1. Kii ñôma Paul a bi sôô bé?

ÑÔMA Paul a bi sôô bé le ngim mangéda, a bé nôgda le a mbomb. A bi kal le nyuu yé i bé “ôbi,” le a bé jo sañ inyu boñ mam ma téé sép, ni ki le i bé i pam ngim mangéda le Yéhôva a timbhe bé masoohe mé kiki a bé bem. (2 Korintô 4:16; 12:7-9; Rôma 7:21-23) Paul a bi kal ki le baoo bé ba bé kal le a mbomb. * Ndi bibuk bibe bi, to bibomb gwé, bi bi tinde bé nye i hoñol le a ta bé nseñ.​—2 Korintô 10:10-12, 17, 18.

2. Inoñnaga ni 2 Korintô 12:9, 10, bimbe biniigana Paul a bi ôt mu mam a bi boma?

² I mam Paul a bi boma ma bi hôla nye i nok le mut a nla bana ngui to i ngéda a nôgda wee a mbomb. (Añ 2 Korintô 12:9, 10.) Yéhôva a bi kal Paul le: “Ikété bomb yoñ nyen ngui yem i nene i nya i yôni,” hala wee Yéhôva a bé lama ti nye ngui i i bé héñél nye. Di bôk ndugi di tehe inyuki di nlama bé yodop i ngéda bôt ba nsol bés.

3. Inyuki di nlama kon maséé ikété bisol?

³ Mut to wada a ta bé maséé i ngéda ba nsol nye. Ndi, ibale di nlôôha yodop inyule baoo bés ba nsol bés, di ga nimis makénd. (Bingéngén 24:10) Kii di  nlama ni boñ i ngéda baoo ba nsol bés? Kiki ñôma Paul, di nlama “kon maséé . . . ikété bisol.” (2 Korintô 12:10) Inyuki? Inyule i ngéda ba nsol bés, ba kolbaga bés, hala a ñunda le di yé toi banigil ba Yésu. (1 Pétrô 4:14) Yésu a kal le banigil bé ba bé lama kôs ndééñga. (Yôhanes 15:18-20) Bibañga gwé bi, bi bi yon i hiai hi bisu. Ha ngéda i, i bôt ba bé noñ bilem bi Lôk Grikia ba bé tehe bikristen kiki bôt ba nyi bé kaat ni bôt ba mbomb. Yak ikété Lôk Yuda, ba bé tehe bikristen kiki Pétrô ni Yôhanes, hala wee “bôt ba bi ke bé i bisuklu, ba bak ki gwañga bi bôt.” (Minson mi baôma 4:13) I bé nene wengoñle bikristen bi bé bomb; ba bé yoñ bé ngaba i mam ma m’bô, to i gwét, ba bééna bé ntôñ gwét u u bé le u sôñ bo. Bôt bap ba libôk ba bé yan ki bo.

4. Kii bikristen bi hiai hi bisu bi bé boñ i ngéda ba bé kolba bo?

⁴ Baa bikristen bi hiai hi bisu bi bi nwas le ngolba i baoo bap i tômbôs bo? To jam. Kiki hihéga, Pétrô bo Yôhanes, ba bé maséé i kôs ndééñga inyule ba bé banigil ba Yésu, ba niigaga bôt mam inyu yé. (Minson mi baôma 4:18-21; 5:27-29, 40-42) Jam jo ki jo li bé lama bé wéha banigil ba Yésu nyuu. To hala kii ba bé yan bo, ni suhulnyuu, ba bi hôla bôt ngandak. Kiki hihéga, bipes bi Bibel ba bi tila ni njel mbuu Djob bi ngi hôlga didun di bôt i len ini, bi tinak bo botñem. I Ane ba bi pôdôl, i ñénél i ngii i len ini, i ga ane ki bôt ba binam ndék ngéda. (Matéô 24:14) Ndi ane ikeñi i Lôk Rôma i i bé i ntééñga bikristen i bi kwo nano a yé ngandak nwii. Ki le, bikristen bi, bi ñane i ngii len. Ndi bakolba bo ba bi wo; to ibale ba nlo i bitugne, ba ga ôt nseñ mu Ane i bikristen ba bi kolba bi bé añal.​—Masoola 5:10.

