau te Filipi 2:3.

2. Se a te mea ne fai ‵tonu mai ne te apositolo ko Paulo, kae ne a mea ka sau‵tala tatou ki ei i te mataupu tenei?

² Kafai e se fakaeteete tatou, e mafai o pokotia tatou i uiga o tino i te lalolagi a Satani kolā e fakamata‵mata kae kaima‵nako. * E foliga mai me ne pokotia a nisi tino i te mea tenei i te senitenali muamua T.A., me ne tusi atu te apositolo ko Paulo ki te kau Loma: “Ko fai atu ei au ki tino taki tokotasi katoa i a koutou ke mo a ma tō fakatāua ne se tino a ia eiloa, kae ke mafaufau ke maua ne ia se mafaufau ‵lei.” (Loma 12:3) Ne fai ‵tonu mai a Paulo me ma‵nako foki tatou ke āva mai a tino ki a tatou. Kae ka fesoasoani mai a te loto maulalo ke maua ne tatou se kilokiloga ‵lei ki a tatou eiloa. Ka faipati te mataupu tenei ki mea e tolu ka aoga ei te loto maulalo ke mo a ma tō fakatāua ne tatou a tatou eiloa. A mea konā ko te (1) ‵tou olaga avaga, (2) ‵tou tauliaga i te taviniga, mo te (3) ‵tou ata, vitio mo pati e fai i luga i te itaneti.

3. Kaia e mafai ei o ‵sae aka a kinauga i loto i te olaga avaga, kae e ‵saga atu pefea a nisi tino ki ei?

³ Ne manako a Ieova ko te tagata avaga mo te fafine avaga ke fia‵fia fakatasi. E seai se tino e ‵lei katoatoa, tela la, ka isi eiloa ne kinauga ka ‵sae aka. E tonu, ne tusi mai a Paulo me ka isi eiloa ne puapuaga ka fe‵paki mo tino kolā e a‵vaga. (1 Koli. 7:28) Nisi tino e taua faeloa mo olotou avaga, kae mafai o fakaiku aka me ne seki ‵tau eiloa mo lāua o avaga. Kafai ko maua ne lāua a mafaufauga o te lalolagi, ka faigofie ke fakaiku aka ke ‵tala te lā avaga. E mafau‵fau lāua me i te ‵toe mea tāua ko te faiga ne te tino a mea ‵lei ki a ia eiloa.

4. Se a te mea e se ‵tau o mafau‵fau tatou ki ei?

⁴ E se ‵tau mo tatou o mafau‵fau me ko seai se aoga o ‵tou olaga avaga. E iloa ne tatou me tasi fua te pogai i te Tusi Tapu e mafai o ‵tala i ei se avaga ko amioga fakatauavaga sē ‵tau. (Mata. 5:32) Tela la, kafai ko fe‵paki mo puapuaga kolā ne faipati mai a Paulo ki ei, e se ma‵nako tatou o mafau‵fau aka: ‘A taku avaga e se fia saga mai ki a au. E se maua ne au te alofa e ‵tau o maua ne au. Kāti ka fiafia atu au ma avaga ki te suā tino?’ Kafai ko mafau‵fau tatou penā, ko mafau‵fau fua tatou ki a tatou eiloa kae e se ki ‵tou avaga. E fai mai te poto o te lalolagi ke tautali koe i tou loto kae fai te mea telā e fiafia koe ki ei, faitalia me iku atu ki te ‵talaga o tau avaga. E fai mai te poto mai te Atua “ke se onoono fua koutou ki mea e ‵lei ei koutou kae ki mea foki e ‵lei ei a nisi tino.” (Fili. 2:4) E manako a Ieova ke tausi tou olaga avaga ke ‵lei, kae ke mo a ma ‵tala. (Mata. 19:6) E manako a ia ke mafaufau muamua koe ki a ia, kae e se ki a koe.

5. E ‵tusa mo te Efeso 5:33, e ‵tau o pefea a faifaiga e fai ne se tauavaga ki a lāua eiloa?

⁵ E ‵tau mo taki tauavaga o fakatau fakaasi atu ne lāua a te alofa mo te āva ki a lāua eiloa. (Faitau te Efeso 5:33.) E akoako mai te  Tusi Tapu ke fakatāua ne tatou te tukuatuga o mea kae e se ko te mauaga o mea. (Galu. 20:35) Se a te uiga telā ka fesoasoani atu ki se tauavaga ke fakaasi atu te alofa mo te āva? A te tali ki ei ko te loto maulalo. A tāgata a‵vaga mo fāfine a‵vaga kolā e loto maulalo ka se ‵sala fua ki mea e ‵lei ei a ia, kae “ki te ‵lei o te suā tino.”—1 Koli. 10:24.

