1. “Biatak” timi biafang i a sullam cu zeidah a si?

“BIATAK kha zeitindah na hmuh khawh?” “Biatak chungin a ṭhangmi na si maw?” “Biatak chung na umnak cu zei can dah a si cang?” Mah biahalnak hna kha midang sinah na hal ve men hna lai. Asiloah midang nih cutin an in hal ve men lai. “Biatak” timi biafang i a sullam cu zeidah a si? Kan zumhnak, kan biaknak le kan nunning kong he aa tlaiin kan chim tikah mah biafang kha kan hman tawn. “Biatak chungah” a ummi hna nih Baibal cawnpiaknak kha an hngalh i an nunnak ah mah phunglam kha an zulh. A phichuak cu a hmaan lomi biaknak cawnpiaknak kha an zum ti lo i Satan vawlei an nun chungah nuam tein an nung kho.—Johan 8:32.

2. Johan 13:34, 35 ningin mi pakhat kha biatak hngalh awkah zeinihdah a lung a suk hmasa bik?

² Biatak hngalh awkah zeinihdah na lung aan suk hmasa bik? Jehovah miphun pawl i a ṭhami an ziaza a si men lai. (1 Pet. 2:12) Asiloah an langhtermi dawtnak ruangah a si men lai. Mi tampi nih an i pumh hmasa bik lioah pulpit cung in an chimmi bia nakin an langhtermi dawtnak tu kha an i cinken deuh. Jesuh nih pakhat le pakhat an i dawtnak thawngin a zultu an si kha an langhter lai tiah a ti caah mah cu khuaruahhar awk a si lo. (Johan 13:34, 35 rel.) Asinain a fekmi zumhnak kan ngeih khawh nakhnga mah nakin tam deuh kan tuah a hau.

3. Pathian kan zumhnak cu unau pawl kan dawt hnanak cung lawngah hram kan bunh ahcun zeidah a cang kho?

³ Kan zumhnak cu Pathian miphun pawl kar lakah a ummi dawtnak cung lawngah hram aa bunh awk a si lo. Zeicah? Kan zumhnak cu mah dawtnak cung lawngah hram aa bunh ahcun fawi tein a tlau kho. Tahchunhnak ah, Unau pakhatkhat, hmaikal unau pakhat asiloah Khrihfa upa pakhat nih sualnak ngan a tuah tikah Jehovah rian kan ṭuanmi kha kan ngol khawh men.  Cun unau pakhat nih kan lung a kan fahter asiloah zumh a pialmi unau cheukhat nih nan zumhnak cu a hmaan lo tiah an kan ti tikah Jehovah biak kha kan ngol khawh men. Cucaah kan zumhnak kha fehter kan duh ahcun Jehovah he a ṭhami pehtlaihnak cung tu ah hram kan bunh awk a si. Pathian na zumhnak cu amah he a ṭhami pehtlaihnak nan ngeihmi cungah si loin midang tuahsernak cungah hram aa bunhmi a si ahcun na zumhnak cu a fek lai lo. Cu bantukin a fekmi zumhnak ngeih khawh awkah Jehovah le a miphun pawl nih an kan bawmh khawh. Asinain ṭha tein Baibal hlathlainak tuah cu a biapi tukmi a si. Mah lengah na cawnmi kong hngalhthiam awk le Jehovah kong biatak zumh khawh awkah hlathlainak tuah cu a biapi tukmi a si. Cun Baibal nih a kan cawnpiakmi Jehovah kong biatak zong kha na zumh a hau.—Rom 12:2.

4. Matthai 13:3-6, 20, 21 ningin an zumhnak hneksak a si tikah mi cheukhat cu zeitindah a hnorsuan hna?

⁴ Mi cheukhat nih biatak kha “lungtho ngaiin” an cohlan ko nain harnak an ton tikah an zumhnak cu a der tiah Jesuh nih a ti. (Matthai 13:3-6, 20, 21 rel.) Jesuh hnu a zulmi hna nih zuamcawhnak le harnak an tong lai ti kha an hngalh lo caah a si men lai. (Matt. 16:24) Asiloah buaibainak an ton bal lo ca le an tonmi buaibainak kha Pathian nih a kan lakpiak lai tiah an ruah caah a si men lai. Asinain hi vawlei ahcun buaibainak cu a um ko lai. Kan nunnak ah thlennak cheukhat kan tong men lai, mah nih kan i nuamhnak hmanh a tlauter khawh.—Salm 6:6; Pct. 9:11.

5. Unau tam deuh nih biatak an ngeih kha zeitindah an langhter?

⁵ Unau tam deuh nih biatak kan ngei ti an zumh kha an langhter. Zeitindah? Khrihfa a si lomi hna i an tuahsernak i telin zumtukhat pawl nih an lung an fahter hna hmanhah an zumhnak a der lo. (Salm 119:165) Buaibainak an ngei peng ko nain an zumhnak kha derter loin an ṭhawnter chin. (Jeim 1:2-4) Cu bantuk a fekmi zumhnak kha zeitindah na ngeih khawh?

