1. Nymˬ˗mˇ ehˇ luꞈ˗eu “yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ” heu naˇ, aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga?

 “Nawˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ nya laˇ deˬ?” “Yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ laꞈ kʼoeˇ huiˬ laˇ˗euˬ ma loˇ?” “Yaw tsaˬ yaw dawˇ laꞈ kʼoeˇ jawˇ luꞈ˗eu aˇ myaˆ kʼoꞈ byah laˇ maˬ?” Aˬ dui aˬ cawˬ neh heu loꞈ˗ehˇ bi naˇ haˬ haw˗awˇ, aˬ dui jiˇ aˬ cawˬ˗ahˇ heu loꞈ˗ehˇ naˇ haˬ haw˗euˬ paˬ. Nymˬ˗mˇ ehˇ luꞈ˗eu “yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ” lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga? Aˬ myah myah naˇ dawˬ heu dawˬ aˬ dui˗euˬ jah˗eu jeˬ, uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ, dehꞈ jeˬ dehꞈ kawˆ, heu deuˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. “Yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ” laꞈ kʼoeˇ jawˇ luꞈ˗eu deuˬ naˇ, Jaˇliꞈ mehˬ˗eu jeˬ˗ahˇ siˬ nya˗awˇ, Jaˇliꞈ zahˇ˗ahˇ dehꞈ caw˗eu miˇ neh, mehˬ bahˬ˗eu jeˬ˗ahˇ neh ya buˬ ya law˗iˇ˗awˇ, Saˬdaˬ˗euˬ miˇ tsaˬ˗ahˇ laˬ kʼaˬ tiˬ cehˇ dehꞈ nya˗eu meh.—Yoˇhaˬ 8:32.

2. Yoˇhaˬ 13:34, 35-ahˇ haw ngeh, tiˬ gʼaˬ na yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ siˬ nya mawꞈ laˇ˗eu heu naˇ, aˬ jeˬ baˬ da neh pyeuꞈ nya˗eu nga?

² Nawˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh siˬ nya mawꞈ laˇ deˬ? Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ˗euˬ dehꞈ jeˬ dehꞈ kawˆ yaw muiˬ miˇ neh kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. (1 Beˬtuˆluˆ 2:12) Maˬ ngeuˇ naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ nui gaˬ baˬ da neh kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Gʼawˬ mya gʼaˬ mehˬ bawˬ˗ahˇ iˇ beh beh ngeh, ya gaˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ naˆ maˬ tseˇ, ya mawˇ˗euˬ nui gaˬ˗ahˇ maˬ ngehˇ leˇ coeˇ ni noeˬ taˬ˗eu meh. Heu naˇ zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ maˬ ngeuˇ˗a. Yeˬsuˇ naw maꞈ tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ gaˬ naˇ, aˬ cawˬ deuˬ naw maꞈ ngaˬ˗euˬ zaˬ lahˇ maˇ diˇ deuˬ pyeuꞈ ngaˇ lehˇ ya siˬ tehꞈ˗a lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. (Yoˇhaˬ 13:34, 35-ahˇ gui.) Ehˇ kʼawꞈ, jah˗eu jeˬ ziꞈ dah ni bi gʼeh˗eu gʼaˇ duˬ naˇ, teu naˆ maˬ tseˇ jahˇ˗eu loˬ meh.

3. Aˬ dui mehˇ nmˇ yaw kaˬ gaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ haw˗awˇ Miˬyehˇ˗ahˇ jah naˇ, aˬ jeˬ pyeuꞈ laˇ nya˗eu nga?

