Yai panembwa’mba bijipo

Yai paji ndonda ya mitwe

MUTWE WA KUFUNDA 29

“Umvwe Nakooka, Ngikala ke Wakosa”

“Umvwe Nakooka, Ngikala ke Wakosa”

“Nsekela mu kubula kukosa, mu kutukwa, mu bimye bya kukajilwa, mu kumanyikwa ne mu makatazho na mambo a Kilishitu.”—2 KO. 12:10.

LWIMBO 38 Lesa Ukemukosesha

BIJI MU UNO MUTWE *

1. Ñanyi kishinka kyaambile Paulo pe aye mwine?

MUTUMWA PAULO waswile kuba’mba bimye bimo wakookanga. Waambile’mba mubiji wanji ‘waonaikilenga,’ ne kuba’mba kechi kyamupelelanga kuba byaoloka ne. Kabiji Yehoba bimye bimo kechi wakumbulanga milombelo yanji mu jishinda jo akebelangamo ne. (2 Ko. 4:16; 12:7-9; Loma 7:21-23) Kabiji Paulo waambile’mba balwanyi banji bamumonanga’mba wakooka. * Bino kechi waswishishe bintu byatama byaambanga bakwabo pe aye nangwa bintu byo alubankanyanga kumulengela kwilengulula ne.—2 Ko. 10:10-12, 17, 18.

2. Kwesakana na byaamba 2 Kolinda 12:9, 10, ñanyi lufunjisho lwanema lwafunjile Paulo?

2 Paulo wafunjile lufunjisho lwanema bingi lwa kuba’mba muntu wakonsha kwikala wakosa nangwa kya kuba ubena kumvwa’mba wakooka. (Tangai 2 Kolinda 12:9, 10.) Yehoba wabuujile Paulo amba bulume bwanji ‘bulumbulukila mu kubula kukosa,’ ko kuba’mba Yehoba wakonsheshe kupa Paulo bulume bo abujile. Patanshi, twayai tumone ene mambo o twafwainwa kubujila kuzhingila inge balwanyi betu betwambila mwenga.

‘SEKELAI MU KUTUKWA’

3. Mambo ka o twakonshesha kusekela mu kutukwa?

3 Atweba bonse kechi tukeba kwitutuka ne. Nangwa byonkabyo, inge balwanyi betu betutuka kabiji twazhingila na mambo a byo betwambila, twakonsha kulefulwa. (Maana 24:10) Pano twafwainwa kuba byepi inge balwanyi betutuka? Byonka byaubile Paulo, twakonsha ‘kusekela mu kutukwa.’ (2 Ko. 12:10) Mambo ka? Mambo kwitutuka ne kwitumanyika ku balwanyi betu ke kiyukilo kimwesha’mba twi baana ba bwanga ba kwa Yesu ba kine. (1 Pe. 4:14) Yesu waambile’mba baana banji ba bwanga bakebamanyikanga. (Yoa. 15:18-20) Kino kyo kyamwekejile ne bena Kilishitu batanshi. Na mambo a kisho kya Bangiliki, bena Kilishitu bebamonanga’mba bantu babula maana kabiji babula kukosa. Kabiji Bayudea bamonanga bena Kilishitu nabiji mutumwa Petelo ne mutumwa Yoano amba “kechi bafunjile ne, bantutu.” (Byu. 4:13) Bantu bavula balangulukanga’mba bena Kilishitu bajinga bantu babula kukosa kabiji kechi bajingapo na wa kwibazhikijila ne. Kabiji na mambo a kuba’mba kechi bevwanganga mu bya bumulwila ntanda ne, bebamonanga’mba kechi bakonsheshe kukwasha kafulumende ne. Kabiji na mambo a kuba’mba bakananga kutwela bushilikale, bebamonanga’mba kechi bajinga na bulume bwa kulwa nkondo nangwa kwizhikijila bene ne.

