Enda ku bidi'mo

Enda ku kifunka

KISHINTE KYA KWIFUNDA 28

Kulupila’mba Udi na Bubine

Kulupila’mba Udi na Bubine

“Endelela mu bintu byowafundile ne byobakunekenye nobe waitabija.”​—2 TM. 3:14.

LWIMBO 56 Lama Bubine Abe Mwine

BIDI MU KISHINTE *

1. Le tukimba kunena bika potutela kishima “bubine”?

“LELO wayukile bubine namani?” “Le watamine mu bubine?” “Le kodi mwije mu bubine bitatyi binga?” Padi kebakwipangule bino bipangujo, nansha padi kodi mwipangule’byo bakwenu. Le tukimba kunena bika potutela kishima “bubine”? Divule dine, twingidijanga’kyo mwanda wa kufunkila pa nkulupilo yetu, pa muswelo otutōta, ne pa motwikadile mu būmi. Bantu badi “mu bubine” bayukile byobya bifundija Bible, kadi balondanga misoñanya idi’mo mu būmi bwabo. Ku mfulo, banyongololwanga ku bubela bwa bipwilo, ebiya baikala na būmi buyampe nansha byobadi bantu bampikwa kubwaninina.​—Yoa. 8:32.

2. Mungya Yoano 13:34, 35, le i kintu’ka kibajinji kibwanya kukokela muntu ku bubine?

2 Le i bika byakukokēle dibajinji ku bubine? Padi i ngikadila miyampe ya bantu ba Yehova. (1 Pe. 2:12) Nansha padi i buswe bobalombwele. Bantu bavule bemwenanga buno buswe musunsa mubajinji obatanwa ku kupwila, kadi bebuvulukanga nyeke kutabuka bintu byonso binenwa ku lukala. Kekyakutulumukapo mwanda Yesu wānenene amba bandi bana ba bwanga bakebayukila ku kwisanswa abo bene na bene. (Tanga Yoano 13:34, 35.) Inoko pa kwikala na lwitabijo lukomo, bilomba kulonga bivule.

3. Le i bika bibwanya kulongeka shi lwitabijo lwetu mudi Leza lwimanine’nka pa buswe bwa bwine Kidishitu bulombola batutu ne bakaka?

3 Lwitabijo lwetu kelufwaninwepo kwimanina’nka pa buswe bwa bwine Kidishitu budi na bantu ba Leza, ino lufwaninwe kwimanina ne pa bintu bikwabo. Mwanda waka? Langa’po bidi shi mwanetu mu lwitabijo padi i mukulumpe nansha pania walonga bubi bukatampe. Ino le bikekala namani shi tutu nansha kaka wakusanshija? Nansha padi muntu kampanda waikala ke kapondo, kanena’mba ketudipo na bubine. Shi bino bintu bibalongeka, le ukakukala nansha kuleka kwingidila Yehova? Ñeni yotuboila’ko i ino: Shi lwitabijo lobe mudi Leza lwimanine enka pa bintu bilonga bakwenu pa kyaba kya kwimanina pa kipwano kyobe na Yehova, nabya lwitabijo lobe kelukekalapo lukomo. Mu lwitabijo ludi pamo bwa yobe njibo, kukemaninapo enka pa bilonga bakwenu ino i ne pa bubine ne myanda miluji yoyukile. Ufwaninwe kukulupila amba mu Bible mudi bubine butala padi Yehova.​—Loma 12:2.

4. Mungya Mateo 13:3-6, 20, 21, le bantu bamo baloñanga namani shi abatompibwa mu lwitabijo?

4 Yesu wānenene amba bantu bamo baketabija bubine “na nsangaji,” ino lwitabijo lwabo lukazoza kitatyi kyobatompibwa. (Tanga Mateo 13:3-6, 20, 21.) Padi kebadipo bayukile amba kulonda Yesu kukebaletela makambakano ne masusu. (Mat. 16:24) Nansha padi badi balanga’mba, kwikala mwine Kidishitu i kwikala na būmi bwampikwa bikoleja​—būmi enka buyampe bwampikwa makambakano. Inoko mu ino ntanda, mukekala makambakano. Bintu bibwanya kushinta, byalengeja nsangaji yetu ityepe mu kitatyi kampanda.​—Ñim. 6:6; Mus. 9:11.

