1. Etẹwẹ apọsteli Paulu yigbe etọn tlọlọ?

APỌSTELI Paulu yigbe tlọlọ dọ to ojlẹ delẹ mẹ emi yin madogánnọ. E dọ dọ agbasa emitọn “to kukupẹ́,” dọ emi dona nọ diahi nado wà nuhe sọgbe, podọ dọ Jehovah ma nọ na gblọndo na odẹ̀ emitọn lẹ to whelẹponu dile emi nọ donukun dọ Ewọ ni wà do. (2 Kọl. 4:16; 12:7-9; Lom. 7:21-23) Paulu sọ dọ dọ nukundiọsọmẹtọ emitọn lẹ nọ pọ́n emi hlan di madogánnọ. * Ṣigba, e ma dikena nukun agọ̀ he mẹdevo lẹ nọ yí do pọ́n ẹn kavi madogán etọn titi lẹ ni hẹn ẹn nado nọ mọ ede di nuvọ́nọ.—2 Kọl. 10:10-12, 17, 18.

2. Sọgbe hẹ 2 Kọlintinu lẹ 12:9, 10, onú họakuẹ tẹwẹ Paulu plọn?

² Paulu plọn onú họakuẹ de—enẹ wẹ yindọ, mẹde sọgan yin huhlọnnọ, etlẹ yin whenue e to ede mọ di madogánnọ. (Hia 2 Kọlintinu lẹ 12:9, 10.) Jehovah dọna Paulu dọ huhlọn Emitọn “to yinyin hinhẹn zun pipé to madogán [etọn] mẹ,” ehe zẹẹmẹdo dọ huhlọn Jehovah tọn na sudo huhlọn he Paulu jẹdò etọn lọ tọn. Jẹnukọn whẹ́, mì gbọ mí ni pọ́n nuhewutu mí ma dona nọ yin magbọjẹnọ eyin kẹntọ mítọn lẹ to mí zun.

3. Naegbọn mí sọgan nọ hùnhomẹ to mẹzunzun lẹ mẹ?

³ Mẹdepope ma nọ jlo dọ yè ni zun in. Ṣigba, eyin kẹntọ mítọn lẹ to mí zun bọ nuhe dọ yé te lẹ nọ do magbọjẹ na mí zẹjlẹgo,  mí sọgan gbọjọ. (Howh. 24:10) To whenẹnu, nukun tẹwẹ mí dona nọ yí do pọ́n mẹzunzun nukundiọsọmẹtọ lẹ tọn? Taidi Paulu, mí sọgan ‘nọ hùnhomẹ to mẹzunzun lẹ mẹ.’ (2 Kọl. 12:10) Etẹwutu? Na pipehẹ mẹzunzun po nukundiọsọmẹ lẹ po nọ dohia dọ mí yin devi nugbo Jesu tọn lẹ. (1 Pita 4:14) Jesu dọ dọ hodotọ emitọn lẹ na yin homẹkẹndo. (Joh. 15:18-20) Enẹ yin nugbo to owhe kanweko tintan whenu. To ojlẹ lọ mẹ, mẹhe ji aṣa Glẹkinu lẹ tọn yinuwado lẹ nọ pọ́n Klistiani lẹ hlan taidi gugutọ podọ madogánnọ. To Ju lẹ ṣẹnṣẹn, Klistiani lẹ nọ yin pinpọnhlan di mẹhe “ma sewé bosọ yin omẹ tata lẹ” taidi apọsteli Pita po Johanu po. (Owalọ 4:13) Klistiani lẹ nọ taidi madogánnọ, na yé ma nọ doalọ to tonudidọ mẹ kavi to awhàn mẹ, bọ gbẹtọ lẹ nọ pọ́n yé di mẹhe yin gbigbẹdai lẹ wutu.

