1. Lizi “vusunga” lia lomboloka vika kuli yetu?

“VATI mua tantekeyele vusunga?” “Mua kolela mu vusunga ni?” “Ntsimbu ingahi muli mu vusunga?” Halumo nenu va mi lingaho laza evi vihula ni yenu mua vi ihuile vakuenu. Vuno lizi “vusunga” lia lomboloka vika kuli yetu? Lizi vusunga lia lomboloka viuma vi tua tsiliela, cifua ci tue ku lemeselamo, kaha na yoyesi yetu. Muntu ali “mu vusunga” a tantekeya vi ya longesa Mbimbiliya kaha ue ku lihakela kapandi ka ku yoya mua ya vitume viayo. Omo liaco, ve ku patuka ku vilongesa via makuli via mu malombelo, kaha naua ve ku yoya muono ua cili cikuma ku hiana nkala muono ueka mu mavu ano a Satana.—Yoa. 8:32.

2. Kuliya na Yoano 13:34, 35, vika ha katete vi hasa ku neha muntu mu vusunga?

² Vika ha katete via mi lingisile ku lema vusunga? Halumo via puile vilinga via cili via vangamba va Yehova. (1 Pet. 2:12) Ni halumo cilemo ci ve ku muesa. Cingi ca vantu ve ku mona cilemo caco litangua lia katete li ve ku kunguluka netu. Kaha cikeco ci ve ku vuluka ntsimbu yose ku tuvakana nkala viuma vi va vuile ku mutula. Evi ka vie ku tu komouesa, muomu Yesu ua handekele ngecize vandongesi veni va ka va tantekeyela ku cilemo ci ve ku limuesa umo na mukuavo. (Tandenu Yoano 13:34, 35.) Vunoni linga tu kale na lutsilielo lua ku kaniama kuli vikuavo via tondeka.

3. Vika vi hasa ku soloka nga lutsilielo luetu lu hitukila lika ha cilemo ci ve ku limuesa vamuanetu?

³ Lutsilielo luetu ka lua pande ku hitukila lika ha cilemo ca vusunga ci ve ku limuesa vangamba va Yehova. Omo lia vika? Ca ku muenako, umo muanetu, cipue pioneiro ni vene mukuluntu mu cikungulukilo, a hasa ku linga vupi vua kama ni ku mi vulumuina  yenu mpundu. Ni ku hasa ku kala naua umo muanetu mukuavo a putuka ku luisa vusunga. Nga viuma via cifua eci vi soloka, vuno mu ka suntsuka na ku likela ku pangela Yehova ni? Evi vi tu longesa viuma via seho: Nga lutsilielo luetu lu hitukila lika ha vilinga via vakuetu, kati ha vusamba vuetu mpundu na Yehova, mua vusunga lutsilielo luetu ka lu ka kaniama. Ndzivo yenu ya lutsilielo ka mua pandele ku i tunga na viuma via ku votsika, ngeci mua cifua ci mue ku livuilamo ni viuma vi mue ku mona lika ku vakuenu. Vunoni mua pande ku i tunga na mizimbu ya vusunga na ku tondesesa. Mua pande ku litavesa enu vavene ngecize Mbimbiliya ya handeka mpundu vusunga ku tuala hali Yehova.—Loma 12:2.

4. Kuliya na Mateo 13:3-6, 20, 21, vati vamo ve ku linga nga va hita mu vieseko via mu lutsilielo?

⁴ Yesu ua handekele ngueni vamo va ka tambula vusunga “na ndzolela,” vunoni va koma omo va ka hita mu vieseko via mu lutsilielo. (Tandenu Mateo 13:3-6, 20, 21.) Kaha evi vie ku va solokela muomu ka ve ku nongonona ngecize ku kava Yesu ce ku koka visoti na vieseko. (Mat. 16:24) Ni halumo va singaniekele ngecize nga va pua Vakua Kilistu va ka yoya muono ua cili kaha ua ku hona visoti cipue vieseko, vivezikiso lika. Vunoni ka citava ku yoya mu mavu ano a api ca ku hona visoti, muomu vintsimbu vimo viuma vi hasa ku aluluka na ku tepulula ndzolela yetu.—Visa. 6:6; Ekel. 9:11.

