Ajawule pa ndandanda

Ajawule pa ndandanda wa yindu

Ngani Jakulijiganya 28

Ana Akusakulupilila Kuti Ŵawupatile Usyesyene?

Ana Akusakulupilila Kuti Ŵawupatile Usyesyene?

“Mpitilisye kuyikulupilila yele yimwalijiganyisye nipo myiweni kuti yili yisyesyene.”2 TIM. 3:14.

NYIMBO NA. 56 Usyesyene Uŵeje Wawo

YACHITULIJIGANYE *

1. Ana maloŵe gakuti “usyesyene” gakusagopolela chichi?

KOMBOLEKA kuti ndaŵi jine pakwete paŵamwusisye mundu jwine yiwusyo yakuyichisyayi. “Ana ŵalijiganyisye chamtuli usyesyene?” “Ana ŵakulile m’liŵasa lya ŵa Mboni sya Yehofa?” “Ana aŵele ali mkutumichila Yehofa kwa ndaŵi jelewu chamtuli?” Sano ana maloŵe gakuti “usyesyene” gakusagopolela chichi? Maloŵega gakusagopolela yatukusakulupilila, yatukusatenda pakumlambila Mlungu, soni mwatukusatendela yindu paumi wetu. Ŵandu ŵakusamkulupilila Yehofa akusamanyilila kuti yajikusajiganya Baibulo yili yisyesyene. Nambosoni akusatenda yindu mwakamulana ni yajikusasala Baibulojo. Ligongo lya yeleyi, jemanjaji ŵangakulupilila yakusajiganya ŵa dini syaunami, mmalo mwakwe akusaŵa ŵakusangalala atamose kuti akutama m’chilambo chakusakalachi.—Yoh. 8:32.

2. Mwakamulana ni Yohane 13:34, 35, ana chindu chandanda chachikusamtendekasya mundu kulijiganya usyesyene chili chichi?

2 Ana chichi chachatendekasisye kuti atande kulijiganya usyesyene? Komboleka ŵatandite ligongo lya ndamo syambone sya ŵa Mboni. (1 Pet. 2:12) Mwinesoni ŵalijiganyisye ligongo lyakuti jemanjaji ŵanonyelaga. Ŵandu ŵajinji payiche kandanda kumisongano ja ŵa Mboni sya Yehofa ŵangakumbuchila chilichose chachatendekwe. Mmalo mwakwe akusagamba kumbuchila yaŵatite pakwanonyela abale ni alongo. Yeleyi yili yangasimonjesya ligongo Yesu jwasasile kuti ŵakumkuya ŵakwe chachimanyika ligongo lya kunonyelana. (Aŵalanje Yohane 13:34, 35.) Nambo kuti tukole chikulupi chakulimba tukusasosekwa kutenda yejinji.

3. Ana chichi champaka chitendekwe naga mundu akukola chikulupi pakwamba kulola yakusati pakunonyelana abale ni alongo?

3 Chikulupi chisyesyene chikusasaka yejinji mmalo mwagamba kulola yakusati pakunonyelana ŵakutumichila ŵa Mlungu. Ligongo chichi tukuŵecheta yeleyi? Tuwanichisye kuti m’bale kapena mlongo atesile chakulemwa chekulungwa, mwinesoni ali jwamkulungwa jwa mumpingo kapena mpayiniya. Nambi wuli naga m’bale kapena mlongo ŵatumbilikasisye wawojo? Kapena pana mundu jwine jwaŵapandwiche jwakusaŵecheta kuti yatukusalijiganya yili yaunami. Naga yeleyi yili yitendekwe, ana mpaka aleche kumtumichila Yehofa? Yatukulijiganya pelepa yili yakuti, naga akumkulupilila Mlungu pakujigalila mwakutendela ŵane yindu, nikuti nganaŵa akwete chikulupi chakulimba. Tukusosekwa kumkulupilila Mlungu ligongo lyakuŵa paunasi wambone ni jwalakwe. Kuti tukole chikulupi chakulimba, ngatukusosekwa kwamba kulijiganya yindu yangasawusyape, mmalo mwakwe tulijiganyejesoni yindu yayikusawoneka kuti yili yakusawusya mnope. Yeleyi yichitukamuchisya kuti tukulupilileje kuti Baibulo jikwete usyesyene wakwamba Yehofa.—Alo. 12:2.

