Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

MWISAMBO WA KULONGA 28

Ikala mushinkamishe’shi we na bya binyibinyi

Ikala mushinkamishe’shi we na bya binyibinyi

“Ikala mulamate pe pô ku byabya bi bolambukîshwe, obe kwibikumîna [kwibishinkamisha].”​—2 TIM. 3:14, EEM.

LOONO 56 Ikasha bya binyibinyi bu byoobe

KYABAKWILA MWANKA *

1. Nsaa kinyi yatufubisha kishimaa “binyibinyi”?

“MUSHINDO kinyi uboodi muukye bya binyibinyi?” “Mbakukushe mu bya binyibinyi su?” “Toodi bipwa binga mu bya binyibinyi?” Tabadi pangi bakwipushe ino nkonko​—sunga’shi we mwiyeele bangi. Nsaa kinyi yatufubisha kishima “binyibinyi”? Kebungi, atwikifubishaa bwa kwakwila nkumiino yetu, mushindo wetu wa kulangwila, na nshalelo eetu. Bantu be “mu bya binyibinyi” abauku malongyesha a mu Bible, na abatumikilaa mayi akulonda e mwanka. Nyi bwakinyi, tabakumiinaa dingi malongyesha a bipwilo bya madimi, na nshalelo aabo taadi buwa sunga bekala mu ndumbulwilo a Satana.​—Yo. 8:32.

2. Muyile Yowano 13:34, 35, kinyi kibaadi pangi kikakye bangi mu bya binyibinyi?

2 Nkinyi kibaadi kikukakye bwa musango wa kumpala mu bya binyibinyi? Pangi, mwikeelo wibuwa wa bafubi ba Yehowa. (1 Mp. 2:12) Sunga’shi mwanda wa kifulo kyabeleshena. Bangi abatentekyeshaa penda kifulo kibaabadi bamone musango wa kumpala ubaabadi batwele mu bisangilo, kushii myanda ibaabadi balongyeshe mwanka. Bino tabikanyisha, mwanda Yesu bakwile’shi abakatundula balongi baye ku kifulo kyabeleshena. (Badika Yowano 13:34, 35.) Kadi abitungutukite kingi kintu su atukumiina kwikala na lukumiino lunyingye.

3. Nkinyi kilombene kukitshika su lukumiino lwetu ndwimene penda pa kifulo akileshena bena Kidishitu?

3 Lukumiino lwetu tabitungu lwimeene penda pa kifulo ki munkatshi mwa mwilo w’Efile Mukulu nya. Bwakinyi? Pwandjikisha’shi mwina Kidishitu​—byekala mukulu sunga mbala-mashinda​—bakitshi mulwisho ukata. Sunga’shi ungi mukwetu mulume sunga mukashi e kukutapa kwishimba sunga kusumbula lukumiino na kwakula’shi tatwi na bya binyibinyi. Su bino byakitshika, we kuleka kufubila Yehowa su? Bino abitulongyesha’shi: Su lukumiino loobe mwi Efile Mukulu ndwimene pa bikitshino bya bantu, pamutwe p’odya kwikala obe nabene mu kipwano na Yehowa, lukumiino loobe talwikala lunyingye. Mushindo w’opusha pabitale Yehowa na mwilo waye ngulombene nkukwasha bwa kwikala na lukumiino. Kadi, bi na muulo bwa’shi wekale w’elongyela Bible ngofu. Kimbuula ngofu bwa kushinkamisha’shi byolongo pabitale Yehowa mbya binyibinyi. Abitungu oshinkamishe obe nabeene’shi malongyesha e mu Bible pabitale Yehowa nga binyi.​—Lom. 12:2.

4. Muyile Mateo 13:3-6, 20, 21, bangi mbalombene kukita kinyi nsaa yabapete nkalakashi?

4 Yesu bakwile’shi bangi abakatambula bya binyibinyi na “muloo,” anka lukumiino lwabo alukabofula nsaa yabapete myanda. (Badika Mateo 13:3-6, 20, 21.) Tababaadi pangi abauku’shi kwikala mulongi a Kidishitu akwibatwadila nkalakashi ibungi. (Mat. 16:24) Sunga’shi abaadi abapwandjikisha’shi tabakapete nkalakashi na’shi Efile Mukulu ebakatwisha yanka. Kadi, mu ino nsenga nkalakashi ayikala nka kwanka. Myanda ngilombene kushintuluka, na yetukutshishwa muloo.​—Mis. 6:7; Mul. 9:11.