5. Vati cingi ca vamuanetu vali na ku litavesa vavene ngecize va uana vusunga?

⁵ Cingi ca vamuanetu ve ku muesa ngecize, va litavesa vakevo vavene ngecize va uana vusunga. Mu njila ika? Lutsilielo luavo ka lue ku sengenia, cipue nga umo muanetu na va vulumuina ni na lingi vupi vua kama. (Visa. 119:165) Nkala ceseko ci ve ku lihita naco ce ku vuezelela ku lutsilielo luavo, kati ku lu tepulula. (Tia. 1:2-4) Mu njila ika nenu mu hasa ku kala na lutsilielo lua ku kaniama ngeci muavo?

6. Haka lua hitukilile lutsilielo lua Vakua Kilistu va ku livanga?

⁶ Lutsilielo lua Vakua Kilistu va ku livanga, lua hitukilile ha ku tantekeya Visoneka via ku Lela na vilongesa via Yesu Kilistu, ni nguetu, “vusunga vua zimpande zia cili.” (Ngal. 2:5) Ovu vusunga vua pua vilongesa viose via Vakua Kilistu, hamo lika na cikombelo ca lingile Yesu Kilistu, kaha na ku sanguka ceni. Kapostolo Paulu ua kele na vusunga ngecize evi vilongesa via puile mpundu via vusunga. Vika tu handekela ngoco? Muomu ua pangesele Visoneka via ku Lela mu ku muesa ngecize “ca pandele Kilistu ku yanda, kaha ku sanguka naua ku vatsi.” (Vili. 17:2, 3) Vakua Kilistu va ku livanga va tavele evi visoneka, kaha va kulahelele mu vukuasi vua sipilitu santu linga va hase ku ivuisisa Lizi lia Njambi. Va tondesesele ha vilongesa viaco, linga va kale na vusunga ngecize via puile mpundu via mu Visoneka via ku Lela. (Vili. 17:11, 12; VaHe. 5:14) Lutsilielo luavo ka lua hitukilile ha cifua ci va kele na ku livuilamo ni ha viuma vi va muene lika houe. Cikuavo naua, ka va pangelele Yehova omo lia ndzolela i va kele na ku ivua mu ku likata na vakuavo Vakua Kilistu, houe. Lutsilielo luavo lua hitukilile ha ku “tantekeya Njambi.”—Kolo. 1:9,10.

7. Vati ku tsiliela mu vusunga vua mu Mbimbiliya ci hasa ku tu kuasa?

⁷ Vusunga vua mu Lizi lia Njambi ka vue ku aluluka. (Visa. 119:160) Ca ku muenako, vusunga vuaco ka vue ku aluluka nga umo Mukua Kilistu a tu vulumuina ni a linga vupi vua kama. Kaha naua ka vue ku aluluka nga tu hita mu visoti. Ngeci mukemuo, tua pande ku tantekeya vuino vilongesa via mu Mbimbiliya na ku kulahela mpundu ngecize via pua via vusunga. Nga lutsilielo luetu lu hitukila ha vilongesa via mu Mbimbiliya lu ka tu kuasa ku kaniama mu ntsimbu ya vieseko, ngue cikuateso ca vuato (âncora) cize ce ku vu vindika ku hungumuka nga kuli  mankimba a kama. Vati mu hasa ku litavesa enu vavene ngecize mua uana mpundu vusunga?

