1. Ẹlịyẹ ịPọlụ à tị́ myị ọnụ u-uhye nya ịlọmwụ?

ỌLẸRỤ ịPọlụ ya dodehe gbagbịla nyori ọwa nyị kaa la dẹwụ-dẹwụ ụka ọhẹ. ỊPọlụ myị ọnụ nyori ‘ogogo ọlala nya ugbinyịrọ nyamwụ nyị juwa chụ hi ịnyịnyịịnyị,’ nyori ọwa nyị la uya ọmama nyọka họ ang ọnyịịla, bala o-ri ụ-ụgbẹyị ọlẹ kọ tịtọ ụka myị́ ụka iJihova à kaa bwu wẹ abwọ ọrịrị nyamwụ ka. (2 Kọr. 4:16; 12:7-9; Rom. 7:21-23) ỊPọlụ ya ịnyịnyị nyori aluji nyamwụ nyị kaa yọọ lala ọngọ la dẹwụ-dẹwụ. * Ma, ịPọlụ á ya ẹga da ẹla ọtịpyọ ọlẹ ká angịkịla kaa ya rwọọ bala ẹla ịlẹ kị gwọọ họ, kpọọ me irya nyori ọwa nyị́ ju apyobwuna ka lẹ ka.—2 Kọr. 10:10-12, 17, 18.

2. Jaabwọ ká ụpwụ nya 2 Ala ịKọrịntị 12:9, 10 mẹjẹ, ẹla ọkpọnchị oyina ịPọlụ à tị́ jẹ́?

² ỊPọlụ wẹ ka jẹ́ ẹla ọkpọnchị ọhẹ, nyori ọngịnyị ka jẹ́-ẹ la ọngịrị kori kọ dọmwụ me ịlọmwụ ọngọ dẹwụ-dẹwụ wẹwẹ. (Wa 2 Ala ịKọrịntị 12:9, 10.) IJihova byi ịPọlụ yẹkẹẹ, “ẹga ká ọdẹwụ-dẹwụ ọlala á ji lụmẹ, ụ-ụwa kpangga, ọngịrị ọtụka nyam Am Ọngọlahị a kaa jẹ́-ẹ chị ehe gede-gede jịra myị́ lẹ.” Etu nyamwụ ri, iJihova ka ya ọngịrị ọlẹ ká ịPọlụ la ka họọ. Họhẹ-họhẹ, ahị yẹ ang odudu kahị ka wụ ẹjẹ ka ụka ká aluji á doohi wẹẹ.

3. Ịyẹ tị́ du ká ido ododo ka rihi ẹlẹlẹhẹ ka?

³ Ọ́ kaa kpụ ọngọngọhẹ nyahị ịpyọ ká angịnyị ka doo ka. Ma, kori ká aluji nyahị á doohi, kọ tị wụụhị ẹjẹ lụmẹ, ọkịlẹtụ ka kpụhị enyi myị́. (Etu 24:10) Lẹ, ányị ahị tị́ ka yẹ ido ododo nya angị tụ́ụhị pyịpyị? Lala ịPọlụ, ahị ka jẹ́-ẹ cheje nyori, ọ́ ka ‘rihi ẹlẹlẹhẹ ka.’ (2 Kọr. 12:10) Ịyẹ tị́ du? Chajị ido ododo bala ọtụpyịpyị ri ang ẹjẹẹ nyori ahị ri angịjụgbẹyị nya ịKịrayịsị ịnyịlẹhị. (1 Pit. 4:14) IJisọsị ya nyori nyị ka tụ́ angịjụgbẹyị nyọwa pyịpyị. (Jọn. 15:18-20) Ọ lịnyị ụka nya oyi ọhọhẹ. Ụka ọọwa, angịlẹ kị kaa ba ọhọhọ nya ala iGirisi jẹ, kaa yẹ Angịnyị nya ịKịrayịsị lala angị jẹ́ ang ka bala ọ-la dẹwụ-dẹwụ. Ala iJuu nyaa hwaa nya “angị ichiche ịlẹ [kị] jẹ́ ụpwụ gbuu kpong-kpong” ka, jaabwọ kị yẹ iPita bala ịJọn ịnyịnyị. (Ụkụr. 4:13) Angịnyị lụmẹ-lụmẹ hu angịnyị nya ịKịrayịsị nya angị dẹwụ-dẹwụ. Ị́ kaa họ ẹla nya upe ka, lẹ ị́ la ọngịrị u-uhye nya eji ọkpakpa ka. Ị́ myịmyị kaa dẹwụ ka, angịnyị tị kaa baa deeji e-epweji nyaa.

