Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

BUŊGƐI PƐƐKƐI 29

“Boondii Ya Nɔ Kpaaya le Ve, Boondii Keŋ Kpaaya Mɛlɛkaa Tosa Wallo o Ya Niŋ Ni”

“Boondii Ya Nɔ Kpaaya le Ve, Boondii Keŋ Kpaaya Mɛlɛkaa Tosa Wallo o Ya Niŋ Ni”

“Te le Kiliti ni, a yɔŋ bɛɛ mi I nɔ kpaaya le, kɛlɛŋgaa a yɔŋ bɛɛ mi waŋnda yiou ya, kɛlɛŋgaa mi wa o nyɛ nɛiyaa niŋ, kɛlɛŋgaa ma tusi ya nyɛ palaa choo, kɛlɛŋgaa mi nyɛ kindilaa komal la, I cho a kɔl hiniaa.”​—2 KƆLIŊ. 12:​10.

CHONDII 38 O Cho Num Kpaayaa Ke

SƆƆŊ KULLOŊ O BUŊGƐI HEI NIŊ *

1. Yɛɛ Pɔɔl ndoo dimi yɛ a ndupila okɔɔ?

PƆƆL wana Chiisu vem hɔlte ndɔ wo viŋ bahawɛila ndoo nɔ laŋ kposoŋ te. Mbo dimi maa mi yoomuaŋ maa chuu ndu teleŋndaŋ lapum nduyɛ maa kɛndiaa ndɔ “ŋdiallo o wa faŋaŋndo lechoo.” Mbo dimi vɛlɛ maa mi ndoo che ndi lepum ikala le nyɛ bɛnda Mɛlɛka o hɔllo tosaa. Nduyɛ maa o ve lɔɔlɔɔ le Chɛhowa ndoo muli piɛile ndɔleŋ mɛɛ o wa kɔllɛ le. (2 Kɔliŋ. 4:​16; 12:​7-9; Luomaŋ. 7:​21-23) Pɔɔl ndoo sina vɛlɛ maa yaamɔɔwaa nduaa wa keiyo dimioo maa sondo ndɔɔ hiou kpaaya * a ndupila. Kɛ sɔɔŋ wɔɔŋ nda wa muŋ dimioo a ndu okɔɔ woŋ a dialuŋ ndɔŋ vilɛiyoŋ tosa mbo yiyaŋ maa wana fondoo le o cho le.—2 Kɔliŋ. 10:​10-12, 17, 18.

2. A mɛɛ Kɔliŋtiaŋ Diiŋ Ndɔɔ 12:​9, 10 dimi yɛ, suɛi sɔvɛi kuɛɛ Pɔɔl ndoo pɛɛku yɛ?

2 Mi Pɔɔl pɛɛku suɛi sɔvɛi ipum o yoomu ndɔɔ niŋ. Mbo sina maa waŋndo nɔla mbo wa wana dialuŋ kala a yɔŋ bɛɛ mbo yiyaŋ maa o nɔ kpaaya le. (Nuawɔ Kɔliŋtiaŋ Diiŋ Ndɔɔ 12:​9, 10.) Mi Chɛhowa dimul Pɔɔl aa, “Boondii ŋ nɔ kpaaya le ve, boondii keŋ kpaaya nuu hiau wali tosa o num niŋ.” Mɛɛ tiindaŋndo o wa hoo Pɔɔl kioo ni maa o cho ndu kpaayaa ke naa yoomuma nduaŋ ma chuu pɛ. Kɛ lepum mi wanaa simul naa wa yiou naa le ma tɛɛmbuu naa labɛɛ. Ŋ yaasiaŋndɔ fɛŋ miŋ che le sabu naŋ nɔ miŋ tambu kɔl a hei le wo.