8. Ngue mu ua muesa 2 Timoteo 3:14, 15 vati Timoteo ua tavele na mutima uose ngecize na uana vusunga?

⁸ Timoteo ua tavele ngecize na uana mpundu vusunga. Vati ua hetele ha ku tava ngoco? (Tandenu 2 Timoteo 3:14, 15.) Vutuhu vanaye na vakuku yeni va mu kuasele ku tantekeya “visoneka vize via ku lela,” vunoni neni ivene ua lihakelele kapandi ka ku lilongesa visoneka viaco. Ngeci ua hasele ku “tantekeya cili-cili” ngecize ua uanene vusunga. Mu nima ya ntsimbu Timoteo, vanaye na vakuku yeni va vuile muzimbu ua Yesu Kilistu kaha va puile Vakua Kilistu. Tuli na vusunga nguetu Timoteo ua komokele cikuma cilemo ci va kele na ku limuesa vandongesi va Yesu. Kaha ua kele na cizango ca kama ca ku likata na vamuanaye va mu lutsilielo na ku va kuasa. (Filp. 2:19, 20) Vutuhu ngoco, lutsilielo lueni ka lua hitukilile ha cifua ca kele na ku livuilamo ku tuala hali vamuanaye. Vunoni lua hitukilile ha vusunga vuze vua mu lingisile ku likuata vusamba na Yehova. Nenu mua pande ku lilongesa Mbimbiliya na ku litavesa enu vavene ngecize, vi mua lilongesa ku tuala hali Yehova via pua vusunga.

9. Vusunga vuka vutatu vua katete mua pande ku litavesa enu vavene?

⁹ Ha katete mu tondeka ku litavesa enu vavene vumo vusunga vutatu vua ku putukila. Vua katete, mu tondeka ku litavesa enu vavene ngecize, Yehova Njambi ikeye Sakatanga ua viuma viose. (Ezu. 3:14, 15; VaHe. 3:4; Ku-So. 4:11) Vua mu civali, mua pande ku litavesa enu vavene ngecize Mbimbiliya ya pua mpundu muzimbu ua tuma Njambi ku vantu. (2 Tim. 3:16, 17) Kaha vua mu citatu, mu tondeka ku kala na vusunga ngecize Yehova ua kala na civunga ca vantu ve ku mu pangela hano ha mavu ku hitila mu ku tuamenena ca Kilistu, kaha civunga caco ca pua vene Vakaleho va Yehova. (Isaya 43:10-12; Yoa. 14:6; Vili. 15:14) Ku litavesa enu vavene ovu vusunga vutatu vua katete, ka ca tondekele mu tantekeye mezi ose a kala mu Mbimbiliya, houe. Vutumbe vuenu vua pande ku pua ku pangesa “mavuilo” enu linga mu litavese enu vavene ngecize mua uana vusunga.—VaHe. 5:14.

10. Mu ku vueza ku ku tantekeya vusunga, vika vikuavo tua pande ku linga?

¹⁰ Mu nima ya ku litavesa ovu vusunga vutatu ku tuala hali Njambi, Mbimbiliya, na vangamba va Njambi, mua pande naua ku pangesa Visoneka mu ku kuasa vakuenu linga navo va tave vusunga vuaco. Omo lia vika? Muomu etu Vakua Kilistu, tua kala na kapandi ka ku longesa vakuetu vusunga vua mu Mbimbiliya. * (1 Tim. 4:16) Kaha omo tu lihakela kapandi ka ku kuasa vakuetu va tsiliele mu vusunga vua mu Mbimbiliya, netu tu ka kaniamesa lutsilielo luetu mu vilongesa viaco.

11. Vati Paulu ua kele na ku longesa vantu kaha vati tu hasa ku mu tambuluisa?

¹¹ Omo kapostolo Paulu ua kele na ku longesa vantu, ua kele na ku va suangeleya ni nguetu ku va “sindiya omo Yesu, ku mezi a lisiko a Mosesa na ku vapolofeto.” (Vili. 28:23) Vati tu hasa ku tambuluisa Paulu omo tu longesa vakuetu vusunga? Ka tua pandele lika ku va leka vi ya longesa Mbimbiliya. Vunoni, tua pande naua ku longesa vandongesi vetu va pue na ku hilula ha Visoneka omo va suena ku hiehi na Yehova. Tu tonda linga va tave vusunga kati omo lia ku tu komoka. Vunoni muomu va na limuena vavene ngecize vi vali na ku lilongesa ku tuala hali Njambi vikevio mpundu vusunga.

12-13. Vati visemi va hasa ku kuasa vana vavo va tualeleho ku kala mu vusunga?