5. Mushindo kinyi aulesha bakwetu balume na bakashi bebungi’shi be na bya binyibinyi?

5 Bakwetu bebungi balume na bakashi bakwete kulesha byabadi bashinkamishe’shi be na bya binyibinyi. Mu mushindo kinyi? Lukumiino lwabo talukwete kubofula nsaa ayibatapa mwina Kidishitu nabo ku mashimba sunga kulesha mwikelo ushii wa bena Kidishitu. (Mis. 119:165) Nsaa yooso yabapete nkalakashi, lukumiino lwabo alunyisha kunyinga. (Shak. 1:2-4) Mushindo kinyi odya kupeta lukumiino lunyingye lwi bino?

PETA ‘KYUKILO [KYA BINYIBINYI] KI’EFILE MUKULU’

6. Nkinyi kibaadi kinyingishe lukumiino lwa bena Kidishitu ba mu siekele a kumpala?

6 Mu siekele a kumpala, balongi ba Kidishitu abaadi banyingishe lukumiino pa kyukilo kya bifundwe na malongyesha a Kidishitu, bikale “biinyibiinyi bya mukandu wibuuwa.” (Nga. 2:5) Bino bya binyibinyi nyi malongyesha ooso a bena Kidishitu, mpa na myanda itale mulambu wa nkulo wa Yesu Kidishitu na kusanguka kwaye. Mpoolo mutumiibwa baadi mushinkamishe’shi ano ooso malongyesha nga binyibinyi. Bwakinyi? Mwanda baadi mufubishe bifundwe bwa ‘kwibapushishanga na kupatuula’shi bibatunganga’shi Kidishitu akyengye na asangukye ku lufu.’ (Bik. 17:2, 3) Bena Kidishitu ba mu siekele a kumpala abaadi bakumiine ano malongyesha, na kukulupila bukwashi bwa kikudi kiselele bwa’shi bapushe Eyi dy’Efile Mukulu. Abaadi bakimbuule bwa kushinkamisha’shi ano malongyesha abaadi emene mu Bifundwe. (Bik. 17:11, 12; Eb. 5:14) Lukumiino lwabo talubaadi lunyingye pa mwanda wa byabapusha, na tababaadi abafubila Yehowa penda mwanda wa’shi abaadi na muloo wa kwibunga na bakwabo bena Kidishitu nya. Anka, lukumiino lwabo lubaadi lunyingye mwanda wa ‘kyukilo kya binyibinyi ki’efile mukulu.’​—Kol. 1:9, 10.

7. Kushinkamisha malongyesha a mu Bible akwitukwasha bwa kukita kinyi?

7 Bya binyibinyi bi mu Bible t’abishintulukaa. (Mis. 119:160) Bu kileshesho, t’abishintulukaa su mwina Kidishitu netu betulwishisha sunga kukita mulwisho ukata. Na t’abishintulukaa nsaa yatupete nkalakashi. Byabya, abitungu twiukye malongyesha a mu Bible kalolo na kushinkamisha’shi nga binyibinyi. Su twekala bashinkamishe bino, atukekala na lulamato mu nsaa ya nkalakashi. Mushindo kinyi odya kushinkamisha’shi nkumiino y’obe ngya binyibinyi?

IKALA “MWIBISHINKAMISHE”

8. Muyile 2 Timote 3:14, 15, mushindo kinyi ubaadi Timote mushinkamishe’shi e na bya binyibinyi?

8 Timote baadi mushinkamishe’shi e na bya binyibinyi. Baadi mwibiukye naminyi? (Badika 2 Timote 3:14, 15.) Nyina’aye na nyina’aye-kulu abaadi bamulongyeshe “bifundwe biiselele.” Kushi mpaka, aye nabeene baadi akisha nsaa ibungi mu kulonga byabya bifundwe. Nyi bwakinyi baadi “mwibishinkamishe.” Kunyima, Timote, nyina’aye na nyina’aye-kulu ababangile kulonga malongyesha a bena Kidishitu. Kushi mpaka, Timote baadi mukanye pa kumona kifulo kibaadi munkatshi mwa bena Kidishitu, na baadi na lukalo lukata lwa kwibunga nabo na kwibakwasha. (Fid. 2:19, 20) Byabya, lukumiino lwaye lubaadi lunyingye kushii mwanda wa kifulo kibaadi nakyo bwa bantu, kadi bwa malongyesha a mu Bible abaadi mushinkamishe’shi nga binyibinyi na abaadi amukwashe bwa kwikala bu kuuku a Yehowa. N’obe namu abitungu olongye Bible na oshinkamishe’shi malongyesha e mwanka pabitale Yehowa nga binyibinyi.