³ Aˬ dui˗euˬ jah˗eu jeˬ Miˬyehˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ gʼoeˇ gaˇ gaˬ gaˇ haw˗awˇ neh tehꞈ˗ehˇ maˬ ya bi pyeuꞈ˗a. Aˬ jeˬ miˇ neh nga? Sheuˬ gʼeh˗eu tiˬ gʼaˬ na maˬ ngeuˇ naˇ, huˬ mehˬ mehˬ˗eu tiˬ gʼaˬ na huiˬ˗eu iˬ baˇ mˇ naˇ tawˇ neh? Mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ na naw˗euˬ nui ma˗ahˇ laˆ naˇ laˇ naˇ tawˇ neh? Miˬyehˇ˗ahˇ puiˬ˗eu tiˬ gʼaˬ na aˬ dui jah luꞈ˗eu jeˬ heu, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ maˬ ngeuˇ nga lehˇ ehˇ laˇ naˇ tawˇ neh? Heu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu gaˇ kawˆ pyeuꞈ laˇ naˇ, nawˇ sahˬ tiꞈ tiꞈ˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ byehˇ dzeh ma loˇ? Aˬ dui ya noeˬ taˬ˗eu jeˬ naˇ, ziꞈ dah ni jah˗eu jeˬ  naˇ, Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ˗ahˇ jaˆ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ nawˇ Miˬyehˇ˗ahˇ jah˗eu jeˬ aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ maˬ taꞈ ni aˬ cawˬ neh mˇ˗euˬ jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ naˇ, nawˬ˗euˬ jah˗eu jeˬ maˬ ziꞈ˗a. Nawˇ iˇ kahˇ tsoˆ naˇ, ziꞈ˗eu gʼahˇ˗eu myawˬ gahˬ deuˬ neh tsoˆ˗eu maˬ ngeuˇ laˬ? Teu gaˇ duˇ ni aˬ dui˗euˬ nui jah iˇ kahˇ tsoˆ ngeh, yaw awˇ laꞈ˗ehˇ peuˬ˗iˇ kʼehꞈ˗iˇ nya˗eu jeˬ˗ahˇ duˇ˗eu nui ma neh maˬ tsoˆ˗eu paˬ. Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui jah˗eu jeˬ˗ahˇ ziꞈ˗eu gʼahˇ˗eu myawˬ gahˬ˗ahˇ duˇ˗eu, maˇ maˇ ni gʼeh˗eu jeˬ hawˇ˗eu gaˇ kahˇ dahˇ˗eu jeˬ˗ahˇ neh tsoˆ˗eu meh. Aˬ dui Jaˇliꞈ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ˗eu yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ mehˬ˗eu meh lehˇ ya jah duˬ taˬ˗eu meh.—Loˇmaˆ 12:2.

4. Maꞈtehˬ 13:3-6, 20, 21-ahˇ haw ngeh, tiˬ gʼaˬ na jah˗eu jeˬ˗ahˇ lawˬ haw laˇ gaˇ ya daˬ ngeh aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu nga?

⁴ Yeˬsuˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ ya gaˬ˗awˇ, laˬ kʼaˬ tiˬ cehˇ ha geuꞈ˗euˬ tiˬ gʼaˬ na˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ maꞈ lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ ngeh, jah˗eu jeˬ gʼaˬ baˬ laˇ˗euˬ meh. (Maꞈtehˬ 13:3-6, 20, 21-ahˇ gui.) Tiˬ poˆ na aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬsuˇ˗euˬ mehˬ nah caw teh˗eu teu naˇ, shaˬ zahˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ meh lehˇ maˬ shaˇ noeˬ haw˗euˬ miˇ neh kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. (Maꞈtehˬ 16:24) Maˬ ngeuˇ naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ Ka li zaˬ deuˬ naˇ Miˬyehˇ˗euˬ guiˬ lahˬ˗ahˇ za˗awˇ, shaˬ zahˬ˗ahˇ maˬ ya tahˬ puˬ˗eu paˬ lehˇ noeˬ˗eu paˬ. Ehˇ kʼawꞈ maˇ diˇ naˇ, miˇ tsaˬ heu siˬ˗ahˇ kʼaˇ jawˇ˗eu kʼoeˇ keuˆ ni shaˬ zahˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ˗eu yaw duˬ baw meh. Dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ poˆ laˇ paˇ laˇ ngeh aˬ dui˗euˬ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu jeˬ cuiˆ le nya˗eu meh.—Ja ceuˬ 6:6; Dawˬtsoˆ 9:11.

5. Mehˇ nmˇ myaˬ˗eu tiˬ paˆ aˬ yawꞈ maꞈ yawˬ ha jah˗eu jeˬ˗ahˇ ziꞈ dah ni jah˗eu lehˇ aˬ jeˬ˗ahˇ haw˗awˇ neh siˬ laˇ˗eu nga?

⁵ Aˬ dui˗euˬ mehˇ nmˇ myaˬ˗eu tiˬ paˆ aˬ yawꞈ maꞈ jah luꞈ˗eu jeˬ teu naˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ pyeuꞈ meh lehˇ jah˗eu meh. Aˬ joˆ˗ehˇ siˬ laˇ˗eu nga? Mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ na mˇ bahˬ˗awˇ, nui ma laˆ cawˆ nehˬ laꞈ˗euˬ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ maꞈ jah˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ poˆ maˬ paˇ laˇ ni ziꞈ dah ni jah˗eu meh. (Ja ceuˬ 119:165) Teu tehꞈ˗ehˇ maˬ gʼaˬ ni aˬ yawꞈ maꞈ shaˬ zahˬ hawˇ˗eu lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ, kʼaˇ ya tahˬ puˬ ngeh jah˗eu jeˬ ziꞈ dah ni pyeuꞈ laˇ˗eu meh. (Yaˬkoˆ 1:2-4) Nawˬ˗euˬ jah˗eu jeˬ teu loꞈ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ bi pyeuꞈ laˇ nya˗eu nga?