6. Ne a au mea ne tauloto mai pati a Steven mo Stephanie?

⁶ Ne aoga eiloa te loto maulalo ki tauavaga Kelisiano e tokouke ke maua ne latou te fiafia sili i olotou olaga avaga. E pelā mo pati a se tagata avaga e igoa ki a Steven: “Kafai koulua se tīmu, ka ga‵lue tasi koulua, maise māfai ko isi ne fakalavelave. I lō te mafaufau penei ‘se a te ‵toe mea ‵lei mō oku?’ ka mafaufau koe penei ‘se a te ‵toe mea ‵lei mō māua?’” E penā foki eiloa a lagonaga o tena avaga ko Stephanie. “E seai se tino e manako o ‵nofo fakatasi mo se tino telā e kinau faeloa,” ko pati a tou fafine. “Kafai ko sae aka se kinauga, e ‵sala māua me ne māfua pefea. Ko ‵talo ei māua, fai a sukesukega, ko fai‵pati ei māua ki ei. E taumafai māua o faka‵lei te fakalavelave, kae ke mo a māua e taua.” Ka fia‵fia tonu eiloa se tauavaga māfai e se fakatāua ne te suā tino a ia eiloa i lō te suā tino.

7. Se a te kilokiloga e ‵tau o maua ne se taina māfai ko isi sena tauliaga i te fakapotopotoga?

⁷ E ‵kilo atu tatou ki te taviniga ki a Ieova i so se auala, me se tauliaga. (Sala. 27:4; 84:10) Kafai e mafai ne se taina o fakaavanoa a ia mō tauliaga i te fakapotopotoga, se mea gali eiloa tenā. E tonu e fai mai te Tusi Tapu: “Kafai se tagata e kausaki ke fai mo fai se ovasia, e manakogina ke fai ne ia a galuega ‵lei.” (1 Timo. 3:1) Kae kafai ko maua ne ia se tofiga, e se ‵tau o fakatāua ne ia a ia eiloa. (Luka 17:7-10) E ‵tau o kausaki a ia ke tavini atu mo te loto maulalo ki nisi tino.—2 Koli. 12:15.

8. Ne a mea ne tauloto ne tatou mai tala o Siofilisi, Usia mo Apisaloma?

⁸ E maua i te Tusi Tapu a tala o tino kolā ne lasi te fakatāua ne latou a latou eiloa. A Siofilisi  ne manako faeloa ke “tulaga muamua” a ia i te fakapotopotoga. (3 Ioa. 9) Ne fai ne Usia mo te fakamatamata se galuega telā ne seki ‵tau o fai ne ia me seki ‵tofi ne Ieova a ia ki ei. (2 Nofo. 26:16-21) Ne taumafai a Apisaloma o fakakolekole a tino ke fia‵fia ki a ia me manako a ia ke fai mo tupu. (2 Samu. 15:2-6) E fakaasi faka‵lei mai i tala i te Tusi Tapu konā me i a Ieova e se fiafia ki tino kolā e ‵sala ki auala ke faka‵malu ei latou. (Faata. 25:27) Fakamuli loa, ka iku atu te fakamatamata mo te fiafai tofi ki fakalavelave.—Faata. 16:18.

9. Se a te fakaakoakoga ne fakaasi mai ne Iesu?

⁹ E ‵kese mo tala o latou konei, mafaufau ki a Iesu, “e tiga eiloa ne foliga a ia ki foliga o te Atua, ne seki mafaufau eiloa a ia o puke te tulaga tenā mai te fai atu me e ‵pau lāua mo te Atua.” (Fili. 2:6) A Iesu telā ko te tokolua o tino pule ki a Ieova, ne seki fakatāua ne ia a ia eiloa i lō nisi tino. Ne fai atu a ia ki ana soko: “Ko te tino e fai ne ia a ia e pelā me se tino sē taulia i a koutou katoa, ko ia tenā e tafasili i te maluga.” (Luka 9:48) A te ga‵lue fakatasi mo paenia, tavini fesoasoani, toeaina, mo ovasia o te seketi kolā e fakaakoako ki a Iesu i te fakaasiatuga o te loto maulalo, se fakamanuiaga eiloa! A tavini loto mau‵lalo a Ieova ka fakamalosi ne latou te fakatau a‵lofa telā e fakamailoga ki ei te fakapotopotoga a te Atua.—Ioa. 13:35.