‘A YƆŊ BƐƐ MI WAŊNDA YIOU NUM WA A KƆL HINIAA’

3. Le yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ wa a kɔl hiniaa te waŋnda yiou naa pɛ?

3 Wana o wana yeema mi waŋnda yei ndu le. Kɛ te yaamɔɔwaa naa yiou naa pɛ, ŋ nɔ miŋ handu kɔllo o diomnda nda dimul naa laŋ choo le. Te ŋ tosa lende pɛ miŋ tambu kɔl tau. (Pulɔ. 24:​10) Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa te yaamɔɔwaa naa tɛɛmbuu naa pɛ labɛɛ? Maa Pɔɔl, ŋ nɔ miŋ wa “a kɔl hiniaa.” (2 Kɔliŋ. 12:​10) Te waŋnda simul naa pɛ nduyɛ ma yiou naa, mɛɛ koŋ chɔm maa buɛiyaa Chiisuaa kpeekpei naŋ cho ni. (1 Pitɛ 4:​14) Mi Chiisu dimi maa waŋnda cho buɛiyaa nduaa nyɛpalaa tusi choo. (Chɔŋ 15:​18-20) Mi nyɛ o dimi hoo wo yɔŋnuŋ Kilisiɔŋnda o wɔsiŋ kɛmɛ tasoŋ niŋ. Wanaa ndaa nɔ kaa maKilikiiyo wa ndaa chi Kilisiɔŋnda wanaa sɔvɛ le nduyɛ, ndaa yiyaŋ maa a nɔ kpaaya le. Mi Chuuwa bɛɛ chua Kilisiɔŋnda maa “a ve wanaa pɛlnuŋ ladio le. Nduyɛ, [maa] a ve wanaa sinaa yau le”. Ma dimi pɛŋ hei a wanaa Chiisu vem hɔlte ndɔ wa Pitɛ nda Chɔŋ okɔɔ. (Walta. 4:​13) Wanaa bɔɔbɔɔ ndaa yiyaŋ maa Kilisiɔŋnda nɔ kpaaya le. Kanifuule, ndaa nɔ kpaaya lemasa le, ndaa nɔ nyɛm chɔu le nduyɛ waŋnda ndaa nɔ lebɛɛ le nda le.

4. Mi che bɛɛ waŋnda ndaa nɔ yiyaŋ wɔɔŋndo a Kilisiɔŋaa tasiaa okɔɔ, kɛ yɛɛ ndaa tosa yɛ?

4 Baa mi Kilisiɔŋaa tasiaa kaŋ mal pa Chɛhowa le mɛɛ waŋnda ndaa nɔ yiyaŋ wɔɔŋndo a nda okɔɔ yɛ? Sako. Le taamaseliiyo, mi Pitɛ nda Chɔŋ cha ndi pɛŋ maa i cho bɔɔ suɛi lebɛɛ le ma tusi nda nyɛpalaa choo le Chiisu a le waŋnda pɛɛkoo a ndu okɔɔ. (Walta. 4:​18-21; 5:​27-29, 40-42) Siɔmbula ve buɛiyaa Chiisuaa kposoŋ te. O mɛɛlulaŋ, mi wali ndaa mala waŋnda tau. Simlachiaa ndaa simul nda wa mala pɛŋ waŋnda maa nda le. Le taamaseliiyo, mi nyina Mɛlɛkaa tosa mi buɛiyaa Chiisuaa apum poonyiaa yaula Baabuiyo. Mi yaulaŋ ndaŋ la mala waŋnda o miiliɔŋndaŋ niŋ nduyɛ mi la ke nda tiindaŋndo. Masale nda wa vɛlɛ suɛi a leŋ okɔɔ leŋ le kanduŋ niŋ choo choo nduyɛ, le cho suŋ hunɔɔ o chieeŋndo choo. (Maa. 24:​14) Masale Luomaŋnda lee nɔ kpaayaa tau o teleŋ koŋ niŋ nduyɛ ma tusi Kilisiɔŋnda nyɛpalaa choo. Kɛ kpaaya nda lemasa koŋ cho lɛ hau le. Le handɔɔ lechoo, Kilisiɔŋaa nda tusi kaŋ nyɛpalaa choo wa cho niŋ hau masaa o choo choo niŋ. Kɛ wanaa saaŋgiaa nda kaŋ nda cho lɛ hau yoomu le. Nduyɛ te Mɛlɛka yiyaŋ nda choo pɛ mbo huŋ miŋgi nda yoomu, a cho wa o Masale Kilisiɔŋaa ndaa tul kaŋ leyɛ wa bɛŋgu.​—Sɔɔŋ. 5:​10.