4. Ányị Angịnyị nya ịKịrayịsị iloyi nya ọgbanyẹ à tị́ họ nyọlẹ ká angịnyị ya ẹla ọtịpyọ u-uhye nyaa?

⁴ Angịnyị nya ịKịrayịsị ịlụka nya ọgbanyẹ ya ẹga da ẹla ọtịpyọ ọlẹ ká aluji nyaa ya waa kpa la ọ-họ ẹla nya iJihova? Ehe. Ọ-chụ pwokwita, iPita bala ịJọn hwoo nya ihi ọtụka nyọlẹ kị baa ẹtẹ chajị nya ọ-ba iJisọsị jẹ bala ọ-mẹ ang jẹ angịkịla u-uhye nyamwụ. (Ụkụr. 4:18-21; 5:27-29, 40-42) Angịjụgbẹyị nya iJisọsị ịwẹ á chịla nyọka ju oyoyi u-uhye nya ịngịngịhyẹ ka. Nanana nyori angịnyị á kaa jwaa ihi ka, ị họ ang lụmẹ-lụmẹ nyọka da angịnyị ehe ụbwọ gụ angịlẹ kị wẹẹ taa pyịpyị. Ọ-chụ pwokwita, apwụ nya ịBayịbụụ ịlẹ ká angịhyẹ nyaa da, kaa da uku-uku nya angịnyị ụbwọ bala ọ-ya ẹhị ọrịrịị-rịrị haa. Ịpyị-Adịrahụ ọlẹ kị kaa kpa ẹla nyamwụ pyẹ, juwa kpeji e-epwoohe lẹẹlẹẹ, ọ tị juwa ka kpeji pwụ odehe lụka o-kpii. (Mat. 24:14) Ma, eji ọkpakpa nya ala iRom ọlẹ kọ kaa tụ́ Angịnyị nya ịKịrayịsị pyịpyị ene-ene, á juwa lẹẹlẹẹ kaka ẹ-ẹpwụ nya ẹka ịmanyị tị́ lẹ. Angịnyị nya ịKịrayịsị ịwẹ tị ri ịdịrịhụ e-epwoohe lẹẹlẹẹ lẹ. Angị taa pyịpyị ti bẹẹ? Ịwa gbu lẹ. Kori kị tị ka bagogo wuleji bwula igu wẹwẹ, ị ka ji ekpeleji nya eji ọkpakpa nya Ịpyị-Adịrahụ ọlẹ ká Angịnyị nya ịKịrayịsị ịlẹ kị waa ẹjẹ, kaa ya ẹla rụ́.—Ọwụ. 5:10.

5. Jaabwọ ká ụpwụ nya ịJọn 15:19 mẹjẹ, ịyẹ tị́ du ká angịnyị kaa yẹhị da angịnyị nya iJihova bwee?

⁵ Alẹ, iru nya angịnyị á kaa ju Alibeenu nya iJihova ihi ka, ị myịmyị kaa kpaa họ chajị i me irya nyori ị́ jẹ́ ang ka bala o-ri nyị la dẹwụ-dẹwụ. Ịyẹ tị́ du? Chajị áhị kaa họ ẹla lala angịkịla ka. Chajị ahị kaa maga nyọka kpịlọhị keji, la dụmwọ, bala o-ju angịnyị ihi. Ma, angịnyị ilodehe ịwa tị kaa mịloja ha angịlẹ kị chẹhị chịrị, hu ịlaa hwaa, bala ọ-la egbeju ọngịrị. Datị hi ọọwa, áhị kaa họ ẹla nya upe lee ọ-dẹwụ chẹkpẹ ju ẹpwụma ọlẹlẹhẹ ka. Ahị datị hi alodehe, lẹ ị me irya nyori ahị nyị́ ju apyobwuna lala angịkịla ka.—Wa ịJọn 15:19; Rom. 12:2.

6. Ịyẹ iJihova à tị́ wẹẹ kpa angịnyị nyamwụ họ?