10. Ne a au mea e ‵tau o fai māfai e mafaufau koe me isi ne fakalavelave i te fakapotopotoga e seki ‵saga faka‵lei ki ei a toeaina?

¹⁰ Kae pefea la māfai e foliga mai me isi ne fakalavelave i te fakapotopotoga kae mafaufau koe me seki ‵saga faka‵lei a toeaina ki ei? I lō te fameo e uiga ki ei, e mafai o fakaasi atu ne koe te loto maulalo mai te ‵lago atu ki tino kolā e fai ne latou te takitakiga. (Epe. 13:17)  Ka aoga eiloa ke fesili ifo ki a koe: ‘E mata, e ma‵sei ‵ki a fakalavelave e lavea ne au kae ‵tau eiloa o faka‵tonu aka? E mata, tenei te taimi tonu ke faka‵lei aka? E mata, ko au te tino e ‵tau o faka‵tonu aka ne au? A te tonuga loa, e mata, e taumafai au o fakamalosi te ‵kau fakatasi i te fakapotopotoga, io me taumafai fua au o fakatāua a au eiloa?’

11. E ‵tusa mo te Efeso 4:2, 3, ne a ikuga ka maua mai māfai e tavini tatou ki a Ieova mo te loto maulalo?

¹¹ E sili atu te fakatāua ne Ieova a te loto maulalo i lō mea e mafai ne tatou o fai, penā foki mo te ‵kau fakatasi i lō te uke o galuega e mafai ne tatou o fai. Tela la, fai te ‵toe mea e mafai ke tavini atu koe ki a Ieova mo te loto maulalo. Mai te fai penā, ka fakamalosi eiloa ne koe te ‵kau fakatasi i te fakapotopotoga. (Faitau te Efeso 4:2, 3.) Ke ga‵lue malosi i te galuega talai. ‵Sala ki auala ke tavini atu ki nisi tino mai te faiga o mea ‵lei ki a latou. Ke uiga talimalo ki tino katoa, e aofia i ei a tino kolā e seai ne olotou tauliaga i te fakapotopotoga. (Mata. 6:1-4; Luka 14:12-14) Kafai e galue koe mo te loto maulalo i te fakapotopotoga, ka lavea ne tino au galuega penā foki loa mo tou loto maulalo.

12. E mata, e fakamalosi ne te Tusi Tapu a tatou ke fai ne ‵tou taugasoa? Fakamatala mai.

¹² Ne faite ne Ieova tatou ke fia‵fia o ‵kau fakatasi mo taugasoa mo tino o ‵tou kāiga. (Sala. 133:1) Ne isi foki ne taugasoa ‵lei o Iesu. (Ioa. 15:15) Ne fakamatala mai i te Tusi Tapu a te aoga ke isi ne taugasoa ‵tonu. (Faata. 17:17; 18:24) Kae e fai mai i ei me e sē se mea ‵lei ke fia nofo tokotasi faeloa se tino. (Faata. 18:1) E mafau‵fau nisi tino me i te itaneti se auala e tasi ke maua ne koe a taugasoa e tokouke kae ke mo a ma fia nofo tokotasi  koe. Kae e ‵tau mo tatou o fakaeteete i te fakaaogaga o te itaneti.

13. Kaia e se fia‵fia kae fanoa‵noa ei a tino kolā e onoono ki ata mo pati a tino e faka‵pa i te itaneti?

¹³ Mai sukesukega ne fai, ko oti ne iloa aka me i tino kolā e fakamāumāu a taimi e uke o onoono ki ata mo pati a tino e fai i luga i te itaneti e masani o iku atu ki te sē fia‵fia kae fanoa‵noa. Kaia? Te pogai e tasi me masani o faka‵pa ne tino ki luga i te itaneti a ata o mea ‵gali ne fai ne latou i olotou olaga, ko olotou ata totino, olotou taugasoa, mo koga ‵gali ne olo latou ki ei. A te tino telā e onoono ki ata konā e mafai o fakapau‵pau ne ia tena olaga mo olaga o nisi tino kae fakaiku aka me e se gali tena olaga. “Ne kamata o se fiafia au i te taimi ne lavea ei ne au a te ‵gali o mea ne fai ne nisi tino i te fakaotiga o te vaiaso, kae ne nofonofo fua au i te fale e seai ne aku mea e fai,” ko pati ne fai ‵tonu mai ne se tuagane Kelisiano ko 19 ana tausaga.

