1. Finshi Paulo alandile ukwabula ukupita na mu mbali?

UMUTUMWA Paulo alilandile ukwabula no kupita mu mbali ukuti inshita shimo aleba uwanaka. Alilandile ukutila umubili wakwe ‘waleya ulepwa,’ alelwisha na maka pa kuti alecita icalungama, kabili inshita shimo ifyo Yehova aleasuka amapepo yakwe fyalepusana ne fyo ale-enekela. (2 Kor. 4:16; 12:7-9; Rom. 7:21-23) Paulo alishibe no kuti abalwani bakwe balemumona ukuti ali uwanaka. * Lelo talekele ifyabipa ifyo abantu balelanda pali ena nelyo ifyo alelufyanya fyalenga alamona kwati tacindeme.—2 Kor. 10:10-12, 17, 18.

2. Ukulingana ne fyaba pali 2 Abena Korinti 12:9, 10, lisambililo nshi ilyacindama ilyo Paulo asambilile?

² Paulo alisambilile isambililo ilyacindama sana ilya kuti umuntu kuti akwata amaka na lintu aleumfwa ukuti nanaka. (Belengeni 2 Abena Korinti 12:9, 10.) Yehova aebele Paulo ukuti: “Mu kunaka kobe e mo amaka yandi yamonekesha.” E kutila Yehova alepeela Paulo amaka ayo alekabila. Lekeni tubalilepo ukulanda pa co tushilingile ukufulilwa nga ca kuti abalwani besu batusaalula.

3. Mulandu nshi tulingile ukulasansamukila nga batupontela?

³ Takwaba umuntu uwatemwa ukumupontela. Na lyo line, abalwani besu nga batupontela e lyo twabikako sana amano,  kuti twaumfwa ububi kabili kuti twafuupulwa. (Amapi. 24:10) Nomba bushe finshi tulingile ukucita nga ca kuti abalwani besu batupontela? Nga filya Paulo alecita, kuti ‘twasansamukila mu kupontelwa.’ (2 Kor. 12:10) Cinshi twalandila ifi? Pantu nga baletupontela no kutulwisha ninshi cilelanga fye ukuti tuli basambi ba cine aba kwa Yesu. (1 Pet. 4:14) Yesu alandile ukuti abasambi bakwe ba kulabacusha. (Yoh. 15:18-20) Ifi fine e fyo cali na mu nshiku sha batumwa. Pali ilya nshita abalekonka intambi sha baGriki balemona Abena Kristu ukuti bali abashishita kabili bali abanaka nelyo abashacindama. Kabili abaYuda balemona Abena Kristu pamo nga umutumwa Petro na Yohane ukuti “bantu abashasambilila kabili abantu yaweyawe.” (Imil. 4:13) Abantu abengi balemona Abena Kristu ukuti bali abanaka kabili tabali abacingililwa. Apo tabaleitumpa mu fikansa fya calo, tabali na maka ya kweba ubuteko ifya kucita. Kabili tabakwete amaka ya kulwa ubulwi nelyo ukuipokolola pantu balekana ukwingila ubushilika. Na kabili balibakeene ku bantu ba mu ncende baleikala.