6. Kumzabu pakhatnak i zultu pawl nih an zumhnak kha zei cungah dah hram an bunh?

⁶ Kumzabu pakhatnak i zultu pawl nih an zumhnak kha Baibal an hngalhnak le Jesuh Khrih cawnpiaknak a simi “thawngṭha he aa pehtlaimi biatak” cungah hram an bunh. (Gal. 2:5) Mah biatak ah Jesuh tlanhnak man le a thawhṭhannak kong i telin Khrihfa hna nih kan zumhmi thil dihlak aa tel. Lamkaltu Paul nih mah cawnpiaknak cu a hmaanmi a si ti kha a rak zumh. Zeicah? Zeicahtiah Baibal hmangin “Messiah cu thihnak a in awk le a thawhṭhan awk a sinak kong kha” a langhter caah a si. (Lam. 17: 2, 3) Kumzabu pakhatnak i Khrihfa hna nih mah cawnpiaknak kha an cohlan i Baibal hngalhthiam awkah thiang thlarau bawmhnak kha an i bochan. Mah cawnpiaknak cu Baibal ah hram aa bunhmi a si ti kha an i fian nakhnga hlathlainak an tuah. (Lam. 17:11, 12; Heb. 5:14) An zumhnak kha an intuarnak le an ruahnak cung lawngah hram an bunh lo. Cun zumtukhat pawl he i hawikomhnak in nuamhnak an hmuh caah Jehovah kha an biak sawhsawhmi a si lo. Mah canah an zumhnak kha ‘Pathian an hngalhnak’ cung tu ah hram an bunh.—Kol. 1:9, 10.

7. Baibal biatak kan zumhnak nih kan caah zeidah a tuah lai?

⁷ Baibal biatak cu aa thleng bal lo. (Salm 119:160) Tahchunhnak ah, zumtukhat pawl nih kan thin an kan hunter asiloah sualnak ngan an tuah hmanhah Baibal biatak cu aa thleng lo. Buaibainak kan ton tik zongah Baibal biatak cu aa thleng lo. Cucaah Baibal cawnpiaknak kha ṭha tein kan hngalhthiam a hau,  cun mah cawnpiaknak cu a hmaanmi a si ti zong kha kan zumh a hau. Baibal cawnpiaknak cungah a fekmi zumhnak kan ngeih ahcun harnak caan chungah Jehovah cungah zumhfek tein kan um kho lai. Biatak cungah na zumhnak kha zeitindah na fehter khawh?

8. Timote nih biatak a ngeih kha 2 Timote 3:14, 15 ningin zeitindah a hun zumh?

⁸ Timote nih biatak a ngeih kha a zumh. Mah biatak kha zeitindah a hngalh? (2 Timote 3:14, 15 rel.) A nu le a pi cu a hmasa bik “cathiang” a cawnpiaktu an si. Asinain amah theng zong nih cathiang hlathlainak ah a caan le a thazaang a rak hman ti cu a fiang ko. A phichuak cu biatak ah aa telmi kha ‘fek tein a rak zumh.’ Timote, a nu le a pi zong Khrihfa cawnpiaknak kong kha an hun cawn ve. Timote nih Jesuh zultu hna nih an langhtermi dawtnak kha a sunsak lai ti cu a fiang ko. Cucaah Khrihfa unau pawl he caan a hmangṭi i a rak bawmh hna. (Fil. 2:19, 20) Asinain a zumhnak cu mi pawl a dawt hnanak cung lawngah si loin a hmaan tiah a zumhmi Baibal cawnpiaknak cungah hram a bunh. Mah nih Jehovah he hawikom si a duhter. Cucaah Baibal ah a ummi Jehovah kong biatak kha na hlathlai ve awk a si.

9. Biatak kha na ta siter awkah zei a hrampi biaktak pathum dah nangmah theng nih na zumh a hau?

⁹ Cutin tuah khawh awkah a tlawm bik ah a hrampi biaktak pathum kha nangmah theng nih na zumh a hau. Pakhatnak, Jehovah Pathian cu zeizong vialte a Sertu a si ti kha na zumh a hau. (Ex. 3:14, 15; Heb. 3:4; Biat. 4:11) Pahnihnak, Baibal cu Pathian nih minung caah thaw a chuahhnawhmi a si ti zong kha nangmah theng nih na zumh a hau. (2 Tim. 3:16, 17) Pathumnak, Jehovah nih Khrih lamhruainak tangah a ummi amah a biami phu a ngeih hna i annih cu Jehovah Tehte Hna an si ti kha na zumh a hau. (Isa. 43:10-12; Johan 14:6; Lam. 15:14) Mah a hrampi biatak na ta siter awkah Baibal chimmi a kong vialte hngalh dih a hau lo. Na hmuitinh cu “tuaktan khawhnak” kha hmangin biatak na zumhnak ṭhanter kha a si awk a si.—Rom 12:1, NW.