4. Bena Kilishitu batanshi baubile byepi kimye bantu kyo baambilenga byatama pe abo?

4 Nanchi bano bena Kilishitu batanshi byo bebamonanga ku bantu bibalengejile kuleka kwingijila Lesa nyi? Ine. Mutumwa Petelo ne mutumwa Yoano bamonanga’mba ke munema kumanyikwa na mambo a kulondela Yesu ne kufunjisha bantu pe aye. (Byu. 4:18-21; 5:27-29, 40-42) Kafwako kyakonsheshe kulengela baana ba bwanga kumvwa bumvu ne. Mu kuya kwa kimye, bano bena Kilishitu batanshi nangwa kya kuba kechi bebanemekele ku bantu ne, bino bakwashishe bantu mu mashinda avula bingi. Akilangulukai pa kino: Mabuku anembele bano bena Kilishitu na lutangijilo lwa mupashi wa Lesa, atwajijila na kukwasha bantu bavula bingi ne kwibalengela kwikala na luketekelo. Kabiji Bufumu bo basapwijilengapo bubena kulama mwiulu kabiji katatakatu bakalamenga bantu pano pa ntanda. (Mat. 24:14) Makafulumende a bamulwila ntanda ajinga bingi na bulume amanyikilenga bena Kilishitu onse azhiya kwashalatu mashimikila. Bino baana ba bwanga ba kishinka luno ke bamfumu mwiulu. Pakuba balwanyi babo bafwile kala, kabiji inge kya kuba bakebasangule bakekala bangikazhi ba mu Bufumu bwasapwijilengapo bena Kilishitu bo bamanyikilenga.—Lum. 5:10.

5. Kwesakana na byaamba Yoano 15:19, mambo ka bantu ba Yehoba o bebalengulwila?

5 Lelo jino, atweba bantu ba Yehoba bimye bimo betulengulula ne kwitumona nobe kechi tuji na maana ne, kabiji amba twakooka. Mambo ka? Mambo kechi tukeba kwikala na byubilo biji na bantu ba mu ino ntanda ne. Twibikako kwikala bepelula, bakimote, kabiji ba lukookelo. Pakuba bantu bavula lelo jino bakomoka bingi bantu betota, belundumika, ne bansatuki. Kabiji kechi twivwanga mu bya bumulwila ntanda nangwa kutwela bushilikale ne. Twapusanako na bantu ba mu ino ntanda, onkao mambo balanguluka’mba kechi twanema ne.—Tangai Yoano 15:19; Loma 12:2.

6. Ñanyi mwingilo mukatampe Yehoba ye abena kukwasha bantu banji kwingila?

6 Nangwa kya kuba bantu mu ntanda balanguluka’mba kechi twakosa ne, bino Yehoba ubena kwitwingijisha kuba bintu bikatampe. Ubena kwitwingijisha kwingila mwingilo mukatampe wa kusapwila mwaya ntanda yonse. Bakalume banji ano moba batuntulula ne kusampanya magazini pano pa ntanda ponse, kabiji babena kwingijisha Baibolo kukwasha biumbi bya bantu kupimpula bwikalo bwabo. Yehoba ye walengela kuba’mba kino kyubiwe. Ubena kwingijisha jibumba ja bantu bo balengulula ku bantu ba mu ino ntanda kwingila ino mingilo ikatampe. Pano nga atweba pa muntu pa muntu kiji byepi? Nanchi Yehoba wakonsha kwitukwasha kwikala na bulume nyi? Inge wakonsha kwitukwasha, twafwainwa kuba byepi pa kuba’mba tutambule bukwasho bwanji? Twayai twisambe pa bintu bisatu byo twakonsha kufunjilako kwi mutumwa Paulo.

KANGE MUKETEKELE MU BULUME BWENU NE

7. Ñanyi lufunjisho lumo lo twafunjilako kwi Paulo?

7 Kimo kyo tufunjilako kwi Paulo ke kino: Kechi mwafwainwa kuketekela mu bulume bwenu nangwa mu maana enu pa kwingijila Yehoba ne. Bantu bavula bakomokanga bingi Paulo mambo a bintu byo ayukile ne maana o ajinga nao. Kino kyakonsheshe kumulengela kwitota ne kwiketekela mwine. Wakomejile mu muzhi mukatampe wa Talasusa mu kibunji kya Loma. Talasusa wajinga muzhi wa bunonshi kabiji mo mwajinga masukulu akatampe. Paulo wafunjile bingi, bamufunjishe ku muntu ye banemekele bingi ku bantangi ba Bayudea pa kyo kya kimye. Uno muntu wajinga Ngamaliela. (Byu. 5:34; 22:3) Kabiji pa kimye kimo, Paulo wajinga muntu ye banemekele bingi ku Bayudea bakwabo. Waambile’mba: “Nayijilengako bingi palutwe mu bupopweshi bwa Bayudea kukila bakwetu bavula ba mu kisaka kyetu ba jifumbi jami.” (Nga. 1:13, 14; Byu. 26:4) Bino Paulo kechi wiketekejile mwine ne.

Paulo wamwene bintu byo banemeka ku bantu mu ntanda amba “ndochi” pa kwibyesakanya ku kwikala mwana wa bwanga wa kwa Kilishitu (Monai jifuka 8) *

8. Kwesekana na byaamba Filipai 3:8 ne tubyambo twa munshi, Paulo watendekele kumona byepi bintu byo ashile, kabiji mambo ka o ‘asekelanga mu kubula kukosa’?