4. Finshi Abena Kristu ba mu nshiku sha batumwa bacitile ilyo abantu balebapontela?

⁴ Bushe balya Abena Kristu ba mu nshita ya batumwa balilekele ukuba abasambi ba kwa Yesu pa mulandu fye wa kuti balebapontela? Awe. Ku ca kumwenako, umutumwa Petro na Yohane bamwene ukuti lipaalo filya balebacusha pa mulandu wa kuba abasambi ba kwa Yesu na pa mulandu wa kusambilisha abantu pali ena. (Imil. 4:18-21; 5:27-29, 40-42) Abasambi tabalingile ukuba ne nsoni. Nangu ca kuti abantu tababacindike, Abena Kristu ba mu nshita ya batumwa balibombeshe pa kuti bafwe abantu ukucila ifyo abalwani babo bacitile. Ku ca kumwenako, amabuuku ya mu Baibolo ayo aba Bena Kristu bamo balembele yalitwalilila ukwafwa abantu abengi nga nshi no kubapeela isubilo. Kabili Ubufumu ubo balebila ku bantu bwalitendeka ukuteka ku muulu kabili nomba line fye bukatendeka ukuteka abantu bonse. (Mat. 24:14) Nomba ubuteko bwakwatishe amaka ubwa bena Roma ubwalecusha Abena Kristu bwaliwile, lelo balya abasambi ba cishinka bena pali ino nshita ni mfumu ku muulu. Abalwani babo bena balifwa. E lyo nga ca kuti bakabuushiwa, bakalatekwa no Bufumu ubo bapatile ubo Abena Kristu balebila ku bantu.—Ukus. 5:10.

5. Ukulingana ne fyaba pali Yohane 15:19, cinshi abantu ba muli cino calo basuulila abantu ba kwa Yehova?

⁵ Na muno nshiku mwine abantu abengi balisuula fwe Nte sha kwa Yehova kabili balatupumya, pantu bamona kwati twalishishita kabili tuli bacabecabe. Cinshi cilenga? Pantu tatupashanya imibele iyo abantu ba muli cino calo bakwata. Tulesha ukuba abaicefya, abafuuka, kabili abacumfwila. Lelo abantu ba muli cino calo batemwa abantu aba cilumba, abayumfwa, kabili bacintomfwa. Na kabili ifwe tatuitumpa mu fikansa fya calo kabili tatwingila ubushilika mu calo icili conse. Apo twalipusanako na bantu ba muli cino calo, batumona ukuti tuli ba pa nshi.—Belengeni Yohane 15:19; Rom. 12:2.

6. Mulimo nshi uukalamba uo Yehova alenga abantu bakwe ukubomba?

⁶ Nangu ca kuti abantu ba muli cino calo batumona ukuti tuli ba pa nshi, Yehova alatubomfya ku kucita ifintu ifikalamba. Alalenga umulimo wa kushimikila ukubombwa bwino, kabili takwaba umulimo umbi uwabombwa sana ngo uyu. Ababomfi bakwe muno nshiku balapanga magazini iyo bapilibula no kusabankanya mu ndimi ishingi ukucila magazini iili yonse, kabili balabomfya Baibolo pa kwafwa abantu abengi nga nshi ukuba ne nsansa. Yehova e ulenga ukuti uyu mulimo ulebombwa. Kabili abomfya ibumba lya bantu ilyo  aba muli cino calo basuula. Inga ifwe umo umo? Bushe Yehova kuti atwafwa ukuba na maka? Nga kuti atwafwa, finshi tulingile ukucita pa kuti atwafwe? Lekeni nomba tulande pa fintu fitatu ifyo twingasambilila ku mutumwa Paulo.

7. Cinshi cimo ico twingasambilila kuli Paulo?

⁷ Cimo ico twingasambilila kuli Paulo ca kuti: Tatulingile ukushintilila pa maka yesu nelyo pa fyo twaishiba ukubomba imilimo imo ilyo tulebombela Yehova. Abantu abengi balekumbwa Paulo pa fyo aishibe ukubomba imilimo imo na pa fyo ifintu fyali mu bumi bwakwe. Ifi nga fyalilengele aba ne cilumba no kushintilila pa maka yakwe. Akuliile mu Tarsi, umusumba ukalamba uwali mu citungu ca bena Roma. Uyu umusumba walilumbwike sana kabili mwali isukulu ilyalumbuka uko abantu baleya mu kusambilila amasambililo ya pa muulu. Paulo alisambilile sana. Gamaliele intungulushi ya baYuda iyo bacindike sana pali ilya nshita e walemusambilisha. (Imil. 5:34; 22:3) Kabili pa nshita imo Paulo ali uwacindama sana pa baYuda banankwe. Alandile ati: “Nalelunduluka bwangu bwangu mu buYuda ukucila abengi aba mushinku wandi.” (Gal. 1:13, 14; Imil. 26:4) Na lyo line, Paulo tashintilile pa fyo aishibe.