6. Dahˬ beh˗euˬ Ka li zaˬ saˇ ka˗ahˇ˗euˬ zaˬ lahˇ deuˬ˗euˬ jah˗eu jeˬ aˬ gaˇ neh laˇ˗euˬ nga?

⁶ Dahˬ beh˗euˬ Ka li zaˬ saˇ ka˗ahˇ˗euˬ zaˬ lahˇ deuˬ jah˗eu jeˬ ahˇ˗eu teu naˇ, Jaˇliꞈ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ Ka li mehˬ˗eu jeˬ˗ahˇ siˬ nya˗eu miˇ neh meh. Teu naˇ “laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ˗euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ” pyeuꞈ meh. (Gaˬlaˬtiˆ 2:5) Yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ teu naˇ, Ka li zaˬ deuˬ jah˗eu yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗awˇ, ka kʼoꞈ˗eu jeˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ jah gaˇ jiˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ gaˇ kawˆ heu deuˬ naˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ jah˗eu meh. Aˬ dui aˬ joˆ˗ehˇ siˬ nya˗eu nga? Aˬ yawꞈ Jaˇliꞈ zmˬ˗awˇ, “Ka li shiˇ˗awˇ gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗euˬ kʼoeˇ˗aˬ, maˬ pyeuꞈ laˇ˗ehˇ maˬ gʼeh nya˗eu gaˇ kawˆ tiˬ hmˬ meh lehˇ mehˬ duˬ”˗euˬ miˇ neh meh. (Gʼaˬkʼehˇ 17:2, 3) Dahˬ beh˗euˬ Ka li zaˬ saˇ ka˗ahˇ˗euˬ zaˬ lahˇ deuˬ, mehˬ jeˬ mehˬ kawˆ heu deuˬ˗ahˇ ha geuꞈ˗awˇ, Jaˇliꞈ˗ahˇ gʼoˆ shaw nya˗eu gʼaˇ duˬ, muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ˗ahˇ gʼoe˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ mehˬ jeˬ mehˬ kawˆ heu deuˬ, Jaˇliꞈ˗ahˇ neh laˇ˗euˬ ngaˇ laˬ lehˇ siˬ duˬ˗eu gʼaˇ duˬ, yawˬ haˇ yawˬ ha pyehˆ tseˇ˗eu meh. (Gʼaˬkʼehˇ 17:11, 12; Heˬbyehˇ 5:14) Aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ jah˗eu jeˬ, nui ma˗ahˇ neh laˇ˗euˬ tehꞈ maˬ ngeuˇ˗eu loꞈ˗ehˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu heu jiˇ, mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ jawˇ ngeh yaw byawˬ miˇ neh tehꞈ maˬ ngeuˇ˗a. Aˬ yawꞈ maꞈ jah˗eu jeˬ ziꞈ˗eu heu naˇ, “Miˬyehˇ˗ahˇ siˬ nya dzehˬ laˇ”˗euˬ miˇ neh meh.—Gawˇlawˇsehˇ 1:9, 10.

7. Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ˗ahˇ neh laˇ˗euˬ jah˗eu jeˬ, aˬ dui˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu nga?

⁷ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ poˆ maˬ paˇ laˇ˗a. (Ja ceuˬ 119:160) Yaw jeˬ ma jeˬ, mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ na huiˬ˗eu iˬ baˇ mˇ˗euˬ kʼawꞈ, nui ma laˆ cawˆ laˇ kʼawꞈ, aˬ dui aˬ jeˬ˗euˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ kʼawꞈ, Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ maˬ poˆ maˬ paˇ laˇ˗a. Teu miˇ neh, aˬ dui Jaˇliꞈ˗euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ ya siˬ nya˗eu meh. Jaˇliꞈ mehˬ˗eu jeˬ teu naˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ pyeuꞈ meh lehˇ ya jah˗eu meh. Saˇ baoˬ˗euˬ shmˇ kuˆ seuˬ saˇ baoˬ˗ahˇ  uˬ jeˬ jaˬ lehˇ baw laˇ kʼawꞈ maˬ bi luˆ˗iˇ ni gʼeh tehˬ taˬ˗eu loꞈ˗ehˇ, Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ neh laˇ˗euˬ ziꞈ dah ni gʼeh˗eu jah˗eu jeˬ jiˇ, aˬ dui˗ahˇ lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ kʼawꞈ, maˬ bi coeˬ˗iˇ ni caw ba nehˬ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui yawˬ ha jah luꞈ˗eu jeˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ jah ziꞈ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ jeˬ ya jahˇ˗eu nga?