4. Mwakamulana ni Mateyu 13:3-6, 20, 21, ana ŵane akusatenda wuli pasimene ni yakusawusya?

4 Yesu jwasasile kuti ŵane chachilijiganya usyesyene mwakusangalala, nambo chikulupi chawo chichinandipa pachachisimana ni yakusawusya. (Aŵalanje Mateyu 13:3-6, 20, 21.) Komboleka kuti pandanda jemanjaji nganamanyililaga kuti ŵakumkuya ŵa Yesu akusasimanasoni ni yakusawusya. (Mat. 16:24) Mwinesoni jemanjaji akusaganisyaga kuti nganaŵa asimene ni yakusawusya ligongo lyakuti ali ŵa Mboni sya Yehofa. Nambo yisyene yakwe yili yakuti m’chilambo chakusakalachi nganiyiŵa yikomboleche kutama ngasimana ni yakusawusya. Yindu paumi wetu mpaka yichenje ndaŵi jilijose ni kusoŵaga mtendele.—Sal. 6:6; Jwak. 9:11.

5. Ana chichi chachikusatendekasya abale ni alongo ŵajinji kulupilila kuti ŵapatile usyesyene?

5 Abale ni alongo ŵajinji ŵangakayichilaga ata panandi kuti ŵapatile usyesyene. Tukuŵecheta yeleyi ligongo lyakuti chikulupi cha jemanjaji changatenganyikaga atamose mundu jwine ali atesile chakulemwa kapena naga jwine ŵaleŵele. (Sal. 119:165) Jemanjaji pasimene yakusawusya, chikulupi chawo chikusalimba mnope, mmalo mwakunandipa. (Yak. 1:2-4) Ana akusosekwa kutenda wuli kuti akole chikulupi chakulimba?

KUKOLA “LUNDA LWAKUMMANYILILA MLUNGU”

6. Ana ni chichi chachakamuchisye Aklistu ŵa m’yaka 100 yandanda kuti akole chikulupi?

6 Aklistu ŵa mu yaka 100 yandanda ŵalimbisye chikulupi chawo mwakulijiganya Malemba soni yaŵajiganyaga Yesu, yayaliji ‘usyesyene wa ngani syambone.’ (Aga. 2:5) Usyesyene welewu uli yindu yosope yatukusakulupilila Aklistuwe, kupwatikapo kulupilila mbopesi jakutuwombola jaŵapeleche Yesu soni kwimuka kwakwe kuŵawe. Ndumetume Paulo jwakulupililaga kuti yeleyi yili yisyesyene. Ligongo chichi? Jwalakwe jwakamulichisyaga masengo malemba pakusaka kusimichisya kuti Yesu ŵasosekwe “kulaga nipo soni kwimuka kuŵawe.” (Mase. 17:2, 3) Ŵakulijiganya ŵa Yesu ŵa m’yaka 100 yandanda ŵakulupililaga yijiganyo yeleyi soni ŵadalilaga msimu weswela kuti wakamuchisyeje kupikanichisya Maloŵe ga Mlungu. Jemanjaji ŵakolaga ndaŵi jakulola Maloŵe ga Mlungu kuti asimichisye naga yagakusasala yili yisyesyene. (Mase. 17:11, 12; Aheb. 5:14) Soni nganakola chikulupi pakujigalila mwaŵatendelaga yindu ŵane kapena kutumichila Yehofa ligongo lya gamba kuyiwona kuti yili yakusangalasya. Mmalo mwakwe chikulupi chawo chatyochele pa “lunda lwakummanyilila Mlungu.”—Akolo. 1:9, 10.