8. Nga fintu Baibolo ilanda pa Abena Filipi 3:8, bushe Paulo alemona shani ifintu ifyo ashile, kabili cinshi calelenga ‘alesansamukila mu kunaka’?

⁸ Paulo ali-itemenwe ukusha fyonse ifyalelenga abantu balemumona ukuti alicindama. Na kuba atendeke ukumona ifi fintu ukuti fyali “fisooso fye.” (Belengeni Abena Filipi 3:8.) Paulo alikwete amafya pa mulandu wa kuba umusambi wa kwa Kristu. Balimupatile na ku baYuda banankwe. (Imil. 23:12-14) Kabili balimupumine no kumupoosa mu cifungo ku bana calo banankwe, abena Roma. (Imil. 16:19-24, 37) Na kabili Paulo alishibe ukuti tali uwapwililika kabili calemukosela ukucita icalungama. (Rom. 7:21-25) Nomba talekele ukuba umusambi wa kwa Kristu pa mulandu wa kuti alikwete amafya, lelo ‘alesansamukila mu kunaka.’ Cinshi calelenga? Ni co nga aba uwanaka nelyo nga aba na mafya, e lyo alemona ifyo Lesa alemwafwa.—2 Kor. 4:7; 12:10.

9. Bushe tufwile ukulamona shani ifintu ifingalenga abantu balatumona kwati tatwacindama?

 ⁹ Nga tulefwaya ukuti Yehova atupeele amaka, tatulingile ukulatontonkanya ukuti amaka twakwata, amasambililo, uko twakulila, nelyo ifyuma e fingalenga twaba abacindama. Ifi fintu te filenga twaba abacindama kuli Yehova. Na kuba pa bantu ba kwa Lesa ‘banono fye ababa na mano ku buntunse, abengi tabakwata ne fifulo fya maka, na bashimucindikwa na bo baba fye aba mpendwa.’ Lelo Yehova asala “abanaka aba pano calo.” (1 Kor. 1:26, 27) Kanshi nangu tamwakwata ifyo tulandilepo pa ntendekelo ya ino paragrafu, kuti mwaba ababomfi ba kwa Yehova. Muleibukisha ukuti nga tamukwete ifi fintu ifyo abantu ba muli ici calo bamona ukuti e filenga umuntu aba uwacindama, mukalamona ifyo Yehova amwafwa. Ku ca kumwenako, nga ca kuti balemutiinya ku bantu abafwaya muletwishika ifyo mwasuminamo, mulepepa kuli Yehova ukuti amwafwe ukuba abashipa ilyo mulelanda pa fyo mwasuminamo. (Efes. 6:19, 20) Nga ca kuti cilamukosela ukubombela Yehova pa mulandu wa kuti mwalilwala ubulwele ubukalamba, mulepepa kuli ena pa kuti alemwafwa ukulabomba umulimo wakwe apapela amaka yenu. Lyonse ilyo mwamona ifyo Yehova alemwafwa mukalabelako ne citetekelo kabili mukalakoselako.

10. Cinshi tulingile ukusambililila pa babomfi ba cishinka abalembwa mu Baibolo pamo nga balembwa pa AbaHebere 11:32-34?

¹⁰ Paulo aleisambilisha sana Amalembo. Ici calengele asambilile ifintu ifingi no kusambililako ku fyo ababomfi ba kwa Lesa aba cishinka abalembwa mu Cebo ca kwa Lesa bacitile. Ilyo alembeele Abena Kristu AbaHebere, abebele ukuti baletontonkanya pa fya kumwenako fya babomfi ba kwa Yehova aba cishinka abaliko kale. (Belengeni AbaHebere 11:32-34.) Tontonkanyeni pa Mfumu Davidi iyali pali aba ababomfi ba cishinka. Davidi balemucusha ku balwani bakwe, e lyo na ku bantu abalipo ifibusa fyakwe. Ilyo mulesambilila pa ca kumwenako ca kwa Davidi mwalamona ukuti nalimo Paulo alikoseleshiwe ilyo aletontonkanya pa fyo Davidi acitile, kabili mwalamona ifyo twingamupashanya.