¹² Mua vusunga, enu visemi mua tonda vana venu va tualeleho ku kala mu vusunga. Kaha halumo mue ku singanieka nguenu nga va kala na vavusamba va cili mu cikungulukilo va ka hasa ku kola mu lutsilielo. Vunoni nga mu tonda vana venu va kale na vusunga ngecize va kala mu vulombelo vua vusunga, kua kala vikuavo naua via tondeka. Kati lika ku va kuasa ku kala na vavusamba va cili. Vunoni va na pande naua ku likuata vusamba na Njambi, na ku kala na vusunga ngecize vi ya longesa Mbimbiliya via pua mpundu via vusunga.

¹³ Linga visemi va hase ku longesa vana vavo vusunga ku tuala hali Njambi, navo va na pande ku pua lungano lua cili mu ku lilongesa Mbimbiliya. Ca ku muenako, ca tondeka visemi va pue na ku uana ntsimbu ya ku hilula ha viuma vi ve ku lilongesa, amba va hase ku longesa vana ku lingamo. Va tondeka naua ku longesa vana vavo mua ku pangesela vikuata via ku tondesesa navio, ngeci mua Cisete ca Mikanda, ngue muze mu ve ku longesa vandongesi vavo va Mbimbiliya. Mu ku lingamo, va ka kuasa vana vavo va tantekeye na ku lema Yehova. Kaha na ku tantekeya naua civunga ce ku pangesa Yehova mu ku tu hana via-ku-lia via mu lutsilielo, ni nguetu “mukuamanda ua cili mukua mana.” (Mat. 24:45-47) Visemi ka va pandele lika ku longesa vana vavo vilongesa via ku putukila via mu Mbimbiliya, houe. Vunoni ve ku va kuasa va kale na  lutsilielo lua kama, mu ku va longesa viuma via ku “lova via Njambi” kuliya na vitso na vuhasi vuavo.—1 Kol. 2:10.

14. Omo lia vika tua pande ku pua na ku lilongesa vupolofeto vua mu Mbimbiliya? (Talenu naua cikasa “ Mu Hasa ku Lombolola ovu Vupolofeto Ni?”)

¹⁴ Vupolofeto vua pua mutamba ua seho ua mu Mbimbiliya, vue ku tu kuasa ku kala na lutsilielo lua kola muli Yehova Njambi. Vupolofeto vuka vue ku mi kaniamesa mu lutsilielo? Halumo muli na ku singanieka ha vupolofeto vua handeka ha ‘matangua a ku kotokela.’ (2 Tim. 3:1-5; Mat. 24:3, 7) Vunoni vupolofeto vuka vukuavo vua lipuisamo laza vu hasa ku kaniamesa lutsilielo luenu? Ca ku muenako, vuno mu hasa ku lombolola vupolofeto vua ku Ndaniele kapitulu 2 ni Ndaniele kapitulu 11 vua lipuisilemo kaha vuli na ku lipuisamo ni? * Nga lutsilielo luenu lu hitukila mpundu-mpundu ha vize viya longesa Mbimbiliya ka lu katsi. Tu hilulenu ha lungano lua vamuanetu va va yandesele ku cifuti ca Alemanha mu ntsimbu ya Ndzita ya mu Civali ya Mavu Ose. Vaze vamuanetu, ka va tantekeyele mu vutuntu vupolofeto vua Mbimbiliya vua handeka ha matangua a ku kotokela, vunoni va kele na lutsilielo lua ku kaniama mu Lizi lia Njambi.

15-17. Vati ku lilongesa Mbimbiliya ca kaniamesele vamuanetu va va kele na ku yandesa kuli vakua Nazi?

¹⁵ Mu va kele na ku sika vakua Nazi ku Alemanha, makulukazi na makulukazi a vamuanetu na vandumbuetu va va tualele ku vimpaka via vipanga via kayando. Hitler na mukuluntu ua SS Heinrich Himmler va zindile cikuma Vakaleho va Yehova. Umo ndokazi ngueni, tangua limo Himmler ua handekele ku civunga ca vandumbuetu va kele ku cimpaka ca kayando ngueni: “Ouo Njambi yenu Yehova citava a sike Muilu! Vunoni hano ha mavu yetu tu sikaho. Amba tu mi lekesa veya va simbula ha mavu nga yetu ni yenu Vakaleho va Yehova!” Vika via kuasele vangamba va Yehova ku tualelelaho ku kolesa?