5. A mɛɛ Chɔŋ 15:​19 dimi yɛ, le yɛɛ waŋnda nɔ yɛ lebɛɛ le wanaa Chɛhowaa le?

5 Wanaa bɔɔbɔɔ nɔ vɛlɛ hau lebɛɛ le wanaa Chɛhowaa le. Ma mam naa, ma chua naa maa ŋ cho wanaa sɔvɛ le, nduyɛ ma yiyaŋ maa ŋ nɔ kpaaya le. Le yɛɛ? Le mɛɛ kaa naa cho teŋgeŋ a wanaa balu naa wa yɛ. Wanaa waŋnda saŋgala hau o chieeŋndo niŋnda cho wanaa heelaŋnda, wanaa yoŋgaa, a wanaa nila kaluaa ni. Kɛ mi naŋ kindiŋ le kaa tusiaŋndo chɔmndo, waŋnda bɛɛleŋ kioo a sawalaŋ diikɔŋndo. Le handɔɔ lechoo, ŋ luei laba kposoŋ o sɔɔŋ lemasaŋ niŋ te nduyɛ lelɛŋ o lelɛŋ naŋ wa, ŋ kue o chɔu le. Le mɛɛ naŋ cho le chieeŋndo hoo le yɛ waŋnda chua naa ni maa ŋ cho wanaa sɔvɛ le.​—Nuawɔ Chɔŋ 15:​19; Luomaŋ. 12:​2.

6. Walta bɛndula kuɛɛ Chɛhowa cho yɛ hau wanaa nduaa malaa le tosaa?

6 Mi che bɛɛ chieeŋndo chi naa wanaa sɔvɛ le, kɛ Chɛhowa cho naa soliŋndo kpeku le hɛnaŋ ndɔɔ tosaa. Le taamaseliiyo, yooŋgu kɛndɔɔ cho hau kɔlaŋ a pɛŋgɛlaŋndo mbo hiau maa paandu. Buɛiyaa Chɛhowaa cho hau yaulaŋ solioo nduyɛ ma wa laŋ hivioo le waŋnda kioo chieeŋndo balɔɔ silɔ. A cho vɛlɛ hau Baabuiyo soliŋndo kpeku le waŋnda malaa o miiliɔŋndaŋ niŋ le ma bii yoomula ndalaŋ nyɛkɛndɛi. Chɛhowa nɔ ni mbo sɔla saŋgalaa le batiuwaa naŋ cho hoo sɔlaa wo. Kanifuule, mi che bɛɛ waŋnda yiyaŋ hau maa ŋ nɔ kpaaya le, kɛ ndu cho naa soliŋndo kpeku le walta bɛndulaŋ tosaa. Kɛ baa Chɛhowa nɔla pa mbo ke naa pilɛŋ pilɛŋnda kpaayaa? Te o yɔŋ pɛ maa o tosa hei, yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa le kpaayaa hoo sɔlaa? Ŋ yaasiaŋndɔ sɔɔŋ ŋgaa ŋ naŋ pɛɛku o taamasi Pɔɔllo niŋndo.

TIINDAŊ KPAAYA NUMNDO LE

7. Ɔɔ nyɛ tase naŋ pɛɛku o taamasi Pɔɔllo niŋndo?