8 Paulo wajinga na lusekelo pa kusha bintu byamulengejile kunemekwa bingi ku bakwabo. Watendekele kumona bino bintu amba “ndochi.” (Tangai Filipai 3:8 ne tubyambo twa munshi.) Paulo byo aikele mwina Kilishitu, wapichile mu makatazho avula bingi. Bamushikilwe ne ku bantu ba mu kisaka kyanji. (Byu. 23:12-14) Kabiji bamupumine ne kumukasa ku bakwabo bangikazhi ba mu Loma. (Byu. 16:19-24, 37) Paulo wayukile ne kuba’mba wajinga mbulwa kulumbuluka ne kuba’mba kyakatezhe bingi kuba byaoloka. (Loma 7:21-25) Bino kechi walekele kwikala mwana wa bwanga wa Kilishitu na mambo a ano makatazho ne. Pakuba wasekelanga bingi “mu kubula kukosa.” Mambo ka? Mambo kimye kyo akookanga kyo kimye kyo emwenanga bulume bwa Lesa byo bwamukwashanga.—2 Ko. 4:7; 12:10.

9. Twafwainwa kuba byepi inge kuji bintu bitulengela kumweka’mba kechi tuji na bulume ne?

9 Umvwe tukeba kutambula bulume kwi Yehoba, kechi twafwainwa kulanguluka’mba bulume bwetu bwa kisemwa, kufunda, nkomeno, nangwa bunonshi byo biketulengela kunemekwa ne. Abino bintu kechi byo byakonsha kulengela Yehoba kwitwingijisha ne. Mu bakalume ba Lesa “kechi muji bavula ba maana mwayila buntunshi ne, kechi bavula babilobo ne, kabiji kechi bonse basemwa mu bisemi byashiñama ne.” Pakuba Yehoba wasalapo kwingijisha “bintu byabula maana bya pano pa ntanda.” (1 Ko. 1:26, 27) Onkao mambo, kange mumone bintu byo mwabula byatongolwa ku ntendekelo ya jino jifuka kuba’mba byakonsha kwimulengela kukankalwa kwingijila Yehoba ne. Pakuba ikalai na ndangulukilo yawama pa bwikalo bwenu. Vulukainga kuba’mba inge kechi muji na bintu bilengela bantu mu ino ntanda kunemekwa ne, mukamona Yehoba byo akemupa bulume. Inge muchina bantu bamba byatama pa lwitabilo lwenu, lombai kwi Yehoba kuba’mba emukwashe kuchinchika ne kwamba pa lwitabilo lwenu. (Efi. 6:19, 20) Inge muji na kikola kibula kupwa, lombai Yehoba kuba’mba emupe bulume bukebewa pa kuba’mba mutwajijile kupayankana mu mwingilo wanji. Kimye kyonse inge mwamona Yehoba byo emukwasha, lwitabilo lwenu lukakoselako kabiji mukakosa.

FUNJILAIKO KU BANTU BANEMBWA MU BAIBOLO

10. Mambo ka o twafwainwa kufunjila pa bantu ba kishinka banembwa mu Baibolo, nabiji boba batongolwa pa Bahebelu 11:32-34?

10 Paulo wachikamenangamo kufunda Binembelo. Wafunjile bishinka byavula bingi, kabiji wafunjijileko ku bakalume ba Lesa banembwa mu Mambo a Lesa. Mu nkalata yo anembejile bena Kilishitu Bahebelu, Paulo wibatundaikile kulanguluka pa bakalume ba Yehoba ba kishinka bajingako kala. (Tangai Bahebelu 11:32-34.) Akilangulukaitu pa umo pa bano bakalume bajingako kala. Uno muntu ke Mfumu Davida. Bamwimenejile ku ntundwa ku balwanyi banji ne ku bamo bajinga balunda nanji kala. Byo tusakwisambanga pa byapichilemo Davida, tusakumvwisha ene mambo kulanguluka pa bwikalo bwa kwa Davida byo kwakwashishe Paulo kuchinchika, kabiji tusakumona ne byo twakonsha kulondela Paulo.