5. Le batutu ne bakaka bavule bakulupile namani amba badi na bubine?

5 Batutu ne bakaka bavule bakulupile amba badi na bubine. Muswelo’ka? Kebajimijangapo kikulupiji kyabo nansha shi mwanabo mu lwitabijo webasanshija ne kwiendeja bibi. (Ñim. 119:165) Mu matompo onso, lwitabijo lwabo luningilanga’ko pa kyaba kya kuzoza. (Yak. 1:2-4) I muswelo’ka obwanya kwikala na luno lwitabijo lukomo?

IKALA NA “BUYUKI BWA BINEBINE BWA LEZA”

6. Le lwitabijo lwa bana ba bwanga ba mu myaka katwa kabajinji lwādi lwimanine pa bika?

6 Lwitabijo lwa bana ba bwanga ba mu myaka katwa kabajinji lwādi lwimanine pa buyuki bwabo bwa Bisonekwa ne pa bufundiji bwa Yesu Kidishitu, ko kunena’mba, “bubine bwa myanda miyampe.” (Ngt. 2:5) Buno bubine i bufundiji bonso bwa bwine Kidishitu, kubadila’mo ne bubine butala pa kitapwa kya kinkūlwa kya Yesu ne lusangukilo lwandi. Mutumibwa Polo wādi ukulupile amba buno bufundiji i bwa bine. Mwanda waka? Mwanda wāingidije Bisonekwa pa kubingija “na bilembwa’mba kyadi kyendele’mo Kidishitu asusuke ne kusanguka mu bafwe.” (Bil. 17:2, 3) Bana ba bwanga ba mu myaka katwa kabajinji bāitabije buno bufundiji ne kukulupila mushipiditu ujila wibakwashe bevwanije Kinenwa kya Leza. Bādi bakulupile amba buno bufundiji i bwa mu Bisonekwa. (Bil. 17:11, 12; Bah. 5:14) Lwitabijo lwabo kelwādipo lwimanine’nka pa buswe, kadi kebādipo bengidila Yehova mwanda’po’tu badi basangala pobadi na banababo mu lwitabijo. Ino, lwitabijo lwabo lwādi lwimanine pa “buyuki bwa binebine bwa Leza.”​—Kol. 1:9, 10.

7. Le kwitabija kotwitabije bubine bwa mu Bible kwitukwashanga namani?

7 Bubine bwa mu Kinenwa kya Leza kebushintangapo. (Ñim. 119:160) Kimfwa, kebushintangapo nansha shi mwanetu mu lwitabijo wetusanshija nansha shi walonga bubi bukatampe. Ne kadi kebushintangapo shi tubatanwa na makambakano. Nanshi tufwaninwe kuyuka biyampe bufundiji budi mu Bible ne kukulupila’mba i bwa bine. Lwitabijo lwetu lukomo lwimanine pa bubine bwa mu Bible luketukomeja mu kitatyi kya matompo, enka na mukwashibwanga kyombo na ñanga mu kitatyi kya kimpumpu. Le ubwanya kuningija namani kikulupiji kyokulupile amba udi na bubine?

‘NEKENIBWA WITABIJE’

8. Enka mokilombwedilwe mu 2 Temote 3:14, 15, le Temote wākulupile namani amba udi na bubine?

8 Temote wādi ukulupile amba udi na bubine. Le i bika byāmukweshe akulupile namino? (Tanga 2 Temote 3:14, 15.) Inandi ne nkambo wandi mwana-mukaji bāmufundije “bilembwa bijila.” Inoko na bubine, aye mwine wētūdile’ko kitatyi ne kulonga bukomo bwa kwifunda bino bilembwa. Mfulo mfulō, ‘wānekenibwa ne kwitabija’ amba i bubine. Mwenda mafuku, Temote, inandi ne nkambo wandi befunda myanda ya Kidishitu. Na bubine, Temote wātengelwe na buswe bwālombwele balondi ba Yesu, ne kadi wāpwana nabo ne kuvuija bisakibwa bya ku mushipiditu bya batutu ne bakaka. (Fid. 2:19, 20) Inoko lwitabijo lwandi kelwāimaninepo pa kusanswa bantu, ino i pa bubine bwāmukweshe afwene bininge kudi Yehova. Nobe ufwaninwe kulangukulila pa byobya byowifunda padi Yehova mu butangi bobe bwa Bible.