7 Nyɛ naŋ pɛɛku o taamasi Pɔɔllo niŋndo opilɛ cho hoo ni: Te a wa pɛ Chɛhowa piɛiyo, fɛŋ bɛɛ tiindaŋ kpaaya numndo ɔɔ kɔl kalu numndo le. O yiyaŋ iwanachieeyaa niŋ, Pɔɔl ndoo nɔla mbo kelu yoŋgaa nduyɛ mi ndoo tiindaŋ ndupila. Chiee o veluŋndo wa Taasɔɔ ni, nduyɛ ndu wa chiee bɛndoo o tanda maLuomaŋndo opum niŋ ni. Chioo hoo wa o piaa cha a nyɛm kɛndɔŋ nduyɛ ndoo nɔ sukuula bɛndaŋ. Wana sinaa dɛnɔɔ pila Pɔɔl pila bɛɛ wa ni kanifuule, Kamelial ndoo pɛɛku ndu ni. O teleŋ koŋ niŋ, bɛɛleŋ pila waŋnda ndaa nɔ le Kamelial ni nduyɛ, ndu ndoo hiou nda dɛnɛ sinaa. (Walta. 5:​34; 22:​3) A teleŋ pum, mi Pɔɔl bɛɛ pialnuŋ ladio tau chaaŋaa nduaa Chuuwa tɛɛŋ. Mbo dimi aa: “Mi I kindi kpeekpei le kaa finyaa naa mamaa pɛɛku naa wo chuaa. Chaaŋaa niaa Chuuwa a naa ŋ siimaŋ nda a ka ka, I wa nda lachi a Mɛlɛka piɛiyo o kaa naa maChuuwo niŋ.” (Kalee. 1:​13, 14; Walta. 26:​4) Kɛ Pɔɔl ndoo dou tiindaŋ o ndupila niŋ te.

Mɛɛ Pɔɔl tuu batiuwaa o sɔla o chieeŋndo niŋndo a wali Chiisu ke ndu wo, mbo cha batiuwaa koŋ “maa bil waa o sal choo” (Tofa pɛl 8) *

8. A mɛɛ Filipiaŋnda 3:​8 dimi yɛ, vɛɛ Pɔɔl ndoo che yɛ batiuwaa o sɔla o chieeŋndo niŋndo? Nduyɛ, le yɛɛ ndoo dimi yɛ maa mbo nɔ bɛɛ kpaaya le, o “cho a kɔl hiniaa”?

8 Pɔɔl wa a kɔl kɛndɛ le malɔɔ nyɛm tosa mbo pialnuŋ ladio o chieeŋndo niŋndoŋ. Mbo mɛɛlu pɛŋ batiuwaa bɛndu o sɔla koŋ ndo chɔ “maa bil waa o sal choo.” (Nuawɔ Filipiaŋnda 3:​8.) Mi simultaŋ la komal ndu tau mɛɛ o simnuŋ buɛi Kiliti wo. Mi wanaa nduaa tul ndu leyɛ. (Walta. 23:​12-14) Mi Luomaŋnda luaa ndu lɔɔ pila nduyɛ ma duau ndu o chiɛi manyumndo niŋ mi che bɛɛ Luomaŋnɔɔ o wa ni. (Walta. 16:​19-24, 37) Le handɔɔ lechoo, mbo mɛɛlu vɛlɛ sina maa wana hakioo ndu bɛɛ wa ni. Le hei, mi ndoo fafala kpeekpei le hɛnaŋ Mɛlɛkaa tosaa. (Luomaŋ. 7:​21-25) Kɛ Pɔɔl chɛl mi bahawɛilaŋ ndaŋ o kɛ kɛ dii ndu dialloŋ te. Mbo dimi pɛŋ aa, “A yɔŋ bɛɛ mi I nɔ kpaaya le, . . . I cho a kɔl hiniaa.” Le yɛɛ? Kanifuule, teleŋ ndoo nɔ koŋ kpaaya le wo Mɛlɛkaa ndoo ke ndu kpaayaa ni.—2 Kɔliŋ. 4:​7; 12:​10.

9. Vɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ che nyɛm waŋnda pialnuŋ ladio a muŋ o chieeŋndo niŋndoŋ?

9 Te ŋ yeema pɛ mi Chɛhowa ke naa kpaayaa, ŋ nɔ miŋ dɔu tiindaŋndo o kpaaya naa niŋ te. Ŋ nɔ miŋ yiyaŋ maa dɛnɛ naa sinaa, kɔɔlima naŋ, ɔɔ nyɛm naŋ kiɔɔŋ te tosa miŋ wa wanaa sɔvɛ le. O cho nyɔɔŋ muŋ te tosa mi Chɛhowa soliŋ naa kpeku le. O cho pɛŋ wanaa Mɛlɛkaa kpou le cho ‘wanaa kɔl kalu waŋnda o hɔl te. A bɔɔbɔɔ cho wanaa kpaaya, kɛlɛŋgaa ma wa lasalama le.’ Kɛ nduyɛ, “wanaa ŋwaŋnda chiee . . . yiyaŋ maa a nɔ kpaaya le wa,” nda Chɛhowa cho soliŋndo kpeku ni. (1 Kɔliŋ. 1:​26, 27) Lelaŋ, o yɔŋ bɛɛ ma nɔ nyɛm waŋnda pialnuŋ ladio a muŋ o chieeŋndo niŋndoŋ te, tambu kɔl te. Kɛsiŋ o kɔl maa te a nɔ pɛŋ nyɔɔŋ muŋ te, lende ŋ hiau ba Chɛhowaa chɔ o yoomu numndo niŋ. Le taamaseliiyo, te o yɔŋ pɛ maa a nɔ siooŋnde le wanaa mam num le laalaŋnda numndaŋ nda, piɛi o Chɛhowa lo le mbo ke num kɔl simulaa le suɛi a tiindaŋ numndo okɔɔ. (Ɛfi. 6:​19, 20) Te o yɔŋ pɛ maa a cho wana kɛndiaa le, mɛɛ nyuna Chɛhowa le mbo ke num kpaayaa ma hiou lachi a tosaa o ŋ tiuba wo. Mɛɛ ŋ hiau lachi a ba Chɛhowaa chɔɔ o yoomu numndo niŋ fau, lende koni tiindaŋ numndo kiandu ni nduyɛ ma hiou lachi a ndu piɛiyo.

TOL TAAMASI WANAA CHO O BAABUIYO NIŊ NDA KƆƆLI

10. Le yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ pɛɛku a taamasi buɛiyaa laalaŋaa Chɛhowaa cho o Baabuiyo niŋ nda okɔɔ, mɛɛ haa o Hibuluiya 11:​32-34 niŋ cho naa yɛ?

10 Mi Pɔɔl ndoo chua teleŋndo tau le Diom Mɛlɛkaa pɛɛkoo. Le hei, ndoo sina Baabuiyo tau nduyɛ mbo pɛɛku sɔɔŋ bɔɔbɔɔ a wanaa cho leniŋ nda okɔɔ. Mɛɛ o wa Kilisiɔŋaa Hibuluiya poonyiallo, mbo dimul nda le ma yiyaŋ a taamasi buɛiyaa laalaŋaa Chɛhowaa okɔɔ. (Nuawɔ Hibuluiya 11:​32-34.) Masaa Deeve wa wana pilɛ o buɛiyaa laalaŋnda haa tɛɛŋ. Ŋ soonuŋndɔ a ndu okɔɔ. Deeve ndoo nɔ yaamɔɔwa tau nduyɛ, wanaa wa paandu chaaŋaa nduaa wa bɛɛ apum wa o yaamɔɔwa haa tɛɛŋ. Te ŋ yaasiaa pɛ a Deeve okɔɔ, ŋ cho chɔ mɛɛ Pɔɔl sɔla yoomuaŋ le yiyaŋndo a taamasi ndɔɔ okɔɔ yɛ. Nduyɛ, ŋ cho vɛlɛ sina mɛɛ naŋ tual taamasi Pɔɔllo kɔɔli yɛ.

