1. Ania ti binigbig ni apostol Pablo?

BINIGBIG ni apostol Pablo nga adda dagiti gundaway a mariknana nga isu ket nakapuy. Inaminna a “kumapkapuy” ti bagina, a marigatan a mangaramid iti umiso, ken saan a kanayon a sinungbatan ni Jehova dagiti kararagna iti pamay-an a ninamnamana. (2 Cor. 4:16; 12:7-9; Roma 7:21-23) Binigbig met ni Pablo nga imbilang isuna dagiti bumusbusor kas nakapuy. * Ngem saanna nga impalubos a ti negatibo a panangmatmat ti sabsabali wenno dagiti bukodna a pagkapuyan ti mangiparikna kenkuana nga awan serserbina.—2 Cor. 10:10-12, 17, 18.

2. Sigun iti 2 Corinto 12:9, 10, ania ti napateg a nasursuro ni Pablo?

² Adda napateg a nasursuro ni Pablo—mabalin a nabileg ti maysa a tao uray mariknana a nakapuy. (Basaen ti 2 Corinto 12:9, 10.) Imbaga ni Jehova ken Pablo: “Naan-anay ti pannakabalinko kenka no nakapuyka.” Kayat a sawen dayta a ti pannakabalin ni Jehova ti mangipaay iti bileg a kasapulan ni Pablo. Umuna, kitaentayo no apay a saan a rumbeng a maupaytayo no in-insultuendatayo dagiti bumusbusor.

3. Apay a pagragsakantayo dagiti pannakainsulto?

³ Ditay kayat ti mainsulto. Ngem no insultuendatayo dagiti bumusbusor ket masaktantayo unay iti ibagada, mabalin a maupaytayo. (Prov. 24:10) Ania ngarud ti pangibilangantayo  kadagiti pananginsultoda? Kas ken Pablo, ‘pagragsakantayo dagiti pannakainsulto.’ (2 Cor. 12:10) Apay? Gapu ta dagiti pannakainsulto ken pannakabusor ket pagilasinan a pudpudno nga adalannatayo ni Jesus. (1 Ped. 4:14) Imbaga ni Jesus kadagiti pasurotna a maidadanesda. (Juan 15:18-20) Pudno dayta idi umuna a siglo. Dagiti naimpluensiaan iti kultura dagiti Griego imbilangda a maag ken nakapuy dagiti Kristiano. Para kadagiti Judio, dagiti Kristiano ket “awan adal ken ordinarioda a tattao,” a kas kada apostol Pedro ken Juan. (Ara. 4:13) Kasla nakapuy dagiti Kristiano; awan ti napolitikaan nga impluensiada wenno saanda a maidepensa ti bagida ta dida agsoldado, isu nga imbilang ida dagiti tattao kas awan serserbida iti komunidad.

4. Ania ti reaksion dagiti nagkauna a Kristiano iti negatibo a panangmatmat kadakuada dagiti bumusbusor?

⁴ Nagsardeng kadi nga agserbi ken Jehova dagidiay a nagkauna a Kristiano gapu iti negatibo a panangmatmat kadakuada dagiti bumusbusor? Saan. Kas pagarigan, imbilang da apostol Pedro ken Juan a pakaidayawanda ti maidadanes gapu iti panangsurotda ken Jesus ken panangikasabada iti sursurona. (Ara. 4:18-21; 5:27-29, 40-42) Awan ti rason nga agbain dagiti adalan. Idi agangay, dagidiay a napakumbaba a Kristiano idi umuna a siglo ad-adu ti nasayaat a naaramidanda para iti sangatauan ngem iti asinoman a bimmusor kadakuada. Kas pagarigan, dagiti libro ti Biblia nga insurat ti dadduma kadagidiay a Kristiano ket agtultuloy a makatulong ken mangipaay iti namnama iti minilion a tattao. Agturturay metten idiay langit ti Pagarian nga inkaskasabada ken iturayannanton ti intero a sangatauan. (Mat. 24:14) Ti nabileg a gobierno a nangidadanes kadagiti Kristiano ket nabayagen a napukaw, idinto ta agturturayen kas ar-ari idiay langit dagidiay a matalek nga adalan. Ngem natayen dagiti bimmusor kadakuada ket no bilang mapagungardanto, ti Pagarian nga inkaskasaba dagiti Kristiano a ginurgurada ti mangiturayto kadakuada.—Apoc. 5:10.