10. Biatak kong kan hngalh hnuah zeidah kan tuah a hau?

¹⁰ A hrampi biatak pathum a simi Pathian, Baibal le Pathian miphun kong na hngalh hnuah mah kong kha Baibal hmangin midang sinah na chim a hau. Zeicah? Kannih cu Khrih zultu kan si caah ngaih a duhmi hna sinah biatak kong kha chim dingin rian kan ngei. * (1 Tim. 4:16) Baibal biatak kong kha midang sinah kan chim tikah biatak kong he aa tlaiin kan zumhnak zong a fek chin.

11. Cawnpiaktu pakhat in lamkaltu Paul nih zei zohchunhawk ṭha dah a chiah?

¹¹ Lamkaltu Paul nih mi pawl a cawnpiak hna tikah “Jesuh kongah an lung a pem khawh nakhnga Moses Phungbia chungin le profet hna ṭialmi chungin bia kha” a hman hna. (Lam. 28:23) Midang kha biatak kong kan cawnpiak hna tikah Paul kha zeitindah kan i zohchunh khawh? A konglam kha tam deuh in kan fianter a hau lai. Baibal kan cawnpiakmi hna kha hlathlainak tuah awk le Baibal in an cawnmi kong kha ṭha tein ruah awkah kan bawmh hna a hau. Cun biatak kha cohlang hna seh law kanmah upat kha si loin anmah theng nih dawtnak a ngeimi kan Pathian kong kha hlathlai hna seh ti kan duh.

12-13. Nulepa nih an fale biatak chungah an um peng nakhnga zeitindah an bawmh khawh hna?

¹² Nulepa hna nan fale kha biatak chungah um peng hna seh ti nan duh lai ti cu a fiang ko. Khrihfabu ah hawikom ṭha an ngeih ahcun an zumhnak cu a fek ko lai tiah nan ruah men lai. Asinain nan fale nih Baibal cawnpiakmi cu a hmaanmi a si ti kha zum hna seh ti nan duh ahcun hawikom ṭha an ngeihnak men lawngin a za lo. Anmah pumpak in Pathian he a ṭhami pehtlaihnak ngeih le Baibal cawnpiakmi cu a hmaanmi a si ti kha an zumh a hau.

¹³ Nulepa nih an fale kha Pathian kong biatak an cawnpiak hna tikah Baibal ṭha tein an hlathlainak thawngin zohchunh awk ṭha an chiah awk a si. Cun an cawnmi kong zong ruah awkah a caan an pek a hau. Cutin an tuah ahcun an fale kha anmah bantukin tuah ve awkah an bawmh khawh hna lai. An fale an cawnpiak hna tik le Baibal cawnpiaknak an tuah tikah Baibal cawnpiaknak hriamnam kha an hman a hau. Cutin an tuah ahcun an fale kha Jehovah dawt awkah an bawmh khawh hna lai. Cun Pathian nih “zumhawk a tlakmi le a fimmi sal” hmangin Baibal hngalhthiam awkah a kan bawmh ti zong kha an zumh lai. (Matt. 24:45-47) Nulepa hna, nan fale kha Baibal biatak cawnpiak lawngin a za lo. An hngalhthiam khawh ning cungah i hngat in “Pathian nih aa tinhmi a thukmi” kong kha nan  cawnpiak hnanak thawngin a fekmi zumhnak an ngeih khawh nakhnga nan bawmh khawh hna.—1 Kor. 2:10.

14. Baibal chimchungbia kha zeicah kan hlathlai awk a si? (“ Mah Chimchungbia Hi Na Fianter Kho Lai Maw?” timi rinli kulh ah zoh)

¹⁴ Baibal chimchungbia cu Baibal ah aa telmi a biapi tukmi a si i mah nih Jehovah cungah a fekmi zumhnak ngeih awkah a kan bawmh. Zei Baibal chimchungbia nih dah na zumhnak a fehter? “Ni hmanung bik” kong he aa tlaimi chimchungbia kong kha na lung ah a chuak men lai. (2 Tim. 3:1-5; Matt. 24:3, 7) Asinain a dang zei Baibal chimchungbia a tlinmi nih dah na zumhnak a fehter khawh? Tahchunhnak ah, Daniel dal 2 asiloah Daniel dal 11 chimchungbia a rak tlinnak kong le atu ah a tlin rihmi kong kha zeitindah na fianter khawh? * Na zumhnak cu Baibal cungah hram aa bunhmi a si ahcun na zumhnak cu a rawk kho lai lo. Vawlei Ralpi IInak lioah Germany nih kan unau pawl a hremmi hna kong kha ruathmanh. Ni hmanung bik kong he aa tlaiin Baibal chimhcungbia kha ṭha tein an rak hngalthiam lo nain Baibal cungah a fekmi zumhnak an rak ngei.