7. Ana kulupilila yindu yatwalijiganyisye m’Baibulo mpaka kutukamuchisye chamtuli?

7 Usyesyene wa m’Baibulo wangachengaga. (Sal. 119:160) Mwachisyasyo, usyesyene wangachengaga naga mundu jwine atuleŵele kapena atesile chakulemwa chekulungwa. Ngawukusachengasoni atamose patusimene ni yakusawusya. Myoyo tukusosekwa kumanyilila chenene yajikusajiganya Baibulo soni kuŵa ŵakusimichisya kuti yili yisyesyene. Chikulupi chetu chakutyochela pa yindu yatulijiganyisye m’Baibulo mpaka chitukamuchisye patusimene ni yakusawusya, mpela mwakusatendela nangula pakulikamuchisya liboti kuti likajigalidwa ni mesi pachikutenda chimbungo. Ana chichi champaka chitukamuchisye kuti tupitilisyejepe kulupilila kuti twapatile usyesyene?

‘AYIKULUPILILEJE YAŴALIJIGANYISYE’

8. Mwakamulana ni 2 Timoteo 3:14, 15, ana chichi chachamkamuchisye Timoteo kukulupilila kuti jwapatile usyesyene?

8 Timoteo jwakulupililaga ni mtima wosope kuti jwapatile usyesyene. Ana jwalakwe jwamanyilile yeleyi chamtuli? (Aŵalanje 2 Timoteo 3:14, 15.) Jwalakwe ŵalijiganyisye kandanda “Malemba ga Mlungu” kutyochela kwa mamagwe soni angangagwe. Nambope mwangakayichila jwalakwe jwakolaga ndaŵi jakulijiganya jika malembaga. Yeleyi yamkamuchisye kuti ‘akulupilileje yaŵalijiganyisye’ yayaliji yisyesyene. Mkupita kwandaŵi, Timoteo pampepe ni mamagwe soni angangagwe ŵaŵele Aklistu. Mwangakayichila, ligongo lyakuti ŵakumkuya ŵa Klistu ŵanonyelaga ŵandu yamkamuchisye Timoteo kuti atande kumtumichila Mlungu soni kuŵa jwakusachilila kwakamuchisya abale ni alongo mwausimu. (Afil. 2:19, 20) Nambope, chikulupi chakwe chalimbile mnope ligongo lyakulijiganya Maloŵe ga Mlungu gagamkamuchisye kuti aŵe paunasi wambone ni Yehofa. Myoyo, wawojosoni apateje ndaŵi jakuganichisya yindu yaŵalijiganyisye m’Baibulo yakwamba Yehofa.

9. Ana ni yindu yitatu yapi yakusosekwa kuyipikanichisya soni kuyikulupilila?

9 Mpaka asosekwe kutanda kaje kulijiganya yindu yitatu yakusosekwa mnope ayi. Chandanda, akusosekwa kulupilila kuti Yehofa Mlungu ni juŵapanganyisye yindu yosope. (Eks. 3:14, 15; Aheb. 3:4; Chiw. 4:11) Chaŵili, akusosekwa kupata magongo gagakusigatendekasya kulupilila kuti Baibulo jili maloŵe ga Mlungu gakwawula kwa ŵandu. (2 Tim. 3:16, 17) Soni chatatu, akusosekwa kusimichisya kuti Yehofa akwete gulu ja ŵandu ŵakusamlambilaga jwalakwe mwakulongoleledwa ni Klistu. Mwamti gulu jeleji jili ŵa Mboni sya Yehofa. (Yes. 43:10-12; Yoh. 14:6; Mase. 15:14) Yindu yosope yatusasileyi, ngayikugopolela kuti akusosekwa kwinjisya mumtwe Baibulo josope. Chakulinga chawo chiŵeje kukamulichisya masengo “lunda lwawo lwakuganisya” kuti alimbisye chikulupi chawo chakuti ŵapatile usyesyene.—Alo. 12:1, NWT.