8. 2 Tiˆmoˇseˬ 3:14, 15-ahˇ haw ngeh, Tiˆmoˇseˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ jah˗eu jeˬ heu naˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ siˬ leˇ ni caw ba nehˬ˗eu aˬ jeˬ nga?

⁸ Tiˆmoˇseˬ aˬ yawꞈ jah˗eu jeˬ heu naˇ, tsaˬ˗eu dawˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh lehˇ jah ziꞈ˗eu meh. Aˬ yawꞈ˗ahˇ toˆ˗ehˇ jah ziꞈ ni caw ba nehˬ˗eu aˬ jeˬ nga? (2 Tiˆmoˇseˬ 3:14, 15-ahˇ gui.) Tiˆmoˇseˬ˗euˬ aˬ ma hawˇ˗eu aˬ piˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ “muiˬ˗eu shawˇ˗eu Jaˇliꞈ” mehˬ˗eu jeˬ˗ahˇ siˬ nya laˇ ni caw ba nehˬ˗awˇ, Tiˆmoˇseˬ jiˇ aˇ yamˬ zmˬ˗awˇ Jaˇliꞈ mehˬ˗eu jeˬ˗ahˇ pyehˆ tseˇ˗eu meh. Heu naˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ mehˬ˗eu jeˬ heu naˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ pyeuꞈ ngaˇ lehˇ “ziꞈ dah ni jah duˬ” ni caw ba nehˬ˗euˬ meh. Aˇ nah naˇ Tiˆmoˇseˬ nyaꞈ ma zaˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ piˬ Ka li zaˬ˗ahˇ ya siˬ nya laˇ˗euˬ meh. Tiˆmoˇseˬ Yeˬsuˇ˗euˬ gʼoeˇ˗eu gaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ ya leˇ˗eu miˇ neh, mehˇ nmˇ teu deuˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ mawꞈ˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ ngehˬ gʼeh nehˬ mawꞈ˗eu meh. (Piˇliˇpiˆ 2:19, 20) Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ˗euˬ jah˗eu jeˬ naˇ, mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gaˬ˗eu nui ma˗ahˇ neh laˇ˗euˬ tehꞈ maˬ ngeuˇ˗a. Yaw tsaˬ yaw dawˇ meh lehˇ aˬ yawꞈ jah˗eu Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ mehˬ˗eu jeˬ˗ahˇ neh laˇ˗euˬ meh. Teu naˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼoeˇ dzehˬ mawꞈ laˇ ni caw ba nehˬ˗euˬ meh. Teu gaˇ duˇ ni nawˇ jiˇ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ nawˬ neh ya siˬ˗euˬ jeˬ heu naˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ pyeuꞈ meh lehˇ maˬ jah ziꞈ laˇ˗euˬ kʼoeˇ keuˆ ni Jaˇliꞈ˗ahˇ ya pyehˆ tseˇ˗eu meh.

9. Jah ziꞈ laˇ ni ya pyehˆ tseˇ˗eu aˬ jeˬ˗euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ 3 jeˬ nga?

⁹ Aˬ dui yawˬ ha jah˗eu jeˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ jah ziꞈ˗eu gʼaˇ duˬ, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ heu 3 hmˬ˗ahˇ ya siˬ nya˗eu meh. Tiꞈ, Yeˬhawˇbaˬ yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ beh˗euˬ yaw sahˇ pyeuꞈ meh lehˇ ya jah ziꞈ˗eu meh. (Doˆ˗iˇ˗eu 3:14, 15; Heˬbyehˇ 3:4; Pah mehˬ˗eu 4:11) Nyiꞈ, Jaˇliꞈ heu naˇ tsawˇ haˬ zaˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ, muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ sheuˬ gʼeh˗eu laꞈ kʼoeˇ boꞈ˗eu paˇ dmˬ pyeuꞈ meh lehˇ ya jah ziꞈ˗eu meh. (2 Tiˆmoˇseˬ 3:16, 17) Smˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ naˇ, Yeˬsuˇ sheuˬ gʼeh˗eu laꞈ kʼoeˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu aˇ muˇ pyeuꞈ meh lehˇ ya jah ziꞈ˗eu meh. (Iˇsaˬyaˇ 43:10-12; Yoˇhaˬ 14:6; Gʼaˬkʼehˇ 15:14) Aˬ dui yaw tsaˬ yaw dawˇ heu 3 jeˬ˗ahˇ jah ziꞈ˗eu lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, cah nya˗eu sahˬ boꞈ taˬ duˬ loꞈ˗ehˇ Jaˇliꞈ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ ya siˬ nya  jiˇ gaˇ ehˇ mawꞈ˗eu maˬ ngeuˇ˗a. Aˬ dui pyehˆ tseˇ˗eu jeˬ˗euˬ aˇ pyaˇ daˬ taˬ˗eu jeˬ naˇ, yawˬ ha jah luꞈ˗eu jeˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ pyeuꞈ meh lehˇ jah ziꞈ˗eu gʼaˇ duˬ, “mˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu” jeˬ˗ahˇ mˇ˗eu heu meh.—Loˇmaˆ 12:1.