9. Le i bubine’ka busatu bofwaninwe kukulupila abe mwine?

9 Dibajinji, ufwaninwe bidi kukulupila bubine busatu bwa kyalwilo. Bubajinji, ufwaninwe kukulupila’mba Yehova Leza ye Umpangi wa bintu byonso. (Div. 3:14, 15; Bah. 3:4; Kus. 4:11) Bwa bubidi, ufwaninwe kukulupila’mba Bible i musapu wa ku bukomo bwa mushipiditu obapele bantu kudi Leza. (2 Tm. 3:16, 17) Bwa busatu, ufwaninwe kukulupila’mba Yehova udi na kisumpi kya bantu bateakanibwe bamutōta koku baludikwa na Kidishitu ne amba bano bantu i Batumoni ba Yehova. (Isa. 43:10-12; Yoa. 14:6; Bil. 15:14) Pa kukulupila abe mwine buno bubine busatu bwa kyalwilo kebikulombepo kuyuka myanda yonso idi mu Bible. Ikala na kitungo kya kwingidija ‘bukomo bobe bwa kulanguluka’ mwanda wa kuningija kikulupiji kyokulupile amba udi na bubine.​—Loma 12:1.

WITEAKANYE KUNEKENYA BAKWENU

10. Kutentekela pa kuyuka bubine, le i bika byotufwaninwe kulonga?

10 Shi ubayuka bubine busatu bwa kyalwilo bwa padi Leza, pa Bible, ne pa bantu ba Leza, ufwaninwe kwingidija Bisonekwa pa kulombola bakwenu buno bubine. Mwanda waka? Byotudi bene Kidishitu, tudi na mwingilo wa kufundija boba betwivwana buno bubine botufundile. * (1 Tm. 4:16) Kadi potulonga bukomo bwa kunekenya bakwetu betabije bubine bwa mu Bible, tuningijanga kikulupiji kyotukulupile buno bubine.

11. Le mutumibwa Polo wāshile kimfwa’ka mu kufundija?

11 Mutumibwa Polo paādi ufundija bantu, wādi wibanekenya “pa myanda itala Yesu idi mu Bijila bya Mosesa ne Bapolofeto.” (Bil. 28:23) Le i muswelo’ka otubwanya kwiula Polo potufundija bakwetu bubine? Tufwaninwe kulonga bivule kupita’ko kwibalombola myanda bitupu. Tufwaninwe kukwasha bantu botwifunda nabo Bible balangulukile pa Bisonekwa pobafwena kudi Yehova. Ketusakengapo betabije bubine pa mwanda wa kusanswa kobetusenswe, ino i pa mwanda wa kukulupila kobakulupile amba byobefunda i bubine bwa padi Leza wetu wa buswe.

A bambutwile, fundijai benu bana “bintu bya mushike bya Leza” amba bekale na lwitabijo (Tala musango 12-13) *

12-13. Le bambutwile bakokeja kukwasha namani babo bana bekale nyeke mu bubine?

12 Na bubine, banwe bambutwile musakilanga benu bana bekale nyeke mu bubine. Mubwanya padi kulanga’mba shi bapwene na balunda bayampe mu kipwilo bakendelela biyampe ku mushipiditu. Inoko, shi musaka benu bana bakulupile amba badi na bubine, basakilwa kintu kampanda kipityile kwikala na balunda bayampe. Bafwaninwe kupwana na Leza ne kukulupila bubine bwa byobya bifundija Bible.