15-17. Baibal hlathlainak nih Nazi uknak nih a hremmi unau pawl kha zeitindah thazaang a ngeihter hna?

¹⁵ Nazi Germany uknak tangah kan unau thong tampi cu rianhrang ṭuannak thonginn ah an rak thlak hna. Hitler le SS Hruaitu a simi Heinrich Himmler nih Jehovah Tehte Hna kha an huat hna. Unaunu pakhat nih rianhrang ṭuannak thonginn ah a ummi unaunu phu pakhat sinah Himmler nih hitin a ti hna tiah a ti: “Nan Pathian Jehovah nih cun vancung in aan uk men hna lai, asinain hika a uktu cu kanmah kan si. Nanmah maw inkhawhnak nan ngei deuh lai asiloah kanmah dah ti kha nan hmuh lai cu.” Jehovah miphun pawl kha zumhfek tein um peng awkah zeinihdah a bawmh hna?

¹⁶ Baibal Siangngakchia hna nih 1914 in Pathian Pennak cu uk hram aa thawk cang ti kha an hngalh. Cucaah atu le atu hremnak an tong ko nain an khuaruah a har lo. Jehovah miphun  pawl nih Pathian cu aa tinhnak tlinter awkah zei bantuk minung cozah hmanh nih an kham kho lo ti kha an hngalh. Hitler nih a hmaanmi biaknak kha a hlo kho lo asiloah Pathian Pennak nakin a ṭhawng deuhmi cozah pakhat zong a dirh kho lo. Kan unau pawl nih lamkhatkhat in asiloah a donghnak ah cun Hitler uknak cu a dong lai ti kha an zumh.

¹⁷ Mah unau pawl nih an zumhmi ningin a rak si taktak. Kum tlawmpal hnuah, Nazi cozah cu a rak dong. Mah tikah “hika uktu cu kanmah kan si” tiah a chimtu Heinrich Himmler cu a rak zam. A rak zam lioah a hmasa ah Jehovah Tehte pakhat in a hngalhmi, thong a rak tlami Uanupa Lübke he ruahlopi in an i tong. Lungdong ngaiin Himmler nih Unaupa Lübke kha hitin a hal: “Baibal Siangngakchia, atu tah zeidah a cang?” Unaupa Lübke nih Himmler kha Jehovah Tehte Hna nih Nazi uknak cu a dong lai i kan luat lai timi kong he aa tlaiin lunghrinnak an ngeih lonak kong kha a chimh. A hmasa ah Jehovah Tehte Hna kong he aa tlaiin a ṭhatlonak lei in a chimmi Himmler cu atu ahcun zei hmanh chim awk a hngal ti lo. Mah hnu tlawmpal ah amahle amah aa rak i that. Mah in zeidah kan cawn khawh? Chimchungbia i telin Baibal hlathlainak kan tuahmi nih Pathian cungah a fekmi zumhnak ngeih awk le hremnak kan ton tikah zumhfek tein um awkah a kan bawmh khawh ti kha kan hngalh.—2 Pet. 1:19-21.

18. Johan 6:67, 68 ah a langhter bantukin Paul ṭialmi “a hmaanmi le a chia a ṭha thleidan khawhnak fimnak” kha zeicah kan ngeih a herh?

¹⁸ A hmaanmi Khrihfa kan si caah dawtnak kan langhter a hau. Asinain “a hmaanmi le a chia a ṭha thleidan khawhnak fimnak” zong kan ngeih a hau. (Fil. 1:9) Phundang in cun zumhpialmi hna i telin “hlenthiammi hna cawnpiaknak tilet” nih a kan iap khawh caah a si. (Efe. 4:14) Kumzabu pakhatnak i Jesuh zultu tampi nih Jesuh hnu zulh kha an rak ngol. Mah tikah lamkaltu Peter nih Jesuh cu “zungzal nunnak bia a ngeitu” a si ti a zumh kha a rak langhter. (Johan 6:67, 68 rel.) Mah caan lioah Peter nih a chimmi bia kha ṭha tein a rak hngalthiam dih lo nain Khrih kong biatak kha a hngalhthiam caah zumhfek tein a rak um. Nang zong Baibal cawnpiakmi kha na zumh ahcun zumhfek tein na um kho ve lai. Cutin na tuah ahcun zei thil na ton hmanhah zumhfek tein na um kho lai i midang zong kha zumhfek tein um awkah na bawmh khawh hna lai.—2 Johan 1, 2.