Davida kechi wachiine kulwa ne Goliata nangwa kya kuba wajinga mwanyike kabiji wamwekelenga kubula kukosa ne. Waketekejile mwi Yehoba, mambo wayukile’mba Yehoba usakumupa bulume, ne kine byo byo kyajinga (Monai jifuka 11)

11. Mambo ka Davida o amwekejilenga’mba kechi wakosele ne? (Monai kipikichala kya pa nkupiko.)

11 Muntu wayukile bingi kulwa nkondo aye Goliata wamwene Davida amba kechi wajinga na bulume ne. Goliata byo amwene Davida, “wamulengulwile.” Goliata wazamine bingi, wajinga na bilwilo, kabiji wayukile bingi kulwa nkondo. Pakuba Davida aye wajingatu mwanyike kabiji kechi wafunjile bya kulwa nkondo ne. Bino kishinka ke kya kuba’mba Davida wakosele. Waketekejile mwi Yehoba, kabiji Yehoba wamupele bulume bwakebewenga pa kuba’mba ashinde mulwanyi wanji.—1 Sam. 17:41-45, 50.

12. Ñanyi lukatazho lukwabo lwapichilemo Davida?

12 Davida wapichile mu lukatazho lukwabo lwakonsheshe kumulengela kukooka. Davida waingijilanga muntu ye batongwele kwi Yehoba kwikala mfumu wa bena Isalela aye Saulo. Patanshi, Mfumu Saulo wanemekele Davida. Bino mu kuya kwa kimye, bwitote bwalengejile Saulo kubila Davida kichima. Saulo waikezhe Davida bufinda ne kukeba kumwipaya.—1 Sam. 18:6-9, 29; 19:9-11.

13. Davida waubile byepi byo bamwikezhe bufinda ku Mfumu Saulo?

13 Nangwa kya kuba bamwikezhe bufinda kwi Mfumu Saulo, Davida watwajijile kunemeka uno mfumu ye batongwele kwi Yehoba. (1 Sam. 24:6) Kechi wapelemo Yehoba mambo pa bintu byatama byamubilenga Saulo ne. Pakuba waketekejile mwi Yehoba kumupa bulume bwa kuchinchika meseko o apichilengamo.—Sala. 18:1, tubyambo tuji peulu.

14. Ñanyi makatazho apichilemo mutumwa Paulo epasha na apichilemo Davida?

14 Mutumwa Paulo naye wapichile mu lukatazho lwipasha na lwapichilemo Davida. Balwanyi ba kwa Paulo bajinga na bulume kumukila. Bamushikilwe ku bantangi bajinga bingi na bulume. Bimye byavula bamupumanga ne kumutaya pa kazhima. Byonka byo kyajinga kwi Davida, Paulo bamubile bintu byatama bingi ku bantu bafwainwe kwikala balunda nanji. Bamo mu kipwilo kya bwina Kilishitu balengulwilenga byo afunjishenga. (2 Ko. 12:11; Fili. 3:18) Bino Paulo washinjile bonse bamwimenejile ku ntundwa. Washinjile byepi? Watwajijile kusapwila nangwa kya kuba kuji bamwimenejile. Watwajijile kwikala wa kishinka ku balongo ne banyenga mu kipwilo nangwatu kimye kyo bamulefwile. Kabiji kyakila pa byonse, watwajijile kwikala wa kishinka kwi Lesa kufika ne ku mpelo ya bumi bwanji. (2 Timo. 4:8) Waubile bino byonse mambo waketekejile mwi Yehoba kechi mu bulume bwanji ne.

Mwafwainwa kwikala na mushingi ne lusa pa kwisamba na bantu balengulula bintu byo mwaitabilamo (Monai jifuka 15) *

15. Ñanyi kikonkwanyi kyo tuji nakyo, kabiji twakonsha kwikifikizha byepi?

15 Nanchi bemwambila mwenga nangwa kwimukatazha ku bakwenu baana ba sukulu, bo mwingila nabo nkito, nangwa balongo benu babula kwitabila nyi? Nanchi bakimubapo kintu kyatama ku mulongo nangwa nyenga mu kipwilo nyi? Inge byo byo kiji, vulukai byapichilemo Davida ne Paulo. “Shindainga bubi na byawama.” (Loma 12:21) Inge bantu betwimena ku ntundwa, kechi tulwa nabo byonka byalwile Davida ne Goliata ne. Pakuba tushinda bubi kupichila mu kukwasha bantu kufunda Baibolo ne kufunda pe Yehoba. Mwakonsha kuba bino kupichila mu kwingijisha Baibolo pa kukumbula mepuzho epuzha bantu, kwikala na mushingi ne kubila kifyele bantu betuba byatama, ne kubila bonse byawama, kubikapotu ne balwanyi betu.—Mat. 5:44; 1 Pe. 3:15-17.

TAMBWILAINGA BUKWASHO KUFUMA KU BAKWENU

16-17. Ñanyi kintu kyabujile kulubamo Paulo?