13 Bambutwile kitatyi kyobafundija babo bana bubine butala padi Leza, bafwaninwe kwikala bu bimfwa biyampe bya bantu befunda Bible. Bafwaninwe kwitūdila’ko kitatyi kya kulangulukila pa byobefunda. Nabya bakabwanya kufundija babo bana nabo befunde Bible. Bafwaninwe kufundija babo bana kwingidija bingidilwa byetu bya kwifunda nabyo Bible, enka na mobafundijijanga boba bobefundanga nabo Bible. Shi balonge namino, bakakwasha babo bana bafwije’ko Yehova ne “umpika mukōkele ne mudyumuke,” mukola waingidija mwanda wa kuleta byakudya bya ku mushipiditu. (Mat. 24:45-47) A bambutwile, kemwakafundijai benu bana’nka bufundiji bwa kyalwilo bwa mu Bible. Ino mwibakwashei baningije lwitabijo lwabo na kwibafundija “bintu bya mushike bya Leza” mungya myaka ne bwino bwabo.​—1 Ko. 2:10.

WIFUNDE BUPOLOFETO BWA BIBLE

14. Mwanda waka tufwaninwe kwifunda bupolofeto bwa mu Bible? (Tala ne kapango kanena’mba, “ Le Ubwanya Kushintulula Buno Bupolofeto?”)

14 Bupolofeto bwa Bible i kipindi kya mvubu kidi mu Kinenwa kya Leza kitukwasha tuningije lwitabijo lwetu mudi Yehova. Le i bupolofeto’ka bwakomeje lwitabijo lobe? Ubwanya padi kutela bupolofeto bwisambila pa “mafuku a mfulo.” (2 Tm. 3:1-5; Mat. 24:3, 7) Ino i bupolofeto’ka bukwabo ke bufikidile bubwanya kuningija kikulupiji kyobe? Kimfwa, ubwanya kushintulula namani mwafikidile bupolofeto budi mu Danyele shapita 2 nansha bobwa budi mu Danyele shapita 11? * Shi udi na lwitabijo lukomo lwimanine pa Bible, nabya kelukajinapo. Tulangulukilei bidi pa kimfwa kya banabetu bapangilwepangilwe bininge mu Alemanye mu Divita II dya Ntanda. Nansha byokebādipo bevwanije biyampe bupolofeto bwa Bible bwisambila pa mafuku a mfulo, badi na lwitabijo lukomo mu Kinenwa kya Leza.

Kwifunda kotwifunda Bible pamo ne bupolofeto budi’mo, kubwanya kwitupa kikulupiji mu bitatyi bya matompo (Tala musango 15-17) *

15-17. Le kwifunda Bible kwakomeje namani banabetu badi bapangwapangwa na buludiki bwa Nazi?

15 Mu buludiki bwa Alemanye Nazi, batutu ne bakaka tununu ne tununu bakutyilwe mu makomponi a masusu. Hitler ne Heinrich Himmler mukatampe wa basola, bashikilwe Batumoni ba Yehova. Kaka umo unena’mba, Himmler wanenene kisumpi kya bakaka badi bakutyilwe mu komponi ka masusu amba: “Padi Yehova wenu’o ubikele mūlu, inoko pano panshi i batwe babikele’po! Pa banwe ne batwe, tusa kwimulombola i bāni basa kwendelela kwikala’ko!” Le i bika byakweshe bantu ba Yehova bekale nyeke na lwitabijo?

16 Bano befundi ba Bible badi bayukile amba Bulopwe bwa Leza bwāshilwile kuludika mu 1914. Kebatulumukilepo pa kupangwapangwa kukatampe kwebatene. Ino bantu ba Yehova badi bakulupile amba i kutupu umbikalo wa bantu ubwanya kukankaja mpango ya Leza ileke kufikidila. Hitler kadipo ubwanya kutalula’ko mutōtelo wa bine nansha kutūla’ko buludiki butabukile Bulopwe bwa Leza. Banabetu badi bakulupile amba mwenda mafuku, buludiki bwa Hitler bukafula.

