1. Lamkaltu Paul nih zeidah a hngalh?

LAMKALTU Paul nih a caan ah a thazaang a der ti kha a hngalh. Cun a pum cu duhsah tein ‘a zor chin lengmang’ ti zong kha a hngalh. A hmaanmi thil kha fakpi in tuah aa zuam nain aa ruahchanmi ningin Jehovah nih a thlacamnak kha a let zungzal lo. (2 Kor. 4:16; 12:7-9; Rom 7:21-23) A ralchanhtu pawl nih a thazaang a dermi in an ka hmuh ti zong kha Paul nih a hngalh. * Asianin midang nih a chiatnak lei in an hmuhmi kha biapi ah a chia lo asiloah a derthawm caah man ngei lomi ka si tiin aa ruat lo.—2 Kor. 10:10-12, 17, 18.

2. Paul nih 2 Korin 12:9, 10 ningin zei a biapimi kong dah a cawn?

² Mi pakhat cu a thazaang a der caan hmanhah a ṭhawngmi a si kho ti kha Paul nih a rak hngalh. (2 Korin 12:9, 10 rel.) Jehovah nih Paul sinah ka ṭhawnnak cu “derthawmnak ah hin a lang” tiah a ti. Mah cu Jehovah nih Paul kha a herhmi thazaang kaan pek lai tiah a ti duhnak a si. A hmasa bik ah ralchanhtu pawl nih an kan nihsawh tikah zeicah kan lung a dongh awk a si lo ti kha zoh hna hmanh u sih.

3. Nihsawhnak kan ton tikah zeicah kan i lawmh khawh?

³ Mi nih nihsawhmi si cu ahohmanh nih kan duh lo. Asinain kan ral pawl nih an kan nihsawh i an chimmi bia ruangah kan thin a hun ahcun kan lung a hung dong kho. (Ptb. 24:10)  Kan ral pawl nihsawhnak kha zeitindah kan hmuh awk a si? Paul bantukin ‘nihsawhnak kan ton tikah kan i lawm kho.’ (2 Kor. 12:10) Zeicah? Zeicahtiah mi nih an kan nihsawh i an kan ralchanh tikah mah nih Jesuh zultu kan si kha a langhtermi a si. (1 Pet. 4:14) Jesuh nih a zultu pawl cu hremnak an tong lai tiah a ti. (Johan 15:18-20) A hmasa Khrihfa hna cungah cutin a rak cang. Mah lio caan ah Greek nunphung nih a iap mi hna nih Khrihfa pawl kha a derthawmmi le a nautami in an rak hmuh hna. Judah miphun hna nih Khrihfa hna cu Lamkaltu Peter le Johan bantukin “fimthiamnak zeihmanh a ngei lomi, mi sawhsawh menmen” an si tiah an rak ruah hna. (Lam. 4:13) Khrihfa pawl cu thazaang a dermi an lo; annih cu ramkhel lei huham asiloah ralkap lei ṭhawnnak hna an ngeih lo caah mibu nih hlawtmi bantukin hmuh an si.

4. Mi nih a ṭhat lonak in an kong an chim tikah a hmasa Khrihfa hna nih zeidah an rak tuah?

⁴ Ralchanhtu pawl nih a ṭhat lonak lei in an hmuh hna caah a hmasa Khrihfa hna nih phungchim loin an rak um maw? An rak um lo. Tahchunhnak ah, lamkaltu Peter le Johan nih Jesuh hnu an zulh ca le a kong mi an cawnpiak hna caah hrem an simi kha tinvo sung in an rak hmuh. (Lam. 4:18-21; 5:27-29, 40-42) Zultu pawl cu ningzah awkah a ruang an ngei lo. A hmasa Khrihfa hna cu mi nih an upat hna lo nain anmah a ralchanhtu pawl hna nakin midang kha tam deuh an rak bawmh hna. Tahchunhnak ah, mah Khrihfa hna lakin cheukhat nih Baibal kha an ṭial i mah nih mi nuai tampi kha a bawmh hna i ruahchannak a ngeihter hna. An thanhmi Pennak nih atu ah van in a uk cang i a rauhhlan ah mi vialte kha a uk cang hna lai. (Matt. 24:14) Khrihfa pawl a hremmi a ṭhawng tukmi hlanlio Rom cozah cu a tlaknak a sau tuk cang. Asinain mah zumhfekmi Khrihfa hna cu atu ah van ah siangpahrang an si cang. Ralchanhtu hna cu an thi cang, thawhter ṭhan an si ahcun an huatmi, Khrihfa hna nih an rak thanhmi Pennak uknak tangah an um lai.—Biat. 5:10.