9. Malongyesha kinyi asatu aatungushi oshinkamishe obe nabeene?

9 Bwa kwibikita, abitungu oshinkamishe ano malongyesha asatu. Dya kumpala, abitungu wekale mushinkamishe’shi Yehowa Efile Mukulu nyi mupangi a bintu byooso. (Efi. 3:14, 15; Eb. 3:4; Kibaf. 4:11) Dya kabidi, abitungu oshinkamishe’shi mukandu wi mu Bible pabitale bantu nguyokyelwe n’Efile Mukulu. (2 Tim. 3:16, 17) Na dya kasatu, abitungu oshinkamishe’shi Yehowa e na kisaka kya bantu kilumbulwe, kikwete kumulangwila ku bukunkushi bwa Kidishitu na’shi ba Temwe ba Yehowa nyi kyakya kisaka. (Yesh. 43:10-12; Yo. 14:6; Bik. 15:14) Bwa kuuka ano malongyesha, t’abintungu nka’shi oukye byooso bi mu Bible nya. Abitungu kepatshila koobe kekala ka ‘kufubisha kinangu’ kyobe bwa kushinkamisha’shi nkumiino yobe ngya binyibinyi.​—Lom. 12:1.

IKALA MWILUMBUULE BWA KUSHINKAMIISHA BANGI

10. Kukatusha kuuka bya binyibinyi, nkinyi kingi akitungu’shi tukite?

10 Kunyima k’obe kushinkamisha’shi ano malongyesha abatukatuka mu kumona pabitale Efile Mukulu, Bible na mwilo waye nga binyibinyi, abitungu wekale na mushindo wa kufubisha bifundwe bwa kushinkamiisha bangi. Bwakinyi? Mwanda atwe balongi ba Kidishitu, twi na bushito bwa kulongyesha boso abetutemesha bya binyibinyi byatudi balongye. * (1 Tim. 4:16) Na nsaa y’atushinkamiisha bangi pabitale bya binyibinyi bya mu Bible, lukumiino lwetu alunyisha kunyinga.

11. Mpoolo mwitulekyele kileshesho kinyi nsaa yatulongyesha?

11 Nsaa ibaadi Mpoolo alongyesha mwilo, baadi ‘ebashinkamiisha [bintu] bitale Yesu, na ku mwiiya wa Moyiise na ku [mikanda ya] batemuki.’ (Bik. 28:23) Mushindo kinyi watudya kwambula Mpoolo nsaa y’atulongyesha bangi bya binyibinyi? T’abitungu twibatemwine penda abyamba Bible nya. Abitungu tukwashe balongi betu ba Bible bwa badya kunangushena pa abyamba bifundwe bwa badya kwifubwila peepi na Yehowa. Atukumiina kwibakwasha bwabadya kukumiina bya binyibinyi, kushii penda’shi abebikumiina mwanda wa kwitunemeka, kadi mwanda mbalongye na mbashinkamishe’shi malongyesha abadi balongye pabitale Efile Mukulu eetu sha kifulo nga binyibinyi.

Ba nambutwile, kwashayi bana benu bwabadya kunyingisha lukumiino lwabo pa kwibalongyesha ‘myanda ifwame . . . y’Efile Mukulu’ (Tala kikoso 12-13) *

12-13. Mbikunyi bilombene ba nambutwile kukwasha bana b’aabo bwabadya kushaala mu bya binyibinyi?

12 Ba nambutwile, kushii mpaka anukumiina’shi bana benu bashaale mu bya binyibinyi. Nwi kunangushena’shi su bapeta ba kuuku bebuwa mu kakongye, abanyingisha lukumiino lwabo. Anka, su anukyebe bashinkamishe’shi be na bya binyibinyi, abitungu kingi kintu kikile ba kuuku bebuwa. Abitungu bekale mu kipwano kibuwa n’Efile Mukulu na kushinkamisha’shi malongyesha a mu Bible nga binyibinyi.