¹⁶ Vaze va ka ku lilongesa Mbimbiliya va tantekeyele ngecize, Vuangana vua Njambi vua putukile ku sika mu muaka ua 1914. Ngeci mukemuo, ka va komokele omo lia vika ku va luisa ca livuezelele. Vunoni va tantekeyele ngecize na imo  nguvulu ya hano ha mavu, i hasa ku vindika vutumbe vua Njambi yahi. Hitler ka hasele ku manusula ku lemesa ca vusunga hano ha mavu cipue ku tumbika nguvulu ye ku mbilile ku mukulo Vuangana vua Njambi. Vaze vamuanetu va kele na vusunga ngecize mu njila imo ni ikuavo ku sika ca Hitler, tangua ci ka hua ngano.

¹⁷ Kaha vize vi va tsilielele vaze vamuanetu via puile vusunga mpundu. Mu ntsimbu ya indende ku sika ca vakua Nazi ca huileko. Kaha Heinrich Himmler uze yala ua handekele ngueni “hano ha mavu yetu tu sikaho” ikeye honi ua putukile ku tinisa muono ueni. Mua kele na ku tina ua litulukuile na muanetu Lübke uze ua kale mu kamenga, kaha ua mu vulukile. Ngeci na vusiua vua kama, Himmler uehuile muanetu Lübke ngueni: “Ove mukua ku lilongesa Mbimbiliya, citava u lekeko, vika vi soloka mu nima yevi?” Kaha muanetu Lübke ua lomboluelele Himmler ngueni Vakaleho va Yehova va tantekeyele fumeko ngecize Vuangana vua vakua Nazi tangua vu ka honoua, kaha vakevo tangua va kovoka. Mu nima ya ku ivua aa mezi, Himmler, uze ua puile mukua ku handeka via vingi ku tuala ha Vakaleho va Yehova, ua lingile lika honi mu kanua asa, nevi via handeka viahi. Kaha mu nima ya matangua a andende, Himmler ua litsihile. Vika tu lilongesaho? Ku lilongesa Lizi lia Njambi hamo lika na vupolofeto vuaco, ci hasa ku kaniamesa lutsilielo luetu muli Njambi na ku tu kaniamesa mu ntsimbu ya vieseko.—2 Pet. 1:19-21.

18. Kuliya na Yoano 6:67, 68, omo lia vika tua tondeka ku kola mu “mana na mu ciningi cose” ngue mua handekele Paulu?

¹⁸ Nkala muntu ha kati ketu na pande ku muesa cilemo—cize capua ci tantekeyeso ca Vakua Kilistu va vusunga. Vunoni, tua pande naua ku lana cikuma mu “mana na mu ciningi cose.” (Filp. 1:9) Kati ngoco tu ka “pekumuka na luhundzi luose lua vize vi va longesa, na ku onga ca vantu” ngeci mua vakua ku alulukila vusunga. (Efe. 4:14) Omo vandongesi vavengi va ku sekulu ya ku livanga va likelele ku kava Yesu, kapostolo Petulu ua handekele na vusunga vuose ngecize Yesu ikeye ua kala na mezi a “muono ka ue ku hua ua ya-ye.” (Tandenu Yoano 6:67, 68.) Vutuhu Petulu kevuisisile mu vutuntu vi a lombolokele aze mezi eni, vunoni ua tualeleho ku kuatelela na lukakatela ku vusunga ku tuala hali Kilistu. Nenu naua mu hasa ku kaniamesa lutsilielo luenu ngecize vize vi mua lilongesa mu Mbimbiliya via pua vusunga. Kaha nga mu lingamo, lutsilielo luenu lu ka kaniama cipue mu hita ntsimbu ya kama, kaha mu ka kuasa naua vakuenu navo va kale na lutsilielo lua ku ka kaniama.—2 Yoa. 1, 2.