⁶ Nanana nyori angịnyị ilodehe me kahị la dẹwụ-dẹwụ, iJihova wẹẹ kpahị họ ang ịtụka-ịtụka. Ọ wẹẹ kpahị ya ẹrụ ọnyịịla ụ-ụgbẹyị ọlẹ kị ya ẹnẹnẹhẹ odehe lẹka. Anchẹ nyamwụ wẹẹ họ apwụ ịlẹ kị jẹ hwẹẹ gụgụ wuu ám̀ odehe ọlẹ bala ọ-kpa ịBayịbụụ da uku-uku nya angịnyị ụbwọ nyọka nwụ ọhịhị nyaa họ ka ọhágu. IJihova à họ du kọ chịkpẹẹ lẹ. Ọ wẹẹ kpa ebwo nya angịnyị ịlẹ ká alodehe me nyị la dẹwụ-dẹwụ họ ụkụrwọ ọwẹ. Ọngọngọọngụ nyahị tị bẹẹ? IJihova ka jẹ́-ẹ dahị ụbwọ nyọka la ọngịrị? Kori kọ ka lịnyị, ẹlịyẹ ahị tị́ ka họ nyọka ye ụbwọ ọdada nyamwụ? Ahị kụ ẹhị yẹ ang ịta ịlẹ kahị ka jẹ́ bwu ọgụ-ẹpẹtẹ nya ọlẹrụ ịPọlụ wẹẹ.

7. Ẹlịyẹ ahị tị́ jẹ́ bwu ọgụ-ẹpẹtẹ nya ịPọlụ?

⁷ Ẹlẹhẹ ọlẹ kahị ka jẹ́ bwu ọgụ-ẹpẹtẹ nya ịPọlụ ri: A kpụnịrọ ọngịrị lee ang ọ-jụ họ nya ịlọng ẹ-ẹpwụ nya ịgba ọgbagba nya iJihova ka. Ẹ-ẹhị nya ọngịnyị ehe lẹ, ang lụmẹ-lụmẹ ji ịlẹ kị ka du ká ịPọlụ ka jẹ́-ẹ hu ịlọmwụ hwaa lee ọ-kpụnịrọ ịlọmwụ. Ị kpọọ nwà e-epweji nya ịTaasọsị, ọlẹ kọ ri egbeju ẹpwa nya iSilisiya kọ juwa e-ekpeleji nya eji ọkpakpa nya ala iRom. ỊPọlụ ka ube-ụpwụ yẹẹyẹẹ. ỊGamalẹlụ, kọ ri olegbeju nya ala iJuu ọlẹ kị kaa ju ihi yẹẹyẹẹ, à mẹ ang jọ́ọ lẹ. (Ụkụr. 5:34; 22:3) Ụkạ ọhẹ, ịPọlụ ri ọngọ ọkpọnchị ọhẹ ẹ-ẹpwarịrị nya ala iJuu. O yẹkẹẹ: “Ụka ọọwa lẹ, m juwa kaa kpa ọngịrị nyam wuu họ abwẹla nya adahị igogo anyị wuu jịra gụ angịkịla nyam ịịwa wuu ịnyịnyị.” (Gal. 1:13, 14; Ụkụr. 26:4) Ma, ịPọlụ á kpụnịrọ ịlọmwụ ka.

8. (a)Jaabwọ ká ụpwụ nya Ala iFilipayị 3:8 mẹjẹ, ányị ịPọlụ à tị́ yẹ ang ịlẹ kọ tụụbwọ hi? (b) Ịyẹ tị́ du ká ‘ọdẹwụ-dẹwụ ọlala á roo ẹla kpong-kpong ka’?