11. Mulandu abantu basuulile Davidi? (Moneni icikope cili pa nkupo.)

¹¹ Galyati umushilika wa maka alemona Davidi ukuti takwete amaka. Ilyo Galyati amwene fye Davidi, “alimusuulile.” Na kuba Galyati ali lipaka, alikwete ifyanso fya bulwi, kabili alishibe sana ukulwa inkondo. Lelo Davidi ali fye mulumendo umwaice uushaishibe ukulwa inkondo kabili uo abantu balemona ukuti takwete ifyanso fine fine ifya bulwi. Nangu ca kuti Davidi balimusuulile pa mulandu wa kuti ali mwaice, ali uwashipa. Alicetekele ukuti Yehova ali no kumwafwa kabili alicimfishe Galyati.—1 Sam. 17:41-45, 50.

12. Bwafya nshi bumbi ubo Davidi akwete?

¹² Kwali na cimbi nalimo icali no kulenga Davidi aba uwanaka. Alebombela Shauli ne cishinka, uo Yehova asalile ukuba imfumu ya bena Israele. Pa kubala Imfumu Shauli yalicindike Davidi, lyena pa numa yaishileba ne cilumba ica kuti yatendeke ukufimbila Davidi. Shauli atendeke ukucusha Davidi ica kuti alefwaya no kumwipaya.—1 Sam. 18:6-9, 29; 19:9-11.

13. Bushe Davidi acitile shani ilyo balemucusha ku Mfumu Shauli?

¹³ Davidi alitwalilile ukucindika Imfumu Shauli iyo Yehova asontele nangu ca kuti yalemucusha. (1 Sam. 24:6) Davidi talepeela Yehova umulandu pa fyabipa ifyo Shauli alecita. Lelo alicetekele ukuti Yehova ali no ku mupeela amaka ya kushipikisha amesho.—Amalu. 18:1, na mashiwi ya pa muulu.

14. Bwafya nshi umutumwa Paulo akwete ubwapalana na ubo Davidi akwete?

 ¹⁴ Umutumwa Paulo na o alikwete ubwafya ubwapalana na ubo Davidi akwete. Abalwani ba kwa Paulo balikwete sana amaka ukumucila. Intungulushi ishingi ishali ishalumbuka shalimupatile. Pa miku iingi balimumine no kumupoosa mu cifungo. Nga filya fine cali kuli Davidi, Paulo na o balemucusha ku bantu abalingile ukuba ifibusa fyakwe. Inshita shimo na ba mu cilonganino ca Bena Kristu balemukaanya. (2 Kor. 12:11; Fil. 3:18) Lelo Paulo alicimfishe bonse abalemukaanya. Abacimfishe shani? Alitwalilile ukubila imbila nsuma nangu ca kuti balemukaanya. Alitwalilile ukuba uwa cishinka ku ba bwananyina na lintu balemukalifya. Ne cacindama ca kuti alitwalilile ukuba uwa cishinka kuli Lesa mpaka ne mfwa. (2 Tim. 4:8) Icalengele acite fyonse ifi ni co tashintilile pa maka yakwe, lelo alicetekele Yehova.