16 Mutumwa Paulo saka akyangye kwikala mwana wa bwanga wa kwa Kilishitu, wajinga nsongwalume wa bulunji wamanyikilenga baana ba bwanga ba kwa Yesu. (Byu. 7:58; 1 Timo. 1:13) Mwine Yesu ye walekeshe Paulo saka akitelwa’mba Saulo kumanyika kipwilo kya bena Kilishitu. Yesu wisambile ne Paulo kufuma mwiulu ne kumupofula meso. Pa kuba’mba atatule kumona, Paulo walombele bukwasho ku bantu bonka bo amanyikilenga. Wipelwile ne kuswa bukwasho kufuma ku mwana wa bwanga wa jizhina ja Ananyasa kabiji ye wamukwashishe pa kuba’mba atendeke kumona jibiji.—Byu. 9:3-9, 17, 18.

17 Mu kuya kwa kimye, Paulo wayukanyikilwe bingi mu kipwilo kya bena Kilishitu, bino kechi walubilemo bintu byamufunjishe Yesu mu mukwakwa waya ku Damasakasa ne. Paulo watwajijile kwipelula, kabiji waswile bukwasho bwafuminenga ku balongo ne banyenga mu kipwilo. Waswile kuba’mba ‘bamukoseshanga.’—Kolo. 4:10, 11, tubyambo twa munshi.

18. Mambo ka bimye bimo o twakonshesha kukankazhama kutambula bukwasho ku bakwetu?

18 Twakonsha kufunjilako ka kwi Paulo? Kimye kyo twatendekele kupwanañana na bantu ba Yehoba kampe twakebelenga bakwetu kwitukwasha mambo twayukile’mba twajinga ba lukeke ku mupashi kabiji kwajinga bintu byavula byo twafwainwe kufunda. (1 Ko. 3:1, 2) Nga luno kiji byepi? Inge kya kuba twaingijila Yehoba pa myaka yavula kabiji twayuka bintu byavula, kyakonsha kwitukatazha kuswa bukwasho, kikatakata inge ubena kwitukwasha kechi wabanda mu bukine byonka byo twabanda ne. Nangwa byonkabyo, Yehoba bimye byavula wingijisha balongo ne banyenga kwitukosesha. (Loma 1:11, 12) Twafwainwa kuyuka kino kishinka pa kuba’mba twikale na bulume bufuma kwi Yehoba.

19. Mambo ka Paulo o aingijile mingilo ikatampe?

19 Paulo waingijile mingilo ikatampe byo aikele mwina Kilishitu. Mambo ka? Mambo wafunjile kuba’mba kuba bintu byawama kechi kwaimena pa mpunzha kwafuma muntu, bulume bo aji nabo, kufunda, bunonshi, nangwa nkomeno yanji ne, pakuba kwaimena pa kwipelula ne kuketekela mwi Yehoba. Atweba bavula twakonsha kulondela Paulo kupichila mu (1) kuketekela mwi Yehoba, (2) kufunjila ku bantu banembwa mu Baibolo, ne (3) kutambula bukwasho ku bakwetu bena Kilishitu. Onkao mambo, nangwa kya kuba twamona’mba kechi twakosa ne, Yehoba uketupa bulume.

LWIMBO 71 Twi Nzhita ya kwa Yehoba!

^ jifu. 5 Mu uno mutwe tusakwisamba pa byapichilemo mutumwa Paulo. Tusakumona kuba’mba inge twipelula, Yehoba uketupa bulume bukebewa pa kuba’mba tuchinchike makatazho, kabiji uketukwasha kwikala na bulume inge twaumvwa’mba twakooka.

^ jifu. 1 KULUMBULULA BYAMBO: Twakonsha kukooka na mambo a bintu byapusana-pusana, nabiji bumbulwa kulumbuluka, buyanji, kukolwa, nangwa kubula kufunda. Kikwabo, balwanyi betu bakeba’mba twilengululenga kupichila mu kwitwambila byambo byatama nangwa kwituba bintu byatama.

^ jifu. 57 KULUMBULULA BIPIKICHALA: Kimye Paulo kyo ayile na kusapwila pe Kilishitu, washile bintu byo ajinga nabyo kimye kyo ajinga Mufaliseo. Bino byavwangilemo mivungilo ne tufuma mo babikanga binembelo.

^ jifu. 61 KULUMBULULA BIPIKICHALA: Mulongo babena kumukanjikizha ku bakwabo ba mingilo kuba’mba naye evwangemo mu kusekelela juba ja kusemwa kwa mukwabo mo bengijila nkito.