5. Johan 15:19 ningin vawlei mi pawl nih Jehovah miphun pawl kha zeicah an upat hna lo?

⁵ Tuchan ah mi cheukhat nih Jehovah Tehte Hna kha thazaang a dermi le fimthiamnak a ngei lomi in an hmuh hna caah an upat hna lo i an nihsawh hna. Zeicah? Zeicahtiah kan pawngah a ummi mi hna i an ruahnak kha kan cohlan lo caah a si. Aa toidormi, lungnemmi le nawl a ngaimi si awkah kan i zuam. Asinain tuchan ahcun aa porhlawmi, a ruam a kaimi le ralchanh a hmangmi hna cu thangṭhatnak an hmu. Mah lengah ramkhellei ah kan i tel lo i khoika ram hmanhah raltuknak ah kan i tel lo. Kannih cu tuchan vawlei mi hna he kan i thleidan caah mi nih a nautami in an kan ruah.—Johan 15:19 rel; Rom 12:2.

6. Jehovah nih a mi pawl kha zei a nganmi rian ṭuan khawh awkah dah a bawmh hna?

⁶ Vawlei mi hna nih cun a derthawmmi in an kan ruah ko nain Jehovah nih cun thil lianngan tuah awkah a kan hman. Pathian nih minung tuanbia ah a ngan bikmi phungchimnak rian kha a liim. Tuchan ah vawleicung ah Pathian salle nih mekazin kha tam bik in holh an leh i an chuah. Cun Baibal hmangin mi nuai tampi kha an nunning ṭhancho awkah an bawmh hna. Jehovah nih cutin a sitermi a si. Vawlei mi hna nih a derthawmmi in an hmuhmi hna phu pakhat kha hmangin Pathian nih mah rian kha a ṭuan. Asinain kanmah pumpak pakhat cio kong ah tah zeitin? Jehovah nih kan thazaang a ṭhawn nakhnga a kan bawm kho maw? Mah bawmhnak hmuh khawh awkah zeidah kan tuah awk a si? Atu lamkaltu Paul sinin kan cawn khawhmi a kong pathum kha i ruah hna u sih.

7. Paul sinin kan cawn khawhmi thil pakhat cu zeidah a si?

⁷ Paul sinin kan cawn khawhmi thil pakhat a um. Mah cu Jehovah rian na ṭuan tikah nangmah na thazaang le na thil ti khawhnak kha i bochan hlah timi kha a si. Minung hmuhnak ahcun Paul cu porhlawt awk le mahle mah i bochan awkah a ruang a ngei. Anih cu Rom khualipi a simi Tarsas khua ah a ṭhangmi a si. Tarsas cu mirum pawl umnak le a min a thangmi sianghleiruun a umnak hmun a si. Paul cu ṭha tein fimnak a cawngmi a si i mah lio caan ah mi nih an upat bikmi Judah hruaitu a min a thangmi Gamaliel sinah fimnak a cawngmi a si. (Lam. 5:34; 22:3) Cucaah Paul cu Judah miphun hna lakah a biapi tukmi mi pakhat a rak si. Hitin a ti: “Ka ṭhirual Judah mi kha tampi ka lonh hna.” (Gal. 1:13, 14; Lam. 26:4) Asinain Paul nih amahle amah kha aa bochan lo.

8. Filipi 3:8 ningin Paul nih a kaltak cangmi thil kha zeitindah a hmuh, cun zeicah ‘a derthawmnak tu ah aa rak i lawmh’?

⁸ Midang nih biapi tuk ah an chiahmi thil hna kha Paul nih lunglawm tein a rak kaltak. A taktak ti ah cun Paul nih mah thil hna kha “hmunthur men ah” a rel hna. (Filipi 3:8 rel.) Paul cu Khrih zultu a hung si caah harnak tampi a rak tong. Cun a miphun pawl zong nih an rak huat. (Lam. 23:12-14) A miphun a simi Rom mi hna nih an tuk i thong zong an rak thlak. (Lam 16:19-24, 37) Mah lengah Paul nih mitling lo ka si ti kha a hngalh i a hmaanmi thil tuah awkah fakpi in a rak i zuam. (Rom 7:21-25) Ka sual timi ruahnak a ngeih ca le midang nih an ralchanh caah Khrih hnu zulh kha a rak ngol lo. Mah canah ‘a derthawmnak tu ah aa rak i lawm.’ Zeicah? Zeicahtiah a derthawm tikah Pathian bawmhnak a hmuh caah a si.—2 Kor. 4:7; 12:10.