10. Aˬ dui yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ siˬ nya shaw˗euˬ naˇ, aˬ jeˬ paˇ ya jahˇ˗eu nga?

¹⁰ Aˬ dui Miˬyehˇ hawˇ˗eu Jaˇliꞈ uˬ taꞈ, aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ haˬ gaˇ kawˆ deuˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ˗eu ya dzaw dahˬ beh˗eu gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ jah ziꞈ laˇ shaw˗euˬ naˇ, Jaˇliꞈ zmˬ˗awˇ aˬ cawˬ˗ahˇ gaˇ kawˆ heu deuˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ, dzawˇ nehˬ˗eu gʼaˇ duˬ, ya dah laˇ taˬ˗eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ dui Ka li zaˬ pyeuꞈ˗eu miˇ neh, aˬ dui mehˬ gaˇ naˇ haˬ mawꞈ˗eu deuˬ˗ahˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ ya mehˬ˗eu gaˇ jaˆ˗eu meh. b (1 Tiˆmoˇseˬ 4:16) Aˬ dui aˬ cawˬ˗ahˇ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ jah ziꞈ laˇ ni caw ba nehˬ ngeh, aˬ dui˗ahˇ jiˇ jah ziꞈ laˇ˗eu meh.

11. Pawˇluˆ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ mehˬ ngeh, aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ˗eu nga? Aˬ dui aˬ yawꞈ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ dzaw geuꞈ nya˗eu nga?

¹¹ Gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ aˬ cawˬ˗ahˇ mehˬ ngeh, “Moˇseˬ˗euˬ Zahˇ dawˬ kʼoꞈ dawˬ hawˇ˗eu Miˬyehˇ gʼaˇ duˬ ngehˬ dah˗eu deuˬ neh boꞈ taˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ gʼoe gʼoe˗ehˇ, Yeˬsuˇ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ jah laˇ ni leh jeh˗awˇ mehˬ nehˬ˗euˬ meh.” (Gʼaˬkʼehˇ 28:23) Aˬ dui aˬ cawˬ˗ahˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ mehˬ ngeh, Pawˇluˆ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ dzaw geuꞈ nya˗eu nga? Aˬ dui dzaw zaˬ deuˬ˗ahˇ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ gaˇ kawˆ mehˬ˗eu tehꞈ˗ehˇ maˬ gʼaˬ ni, aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ bi gʼoeˇ˗eu gʼaˇ duˬ, shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ nya ni jiˇ ya mehˬ nehˬ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ nui ma ahˇ˗eu teu naˇ, aˬ dui˗ahˇ ya leˇ˗eu miˇ neh maˬ ngeuˇ ni Miˬyehˇ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ ya siˬ˗euˬ jeˬ heu naˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ pyeuꞈ ngaˇ lehˇ jah ziꞈ˗eu miˇ neh ya bi pyeuꞈ˗eu meh.

12-13. Aˬ da aˬ ma deuˬ zaˬ deuˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ laꞈ kʼoeˇ neh maˬ bi doˆ˗iˇ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ nya˗eu nga?

¹² Aˬ ma aˬ da pyeuꞈ˗eu deuˬ yawˬ ha˗euˬ zaˬ˗ahˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ laꞈ kʼoeˇ neh maˬ bi doˆ˗iˇ mawꞈ˗eu yaw duˬ baw meh. Zaˬ deuˬ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ muiˬ˗eu cawˬ deuˬ jawˇ naˇ, huiˬ laˇ mahˇ laˇ˗awˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ laꞈ kʼoeˇ neh maˬ doˆ˗iˇ paˬ lehˇ nawˇ noeˬ˗eu paˬ. Ehˇ kʼawꞈ teu naˆ tehꞈ˗ehˇ maˬ gʼaˬ˗a siˬ. Aˇ yeˇ huiˬ˗eu jeˬ naˇ, aˬ yawꞈ Miˬyehˇ nehˬ˗ehˇ ya gʼoeˇ˗awˇ, Jaˇliꞈ mehˬ˗eu jeˬ heu naˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ pyeuꞈ meh lehˇ ya jah ziꞈ˗eu meh.