13 Bwa’shi ba nambutwile balongyeshe bana baabo bya binyibinyi pabitale Efile Mukulu kalolo, abitungu abo banabeene batuushe kileshesho kibuwa pa kwikala balongi bebuwa ba Bible. Abitungu baate nsaa ya kunangushena pa byabya bya balongo. Paapa, abamono bya kulongyesha bana b’aabo bwa kukita namu nka byabya. Abitungu balongyeshe dingi bana b’aabo bya kufubisha bintu abitukwasha bwa kulonga Bible bu Mukanda aukwasha ba Temwe ba Yehowa bwa kukimbuula myanda, Watchtower Library, ma video na bingi bintu. Su abakitshi bino, abakwasha bana b’aabo bwabadya kufula Yehowa na “mpika a kishima na mupatulukye.” (Mat. 24:45-47) Ba nambutwile, tanwimeenanga nka penda pa kulongyesha bana benu bya binyibinyi bya mbangilo bya mu Bible nya. Ebakwasheyi bwabadya kwikala na lukumiino lwibukopo pa kwibalongyesha ‘mianda yifwame . . . y’Efile Mukulu’ muyile kipimo kyabo.​—1 Kod. 2:10.

LONGA MATEMUKI A MU BIBLE

14. Bwakinyi abitungu tulongye matemuki a mu Bible? (Tala kashibo akamba’shi: “ We kupatuula ano matemuki su?”)

14 Matemuki a mu Bible nyi kipindji kii na muulo ukata kya mu Eyi dy’Efile Mukulu akitukwashaa bwa kwikala na lukumiino lwibukopo mwi Yehowa. Mmatemuki kinyi anyingishe lukumiino lobe? Pangi okumiinaa matemuki aakwila pabitale “mafuku a ku nfudîlo.” ( 2 Tim. 3:1-5, EEM; Mat. 24:3, 7) Angi matemuki kinyi apwe kulombana alombeene nkunyingisha? Bu kileshesho, we kupatuula bibaadi bilombane matemuki e mu Ndanyele shapitre 2 sunga e mu Ndanyele shapitre 11, na byaakwete kulombana lelo uno? * Su wekala na lukumiino lwi bukopo, lwimeene pa malongyesha a mu Bible, lwalwa lukumiino talukabofula nya. Tala kileshesho kya bakwetu abaadi bakyengye ngofu mwanda wa kubingwabingwa mu Allemagne mu Ngoshi ya kabidi ya nsenga ishima. Sunga tababaadi bapushe kalolo matemuki a mu Bible pabitale mafuku a nfundilo, abaadi na lukumiino lunyingye Mwiyi dy’Efile Mukulu.

Kwilongyela Bible mpa na matemuki e mwanka, akwitukwasha bwa kushaala na lulamato mu nsaa ya nkalakashi (Tala kikoso 15-17) *

15-17. Kwilongyela Bible kubaadi kunyingishe bakwetu bababaadi ababingwabingwa kwi bena Nazi naminyi?

15 Nsaa ibaadi bufumu bwa bena Nazi abukunkusha mu Allemagne, abaadi abatumu binunu bya bakwetu balume na bakashi mu nkano. Hitler na Heinrich Himmler mukata a basalayi ba SS, abaadi bashikwe ba Temwe ba Yehowa. Ungi mukwetu mukashi alesha’shi, Himmler baadi alungula kisaka kya bakwetu abaadi mu lungi lukano’shi: “Yehowa eenu kwete kumunana mwiyilu, anka pano pa nsenga natwe abakunkusha! Atutala abayisha, su n’anwe ba Temwe su n’atwe bena Nazi!” Nkinyi kibaadi kikwashe ba Temwe ba Yehowa bwa kushala na lukumiino?

16 Bano balongi ba Bible abaadi abauku’shi Bufumu bw’Efile Mukulu bubaadi bubangye kukunkusha kubanga mu 1914. Nyi bwakinyi kubingwabingwa kubabadi bafumankane nako, takubaadi kwibakanyishe. Byabya, bafubi ba Yehowa abaadi bashinkamishe’shi, mbulamatadi su ngumune a bana ba bantu ta mulombene kwimika mpángo y’Efile Mukulu. Hitler ta mobeshe kushimisha lulangwilo lwa binyibinyi sunga kutula mbulamatadi ekala na bukome kukila Bufumu bw’Efile Mukulu. Bakwetu abaadi bashinkamishe’shi Bufumu bwa Hitler abukafudiila.