4. Nawẹ Klistiani dowhenu tọn lẹ yinuwa gbọn to whenue nukundiọsọmẹtọ lẹ dọ ohó agọ̀ lẹ gando yé go?

⁴ Be Klistiani dowhenu tọn enẹlẹ dike bọ pọndohlan agọ̀ nukundiọsọmẹtọ yetọn lẹ tọn doalọtena yé wẹ ya? Paali. Di apajlẹ, apọsteli Pita po Johanu po mọdọ gbégbò de wẹ dọ yé yin homẹkẹndo na hodotọ Jesu tọn he yé yin bosọ nọ lá nuplọnmẹ etọn lẹ wutu. (Owalọ 4:18-21; 5:27-29, 40-42) Devi lẹ ma tindo whẹwhinwhẹ́n depope nado kuwinyan. Dile etlẹ yindọ mẹlẹ ma nọ dokọ̀ de yé go, Klistiani dowhenu tọn whiwhẹnọ enẹlẹ wà nudagbe susu na gbẹtọ lẹ hú depope to nukundiọsọmẹtọ yetọn lẹ mẹ. Di apajlẹ, owe gbọdo he delẹ to Klistiani enẹlẹ mẹ kàn lẹ gbẹ́ yin asisa alọgọ po todido po tọn na gbẹtọ livi susu lẹ. Podọ Ahọluduta he yé lá lọ ko yin didoai todin bo nasọ dugán do gbẹtọvi lẹpo ji to madẹnmẹ. (Mat. 24:14) To vogbingbọn mẹ, gandudu huhlọnnọ Lomu tọn lọ he dohomẹkẹn Klistiani lẹ ko jai bo masọ tin ba, ṣigba devi nugbonọ enẹlẹ yin ahọlu lẹ todin to olọn mẹ. Nukundiọsọmẹtọ yetọn lẹ ko kú; podọ eyin yé wá yin finfọnsọnku janwẹ, Ahọluduta he Klistiani he yé ko gbẹwanna lọ lẹ lá wẹ na dugán do yé ji.—Osọ. 5:10.

5. Sọgbe hẹ Johanu 15:19, naegbọn gbẹtọ lẹ do nọ yí nukunpẹvi do pọ́n omẹ Jehovah tọn lẹ?

⁵ To egbehe taidi omẹ Jehovah tọn lẹ, gbẹtọ lẹ nọ yí nukunpẹvi do pọ́n mí to whedelẹnu bo nọ ṣàn mí kò, bosọ nọ pọ́n mí di gugutọ podọ madogánnọ lẹ. Etẹwutu? Na mí ma nọ kẹalọyi pọndohlan mẹhe lẹdo mí lẹ tọn wutu. Mí nọ dovivẹnu nado yin whiwhẹnọ, homẹmimiọnnọ podọ tonusetọ. To alọ devo mẹ, aihọn nọ na gigo mẹhe yin goyitọ po gufọntọ lẹ po. Humọ, mí ma nọ doalọ to tonudidọ po awhànfunfun po mẹ to otò depope mẹ. Na mí gbọnvona mẹhe to aihọn lọ mẹ lẹ wutu, yé ma nọ hia mí gọ́ nude.—Hia Johanu 15:19; Lom. 12:2.

6. Etẹwẹ Jehovah to omẹ etọn lẹ yizan nado wadotana?

⁶ Mahopọnna nuhe aihọn nọ lẹn gando mí go, Jehovah to mí yizan nado wazọ́n ayidego tọn lẹ dotana. E to azọ́n wẹndagbe jijlá tọn daho hugan lọ hẹndi to whenuho gbẹtọvi tọn mẹ. To egbehe, devizọnwatọ etọn lẹ nọ zín linlinwe he nọ yin lilẹdogbedevomẹ bo nọ yin mimá hugan to aigba ji lẹ jẹgbonu, bosọ nọ yí Biblu zan nado gọalọna gbẹtọ livi susu lẹ nado hẹn gbẹzan yetọn pọnte. Jehovah wẹ gigo jẹna na nuwadotana ayidego tọn ehelẹ, yèdọ mẹlọ he to pipli gbẹtọvi tọn he taidi madogánnọ de yizan nado wazọ́n huhlọnnọ ehelẹ. Ṣigba, etẹwẹ dogbọn dopodopo mítọn dali? Be Jehovah sọgan gọalọna mí nado yin huhlọnnọ ya? Eyin mọwẹ, etẹwẹ mí dona wà nado mọ alọgọ etọn yí? Todin, mì gbọ mí ni gbadopọnna onú titengbe atọ̀n he mí sọgan plọn sọn apajlẹ apọsteli Paulu tọn mẹ.