¹³ Aˬ ma aˬ da deuˬ zaˬ˗ahˇ Miˬyehˇ nehˬ˗ehˇ taꞈ˗eu yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ mehˬ nya˗eu gʼaˇ duˬ naˇ, yawˬ ha jiˇ Jaˇliꞈ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ pyehˆ tseˇ˗eu gʼaˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ ya bi mawˇ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ ya siˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ ya shaˇ noeˬ ya shaˇ sawˇ˗eu meh. Yawˬ ha toˆ˗ehˇ jahˇ naˇ, zaˬ˗ahˇ jiˇ teu loꞈ˗ehˇ jahˇ lehˇ mehˬ nehˬ nya˗eu meh. Jaˇliꞈ dzaw zaˬ˗ahˇ poˆ tseˇ jeˬ poˆ tseˇ kawˆ mehˬ nehˬ˗eu loꞈ˗ehˇ, yawˬ ha˗euˬ zaˬ˗ahˇ jiˇ paˇ dmˬ hawˇ˗eu biˬdiˬoˬ uˬ taꞈ, keu ka nui deuˬ˗ahˇ jiˇ aˬ joˆ˗ehˇ ya zmˬ˗eu lehˇ ya mehˬ nehˬ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, poˆ tseˇ˗eu keu ka Loꞈ˗eu nymˇgoˇ sahˬ boꞈ taˬ duˬ awˆ lai, JW Laiˇbaˬliˬ ehˆ heu deuˬ˗ahˇ zmˬ nya laˇ ni ya mehˬ nehˬ˗eu meh. Toˆ˗ehˇ jahˇ ngeh, zaˬ deuˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ laˇ˗awˇ, Jaˇliꞈ˗ahˇ gʼoˆ shaw nya˗eu gʼaˇ duˬ, Yeˬhawˇbaˬ “saˇ  jaˇ ziꞈ˗awˇ noeˬ dahˇ doe˗eu zaˬ kʼaˆ”˗ahˇ zmˬ meh lehˇ jah ziꞈ laˇ˗eu meh. (Maꞈtehˬ 24:45-47) Aˬ da aˬ ma deuˬ zaˬ˗ahˇ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ ya dzaw dahˬ beh˗eu gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ mehˬ˗awˇ neh tehꞈ˗ehˇ maˬ gʼaˬ˗a siˬ. Zaˬ˗euˬ jah˗eu jeˬ ziꞈ dah ni bi gʼeh˗eu gʼaˇ duˬ, zaˬ aˬ yawꞈ gʼaˬ yawꞈ˗euˬ aˇ shehˆ˗ahˇ haw haw˗ehˇ “naꞈ dui dui gaˇ zaꞈ taˬ˗euˬ Miˬyehˇ˗euˬ nui kʼahˇ˗ahˇ” gʼoˆ shaw nya ni ya caw ba nehˬ˗eu meh.—1 Gawˇliˬtu 2:10.

14. Aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ dawˬ˗ahˇ ya pyehˆ tseˇ˗eu nga? (“ Nawˇ maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ dawˬ heu deuˬ˗ahˇ dzawˇ nehˬ nya ma loˇ?” lehˇ ehˇ˗eu oeˬ coeˇ oeˬ bawˬ˗ahˇ haw.)

¹⁴ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ neh aˇ yeˇ huiˬ dzehˬ˗eu tiˬ jeˬ naˇ, maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ dawˬ heu meh. Dawˬ heu deuˬ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ jah˗eu jeˬ bi ziꞈ dzehˬ laˇ˗eu meh. Nawˬ˗euˬ nui jah˗ahˇ bi ziꞈ dzehˬ laˇ˗eu aˬ geu dawˬ nya? Nawˇ “aˇ saˬ saˬ˗eu aˇ nah aˇ yamˬ” nehˬ˗ehˇ taꞈ˗eu maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ dawˬ˗ahˇ noeˬ keuˆ˗eu paˬ. (2 Tiˆmoˇseˬ 3:1-5; Maꞈtehˬ 24:3, 7) Ehˇ kʼawꞈ maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ dawˬ dzaˇ˗i nui deuˬ paˇ jaˆ meh siˬ loˇ? Yaw jeˬ ma jeˬ, Daˬyeˬlaˇ yaw huiˬ 2 hawˇ˗eu 11-ahˇ ehˇ taˬ dawˬ dzeuˇ yaꞈ ngeh aˬ joˆ˗ehˇ byah laˇ˗awˇ, nymˬ˗mˇ aˬ joˆ˗ehˇ byah laˇ luꞈ˗eu lehˇ nawˇ dzawˇ nehˬ nya ma loˇ? c Aˬ dui˗euˬ jah˗eu jeˬ Jaˇliꞈ mehˬ˗eu jeˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ meh lehˇ jah ziꞈ taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ neh laˇ˗euˬ naˇ, aˬ dui˗euˬ jah˗eu jeˬ˗ahˇ laˆ cawˆ laˇ nya˗eu jeˬ maˬ jaˆ. Miˇ tsaˬ Guiˇ nyiˬ poˆ aˬ yawꞈ poˆ˗ahˇ Jeˬmaˬniˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ kʼehˬ gaˇ kʼaˆ gaˇ ya daˬ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ haw ma. Aˬ yawꞈ maꞈ aˇ saˬ saˬ˗eu saˇ ka nehˬ˗ehˇ taꞈ˗eu maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ dawˬ˗ahˇ maˬ gʼoˆ shaw˗euˬ kʼawꞈ, Jaˇliꞈ˗ahˇ ziꞈ dah ni jah˗eu meh.