14. E fesoasoani mai pefea a pati fakatonutonu i te 1 Petelu 3:8 e uiga ki te fakaaogaga o te itaneti?

¹⁴ E tonu, e mafai o aoga te itaneti—e fesokotaki ei tatou mo ‵tou kāiga mo taugasoa. Kai lavea ne koe me i nisi ata e faka‵pa ne tino i te itaneti e fai fua ei ke maua ne latou ne tavaega mai tino? E foliga mai me ma‵nako latou o fai mai ki a tatou “‵Kilo mai ki a au.” Nisi tino e fai olotou pati sē ‵tau kae ma‵sei ki olotou ata eiloa io me ko ata a nisi tino. E ‵kese ‵ki te mea tenei mo te loto maulalo mo te alofa fakataina telā e fakamalosi mai ke ati aka ne Kelisiano.—Faitau te 1 Petelu 3:8.

15. E fesoasoani mai pefea te Tusi Tapu ke ‵kalo kea‵tea mai te uiga ko te fakatāua ne tatou a tatou eiloa?

¹⁵ Kafai e fakaaoga ne koe te itaneti, ke fesili ifo ki a koe eiloa: ‘E mata, e fakaasi atu i aku ata, io me ko vitio kolā e faka‵pa ne au i te itaneti me faipati fakamatamata au? E mata, e mafai o loto ma‵sei a nisi tino i ei?’ E fai mai te Tusi Tapu: “I mea katoa i te lalolagi—ko manakoga o te foitino mo manakoga o mata mo mea e sona fakamata‵mata ki ei a tino i te olaga—e se māfua mai i te Tamana, kae māfua mai i te lalolagi.” (1 Ioa. 2:16) E ‵fuli ne te Tusi Tapu e tasi a te tugapati “mea e sona fakamata‵mata ki ei a tino,” penei “e ma‵nako ke fakatāua a latou.” E se ‵tau mo Kelisiano o isi se manakoga i a latou ke fakatāua latou ne nisi tino. E tau‵tali latou ki pati fakatonutonu i te Tusi Tapu: “Ke se fia takutakua tatou, ke seai se uiga fakatau‵fai i a tatou, kae ke se kaisanosano a te suā tino ki te suā tino.”  (Kala. 5:26) Ka fesoasoani mai te loto maulalo ki a tatou ke mo a ma isi se uiga fia sili i a tatou telā e maua ne tino o te lalolagi.

16. Kaia e se ‵tau ei mo tatou o uiga fakamata‵mata?

¹⁶ E ‵tau o ati aka ne tatou te loto maulalo me i tino fakamata‵mata e se maua ne latou “se mafaufau ‵lei.” (Loma 12:3) A tino fakamata‵mata ne tino fia kinau kae fia sili. A mafaufauga mo faifaiga a latou e masani o fakalogo‵mae atu ki a latou eiloa e pelā foki mo nisi tino. Ka fakapouli kae fakamasei ne Satani olotou mafaufau seiloga ke ‵fuli te auala e mafau‵fau ei latou. (2 Koli. 4:4; 11:3) I te suā feitu, a te tino loto maulalo e mafaufau faka‵lei. E maua ne ia se kilokiloga paleni kae loto malamalama ki a ia eiloa, kae iloa ne ia me sili fakafia atu a nisi tino i a ia i auala e uke. (Fili. 2:3) Kae e iloa ne ia me “i te Atua e ‵teke ki tino fakamaua‵luga, kae e tuku atu ne ia te alofa tauanoa ki tino loto mau‵lalo.” (1 Pe. 5:5) A tino e mafaufau ‵lei e se ma‵nako eiloa ke ‵teke atu latou ki a Ieova.

17. Ne a ‵tou mea e ‵tau o fai ke tumau tatou i te loto maulalo?

¹⁷ Ko te mea ke tumau te loto maulalo i a tatou, e ‵tau o fakagalue ne tatou a te fakatakitakiga i te Tusi Tapu ke “‵pei kea‵tea a uiga mua mo olotou faifaiga ma‵sei, kae fakapei ki luga i a [tatou] a uiga ‵fou.” E ‵tau o galue malosi ki ei. E ‵tau o sukesuke tatou ki fakaakoakoga a Iesu kae tau‵tali fakapili‵pili atu ki ei. (Kolose 3:9, 10; 1 Pe. 2:21) Kae ko galuega e fai ki ei ka aoga eiloa. I te taimi e ati aka ei ne tatou te loto maulalo, ka gasolo o ‵lei te ‵tou olaga faka-te-kāiga, ka ‵kau fakatasi malosi a te fakapotopotoga, kae ka iloa ne tatou te auala ke ‵kalo kea‵tea mai te sona fakaaogaga o te itaneti i se auala sē ‵lei. Kae sili atu i ei ka maua ne tatou a fakamanuiaga mo te taliaga a Ieova.