⁸ ỊPọlụ chị ọkẹkẹnị nyọka tụụbwọ hi ang ịlẹ kị ka kpọọ me ọngọ ju apyobwuna lụmẹ ị-ịlahị nya alodehe. Ọ dọmwụ wẹ ka yẹ ang ịwẹ lala “ang i-hi deeji ịlọtẹwụụ.” (Wa Ala iFilipayị 3:8) ỊPọlụ la akama lụmẹ-lụmẹ nyọlẹ kọ ri ọngọjụgbẹyị nya ịKịrayịsị. Ọ wụ alẹpwụma nyamwụ ẹjẹ. (Ụkụr. 23:12-14) Ala iRom ịlẹ kị juwa e-ekpeleji nya eji ọkpakpa ookpokpo, nyóo bala o-woo ju agba. (Ụkụr. 16:19-24, 37) Datị hi ọọwa, ịPọlụ jẹ́ nyori ọwa nyị́ la kpẹẹkpẹẹ ka lẹ, nyị kaa lọwa ujwo nyọka họ ang ọnyịịla. (Rom. 7:21-25) Ma, ọ́ ba la ọ-ba ịKịrayịsị jẹ chajị nyọlẹ ká angịkịla kaa tọọ pyịpyị lee ọchajị nyori ọkịlẹtụ kaa lọọ eje ka. Ọkọkọ nyọọwa lẹ, ‘ọdẹwụ-dẹwụ ọlala á roo ẹla kpong-kpong ka.’ Ịyẹ tị́ du? Chajị ụka kọ la dẹwụ-dẹwụ ọ kaa yẹ ụbwọ ọdada nya Ohe Oluhye ọ-ọhịhị nyamwụ lẹ.—2 Kọr. 4:7; 12:10.

9. Irya ọlanyị ahị tị́ ka la u-uhye nya ang ịlẹ kị kaa du kahị kaa lala angị dẹwụ-dẹwụ?

⁹ Kori kahị tịtọ nyọka ye ọngịrị bwu ẹga nya iJihova aalẹ, áhị ka me irya nyori ịnyịrọ ọ-la gogo, ube-ụpwụ ọkaka, ẹga ọlẹ kahị bwu, lee ang ụdụ ọlẹ kahị la, à kaa mẹjẹ jaabwọ kahị ju apyobwuna kaka ba ka. A-ang ịwẹ à kaa kpahị ju apyobwuna ha iJihova ka. Iru nya  anchẹ nya iJihova “á ri angị jẹ́ ẹla lụmẹ ị-ịlahị nya alodehe ọlẹ ka. Lee . . . o-ri angị ịtụka lụmẹ kpong-kpong ka. Lee . . . o-ri anyị nya angị la ihi-ihi ịtụka lụmẹ ị-ịlahị nya angịnyị ehe kpong-kpong ene ka ịnyịnyị.” Ọkọkọ nyọọwa lẹ, iJihova chụ “angị dẹwụ-dẹwụ ilodehe ọlẹ.” (1 Kọr. 1:26, 27) Lẹ, kori ká la ang ịwẹ ka aalẹ, a me irya nyori á ka jẹ́-ẹ gbịgba ha iJihova ka lẹ ka. Ọkọkọ nyọọwa, yọọ lala iwe nyọka yẹ jaabwọ ká iJihova ka ya ọngịrị nyamwụ hang. Ọ-chụ pwokwita, kori ká yẹ nyori à kaa juhi nya angịlẹ kị kaa chịng ọnụ u-uhye nya ọmyịmyị nyang, raabwọ ká iJihova ka ya ugbodu ojuju hang nyọka ya ẹla u-uhye nya ọmyịmyị nyang. (Efe. 6:19, 20) Kori ká la akama chajị nya ịnyịrọ ọ-la gogo ka, bịlẹ iJihova kọ ya ọngịrị hang nyọka họ ụkụrwọ họọ jaabwọ á ka jụ họ kaka ba. Ụka myị́ ụka ká yẹ jaabwọ ká iJihova bwu dang ụbwọ, ọmyịmyị nyang kaa nwà, ahụ ịnyịnyị tị kaa la ọngịrị.

10. Ịyẹ tị́ du kahị baba nyọka jẹ́ ang u-uhye nya ọgụ-ẹpẹtẹ ọlẹ ká angị ịlẹpwụ nya ịBayịbụụ ya deeji, lala ịlẹ ká ụpwụ nya Ala iHiburu 11:32-34 ya?