5. Inoñnaga ni Yôhanes 15:19, inyuki ba nyan bagwélél ba Yéhôva?

⁵ I len ini, bôt ba nyan bagwélél ba Yéhôva, ba kalak le di yé bijôñ bi bôt, ni le di mbomb. Inyuki? Inyule di nigle bé maboñok map. Di noode unda suhulnyuu, di nôglak Djob. Ndi nkoñ ’isi u mbégés bôt ba ngôk, bôt ba lipamal ni bôt ba nkolba baane. Jam lipe li yé le, di nyoñ bé ngaba i mam ma m’bô to i gwét. Di niñ bé inoñnaga ni matiñ ma nkon ’isi, jon bôt ba nyan bés.​—Añ Yôhanes 15:19; Rôma 12:2.

6. Umbe nson nkeñi Yéhôva a nyônôs ni njel bagwélél bé?

⁶ To hala kii nkoñ ’isi u nyan bés, Yéhôva a ngwélél bés inyu boñ mam ma hélha. A yé gwélél bés inyu añal miñañ minlam kiki mi bé ngi añlana. I len ini, bagwélél ba Yéhôva ba nkobol , ba pémhak mimbamble iloo mintôñ nwominsôna hana ’isi mi mi mpémés bakégikel. Ba ngwélél ki Bibel inyu hôla didun di bôt i lémés biniñ gwap. Yéhôva nyen a kôli ni bibégés inyu i bôlô ini yosôna, inyule a ngwélél bôt ba nene wee ba mbomb inyu boñ mam ma mbuma ñañ. Ndi kii di nla kal inyu hiki wada wés? Baa Yéhôva a yé le a ti hiki wada wés ngui? Kii di nlama boñ inyu kôs mahôla mé? Di béñge mam maa di nla nigil mu i ndémbél ñôma Paul.

7. Jam li bisu ndémbél i ñôma Paul i niiga bés li yé le kii?

⁷ Jam li bisu ndémbél i ñôma Paul i niiga bés li yé le: Di nlama bé bôdôl ngui yés to ngap yés ñem i ngéda di nsélél Yéhôva. Paul a bé le a ba ngôk, a bôdôl ki nyemede ñem inyule ngandak bôt i bé ti nye lipém. A bi néñél i Tarsô, nyañ tison i Rôma. I tison i, i bé ke ngan, i ban-ga bisuklu bikeñi. Paul a bé yi kaat, ñane Lôk Yuda nunkeñi le Gamaliel nu ba bé lôôha ti lipém, nyen a bi niiga nye. (Minson mi baôma 5:34; 22:3) Ni ki le, Paul a bé bañga mut i base i Lôk Yuda. Nyemede a kal le: “Me bé boñ ngandak mahol ikété base Lôk Yuda iloo bisega gwem mukété litén jem.” (Galatia 1:13, 14; Minson mi baôma 26:4) Ndi Paul a bi bôdôl bé nyemede ñem.

8. Inoñnaga ni kaat Filipi 3:8 ni buk isi lipep, lelaa Paul a bé tehe gwom a bi yék i nkoñ ’isi, inyuki a bé kon ‘maséé ikété bibomb’?

⁸ Paul a bé maséé i tjôô i mam ma bé boñ le ba ti nye lipém i nkoñ ’isi. A bi tehe yak i gwom bilam a bééna i nkoñ ’isi kiki “likund.” (Añ Filipi 3:8 ni buk isi lipep.) A bi boñ bisesema inyu yila nnigil Kristô. Bôt ba litén jé ba bi kahal oo nye. (Minson mi baôma 23:12-14) Lôk Rôma i i bé loñ yada ni nye, i bi bép nye, i ha ki nye mok. (Minson mi baôma 16:19-24, 37) U héya hala, kiki a bé kwéha mut, Paul a bé lama jo sañ i ngui inyu boñ loñge. (Rôma 7:21-25) Ndi iloole a nwas le baoo bé tole bibomb gwé bi tômbôs nye, a bi kon ‘maséé ikété bibomb.’ Inyuki? Inyule i ngéda a bé nôgda le a mbomb, ha nyen a bé tehe ngui i Djob mu niñ yé.​—2 Korintô 4:7; 12:10.