9. A derthawmmi in a kan hmuhtertu thil hna kha zeitindah kan hmuh awk a si?

⁹ Jehovah sinin ṭhawnnak hmuh kan duh ahcun pumsalei thazaang, fimthiamnak, hnulei sining, nunphung asiloah thilri chawva rumnak kong kha kan ruah awk a si lo. Mah thil hna nih Jehovah hmanmi a kan siter kho lo. A tak ti ahcun Pathian miphun ah “a fimmi  le thil a ti khomi le upat hmaizah awk tlak a simi cu tlawmte” lawng an si. Jehovah nih hman awkah “vawlei nih a der tiah a timi thil” kha a thim hna. (1 Kor. 1:26, 27) A cunglei catlangbu ah langhtermi thil hna na ngeih lo zongah Jehovah rian kha na ṭuan khawh peng ko. Mah canah Jehovah nih na cungah a ṭhawnnak langhter khawhnak caanṭha in hmu. Tahchunhnak ah, na zumhnak aan ralchanhtu pawl kha na ṭih hna ahcun na zumhnak kong kha ralṭha tein na chimh khawh hna nakhnga Jehovah sinah thla cam. (Efe. 6:19, 20) Na zawtnak a zual tuk caah buaibainak na ngeih ahcun a rian kha na si khawh chungin na ṭuan peng khawh nakhnga thazaang ka pe tiah Jehovah sinah thlacam. Mah tikah Jehovah nih aan bawmhmi kha na hmuh lai i na zumhnak cu a hung ṭhawng chin lai.

10. Hebru 11:32-34 ah a langhtermi Jehovah salle pawl i an nunning kong kha zeicah kan hlathlai awk a si?

¹⁰ Paul cu Baibal hlathlainak ah a lung a rak tho tuk. Paul nih Baibal kha atule atu a hlathlai i an kong a relmi hlanlio Jehovah salle pawl kong in thil tampi a rak cawn. Hebru Khrihfa hna sin i cakuat a ṭial lioah Paul nih hlanlio Jehovah salle pawl kong kha ruah awkah a rak forh hna. (Hebru 11:32-34 rel.) Mah lakah Siangpahrang David kong kha i ruah hna u sih. Siangpahrang David cu a ral pawl lawng si loin a hawile a rak simi hna zong nih an rak ralchanh. David kong kan i ruah lioah Paul kha David kong ruahnak nih zeicah a bawmh ti le Paul kha zeitindah kan i zohchunh khawh timi kong kan hngalhthiam lai.

11. David cu zeicah thazaang a dermi a lawh? (A phaw hmanthlak zoh.)

¹¹ Pumsalei in a ṭhawng tukmi ralkap Goliath ruangah David cu a derthawmmi in hmuh a si. Goliath nih David kha a hmuh tikah “zeite ah a rel lo.” Goliath cu mi nganpi a si, cun hriamnam ṭha zong a ngei i raldohnak caah ṭha tein cawnpiakmi zong a si. David tu cu hmuhtonnak a ngei lomi ngakchia a si lengah raltuknak caah cawnpiak a si lo caah a derthawmmi a lo men lai. David cu a derthawmmi a lo nain anih cu a ṭhawngmi a si. Jehovah kha aa bochan i a ral pawl kha a tei hna.—1 Sam. 17:41-45, 50.

12. David nih a dang zei zuamcawhnak dah a ton?

¹² David nih a thazaang a derter khomi a dang zuamcawhnak zong a rak ton. Jehovah nih Israel siangpahrang in rian a pekmi Saul sinah David cu zumhawktlak tein rian a ṭuan. A hmasa ah cun siangpahrang Saul nih David cu a rak upat. A hnuah Saul cu a hun i porhlaw i David cungah nahchuahnak a hun ngei. Saul nih David kha a ding loin a pehtlaih i thah awk hmanhah a rak i zuam.—1 Sam. 18:6-9, 29; 19:9-11.

13. Siangpahrang Saul nih a ding loin a pehtlaih ko nain David nih zeitindah a lehrulh?

¹³ Siangpahrang Saul nih David kha a ding loin a pehtlaih ko nain, Jehovah nih rian a pekmi siangpahrang a upat kha a rak langhter peng. (1 Sam. 24:6) Saul nih a ding loin a tuahmi thil ruangah David nih Jehovah kha a mawhchiat lo. Mah canah a harmi hneksaknak hna inkhawh awkah thazaang ngeih dingin Jehovah kha aa bochan.—Salm 18:1, a biatlangpi.

14. David nih a tonmi zei bantuk thil sining dah lamkaltu Paul nih a rak ton?

¹⁴ Lamkaltu Paul zong David nih a tonmi thil sining bantuk a rak tong ve. Paul a ral pawl cu amah nakin a ṭhawng deuhmi an si. Amah chan lio i minthangmi hruaitu tampi zong nih an rak huat. Atu le atu an tuk i thong an rak thlak. David bantukin Paul cu a hawile nih a ding loin an rak pehtlaih. Khrihfabu chung i mi cheukhat hmanh nih an  rak ralchanh. (2 Kor. 12:11; Fil. 3:18) Asinain Paul nih amah a ralchanhtu pawl kha a rak tei dih hna. Zeitindah? Ralchanhnak a tong ko nain phung a chim zungzalnak thawngin a tei hna. Unau pawl nih a lung an fahter hmanhah an cungah zumhfek tein a rak um peng. A biapi bikmi cu a thih tiang Pathian cungah zumhfek tein a rak um. (2 Tim. 4:8) Cu bantukin zumhfek tein a um khawhmi cu amah ṭhawnnak i bochan loin Jehovah kha aa bochan caah a si.