AŴEJE ŴAKOSEKA KWAKAMUCHISYA ŴANE

10. Ana tukusosekwa kutenda chichi kupwatika pa kumanyilila usyesyene?

10 Ana panyuma pakuti asimichisye kuti yindu yitatu yatuyisasile yila yili yisyesyene, akusosekwa kutenda chichi? Apateje malemba gampaka agakamulichisye masengo pakwakamuchisya ŵane kuti nombe nawo ayikulupililejesoni yeleyo. Ligongo lyakuti tuli ŵakumkuya ŵa Yesu, tukwete udindo wakwasalila ŵane yindu yatwalijiganyisye. * (1 Tim. 4:16) Kupwatika pelepa, patukwakamuchisya ŵane kumanyilila usyesyene wa m’Baibulo, yikusatukamuchisya m’wejisoni kuti tuyikulupilileje mnope yatukwiganyayo.

11. Ana Paulo jwapeleche chisyasyo chamtuli pangani jakwajiganya ŵane?

11 Ndumetume Paulo paŵajiganyaga ŵandu, “ŵasakaga kuti amkulupilile Yesu, pakwasalila Malamusi ga Mose nambosoni ya m’mabuku ga ŵakulochesya.” (Mase. 28:23) Ana mpaka tujigalile chamtuli chisyasyo cha Paulo patukwajiganya ŵane usyesyene? Mmalo mwakwamba kwasalila ŵandu yajikusasala Baibulo, tukusosekwa kwakamuchisya kuti akamulichisyeje masengo yalijiganyisyeyo kuti aŵe paunasi wambone ni Yehofa. Ngani jikaŵaga gamba kwakopa kuti alijiganye usyesyene pakujigalila yakuyiwona kwa m’weji. Mmalo mwakwe jemanjajo akusosekwa kwitichisya achimsyene kuti yakulijiganyayo yili usyesyene wakutyochela kwa Mlungu.

Achinangolo akusosekwa kwajiganya ŵanache yindu “yakusokoka mnope ya Mlungu” (Alole ndime 12-13) *

12-13. Ana achinangolo mpaka ŵakamuchisye chamtuli ŵanache ŵawo kuti apitilisye kumtumichila Yehofa?

12 Achinangolo ŵa Chiklistu akusasaka kuti ŵanache ŵawo apitilisye kumtumichila Yehofa. Ndaŵi sine mpaka aganisyeje kuti, naga ŵanacheŵa akukola achimjawo ŵambone mumpingo nikuti chakole chikulupi chakulimba. Nambope, naga akusaka kuti ŵanache ŵawo akulupilileje kuti ŵapatile usyesyene, akusosekwa kutenda yejinji kupunda kwamba kola achimjawo ŵambone. Jemanjajo akusosekwa kuŵa paunasi wambone ni Mlungu soni kuyikulupilila mnope yajikusajiganya Baibulo.

13 Kuti achinangolo akombole kwajiganya chenene ŵanache ŵawo yakwamba Mlungu, akusosekwa kuŵa yisyasyo yambone pangani jakulijiganya Baibulo. Akusosekwasoni kupata ndaŵi jakuganichisya mnope yalijiganyisyeyo. Naga akutenda yeleyi, yichiŵa yangasawusya kuti nombe ŵanache alijiganyeje Baibulo. Achinangolo akusosekwa kwajiganya ŵanache ŵawo kamulichisya masengo yindu yine yakamuchisya pakulijiganya, mpela mwakusatendela pakwajiganya ŵandu ŵane Baibulo. Pakutenda yeleyi, chachakamuchisya ŵanache ŵawo kuti amyamichileje Yehofa soni kapolo “jwakulupichika ni jwalunda” jwakusapeleka chakulya chausimu. (Mat. 24:45-47) Achinangolo ngakusosekwa kwambaga kwajiganya ŵanache ŵawo yindu ya m’Baibulo yayili yangasawusya. Mmalo mwakwe, akusosekwa kwakamuchisya kuti akole chikulupi chakulimba mwakwajiganya yindu “yakusokoka mnope ya Mlungu” mwakamulana ni msingu wawo.—1 Akoli. 2:10.