15. Cinshi tufwaisha ukulacita, kabili finshi fingatwafwa ukulacita ifyo?

¹⁵ Bushe na imwe balamusaalula nelyo balamucusha ku bo musambilila nabo ku sukulu, ku bo mubomba nabo, nelyo kuli balupwa abashili ba Nte? Bushe balitala abamukalifyapo ku wa mu cilonganino? Nga ca kuti e fyo caba, ninshi mufwile ukwibukisha ifyacitile Davidi na Paulo. Mufwile ukutwalilila ‘ukucimfisha ububi ku kucita ifisuma.’ (Rom. 12:21) Abantu nga baletucusha, tatubalwisha nga filya Davidi alwishishe Galyati, lelo tulacimfya ububi ilyo tuleafwa abantu ukusambilila pali Yehova na pali Baibolo. Kuti mwacita ifi nga ca kuti mulebomfya Baibolo pa kwasuka amepusho abantu bepusha, nga muli no mucinshi ne cikuuku ku bamukalifya, kabili nga mulecitila abantu bonse ifisuma ukubikako fye na balwani benu.—Mat. 5:44; 1 Pet. 3:15-17.

16-17. Finshi ifyo Paulo ashabalile alaba?

¹⁶ Ilyo Paulo talaba umusambi wa kwa Kristu, ali mulumendo uwapatile sana abasambi ba kwa Yesu kabili alebacusha. (Imil. 7:58; 1 Tim. 1:13) Yesu alileseshe Paulo uwaishibikwe ukuti Sauli pali ilya nshita, ukuti eya mu kucusha icilonganino ca Bena Kristu. Yesu ali ku muulu ilyo alandile na Paulo kabili alimulengele  ukuleka ukumona. Pa kuti Paulo atendeke ukumona, alekabila ukulomba abantu abo alecusha ukuti bamwafwe. Ali-icefeshe no kusumina ukuti bamwafwe ku musambi Anania. Anania alishibwile Paulo amenso.—Imil. 9:3-9, 17, 18.

¹⁷ Mu kupita kwa nshita Paulo aishileba Umwina Kristu uwaishibikwe sana, lelo talabile ifyo Yesu amusambilishe ilyo aleya ku Damaseke. Paulo alitwalilile ukuba uwaicefya kabili aleitemenwa ukuti bamwafwe kuli bamunyina na bankashi. Alandile pa ba bwananyina ukuti: “E bankoselesha.”—Kol. 4:10, 11.

18. Cinshi nalimo cingalenga twilafwaya aba bwananyina ukutwafwa?

¹⁸ Finshi twingasambilila kuli Paulo? Ilyo twasambilile fye icine nalimo twalefwaisha sana ukuti aba bwananyina baletwafwa pantu twalishibe ukuti kwali ifingi ifyo tushaishibe. (1 Kor. 3:1, 2) Inga pali ino nshita? Nga twalibombela Yehova pa myaka iingi kabili nga twalishiba ifingi, nalimo te kuti tufwaye ukuti aba bwananyina batwafwe, maka maka nga ca kuti uulefwaya ukutwafwa talakokola mu cine nga fintu ifwe twakokola. Na lyo line, Yehova abomfya bamunyinefwe ne nkashi ukukosha icitetekelo cesu. (Rom. 1:11, 12) Kanshi nga tulefwaya ukuti Yehova atukoshe, tulingile ukusumina ukuti bamunyinefwe na bankashi baletwafwa.

19. Cinshi calengele Paulo atunguluke mu mulimo wa kwa Lesa?

¹⁹ Paulo alicitile ifintu fimo ifikalamba pa numa ya kuba Umwina Kristu. Cinshi calengele? Ni co alishibe ukuti amaka, amasambililo, inkulilo, nelyo ifyuma te fingalenga umuntu atunguluka, lelo alingile ukushintilila pali Yehova. E ico kanshi ifwe bonse natulepashanya Paulo (1) ukulashintilila pali Yehova, (2) ukulasambilila ku balembwa mu Baibolo, na (3) ukulasumina ukuti aba bwananyina baletwafwa. Nga tulecita ifi, Yehova akatupeela amaka nangu ca kutila tuleumfwa ukuti natunaka.