17 Bino bibaadi bishinkamishe bakwetu bibaadi bya binyibinyi. Mafuku apeela, bufumu bwa bena Nazi bubaadi bupone, na Heinrich Himmler​—baadi amba’shi “pano pa nsenga natwe abakunkusha”​—basukile bwa kupasha muwa waye. Nsaa ibaadi asuuku, bafumankeene na mukwetu Lübke Temwe a Yehowa baadi mu lukano abaadi auku. Himmler bapushishe buufu, aye nkwipusha mukwetu  Lübke’shi: “Mulongi a Bible, nkinyi kikwete kukitshika binobino?” Mukwetu Lübke baadi mumupatuulwile’shi, ba Temwe ba Yehowa booso abaukanga’shi bufumu bwa bena Nazi abupono na’shi abapashiibwa. Himmler​—muntu baadi akula myanda ibungi pabitale ba Temwe ba Yehowa​—bakutshilwe kya kwakula. Mafuku apeela kunyima, Himmler baadi mwiyipee. Ndilongyesha kinyi dyatupete? Kulonga kwetu kwa Bible, mpa na matemuki aaye, nkulombeene kunyingisha lukumiino lwetu mwi Efile Mukulu na kwitukwasha bwa kushaala banyingye nsaa y’abetubingabinga.​—2 Mp. 1:19-21.

18. Muyile Yowano 6:67, 68, bwakinyi abitungu’shi twikale na ‘kyukilo kya binyibinyi na lushingulwilo lulombane’ bibaadi Mpoolo mufunde?

18 Abitungu’shi ooso a kwatudi aleshe kifulo​—kitundwilo kya bena Kidishitu ba binyibinyi. Anka abitungu twikale na ‘kiukilo kya binyibinyi na lushingulwilo lulombane.’ (Fid. 1:9) Su tatwi na kino kyukilo atwikala ‘atuwumbakashiibwa na kukakiibwa aku n’aku kwi lupapi looso lwa ndambukiisho mu madimi a bantu,’ mpa na bantu basumbule lukumiino. (Ef. 4:14) Nsaa ibaadi balongi bebungi ba mu siekele a kumpala bino bipungo byetu B.B. balekye kulonda Yesu, Mpyeele mutumiibwa baadi mushinkamiishe Yesu lukumiino lwaye pa kwakula’shi e na ‘bishima bya muuwa wa looso.’ (Badika Yowano 6:67, 68.) Sunga’shi Mpyeele t’abaadi mupushe byooso bibaadi Yesu mwakule, baadi mushaale na lulamato mwanda baadi mushinkamishe bya binyibinyi pabitale Kidishitu. N’oobe namu we mulombene kunyingisha lukumiino l’oobe mu malongyesha a Bible. Su bokitshi byabya, lukumiino l’oobe alwikala nka lunyingye sunga ofumanka na lukalakashi kinyi, na okwasha bangi bantu bwa badya kunyingisha namu lwabo.​—2 Yo. 1, 2.

LOONO 72 Tuwukisheyi bya binyibinyi bya bufumu

^ par. 5 Uno mwisambo awitukwasha bwa kushinkamisha’shi bya binyibinyi bi mwiyi dy’Efile Mukulu bi na muulo ngofu. Awitukwasha dingi bwa kunyisha kushinkamisha’shi nkumiino yetu ngya binyibinyi.

^ par. 10 Bwa’shi onangushene na bantu pabitale malongyesha a mu Bible, tala miisambo ayamba’shi: “Temwe umune atentekyesha na muntu,” ibaadi ayituku mu Kitenta kya Mulami kubanga mu 2010 na 2015. Mwi miisambo ayamba’shi: Jésus est-il Dieu ?,” “Quand le Royaume de Dieu a-t-il commencé à régner ?,” “Dieu punit-il les gens en enfer ?

^ par. 14 Bwa kwiuka akyakula ano matemuki, tala Kitenta kya Mulami kya 15/6/2012, esak. 7-11, 12-13, 14-18 mu Fwalanse, na kya mweshi wa 5/2020.

^ par. 60 BI MU BIFWATULO: Mu lulangwilo lwabo lwa mu kifuko, ba nambutwile bakwete kulonga na bana babo matemuki a mu Bible pabitale mpombo ikata.

^ par. 62 BI MU BIFWATULO: Mu mpombo ikata, kyakya kifuko kimune takikanya pabitale myanda ayikitshika.