15-17. Jaˇliꞈ˗ahˇ pyehˆ tseˇ˗eu heu naˇ, Naˇziˬ˗euˬ kʼehˬ˗eu kʼaˆ˗eu jeˬ˗ahˇ ya daˬ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba˗eu nga?

¹⁵ Naˇziˬ Jeˬmaˬniˬ˗ahˇ uˆ lahˇ ngeh, aˬ dui˗euˬ mehˇ nmˇ yaw myaˬ heˇ gʼaˬ kaꞈ lahˇ taˬ˗euˬ taˆ˗ahˇ bi sha gʼeh˗euˬ meh. Hiˇleuˬ hawˇ˗eu aˬ yuiꞈ pyeuꞈ˗eu Haiˇloiˬ Hiˇmaˬ˗leuˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ˗ahˇ bye dui dui˗eu meh. Kaꞈ lahˇ taˬ˗euˬ taˆ˗ahˇ jawˇ˗eu mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ tiˬ deuˬ˗ahˇ Haiˇloiˬ Hiˇmaˬ˗leuˬ “Naw maꞈ˗euˬ Yeˬhawˇbaˬ˗aˬ, mˬ taˆ uˆ lahˇ naˇ paˇ uˆ lahˇ˗euˬ kʼawꞈ, miˇ tsaˬ heu siˬ˗ahˇ uˆ lahˇ˗eu deuˬ naˇ nga maꞈ ma. Naw maꞈ nga laˬ, nga maꞈ nga laˬ dzeˇ laˇ˗eu lehˇ haw ma” lehˇ ehˇ˗eu meh lehˇ mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ ja˗eu meh.  Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ daˆ leꞈ nya ni caw ba nehˬ˗eu aˬ jeˬ nga?

¹⁶ Jaˇliꞈ dzaw zaˬ deuˬ 1914 kʼoꞈ˗ahˇ neh naˇ, Miˬyehˇ Miˇkʼahˬ uˆ lahˇ dahˬ beh laˇ˗euˬ lehˇ siˬ nya˗eu miˇ neh, teu naˆ naˆ˗ehˇ kʼehˬ laˇ kʼaˆ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ gaˇ, maˬ zahˬ leˇ˗a. Aˬ yawꞈ maꞈ tsawˇ haˬ zaˬ˗euˬ uˆ lahˇ˗eu aˇ maꞈ aˬ geu maꞈ maˬ kaˬ, Miˬyehˇ neh noeˬ taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ maˬ laˆ tsoeˬ laˇ nya˗a lehˇ jah ziꞈ˗eu meh. Hiˇleuˬ maˇ maˇ ni gʼeh˗eu uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ laˆ byoˆ nya˗eu uˬ taꞈ, Miˬyehˇ Miˇkʼahˬ taꞈ˗ehˇ dzehˬ˗eu uˆ lahˇ˗eu aˇ maꞈ jiˇ maˬ muˇ doˆ laꞈ nya˗a. Mehˇ nmˇ deuˬ aˬ jeˬ lehˇ gʼeh kʼawꞈ, Hiˇleuˬ uˆ lahˇ˗eu jeˬ ya cawˆ˗iˇ meh lehˇ jah ziꞈ˗eu meh.