¹⁰ ỊPọlụ ri ọngọ kaa wa ịBayịbụụ yẹẹyẹẹ. Ọ jẹ́ ang lụmẹ-lụmẹ bwu ẹpwụ nyamwụ, ọ tị myịmyị jẹ́ ang bwu ọgụ-ẹpẹtẹ nya angịlẹ ká oja nyaa juwa ẹ-ẹpwụ nya ịBayịbụụ. Ụka ká ịPọlụ da ụpwụ du ta Angịnyị nya ịKịrayịsị ịla iHiburu, o byaa nyị kụ irya u-uhye nya ọgụ-ẹpẹtẹ nya anchẹ nya iJihova ị-chịla o-hu ọkịlẹtụ ha ịwẹ. (Wa Ala iHiburu 11:32-34.) Ahị kụ ẹhị yẹ ọgụ-ẹpẹtẹ nya ọngọ ookpokpo nyaa wẹẹ. O ri Adịrahụ iDevidi. A-aluji nyamwụ kem à tọọ pyịpyị ka, ma angịlẹ kị dọmwụ ri aligu nyamwụ ụka ọhẹ lẹ, tọọ pyịpyị ịnyịnyị. Jaabwọ kahị wẹẹ ka kụ ẹhị yẹ ọgụ-ẹpẹtẹ nya iDevidi, ahị ka jẹ́ ang odudu kọ jẹ́ da ịPọlụ ụbwọ myị́ bala abwọlẹ kahị ka jẹ́-ẹ gbịla ịPọlụ.

11. Ịyẹ tị́ du ká iDevidi me ọngọ dẹwụ-dẹwụ? (Yẹ ifoto ọla ẹbẹ nya ọgbanyẹ.)

¹¹ Ọgẹwụ iGolayatị kọ la ọngịrị yẹẹyẹẹ, yẹ iDevidi lala ọngọ dẹwụ-dẹwụ. Ụka ọlẹ ká iGolayatị yẹ iDevidi, ọ “lọọ lala ụbwọ nya ọjị.” Ọ́ lahị ẹbyẹbyị nyọlẹ kọ lọọ ịnyị ka, chajị iGolayatị ri ọtụka gwọọ, ọ kpa ang abwọ nya ẹwụ gwọọ, ọ tị jẹ́ ẹwụ gwọọ ịnyịnyị. IDevidi ọwa tị ri onjwo ochiche ọlẹ kọ jẹ́ ẹwụ lee ọ-dọmwụ kpa ang abwọ nya ẹwụ ọlam ka. Ma, iDevidi yẹ ang ọlẹ kọ chịla nyọka ri ọdẹwụ-dẹwụ nyamwụ da ka ri ọngịrị nyamwụ. Ọ kpụnịrọ iJihova nyọka ye ọngịrị. IJihova tị ya ọngịrị họọ ịnyịlẹhị nyọka kụrụ oluji nyamwụ.—1 Sam. 17:41-45, 50.

12. Akama ọkịla oyina iDevidi à tị́ la?

¹² IDevidi la akama ọkịla ọlẹ kọ ka kpọọ me irya nyori ọwa nyị́ la ọngịrị ka. IDevidi kpa ọkịlẹtụ nyamwụ wuu họ ụkụrwọ ha ịSọlụ, ọngọlẹ ká iJihova chụ nyọka ri adịrahụ nya Isirẹlụ. Ụka nya ọgbanye, Adịrahụ ịSọlụ kaa ju iDevidi ihi. Nyọlẹ kọ tị nọ chẹẹ, ọbọọchẹ ohihi du ká ịSọlụ dọmwụ nyọka yẹ ijiiji nya iDevidi. ỊSọlụ kpa iDevidi ụ-ụgbẹyị ọtịpyọ, ọ dọmwụ maga nyọka nwọọ.—1 Sam. 18:6-9, 29; 19:9-11.

13. Ẹlịyẹ iDevidi à tị́ họ nyọlẹ ká Adịrahụ ịSọlụ kpọọ ụ-ụgbẹyị ọtịpyọ?

¹³ Nanana nyori Adịrahụ ịSọlụ á jẹ́ kpa iDevidi ka, iDevidi kaa jwoo ihi, chajị ọwa iJihova à chụ nyọka ri adịrahụ lẹ. (1 Sam. 24:6) Ọ́ kpụ iJihova abyị u-uhye nya ang ịtịpyọ ịlẹ ká ịSọlụ họ ka. Ọkọkọ nyọọwa lẹ, iDevidi kpụnịrọ iJihova nyọka ya ọngịrị ọlẹ kọ baba họọ chajị kọ ka jẹ́-ẹ bọhụ ẹ-ẹpwụ nya ọmayẹ ọwẹ.—Eje. 18:1, ẹla ọlẹ kị́ da u-uhye-ọgba.