5. Sigun iti Juan 15:19, apay a malalais dagiti adipen ni Jehova?

⁵ Kas ad-adipen ni Jehova ita, malalaistayo no dadduma ken ibilangdatayo kas maag ken nakapuy. Apay? Gapu ta saantayo a tultuladen ti kababalin dagiti tattao iti aglawlawtayo. Ikagkagumaantayo ti agbalin a napakumbaba, naemma, ken natulnog. Nupay kasta, magustuan ti lubong dagiti napannakkel, natangsit, ken rebelioso. Ditay met makiramraman iti politika ken ditay kayat ti agbalin a soldado ti aniaman a pagilian. Ditay agpapaimpluensia iti lubong, isu a nababa ti panagkitkitada kadatayo.—Basaen ti Juan 15:19; Roma 12:2.

6. Tultulongannatayo ni Jehova a mangaramid iti ania a nakaskasdaaw a bambanag?

⁶ Aniaman ti panangmatmat ti lubong kadatayo, us-usarennatayo ni Jehova a mangaramid iti nakaskasdaaw a bambanag. Itungtungpalna ti kasaknapan pay laeng a panangasaba iti pakasaritaan ti tao. Patpatauden dagiti adipenna dagiti kasaknapan ti pannakaipatarus ken pannakaiwarasna a magasin iti lubong, ket us-usarenda ti Biblia a tumulong iti minilion a tattao tapno sumayaat ti biagda. Amin dagitoy a nakaskasdaaw a banag ket gapuanan ni Jehova. Us-usarenna ti kasla nakapuy a grupo ti tattao tapno maaramid dagita a nakaskasdaaw a banag. Ngem datayo ngay kas indibidual? Matulongannatayo kadi ni Jehova nga agbalin a nabileg? No wen, ania ti masapul nga aramidentayo tapno matulongannatayo? Usigentayo ti tallo a masursurotayo iti ulidan ni apostol Pablo.

7. Ania ti maysa a maadaltayo iti ulidan ni Pablo?

⁷ Ti maysa a maadaltayo iti ulidan ni Pablo ket daytoy: Dika agtalek iti bukodmo a bileg wenno abilidad iti panagserbim ken Jehova. Iti panangmatmat ti tao, adda rason nga agpannakkel ken agtalek ni Pablo iti bagina. Dimmakkel idiay Tarso, a kabesera a siudad ti maysa a probinsia ti Roma. Narang-ay ti Tarso ken adda nalatak nga eskuelaan sadiay. Nangato ti adal ni Pablo ta ti nangisuro kenkuana ket ni Gamaliel, a maysa idi a mararaem a lider dagiti Judio. (Ara. 5:34; 22:3) Ken adda idi tiempo a dakkel ti impluensia ni Pablo kadagiti padana a Judio. Kinunana: “Mas aktiboak met idi a miembro ti Judaismo ngem iti adu a kailiak a kaedadko.” (Gal. 1:13, 14; Ara. 26:4) Ngem saan a nagtalek ni Pablo iti bagina.

8. Sigun iti Filipos 3:8, ania ti nangibilangan ni Pablo iti bambanag a pinanawanna, ken apay a ‘pagragsakanna dagiti kinakapuy’?

⁸ Siraragsak a pinanawan ni Pablo ti bambanag a namagbalin kenkuana a nalatak iti lubong. Kinapudnona, imbilangna kas “adu a basura” dagiti kasla nasayaat a bambanag nga adda idi kenkuana. (Basaen ti Filipos 3:8.) Adu a pakarigatan ti napasaran ni Pablo gapu iti panagbalinna a pasurot ni Kristo. Ginura ti bukodna a nasion. (Ara. 23:12-14) Pinangpang-or ken imbalud dagiti padana a Romano. (Ara. 16:19-24, 37) Kasta met, marigrigatan idi ni Pablo gapu kadagiti bukodna a limitasion. (Roma 7:21-25) Ngem imbes nga agsardeng gapu kadagiti bumusbusor wenno iti bukodna a pagkurkurangan, ‘nagragsakanna dagiti kinakapuy.’ Apay? Gapu ta kadagita a kasasaad, nakitana nga agtigtignay kenkuana ti pannakabalin ti Dios.—2 Cor. 4:7; 12:10.