ALIJIGANYEJE YAKULOCHESYA YA M’BAIBULO

14. Ligongo chichi tukusosekwa kulijiganya yakulochesya ya m’Baibulo? (Alole libokosi lyakuti “ Ana Mpaka Alondesye Ngopolelo ja Yakulochesyayi?”)

14 Yakulochesya ya m’Baibulo yili yakusosekwa mnope ligongo yikusatukamuchisya kuti tumkulupilileje mnope Yehofa. Ana ni yakulochesya yapi ya m’Baibulo yayakamuchisye kuti akole chikulupi chakulimba? Mwine mpaka asale yakulochesya yayikusasala ya “masiku gambesi.” (2 Tim. 3:1-5; Mat. 24:3, 7) Ana ni yakulochesya yapi yayakwanilichikwe kala yampaka yilimbisye chikulupi chawo? Mwachisyasyo, ana mpaka alondesye yakulochesya ya m’buku ja Daniele chaputala 2 soni chaputala 11? Ana yakulochesyayi yakwanilichikwe chamtuli munyumamu soni yikukwanilichikwa chamtuli masiku agano? * Naga akusalijiganya yakulochesya ya m’Baibulo ni kuti chikulupi chawo chichiŵa chakulimba mnope. Aganichisye ya abale ni alongo ŵaŵalagasidwe mnope ku Germany pandaŵi ja ngondo jaŵili ja pachilambo chosope. Atamose kuti abale ni alongoŵa nganapikanichisyaga ngopolelo ja yakulochesya yakusala ya masiku gambesi, nambope jemanjaji ŵagakulupililaga mnope maloŵe ga Mlungu.

Kulijiganya yakulochesya ya m’Baibulo mpaka kutukamuchisye kuŵa ŵakulupichika patusimene ni yakusawusya (Alole ndime 15-17) *

15-17. Ana kulijiganya Baibulo kwakamuchisye chamtuli abale ni alongo ŵaŵalagasidwaga mundaŵi ja chipani cha Nazi?

15 Pachalamulilaga chipani cha Nazi ku Germany, abale ni alongo ŵajinji ŵawugalilidwe m’ndende. Jwaŵalongolelaga chipani cha Nazi lina lyakwe Hitler soni nduna jakwe lina lyakwe Heinrich Himmler, ŵaŵengaga mnope ŵa Mboni sya Yehofa. Mlongo jwine jwasasile yaŵaŵechete Himmler paŵapite kumalo gaŵalagachisyaga ŵandu. Himmler jwatite, “Yehofa jwenujo akusalamulilaga kwinani, nambo m’we ni ŵatukulamulila pachilambo chapasi chino. Chitulole ŵachalimbe pasikati pa jemanja ŵa Mboni ni m’we.” Ana chichi chachakamuchisye ŵandu ŵa Yehofa kuti apitilisyepe kuŵa ŵakulupichika?

16 Ŵakulijiganya Baibuloŵa ŵamanyililaga kuti Uchimwene wa Mlungu waliji uli utandite kulamulila mu 1914. Mwamti paŵalagasidwaga nganasimongaga. Jemanjaji ŵakulupililaga kuti pangali ulamusi wa ŵandu wampaka ulepelekasye chakulinga cha Mlungu. Hitler nganakombola kumasya kulambila kusyesyene, soni kutamilikasya boma jamachili jakulandana ni Uchimwene wa Mlungu. Abale ni alongoŵa ŵakulupililaga kuti atamose pali pakaŵile wuli, ulamusi wa Hitler uchimala.