17 Kikulupiji kya bano batutu ne bakaka kyadi kya bine. Kitatyi kityetye pa kupita’po, buludiki bwa Nazi bwapona, ne Heinrich Himmler, muntu wanenene amba “pano panshi i batwe babikele’po,” wekipa mudilo. Paadi unyema, wetana na Tutu Lübke, mukutwa wa kala waadi uyukile. Himmler aye mutyumukwe mutyima waipangula Tutu Lübke amba: “A mwifundi wa Bible, le i bika bilongeka pano?” Tutu Lübke washintulwila Himmler amba, Batumoni ba Yehova badi bayukile kala amba buludi bwa Nazi bukapona ne amba abo bakanyongololwa. Himmler, muntu wadi dibajinji unenena Batumoni ba Yehova bibi wakomenwa kya kunena. Kitatyi kityetye pa kupita’po, wetundika. I ñeni’ka yotuboila’ko? Kwifunda kotwifunda Bible pamo ne bupolofeto budi’mo, kubwanya kwitukwasha twikale na lwitabijo lukomo mudi Leza ne kwitupa kikulupiji mu bitatyi bya matompo.​—2 Pe. 1:19-21.

18. Enka mokilombwedilwe mu Yoano 6:67, 68, mwanda waka tufwaninwe kwikala na “buyuki bwa binebine ne kusansanya kukatampe” kwesambīle’po Polo?

18 Batwe bonso tufwaninwe kulombola buswe, kiyukeno kya kuyukila’po bene Kidishitu ba bine. Inoko tufwaninwe kwikala ne na “buyuki bwa binebine ne kusansanya kukatampe.” (Fid. 1:9) Shi bitupu, tubwanya “kuselelwa koku ne koku na kivula kyo-kyonso kya bufundiji na budimbañani bwa bantu,” kubadila’mo ne bwa batupondo. (Ef. 4:14) Bana ba bwanga bavule ba mu myaka katwa kabajinji Yesu Ke Mwiye pobālekele kulonda Yesu, mutumibwa Petelo wālombwele amba ukulupile bya binebine amba Yesu wādi “na binenwa bya būmi bwa nyeke.” (Tanga Yoano 6:67, 68.) Nansha kyaba kimo Petelo byakāivwanijepo myanda yonso ya bino binenwa, wāikele nyeke mukōkele mwanda wādi ujingulwile bubine butala padi Kidishitu. Nobe ubwanya kuningija kikulupiji kyokulupile byobya bifundija Bible. Shi ulonge namino, lwitabijo lobe kelukajinapo mu kitatyi kya matompo, kadi ukakwasha bakwenu nabo bekale na lwitabijo lukomo.​—2 Yo. 1, 2.

LWIMBO 72 Tuyukanyei Bubine bwa Bulopwe

^ mus. 5 Kino kishinte kisa kwitukwasha tusangele bufundiji bwa bine budi mu Kinenwa kya Leza. Kadi kisa kwisambila ne pa miswelo yotubwanya kuningija kikulupiji kyetu pa byobya byotukulupile amba i bubine.

^ mus. 10 Shi usaka kulangulukila na bakwenu pa bufundiji bwa mu Bible bwa kyalwilo, tala bishinte binena’mba, “Mwisambo na Mulondakani,” bidi mu Kiteba kya Mulami kya tamba 2010 kutūla ku 2015. Mu bino bishinte mudi bino bipangujo, “Lelo Yesu I Leza?,” “Lelo Bulopwe bwa Leza Bwāshilwile Kuludika Kitatyi’ka?,” ne amba, “Lelo Leza Upanga Bantu Mfuto mu Kalunganyembo ka Mudilo?”

^ mus. 14 Shi usaka kuyuka myanda ya buno bupolofeto, tala Kiteba kya Mulami kya Kweji 5, 2020 ne kya Falanse kya 15 Kweji 6, 2012 15 Kweji 6, 2012 15 Kweji 6, 2012 15 Kweji 6, 2012 15 Kweji 6, 2012 15 Kweji 6, 2012 15 Kweji 6, 2012 15 Kweji 6, 2012 15 Kweji 6, 2012 15 Kweji 6, 2012.

^ mus. 60 NSHINTULWILO YA KIFWATULO: Mu butōtyi bwa kisaka, bambutwile befunda na babo bana bupolofeto bwa mu Bible bwisambila pa kyamalwa kikatampe.

^ mus. 62 NSHINTULWILO YA KIFWATULO: Pa kyamalwa kikatampe, kino kisaka kekikatulumukapo pa bikalongeka.