7. Etẹwẹ yin dopo to nuhe mí plọn sọn apajlẹ Paulu tọn mẹ lẹ mẹ?

⁷ Nuplọnmẹ de die sọn apajlẹ Paulu tọn mẹ: Ma nọ ganjẹ huhlọn kavi nugopipe towe titi lẹ  go blo dile a to Jehovah sẹ̀n. To pọndohlan gbẹtọvi tọn mẹ, Paulu tindo whẹwhinwhẹ́n nado yigo podọ nado ganjẹ ede go. E whẹ́n to Talsu, yèdọ tatọ́-tònọ ayimatẹn Lomu tọn de tọn. Talsu yin tòdaho adọkunnọ de bosọ yin ahọnkan wepinplọn tọn. Paulu sewé ganji—e yin pinplọn gbọn Gamalieli dali, yèdọ nukọntọ Ju de he mẹlẹ nọ na sisi taun to ojlẹ etọn mẹ. (Owalọ 5:34; 22:3) Podọ, Paulu yin omẹ nukundeji de to akọta Ju lẹ tọn mẹ to ojlẹ de mẹ. E dọmọ: “Yẹn to nukọnyi taun to Sinsẹ̀n Ju lẹ tọn mẹ hugan susu mẹhe to ohá ṣie ji to akọta ṣie mẹ lẹ tọn.” (Gal. 1:13, 14; Owalọ 26:4) Etomọṣo, Paulu ma ganjẹ ede go.

8. Sọgbe hẹ Filipinu lẹ 3:8, nukun tẹwẹ Paulu nọ yí do pọ́n nuhe e ko gbẹdai lẹ, podọ naegbọn ‘homẹ etọn nọ hùn to madogán lẹ mẹ’?

⁸ Po homẹhunhun po wẹ Paulu gbẹ́ nuhe zọ́n bọ aihọn nọ pọ́n ẹn hlan di mẹjọmẹ lẹ dai. Na nugbo tọn, Paulu wá pọ́n nuhe taidi alenu na ẹn dai lẹ hlan di “ogbó.” (Hia Filipinu lẹ 3:8.) Paulu lẹzun hodotọ Klisti tọn, amọ́ e ma fá do e. Omẹ etọn titi lẹ gbẹwanna ẹn. (Owalọ 23:12-14) Podọ, e yin hihò bo yin zizedo gànpamẹ gbọn Lomunu he yin tòvi hatọ etọn lẹ dali. (Owalọ 16:19-24, 37) Humọ, Paulu wá mọdọ na emi yin mapenọ wutu, e nọ vẹawuna emi taun nado wà nuhe sọgbe. (Lom. 7:21-25) Ṣigba, kakati nado dike nukundiọsọmẹtọ etọn lẹ kavi awugbopo etọn titi lẹ ni hẹn ẹn nado hònúpla, ‘homẹ etọn nọ hùn to madogán lẹ mẹ.’ Etẹwutu? Na whenue e yin madogánnọ, whenẹnu wẹ e nọ mọ huhlọn Jiwheyẹwhe tọn to gbẹzan etọn mẹ.—2 Kọl. 4:7; 12:10.