¹⁷ Mehˇ nmˇ deuˬ neh noeˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ gʼawˬ myahˇ maˬ gʼeh˗ehˇ tiˬ kʼehˬ naˇ, Naˇziˬ uˆ lahˇ˗eu jeˬ luˬ˗iˇ seˇ˗iˇ˗euˬ meh. “Miˇ tsaˬ˗ahˇ uˆ lahˇ˗eu nga maꞈ ma” lehˇ lmˬ˗eu Haiˇloiˬ Hiˇmaˬ˗leuˬ jiˇ maˬ shiˇ tiˬ pyaˬ cehˆ˗eu meh. Teu ngeh aˬ yawꞈ tawˬ˗ahˇ ahˇ haw˗euˬ mehˇ nmˇ Luˇkeˬ˗ahˇ tahˬ puˬ˗awˇ, Luˇkeˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ pyeuꞈ˗eu lehˇ siˬ nya˗eu miˇ neh, “Jaˇliꞈ dzaw zaˬ˗oˇ aˬ jeˬ gʼeh˗aˬ leˇ heu, ehˇ nehˬ laꞈ sehˇ” lehˇ teˇ saˇ nyoeˬ heuˇ ni naˇ haˬ˗euˬ meh. Mehˇ nmˇ Luˇkeˬ Naˇziˬ uˆ lahˇ˗eu jeˬ naˇ, ya luˬ ya seˇ˗iˇ˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ ya buˬ˗iˇ meh lehˇ yaw beh ba neh nga maꞈ siˬ nya ma lehˇ dzawˇ nehˬ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ˗ahˇ aˇ dzehˬ˗ehˇ ngehˬ doeˇ˗eu Haiˇloiˬ Hiˇmaˬ˗leuˬ nymˬ˗mˇ dawˬ tmˇ dawˬ daˬ maˬ mˇ ni pyeuꞈ˗iˇ˗awˇ, tiˬ kʼehˬ naˇ yawˬ haˇ yawˬ ha sehꞈ˗euˬ meh. Heu gaˇ neh aˬ dui aˬ jeˬ ya siˬ˗euˬ nga? Jaˇliꞈ hawˇ˗eu maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ dawˬ˗ahˇ pyehˆ tseˇ˗eu heu naˇ, Miˬyehˇ˗ahˇ jah ziꞈ laˇ˗awˇ, lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ ngeh kʼawꞈ, kamˬ daˬ coeˇ˗eu meh.—2 Beˬtuˆluˆ 1:19-21.

18. Yoˇhaˬ 6:67, 68-ahˇ haw ngeh, aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ siˬ duˬ mawˇ duˬ nya laˇ˗awˇ, “yaw muiˬ yaw doeˇ tseˇ paˆ geuꞈ nya laˇ ni” ya leh jeh˗eu nga?

¹⁸ Aˬ dui tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ gaˬ˗eu heu naˇ, aˬ dui Ka li zaˬ maˇ diˇ deuˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ aˬ cawˬ˗ahˇ bi siˬ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ siˬ duˬ mawˇ duˬ nya laˇ˗awˇ, “yaw muiˬ yaw doeˇ tseˇ paˆ geuꞈ nya laˇ ni” jiˇ ya leh jeh˗eu meh. (Piˇliˇpiˆ 1:9) Aˬ dui maˬ yahˇ naˇ, “aˬ cawˬ˗ahˇ tsawˇ gahˇ gahˇ˗awˇ gaˇ ma sheuˬ bahˬ nehˬ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ˗euˬ mehˇ shuiˇ”˗ahˇ tawˆ leˇ nya˗eu meh. Miˬyehˇ˗ahˇ puiˬ˗eu deuˬ kʼawꞈ teu loꞈ˗ehˇ sheuˬ bahˬ laˇ nya˗eu meh. (Eˇpeˇsu 4:14) Zaˬ lahˇ gʼawˬ mya gʼaˬ Yeˬsuˇ˗euˬ mehˬ nah maˬ paˇ caw teh ni byehˇ dzehˬ˗euˬ kʼawꞈ, gʼaˬ kʼehˇ Beˬtuˆluˆ jah ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ “mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ dehꞈ˗eu jeˬ biꞈ˗eu dawˬ” Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ jaˆ meh lehˇ ehˇ˗eu meh. (Yoˇhaˬ 6:67, 68-ahˇ gui.) Teu ngeh Beˬtuˆluˆ Yeˬsuˇ˗euˬ dawˬ˗ahˇ maˬ gʼoˆ shaw jiˇ˗euˬ kʼawꞈ, Yeˬsuˇ˗aˬ Ka li meh lehˇ jah˗eu miˇ neh, Yeˬsuˇ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ daˆ leꞈ˗euˬ meh. Nawˇ jiˇ ni Jaˇliꞈ mehˬ˗eu jeˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ pyeuꞈ meh lehˇ jah ziꞈ laˇ˗eu gʼaˇ duˬ, tiˬ jeˬ na jahˇ nya˗eu meh. Toˆ˗ehˇ jahˇ naˇ aˬ jeˬ pyeuꞈ laˇ kʼawꞈ, nawˬ˗euˬ nui jah ziꞈ˗awˇ, aˬ cawˬ˗euˬ nui jah ziꞈ ni jiˇ caw ba nehˬ nya˗eu meh.—2 Yoˇhaˬ 1, 2.