9. Kii di nlama boñ ibale di nôgda wee di gwé bé ngui, to yi, to lingwañ?

⁹ Ibale di nsômbôl le Yéhôva a ti bés ngui, di nlama bé hoñol le ngui yés, yi yés, binéñél gwés, tole lingwañ gwon bi ñunda le di yé nseñ. I gwom bini  bé gwon bi mboñ le Yéhôva a ngwélél bés. I pot mbale, libim li bagwélél ba Yéhôva li ta bé “bôt ba pék i pes minsôn, to ngandak mimpémba mi bôt, to ngandak bañga bôt.” Ndi Yéhôva a ngwélél “bijôñ bi mam bi nkoñ ’isi.” (1 Korintô 1:26, 27) Jon, to ibale di gwé bé ngui, to yi, to lingwañ, di nla gwélél Yéhôva. Hala a nla yak ti bés pôla i tehe ngui i Yéhôva i niñ yés. Kiki hihéga, ibale u nkon woñi i sôñ maliga i bisu bi bakolba, bat Yéhôva le a ti we ñem ngui. (Éfésô 6:19, 20) Ibale u gwé ngwa kon, bat Yéhôva ngui i boñ kii yosôna u nla i nson wé. Hiki ngéda u nôgda le Yéhôva a nhôla we, hémle yoñ i nkônde let, u nkônde ki bana ngui.

10. Inyuki di nlama nigil ndémbél i bagwélél ba Djob ba kôba, kiki i bet ba nsima i kaat Lôk Héber 11:32-34?

¹⁰ Paul a bé nigil Bitilna bañga liniglak. Mu yigil yé, ndémbél i bagwélél ba Djob ba kôba i bi niiga nye ngandak mam. I ngéda a bé tilna bikristen bi Lôk Héber, a bi kal bo le ba hoñol ndémbél i ngandak bagwélél ba Yéhôva i kôba. (Añ Lôk Héber 11:32-34.) Di béñge ndémbél i wada wap le Kiñe David. A bi boma ngolba i baoo bé, yak i bôt ba ba bé mawanda mé i bisu bi ngéda. Mu kii di nwan ndémbel i David, di ga tehe kii i bi lama lédés Paul i ngéda a bi ôt pék mu i ndémbél i, ni lelaa di nla nigle nye.

11. Inyuki i bé nene wee David a mbomb? (Béñge titii i lipep li bisu.)

¹¹ Gôliat a bé loo David kiki njok i nloo hiséé. I ngéda a tehe David, “a yan nye.” I pot mbale, Gôliat a bé mpémba iloo David, a bééna bijôl bi gwét iloo nye, a bé yi ki gwét iloo nye. David nye a bé mañge, a bé yi bé gwét, i bé nene wee a bééna bé bijôl bi gwét. Ndi bomb i David i bi yila ngui yé. A bi bat Yéhôva ngui, a bum Gôliat.​—1 Samuel 17:41-45, 50.

12. Imbe ndutu ipe David a bi boma?

¹² David a bi boma ndutu ipe i i bé le i tinde nye i hoñol le a mbomb. A bi gwélél Saulô nu Yéhôva a bi téé kiñe Israel. Kiñe Saulô a bé ti ndugi David lipém. Ndi i mbus ngéda, ngôk u bi tinde nye i kil David njôñ. A bi tééñga David, a bé sômbôl yak nol nye.​—1 Samuel 18:6-9, 29; 19:9-11.

13. Kii David a bi boñ i ngéda Kiñe Saulô a bé tééñga nye?

¹³ To hala kiki Kiñe Saulô a bi lôôha tééñga David, David a bi ke ni bisu i ti nye lipém inyule Yéhôva nyen a bi téé nye kiñe. (1 Samuel 24:6) A bi ôm bé Yéhôva nsohi inyu mam Saulô a bi boñ nye. Ndi a bi soohe Yéhôva le a ti nye ngui inyu hônba mandutu a bé boma.​—Tjémbi 18:1, 2.

14. Mambe mandutu ñôma Paul a bi boma, ma ma bé pôna ma David?

¹⁴ Ñôma Paul a boma nlélém ndutu David a bi boma. Baoo ba Paul, ba bé loo nye ngandak malôô. Ngandak baéga base ba ngéda yé, ba bôt ba bé ti lipém, ba bé oo nye. Ba bé ba bép nye, ba ha ki nye mok. Ndik kiki David, i bôt ba bé lama ba mawanda ma Paul, bon ba bi boñ nye béba. (2 Korintô 12:11; Filipi 3:18) Ndi Paul a bi yémbél ba bobasôna ba bi kolba nye. Lelaa? A bi ke ni bisu i téé likalô  tolakii ba bé kolba nye. A bi tjôô bé lôk kéé yé i bôda ni i bôlôm to i ngéda ba bé boñ nye béba. Jam li nlôôha nseñ li yé le, a bi téñbe ni Djob letee ni i nyemb. (2 Timôtéô 4:8) A bi pam i boñ i mam ma momasôna, ha inyu bé le a bééna ngui i minsôn, ndi inyule a bé bôdôl Yéhôva ñem.