17 Yaŵakulupililaga abale ni alongoŵa nganiyijawula mmesi. Ligongo chichi tukuŵecheta yeleyi? Mkanipapite ndaŵi, chipani cha Nazi chagwile, soni Heinrich Himmler juŵaŵechete yakulapwa jula kuti “m’we ni ŵatukulamulila pa chilambo chapasi chino” jwatisile yindu yili yisawisye. Pajwatilaga jwasimene ni M’bale Lübke jwaŵataŵidwe pandaŵi jine. Kaneko Himmler jwamwusisye M’bale Lübke kuti, “Mmwe ŵamkusalijiganya Baibulo, ana pelepa tujileje chikutendekwa chichi?” M’bale Lübke ŵamjanjile Himmler kuti ŵa Mboni sya Yehofa ŵayimanyi kala kuti chipani cha Nazi chichimala machili, soni kuti ŵa Mboniwo chachigopoledwa. Atamose kuti Himmler jwaŵechetelaga yachipongwe ŵa Mboni sya Yehofa, nambo pandaŵiji jwasoŵile yakuŵecheta. Mwamti kaneko jwaliwuleje. Ana tukulijiganya chichi pelepa? Naga tukulijiganya yakulochesya ya m’Baibulo, yichitukamuchisya kuti tumkulupilileje mnope Mlungu soni tuchikola chikulupi chakulimba patusimene ni yakusawusya.—2 Pet. 1:19-21.

18. Mwakamulana ni Yohane 6:67, 68, ligongo chichi tukusosekwa kumanyilila yisyesyene?

18 Tukusosekwa kunonyelanaga pakusaka kusimichisya kuti tuli Aklistu ŵasyesyene. Nambo kupwatika pelepa tukusosekwasoni ‘kumanyilila yayili yakuwona.’ (Afil. 1:9) Naga ngatukutenda yeleyi, mpaka tutande “kutenganyika ni matumbela soni kwambaga kujigalwa ni mbungo jilijose ja yakwiganya ya ŵandu ŵaunami.” Ŵandu ŵeleŵa akupwatikasoni ŵakupanduka. (Aef. 4:14) Pandaŵi jele ŵakulijiganya ŵajinji ŵalesile kumkuya Yesu, Ndumetume Petulo jwasasile mwajwapikanilaga mumtima kuti Yesu akwete “maloŵe gakupeleka umi wangamala.” (Aŵalanje Yohane 6:67, 68.) Atamose kuti pandaŵijo Petulo nganapikanichisyaga yosope yaŵaŵechetaga Yesu, nambope jwalakwe jwapitilisye kuŵa jwakulupichika ligongo jwamanyililaga yisyesyene yakwamba Yesu. M’wejisoni mpaka tulimbisye chikulupi chetu pa yindu yajikusajiganya Baibulo. Naga tukutenda yeleyi, chikulupi chetu chichiŵa chakulimba patusimene ni yakusawusya, soni tuchakamuchisya ŵane kulimbisya chikulupi chawo.—2 Yoh. 1, 2.

NYIMBO NA. 72 Kuwumanyikasya Usyesyene wa Uchimwene

^ ndime 5 Nganiji chijitukamuchisye kuwuwona usyesyene kuti wuli wakusosekwa mnope. Chitulolesoni matala gampaka gatukamuchisye kulimbisya chikulupi chetu chakuti twapatile usyesyene.

^ ndime 10 Kuti amanyilile yejinji pakwamba yampaka atende pakumkamuchisya mundu jwine kumanyilila usyesyene wakusosekwa mnope wa m’Baibulo alole ngani sya Chichewa syakuti “Kucheza ndi Munthu Wina” syasyakopweche mu Sanja ja Mlonda kutandila mu 2010 mpaka 2015. Nganisi syakwete mitwe mpela jakuti, “Kodi Yesu ndi Mulungu?,” “Kodi Ufumu wa Mulungu Unayamba Liti Kulamulira?,” soni wakuti “Kodi Mulungu Amalanga Anthu Kumoto?

^ ndime 14 Kuti amanyilile ngopolelo ja yakulochesyayi, alole Sanja ja Mlonda ja Juni 15, 2012 ja Chichewa nambosoni ja Meyi 2020.

^ ndime 60 KULONDESYA YIWULILI: Achinangolo akulijiganya ni ŵanache ŵawo yakulochesya yakwamba yisawusyo yekulungwa.

^ ndime 62 KULONDESYA YIWULILI: Pandaŵi ja yisawusyo yekulungwa liŵasali ngalikusimonga ni yindu yayikutendekwa.