15. Kan hmuitinh cu zeidah a si, mah kan hmuitinh a tlin khawh nakhnga zeitindah kan tuah khawh?

¹⁵ Na khaan hawi, rian na ṭuanṭi hawi asiloah zumtukhat a si lomi chungkhar sinin nihsawhnak asiloah hremnak na tong maw? Khrihfabu ah unau pakhatkhat nih a ding loin an in pehtlai bal maw? Cutin a si ahcun David le Paul hmuhtonnak kha philhhlah. “Ṭhatnak tu in ṭhatlonak kha tei” khawh awkah i zuam peng. (Rom 12:21) Na hmuitinh cu midang nih an in ralchanh tikah David nih Goliath a doh bantukin doh lo kha a si awk a si. Mah canah Jehovah le Baibal kong midang na cawnpiak hnanak thawngin ṭhatlonak kha na tei khawh. Midang halmi biahalnak kha Baibal hmangin kan leh hnanak thawngin, midang nih a ding loin an kan pehtlaih tikah upatnak le zaangfahnak kan langhternak thawngin le kan ral pawl i telin mi vialte cungah thil ṭha kan tuahnak thawngin cutin kan tuah khawh.—Matt. 5:44; 1 Pet. 3:15-17.

16-17. Paul nih zeidah a philh bal lo?

¹⁶ Lamkaltu Paul cu Khrih zultu a rak si hlanah Khrihfa pawl hrem a hmangmi, a puarhrangmi mino pakhat a rak si. (Lam. 7:58; 1 Tim. 1:13) A hlanah Saul tiah hngalh a simi, Khrihfa pawl hrem a hmangmi Paul kha Jesuh nih a thil tuahmi a rak ngolter. Jesuh nih van in Paul kha a chawnh i a mit a cawtter. Khua a hmuh ṭhan hnuah a hlan i a rak hremmi hna sinin bawmhnak kha a rak cohlan. Cun khua a hmuhter ṭhantu, zultu Ananias sinin bawmhnak kha toidor tein a rak cohlan.—Lam. 9:3-9, 17, 18.

¹⁷ A hnuah Paul cu Khrihfabu ah a biapi  tukmi minung a hung si. Asinain Damaskas khua i lam cungah Jesuh nih a cawnpiakmi kha a philh bal lo. Paul cu aa toidor peng i unau pawl bawmhnak kha lungtho tein a cohlan. Paul nih annih cu a caah “bawmtu ṭhahnem ngaingai” an si kha a hngalh.—Kol. 4:10, 11.

18. A caan ah midang bawmhnak cohlan kha zeicah kan duh men lai lo?

¹⁸ Paul sinin zeidah kan cawn khawh? Biatak kan cawn hmasa bik lioah cawn awk tampi a um ti kan hngalh caah midang nih an kan bawmhmi kha kan duh men lai. (1 Kor. 3:1, 2) Asinain atu ah tah zeitin? Jehovah rian kum saupi kan ṭuan i hmuhtonnak tampi kan ngeih tikah midang bawmhnak kha lungtho tein kan cohlang duh ti men lai lo. A hleiin biatak a hngal kami nih a kan cawnpiak tikah a si men lai. Asinain Jehovah nih kanmah thazaang pek awkah unau pawl kha a hman lengmang hna. (Rom 1:11, 12) Cucaah Jehovah sinin thazaang peknak hmuh kan duh ahcun unau pawl bawmhnak kha kan cohlan a hau.

19. Paul nih khuaruahhar thil pawl kha zeitindah a tuah khawh?

¹⁹ Paul nih Khrihfa a si hnuah khuaruahhar thil cheukhat a rak tuah. Zeicah? Zeicahtiah Paul nih pumsalei thazaang, fimthiamnak, rumnak asiloah a hnulei sining ruangah si loin Jehovah aa bochan ca le toidornak a ngeih caah a si. Kan dihlak in (1) Jehovah kan i bochannak thawngin, (2) Baibal tuanbia kan hlathlainak thawngin le (3) zumtukhat unau pawl bawmhnak kan cohlannak thawngin Paul kha kan i zohchunh khawh. Cun kan thazaang a der tiah kan ruah hmanhah Jehovah nih a kan ṭhawnter ṭhan lai.