9. Ania koma ti pangibilangantayo iti bambanag a mamagbalin kadatayo a kasla nakapuy?

⁹ No kayattayo a pabilgennatayo ni Jehova, masapul a ditay panunoten a nakadepende ti kinapategtayo iti pisikal a pigsa, edukasion, kultura, wenno material a kinabaknangtayo. Saan a dagita ti mamagbalin kadatayo a napateg ken Jehova. Kinapudnona, manmano kadagiti adipen ti Dios ti “masirib sigun iti pagalagadan  ti tao, mannakabalin, ken nagtaud iti natan-ok a pamilia.” Imbes ketdi, ti pinili ni Jehova nga usaren ket ti “nakapuy a bambanag iti lubong.” (1 Cor. 1:26, 27) Isu a no awan kenka dagiti ibilang ti lubong a napateg, dimo panunoten a lapped dayta iti panagserbim ken Jehova. Ibilangmo ketdi dagita kas gundaway a makitam nga agtignay kenka ti pannakabalin ni Jehova. Kas pagarigan, no maamakka kadagidiay mangkuestion iti patpatiem, ikararagmo ken Jehova a paturedennaka a mangidepensa iti pammatim. (Efe. 6:19, 20) No marigrigatanka gapu iti nakaro a sakit, ipakaasim ken Jehova a pabilgennaka tapno agtalinaedka nga okupado iti panagserbim kenkuana. Tunggal makitam a tultulongannaka ni Jehova, dumakkel ti pammatim ket agbalinka a nabilbileg.

10. Apay a masapul nga adalentayo ti ulidan dagiti matalek a tattao iti Biblia, kas kadagiti nadakamat iti Hebreo 11:32-34?

¹⁰ Nagaget ni Pablo a mangadal iti Kasuratan. Adu nga impormasion ti naammuanna, ngem nakasursuro met iti ulidan dagiti tattao a nairekord ti kapadasanda iti Sao ti Dios. Idi nagsurat ni Pablo kadagiti Hebreo a Kristiano, imbagana nga utobenda dagiti ulidan ti nakaad-adu nga adipen ni Jehova. (Basaen ti Hebreo 11:32-34.) Usigentayo ti maysa laeng kadakuada, ni Ari David. Masapul idi a sanguenna dagiti ibubusor—saan la a dagiti kalabanna no di ket uray pay dagiti dati a gagayyemna. Bayat nga us-usigentayo ti ulidan ni David, makitatayo no kasano a napabileg ni Pablo iti panangutobna iti biag ni David ken no kasano a matuladtayo ni Pablo.

11. Apay a kasla nakapuy ni David? (Kitaen ti ladawan iti akkub.)

¹¹ Nakapuy ni David iti panangmatmat ti nakapigpigsa a mannakigubat a ni Goliat. Idi nakitana ni David, “napalalo ti pananguyawna.” Dakdakkel ngamin ni Goliat, ad-adu ti armasna, ken nalalaing iti gubat. Iti sabali a bangir, maysa la nga ubing ni David nga awan kapadasanna ken kasla kurang ti armasna a makigubat. Ngem dayta a kasla kinakapuy ni David ti nagbalin a bilegna, ta nagtalek a pabilgen ni Jehova ket naparmekna ti kalabanna.—1 Sam. 17:41-45, 50.

12. Ania pay ti kasapulan nga ibturan ni David?

¹² Adda pay sabali a rason a mabalin koma a nangpakapuy iti pakinakem ni David. Simamatalek a nagserbi ni David iti dinutokan ni Jehova nga ari ti Israel, ni Saul. Idi damo, resrespetuen ni Saul ni David. Ngem idi agangay, nagpannakkel ni Saul ket nagimon ken David. Dakes ti panangtratona ken David ket kayatna payen a patayen.—1 Sam. 18:6-9, 29; 19:9-11.

13. Ania ti inaramid ni David iti di nainkalintegan a panangtrato kenkuana ni Ari Saul?

¹³ Uray di nainkalintegan ti panangtrato ni Ari Saul ken David, intultuloyna a rinespeto ti ari a dinutokan ni Jehova. (1 Sam. 24:6) Saanna a pinabasol ni Jehova kadagiti dakes nga inaramid ni Saul. Imbes ketdi, nagpannuray ni David a pabilgen ni Jehova tapno maibturanna dayta a narigat a situasion.—Sal. 18:1, superskripsion.

14. Ania ti nakaipasanguan ni apostol Pablo nga umasping iti napasaran ni David?

¹⁴ Naipasango ni apostol Pablo iti situasion a kas iti napasaran ni David. Nabilbileg nga amang ken Pablo dagiti kalabanna. Kagurgura ti adu a prominente a lider idi kaaldawanna. Adda dagiti gundaway nga imbilinda a mapangpang-or ken maibalud. Kas ken David, dakes ti pannakatrato ni Pablo iti ima dagiti gagayyemna koma. Binusor pay ketdi ti  dadduma iti kongregasion Kristiano. (2 Cor. 12:11; Fil. 3:18) Ngem naparmek ni Pablo ti amin a bimmusor kenkuana. Kasano? Intultuloyna ti mangasaba uray adda ibubusor. Matalek latta kadagiti kakabsat uray idi pinaayda isuna. Kangrunaanna, nagbalin a matalek iti Dios agingga iti ipapatayna. (2 Tim. 4:8) Napagballigianna dagiti nakaro a lapped, saan a gapu ta napigsa no di ket nagtalek ken Jehova.