14. Iwe-ahụrụ nya ịPọlụ oyina à tị́ me ịnya iDevidi?

¹⁴ Ọlẹrụ ịPọlụ la akama ụma nya iDevidi.  Aluji nya ịPọlụ la ọngịrị yẹẹyẹẹ gwọọ ọwa ayịdang. Ọ wụ́ iru nya alegbeju ịtụka ịlụka nyamwụ ẹjẹ. Ụka lụmẹ-lụmẹ, ị nyóo bala o-woo ju agba. Jaabwọ kọ la ẹ-ẹga nya iDevidi, angịlẹ kị chịla nyọka ri aligu nya ịPọlụ, kpọọ ụ-ụgbẹyị ọtịpyọ. Angịhyẹ ọọjịra-jịra dọmwụ kaa tọọ pyịpyị. (2 Kọr. 12:11; Filip. 3:18) ỊPọlụ kụrụ angịlẹ kị kaa tọọ pyịpyị wuu. Ụ-ụgbẹyị oyina tị́? Ọ kịnyaa la ọ-kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ nanana nyori ị juwa tọọ pyịpyị. O godayị giri-giri bala aanamwụ, tụ́ ụka kị họ ẹla wọ́ọ ẹjẹ. Ọlẹ kọ tị gụgụ wuu ri, ọ kpa ọkịlẹtụ nyamwụ wuu gbịgba ha Ohe Oluhye gbee ka pwụ ocheju nya ọhịhị nyamwụ. (2 Tim. 4:8) Ọ-ọngịrị nyamwụ ọ kpa kụrụ ịmayẹ ịwẹ wuu ka, ma ọ jẹ́ kụrwaa myị́ chajị nyọlẹ kọ kpụnịrọ iJihova ịnyị.

15. Ịyẹ à tị́ ri irya nyahị? Ányị ahị tị́ ka bwu họọ jịra?

¹⁵ Ala ịkịlasị nyang, alụkụrwọ nyang, bala alugbiyegu nyang ịlẹ kị ri Alibeenu nya iJihova ka, kaa doong ido lee ọ-tụng pyịpyị? Ọngọhẹ ọọjịra-jịra kpang ụ-ụgbẹyị ọtịpyọ ẹnẹhẹ lẹ? Kori kọ lịnyị, à kpịtịya nya ọgụ-ẹpẹtẹ nya iDevidi bala ịPọlụ. À ka jẹ́-ẹ “juwa kpa ang ọnyịịla ọhọhọ . . . kụrụ ang onyobyi.” (Rom. 12:21) Irya nyang á ri ọ-ka da ẹjwọ kaka dụrụ ọngịnyị e-egbeju jaabwọ ká iDevidi họ iGolayatị ka, ma à ka jẹ́-ẹ kụrụ ang onyobyi bwula ọ-da angịnyị ụbwọ nyọka jẹ́ ang u-uhye nya iJihova bala ịBayịbụụ. À ka jwọọ họ myị́ bwula ọ-kpa ịBayịbụụ wẹ ịtọ ẹla nya angịnyị, bwula o-ju angịlẹ kị wẹẹ họng ẹla ọtịpyọ ihi bala ọ-haa ọnahị, bala ọ-họ ang ọnyịịla ha ọng myị́ ọng wuu, tụ́ aluji nyang.—Mat. 5:44; 1 Pit. 3:15-17.

16-17. Ẹlịyẹ ịPọlụ à tị́ deeri hi ẹnẹnẹhẹ ka?