9. Nukun tẹwẹ mí dona nọ yí do pọ́n nudepope he gán zọ́n bọ mí na nọ mọ míde di madogánnọ?

⁹ Eyin mí jlo na mọ huhlọn Jehovah tọn yí, mí ma dona nọ lẹndọ huhlọn he mí tindo to agbasa mẹ, wésise, aṣa he mẹ mí wá sọn, kavi nutindo agbasa tọn mítọn lẹ wẹ nọ do lehe mí họakuẹ sọ hia. E ma yin onú enẹlẹ wẹ nọ zọ́n bọ Jehovah nọ yí mí zan. Na nugbo tọn, susu to omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ mẹ “ma yin nuyọnẹntọ to agbasa-liho, susu yetọn ma yin huhlọnnọ, podọ susu yetọn ma tọ́n sọn whẹndo he diyin lẹ mẹ.” Etomọṣo, Jehovah de nado yí “nuhe aihọn nọ pọnhlan di madogánnọ lẹ” zan. (1 Kọl. 1:26, 27) Enẹwutu, ma dike depope  to nuhe gán zọ́n bọ a na nọ mọ dewe di madogánnọ enẹlẹ mẹ ni glọnalina we nado sẹ̀n Jehovah blo. Kakatimọ, nọ pọ́n yé hlan di dotẹnmẹ hundote de nado mọ huhlọn Jehovah tọn to gbẹzan towe mẹ. Di apajlẹ, eyin mẹhe nọ tẹnpọn nado hẹn we tindo ayihaawe gando nuyise towe lẹ go lẹ dobuna we, hodẹ̀ hlan Jehovah nado na we adọgbigbo dile a na to avùnlọyina yise towe. (Efe. 6:19, 20) Eyin a to ahidi hẹ nuhahun agbasa tọn he sinyẹn taun de, biọ Jehovah huhlọn he sin hudo a do nado hẹn alọnu towe ján to sinsẹ̀nzọn etọn mẹ dile a penugo do. Whedepopenu he a mọdọ Jehovah gọalọna we, yise towe nọ jideji bọ a nọ mọ huhlọn yí dogọ.

10. Naegbọn mí dona gbadopọnna apajlẹ omẹ nugbonọ he go Biblu donù lẹ tọn, taidi mẹhe yin sislẹ to Heblu lẹ 11:32-34 mẹ lẹ?

¹⁰ Paulu yin Ohó Jiwheyẹwhe tọn plọntọ dagbe de. Gbọnvona dọ e plọn nugbo Owe-wiwe tọn susu lẹ, e sọ plọnnu sọn apajlẹ mẹhe yin nùdego to Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ lẹ tọn mẹ. To whenue Paulu to wekanhlan Klistiani Heblu lẹ, e dotuhomẹna yé nado nọ lẹnnupọndo apajlẹ he devizọnwatọ nugbonọ Jehovah tọn madosọha lẹ zedai lẹ ji. (Hia Heblu lẹ 11:32-34.) Lẹnnupọndo Ahọlu Davidi he yin dopo poun to devizọnwatọ enẹlẹ mẹ ji. E pehẹ nukundiọsọmẹ, e ma yin sọn kẹntọ etọn lẹ kẹdẹ dè, ṣigba sọn mẹdelẹ he ko yin họntọn etọn pọ́n lẹ dè ga. Dile mí to nulẹnpọn do apajlẹ Davidi tọn ji, mí na mọ lehe ayihamẹlinlẹnpọn do gbẹzan etọn ji na ko vọ́ huhlọnna Paulu do, gọna lehe mí sọgan hodo apajlẹ Paulu tọn do.

11. Naegbọn Davidi do taidi madogánnọ? (Pọ́n yẹdide he to wepa ji.)

¹¹ Goliati awhànfuntọ asuka lọ pọ́n Davidi hlan taidi madogánnọ. To whenue e mọ Davidi, e “yẹ́n-awọnlín do e bo vlẹ ẹ kò.” Na nugbo tọn, Goliati tọ́nalùn, sọawhànnu ganji bo ko sọ plọn awhànfunfun. To vogbingbọn mẹ, Davidi yin jọja de he ma tindo numimọ bosọ taidi mẹhe ma sọawhànnu ganji. Ṣigba, Davidi he taidi madogánnọ lọ wá lẹzun huhlọnnọ. E ganjẹ Jehovah go nado mọ huhlọn yí, podọ e gbawhàn kẹntọ etọn tọn.—1 Sam. 17:41-45, 50.