15. Maselna ni David, kii di nlama boñ, lelaa di nla pam i boñ hala?

¹⁵ Baa solôñ yoñ i suklu tole i bôlô, tole bôt boñ ba lihaa ba ba ta bé Mbôgi Yéhôva, ba mbéna sol we, ba tééñgaga we? Baa mankéé a ma boñ we béba? Ibale hala, hoñol ndémbél i David bo Paul. U nla ke ni bisu “i yémbél béba ni njel loñge.” (Rôma 12:21) Bés di ñôm bé bôt dibaña i ño kiki David, ndi di nyémbél béba ni njel loñge i ngéda di njubus Bañga i Djob ikété miñem mi bôt. U nla pam i boñ hala i ngéda u ngwélél Bibel inyu timbhe mambadga bôt ba mbat we, ngéda u ñunda i bôt ba ntééñga we loñgeñem u tinak bo lipém, ni i ngéda u bôñôl bôt bobasôna loñge yak baoo boñ.​—Matéô 5:44; 1 Pétrô 3:15-17.

16-17. Kii ñôma Paul a bi hôya bé?

¹⁶ Ilole ñôma Paul a nyila nnigil Kristô, a bé mañge wanda nu a bé ti bé bôt lipém, a bi tééñga yak banigil ba Yésu. (Minson mi baôma 7:58; 1 Timôtéô 1:13) Yésu nyemede a bi sék Paul njel i ke ni bisu i tééñga bikristen, ba bé sébél nye ha ngéda i le Saulô. Yésu a bi pôdôs Paul a bak i ngii, a kwés nye ndim. Inyu kôs mahôla, Paul a bi ba nyégsaga i bat i bôt a bi bôk a tééñga, mahôla. Ni suhulnyuu, a bi neebe mahôla ma nnigil wada le Anania nu a bi yibil nye mis.​—Minson mi baôma 9:3-9, 17, 18.

¹⁷ Tolakii Paul a bi kahal yiba ngandak ikété likoda i mbus ngéda, a bi hôya bé i jam Yésu a bi niiga nye  i njel Damaskô. Paul a bi tééda suhulnyuu yé, a bé ki bebee i neebe mahôla ma lôk kéé i bôda ni i bôlôm. A bi kal le, ba bé “mahôla ma ma nlédhana” inyu yé.​—Kôlôsé 4:10, 11, buk isi lipep.

18. Kii i nla boñ le i ba nledek jam i neebe mahôla ngim mangéda?

¹⁸ Kii ndémbél i Paul i niiga bés? I ngéda di bi bôdôl lo makoda, bebek di bé bebee i neebe mahôla ma lôk kéé inyule di bé boñge batitigi i pes mbuu, di yik le di ngi gwé ngandak mam i nigil. (1 Korintô 3:1, 2) Ndi mam ma yé lelaa i len ini? Ibale nano a yé ngandak nwii le di ngwélél Yéhôva, ni le di ma boma ngandak mam mu ntôñ, i nla ba nledek i neebe mahôla, téntén ibale ma nlôl ni mut nu a ntip jôp maliga. Ndi di hôya bañ le, Yéhôva a ngwélél lôk kéé i bôda ni i bôlôm inyu lédés bés. (Rôma 1:11, 12) Di nlama neebe i jam li ibale di gwé ngôñ le Yéhôva a ti bés ngui.

19. Kii i bi hôla Paul?

¹⁹ Paul a bi boñ bihélha bi mam i ngéda a bi yila kristen. Kii i bi hôla nye? A bé yi le inyu pam i boñ i mam ma, a gwé bé ngôñ ni ngui minsôn, to ni lingwañ, to i ke i suklu ikeñi, ndi a nlama ba suhulnyuu, a bôdôl ki Yéhôva ñem. Bés bobasôna di nlama kôna Paul mu kii (1) di mbôdôl Yéhôva ñem, (2) di ñôt biniigana mu ndémbél i bagwélél ba Djob ba kôba, ni (3) di neebe mahôla ma bilôk bikéé. Ha ngéda i, to di mbomb lelaa, Yéhôva a ga ti bés ngui!