¹⁶ Ene ká ọlẹrụ ịPọlụ ri ọngọjụgbẹyị nya ịKịrayịsị, o ri ọngọ wo ẹla-ka ọlẹ kọ kaa tụ́ angịjụgbẹyị nya iJisọsị pyịpyị. (Ụkụr. 7:58; 1 Tim. 1:13) IJisọsị lịlọmwụ à hu ịPọlụ abwọ la ọ-tụ alọjịra-jịra pyịpyị lẹ. Ụka ọwẹ lẹ, ị jọ́ọ nya ịSọlụ wẹẹ. IJisọsị ya ẹla ta ịPọlụ bwu epwoohe bala ọ-kpọọ idu. Kori kọ ka yọyị myịmyị tụbwọ aalẹ, ọ baba nyọka tọ wo nya ụbwọ ọdada bwu ẹga nya angịlẹ kọọwa ayịdang kaa tụ́ pyịpyị. Ọ kpịlọmwụ keji bala o-ye ụbwọ ọdada myị bwu ẹga nya Ananịyasị ọlẹ  kọ dọọ ụbwọ nyọka yọyị myịmyị.—Ụkụr. 9:3-9, 17, 18.

¹⁷ Nyọlẹ kọ nọ chẹẹ, ịPọlụ ri ọngọhẹ ọlẹ ká angịnyị jẹ́ yẹẹyẹẹ ọọjịra-jịra nya Angịnyị nya ịKịrayịsị, ma ó deeri hi ẹla ọlẹ ká iJisọsị mẹjọ́ọ ụ-ụgbẹyị nya ịDamasịkọsị ẹnẹnẹhẹ ka. ỊPọlụ kịnyaa la ọ-kpịlọmwụ keji, ọ tị ye ụbwọ ọdada myị bwu ẹga nya aanamwụ alẹng bala anyang. O ya nyori nyị ri angị “hu ẹjẹ ọkpụ́kpụ” họwa.—Kol. 4:10, 11.

18. Ịyẹ tị́ du kọ ka lahị ujwo myị́ nyọka ye ụbwọ ọdada myị bwu ẹga nya angịkịla?

¹⁸ Ẹlịyẹ ahị tị́ ka jẹ́ bwu ọgụ-ẹpẹtẹ nya ịPọlụ? Ụka kahị jẹ́ ẹlịlẹhị bwaa, ọ ka chịhị kpẹẹ myị́ nyọka ye ụbwọ ọdada myị bwu ẹga nya angịkịla, chajị ahị jẹ́ nyori ang lụmẹ-lụmẹ ji kahị jẹ́ lẹka. (1 Kọr. 3:1, 2) Ọlẹẹlẹẹ tị bẹẹ? Kori kahị gbịgba ha iJihova ẹ-ẹpwụ nya ẹka lụmẹ-lụmẹ, kahị tị jẹ́ ang yẹẹyẹẹ lẹ, ọhẹka áhị ka tịtọ nyọka ye ụbwọ ọdada myị bwu ẹga nya angịkịla kaka, ọgụgụụgụ kori ká ọngọọwa á jam ẹ-ẹpwụ nya ẹlịlẹhị tata lala ahị ka. Ma, ụka lụmẹ-lụmẹ iJihova kaa kpa aanahị alẹng bala anyang juhi ọngịrị. (Rom. 1:11, 12) Lẹ, kori kahị tịtọ nyọka ye ọngịrị bwu ẹga nya iJihova aalẹ, ahị ka ye ụbwọ ọdada myị bwu ẹga nya aanahị.

19. Ịyẹ tị́ du ká ịPọlụ jẹ́ họ ang ịnyịịla lụmẹ-lụmẹ?

¹⁹ ỊPọlụ họ ang ịnyịịla ịhyẹ lụmẹ-lụmẹ nyọlẹ kọ ri ọngịnyị nya ịKịrayịsị kpá. Ịyẹ tị́ du? Chajị ọ jẹ́ nyori, ọngịnyị á baba nyọka la ọngịrị, ka ube-ụpwụ lụmẹ-lụmẹ, lee ọ-la okpoko ene kọ ka họ ang ọnyịịla myị́ ka. Ọ ka jwọọ họ kori kọ kpụnịrọ iJihova. Ahị wuu a gbịla ịPọlụ bwula (1) ọ-kpụnịrọ iJihova (2) ọ-jẹ́ ang bwu ọgụ-ẹpẹtẹ nya angịnyị ịlẹpwụ nya ịBayịbụụ, bala (3) o-ye ụbwọ ọdada myị bwu ẹga nya angịkịla. Kori kahị ho ịnyị aalẹ, jaabwọ myị́ abwọ kahị me irya nyori ahị la dẹwụ-dẹwụ kaka ba, iJihova ka họ ahị ka la ọngịrị!