12. Avùnnukundiọsọmẹnu devo tẹwẹ Davidi pehẹ?

¹² Davidi pehẹ avùnnukundiọsọmẹnu devo he sọgan ko hẹn ẹn nado mọ ede di madogánnọ. Davidi wadevizọn po nugbonọ-yinyin po na Sauli, mẹhe Jehovah de taidi ahọlu Islaeli tọn. To tintan whenu, Ahọlu Sauli nọ yí nukun nujọnu tọn do pọ́n Davidi. Amọ́ to godo mẹ, goyiyi sisẹ́ Sauli nado jẹ awuwhàn Davidi ji. Sauli yinuwa hẹ Davidi po kanyinylan po, bo tlẹ tẹnpọn nado hù i.—1 Sam. 18:6-9, 29; 19:9-11.

13. Nawẹ Davidi yinuwa gbọn to whenue Ahọlu Sauli yinuwa hẹ ẹ to aliho agọ̀ mẹ?

¹³ Mahopọnna aliho agọ̀ he mẹ Ahọlu Sauli yinuwa hẹ ẹ te, Davidi gbẹ́ zindonukọn nado nọ do sisi hia ẹ taidi ahọlu dide Jehovah tọn. (1 Sam. 24:6) Davidi ma dowhẹ Jehovah na nuylankan he Sauli wà na ẹn lẹ. Kakatimọ, Davidi ganjẹ Jehovah go nado mọ huhlọn he sin hudo e do yí nado doakọnna whlepọn sinsinyẹn ehe.—Salm. 18:1, nukinkan aga tọn.

14. Ninọmẹ he taidi Davidi tọn nkọ tẹwẹ apọsteli Paulu pehẹ?

¹⁴ Apọsteli Paulu pehẹ ninọmẹ Davidi tọn nkọ. Kẹntọ Paulu tọn lẹ dohuhlọn hú i taun. Nukọntọ nukundeji azán etọn gbè tọn susu wẹ gbẹwanna ẹn. Yé nọ saba hò e bo nọ ze e do gànpamẹ. Dile e yindo na Davidi, mẹhe dona ko yin họntọn Paulu tọn lẹ lọsu wá yinuwa hẹ ewọ po kanyinylan po. Mẹdelẹ to agun Klistiani tọn mẹ tlẹ diọnukunsọ ẹ. (2 Kọl. 12:11; Flp. 3:18) Ṣigba, Paulu duto nukundiọsọmẹtọ etọn lẹpo ji. Gbọnna? E zindonukọn to  yẹwhehodidọ mẹ mahopọnna nukundiọsọmẹ. E gbẹ́ yin nugbonọ na mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu etọn lẹ po, etlẹ yin to whenue yé hẹn ẹn jẹflumẹ. Hú popolẹpo, e yin nugbonọ na Jiwheyẹwhe kakajẹ vivọnu gbẹzan etọn tọn. (2 Tim. 4:8) E duto ninọmẹ sinsinyẹn lẹ ji, e ma yin na e do huhlọn wutu gba, amọ́ na e ganjẹ Jehovah go wutu.

15. Etẹwẹ yin yanwle mítọn, podọ nawẹ mí sọgan jẹ e kọ̀n gbọn?

¹⁵ Be a to akọndona mẹzunzun kavi homẹkẹn sọn klasigbẹ́, azọ́nwatọgbẹ́, kavi hẹnnumẹ he ma yin Kunnudetọ lẹ dè wẹ ya? Be mẹde to agun lọ mẹ ko yinuwa hẹ we to aliho agọ̀ mẹ pọ́n ya? Eyin mọ wẹ, nọ flin apajlẹ Davidi po Paulu po tọn. A sọgan “nọ yí dagbe do gbawhàn oylan tọn.” (Lom. 12:21) Yanwle towe ma yin nado dlan zannu do mẹde na ni biọ ota etọn mẹ dile Davidi wà do, ṣigba nado nọ do Ohó Jiwheyẹwhe tọn do ayiha po ahun jlodotọ lẹ tọn po mẹ. A sọgan jẹ yanwle enẹ kọ̀n eyin a nọ yí Biblu zan nado na gblọndo kanbiọ he mẹlẹ nọ kanse tọn, nọ do sisi po homẹdagbe po hia mẹhe nọ yinuwa hẹ we to aliho agọ̀ mẹ lẹ, bosọ nọ wà dagbe na mẹlẹpo, etlẹ yin kẹntọ towe lẹ.—Mat. 5:44; 1 Pita 3:15-17.