15. Ania ti kalattayo, ken kasano a maaramidantayo dayta?

¹⁵ Uy-uyawen wenno idaddadanesdaka kadi dagiti kaeskuelaam, katrabahuam, wenno dagiti saan a Saksi a kapamiliam? Adda kadi kabsat iti kongregasion a saan a nasayaat ti panangtratona kenka? No wen, laglagipem ti ulidan da David ken Pablo. Kabaelam nga itultuloy a “parmeken ti dakes babaen ti naimbag.” (Roma 12:21) Ti kalatmo ket saan a mangilumlom iti bato iti muging ti sabali a tao, a kas iti inaramid ni David, no di ket mangimula iti Sao ti Dios iti isip ken puso dagiti interesado. Maaramidam dayta no usarem ti Biblia a mangsungbat iti salsaludsod dagiti tattao, no nadayaw ken nasingpetka kadagidiay di nasayaat ti panangtratoda kenka, ken no aramidem ti naimbag iti amin, uray kadagiti kabusormo.—Mat. 5:44; 1 Ped. 3:15-17.

16-17. Ania ti di pulos nalipatan ni Pablo?

¹⁶ Sakbay a nagbalin a Kristiano ni apostol Pablo, a pagaammo idi kas Saulo, isu ket natangsit nga agtutubo a nangidadanes kadagiti pasurot ni Jesus. (Ara. 7:58; 1 Tim. 1:13) Ni Jesus a mismo ti nangpasardeng ken Pablo a mangriribuk iti kongregasion Kristiano. Manipud langit, nagsao ni Jesus ken Pablo ket binulsekna. Tapno makakita manen ni Pablo, masapul nga agpatulong kadagiti mismo a tattao nga indadanesna. Sipapakumbaba nga inawatna ti tulong ti adalan a ni Ananias, a nangisubli iti panagkitana.—Ara. 9:3-9, 17, 18.

¹⁷ Idi agangay, nagbalin ni Pablo a nalatak a miembro ti kongregasion Kristiano, ngem  dina pulos nalipatan ti insuro ni Jesus iti dalan nga agpa-Damasco. Nagtalinaed a napakumbaba ni Pablo, ken situtulok nga inawatna ti tulong dagiti kakabsat. Imbilangna ida kas “makapabileg a tulong.”—Col. 4:10, 11, ftn.

18. Apay a mabalin a ditay kayat nga awaten ti tulong ti sabsabali?

¹⁸ Ania ti masursurotayo ken Pablo? Idi damotayo ti makitimpuyog iti ili ni Jehova, mabalin a magagarantayo nga umawat iti tulong ti sabsabali, ta ibilangtayo ti bagitayo kas naespirituan a maladaga nga adu ti masapul a sursuruenna. (1 Cor. 3:1, 2) Ngem komusta itan? No adun a tawen nga agserserbitayo ken Jehova ken adun ti kapadasantayo, mabalin a ditay situtulok nga umawat iti tulong, nangnangruna no aggapu dayta iti maysa a nabiit pay iti kinapudno. Ngem masansan nga usaren ni Jehova dagiti kakabsattayo a mangpabileg kadatayo. (Roma 1:11, 12) Masapul a bigbigentayo dayta tapno magun-odantayo ti bileg nga ipapaay ni Jehova.

19. Apay a naballigi ni Pablo?

¹⁹ Adda dagiti nakaskasdaaw a naaramidan ni Pablo idi nagbalin a Kristiano. Apay? Gapu ta nasursurona a ti panagballigi ket saan a nakadepende iti pisikal a pigsa, edukasion, kinabaknang, wenno kultura ti maysa a tao, no di ket iti kinapakumbabana ken iti panagtalekna ken Jehova. Sapay koma ta tuladentayo ni Pablo babaen ti (1) panagtalektayo ken Jehova, (2) panagsursurotayo kadagiti ulidan iti Biblia, ken (3) panangawattayo iti tulong dagiti kapammatiantayo. Iti kasta, mariknatayo man a nakapuytayo, papigsaennatayo ni Jehova!