16, 17. Etẹwẹ Paulu ma wọn gbede?

¹⁶ Whẹpo apọsteli Paulu do lẹzun devi Klisti tọn, ewọ yin dawe hùnylantọ de he nọ dohomẹkẹn hodotọ Jesu tọn lẹ. (Owalọ 7:58; 1 Tim. 1:13) Jesu lọsu wẹ wá doalọtena Paulu, he nọ yin Saulu to dai, ma nado zindonukọn nado nọ yangbé agun Klistiani tọn. Jesu dọhona Paulu sọn olọn mẹ bo và nukun etọn lẹ. Nado gọjẹ numọ ji, Paulu to dandannu glọ nado dín alọgọ sọn mẹhe e ko nọ dohomẹkẹn dai lẹ dè. E yí whiwhẹ do kẹalọyi alọgọ devi de he nọ yin Ananias tọn, mẹhe hùn nukun Paulu tọn lẹ.—Owalọ 9:3-9, 17, 18.

¹⁷ To nukọn mẹ, Paulu wá lẹzun omẹ nukundeji de to agun Klistiani tọn mẹ, ṣigba e ma wọn nuhe Jesu plọn ẹn to aliho Damasku tọn ji gbede. Paulu gbẹ́ yin whiwhẹnọ, podọ e nọ desọn ojlo mẹ nado kẹalọyi alọgọ mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu etọn lẹ po tọn. E yọnẹn dọ “alọgọ mẹhẹnlodo tọn” de wẹ yé yin na emi.—Kol. 4:10, 11, Odò.

18. Naegbọn mí sọgan nọ whleawu nado kẹalọyi alọgọ sọn mẹdevo lẹ dè?

 ¹⁸ Etẹwẹ mí sọgan plọn sọn Paulu dè? Whenue mí jẹ gbẹdo hẹ omẹ Jehovah tọn lẹ ji to tintan whenu, e yọnbasi dọ mí nọ tindo ojlo vẹkuvẹku nado kẹalọyi alọgọ mẹdevo lẹ tọn, na mí yọnẹn dọ ovivu lẹ wẹ mí yin to gbigbọ-liho bo dona plọn nususu dogọ wutu. (1 Kọl. 3:1, 2) Ṣigba todin lo? Eyin mí ko to Jehovah sẹ̀n na owhe susu lẹ bo ko tindo numimọ susu, mí sọgan nọma sọ nọ desọn ojlo mẹ nado kẹalọyi alọgọ ba, titengbe eyin e wá sọn mẹhe mí ko to nugbo mẹ jẹnukọnna de dè. Amọ́, Jehovah nọ saba yí mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po zan nado hẹn mí lodo. (Lom. 1:11, 12) Mí dona kẹalọyi nugbo ehe eyin mí jlo na mọ huhlọn he Jehovah nọ namẹ yí.

19. Naegbọn Paulu do tindo kọdetọn dagbe?

¹⁹ Paulu wà onú ayidego tọn delẹ dotana to whenue e lẹzun Klistiani de godo. Etẹwutu? Na Paulu wá plọn dọ e ma yin huhlọn he mẹde tindo to agbasa mẹ, wésise etọn, adọkun, kavi aṣa he mẹ mẹlọ wá sọn wẹ nọ hẹn ẹn tindo kọdetọn dagbe gba, amọ́ whiwhẹ po jidide etọn do Jehovah go po wẹ nọ hẹn enẹ yọnbasi. Mì gbọ mímẹpo ni hodo apajlẹ Paulu tọn gbọn (1) ginganjẹ Jehovah go, (2) nupinplọn sọn apajlẹ he to Biblu mẹ lẹ mẹ, podọ (3) alọkikẹyi alọgọ yisenọ hatọ lẹ tọn dali. To whenẹnu, mahopọnna numọtolanmẹ madogán tọn depope he mí gán tindo, Jehovah na hẹn mí yin huhlọnnọ!