Deeve ndoo sina maa Chɛhowa wa ndu kɔɔli. Le hei, mi che bɛɛ Koolaya ndoo hiou ndu kpaaya, o yɔŋ isiooŋ le ndu chɔulabaa le. Nduyɛ mi Chɛhowa mala ndu mbo tiu Koolaya ba (Tofa pɛl 11)

11. Le yɛɛ Deeve wa yɛ maa poombɔ taaniŋ Koolaya o hɔl? (Tofa fotueiyo o kɔɔ.)

11 Mɛɛ Deeve simul kuubanɔ chɔuwo Koolaya le sɔŋgɔɔ, mi Koolaya cha ndu maa poombɔ taaniŋndo o cho ni. Mɛɛ Koolaya “sɔɔŋguu Deeve ikɛi, mbo cha mɛɛ Deeve wa yɛ, mbo mam.” Koolaya wa o bɛndu, ndoo nɔ nyɛm chɔuwoŋ nduyɛ ndoo chaa chɔuwo. Kɛ o baa pilɔɔ choo, Deeve ndoo nɔ nyɛm muŋ te. Poombɔɔ o wa ni nduyɛ ndoo sina nyɛ o nyɛ a chɔuwo okɔɔ le. Kɛ mi Deeve kiaŋ banda bɛndu wa ndu koŋ lachi wo. Mbo yam Koolaya o kpaaya Chɛhowaa niŋ.—1 Saam. 17:​41-45, 50.

12. Simul cheleŋ kuɛɛ ndoo komallɛ Deeve?

12 Mi simul cheleŋ komal vɛlɛ Deeve nduyɛ simullo hoo bɛɛ ndoo hiou ndu mayoomu. Sɔɔ Chɛhowa ndoo hɛli ni le waa masaa Isɔluɛi nduyɛ mi Deeve tosa wallo le ndu. Masaa Sɔɔ ndoo nɔ bɛɛleŋ tau le Deeve o tasela ndɔ. Kɛ o mɛɛlulaŋ, mi kaa yoŋgaa luɛi Sɔɔ niŋ mbo saa Deeve paŋalaa. Sɔɔ ndoo chiee lɛ Deeve biyɔɔ le nduyɛ o wa pɛŋ kindiŋndo le ndu diyɔɔ.—1 Saam. 18:​6-9, 29; 19:​9-11.

13. Yɛɛ Deeve ndoo tosa yɛ mɛɛ Masaa Sɔɔ bii ndu biyɔɔ wɔɔŋndo?

13 A biyɔɔ wɔɔŋ Masaa Sɔɔ bii koŋ Deeve wo kpou, mi Deeve hiau lachi a ndu bɛɛleŋ kioo. Kanifuule, Chɛhowa pila yulu Sɔɔ iso ni le waa masaa. (1 Saam. 24:​4-6) Deeve bii Chɛhowa tɔɔyaŋ le sɔɔŋ wɔɔŋ Sɔɔ wa ndu tosallo woŋ te. Kɛ mbo tiindaŋ Chɛhowa le mbo mala ndu mbo biuŋ simul kala kalaa hoo.—Sam 18:​1.

14. Bahawɛila kuɛɛ komallɛ Pɔɔl nduyɛ, vɛɛ la velaŋ yɛ a la komal Deeve laŋ?

14 Bahawɛila wa Pɔɔl choo laŋ laa velaŋ tiŋ a la komal Deeve laŋ. Wanaa ndaa tul Pɔɔl leyɛ wa ndaa nɔ kpaayaa ma hiau ndu poloŋ. O teleŋ koŋ niŋ, wanaa bɛnduaa a bɔɔbɔɔ ndaa hɛnaŋ a suɛi nduɛi kposoŋ te. Teleŋnda bɔɔbɔɔ, mi ndaa lɔɔ ndu nduyɛ ma dɔu ndu o chiɛi manyumndo niŋ. O faŋaŋndɔ o hei kɔɔli, mi chaaŋaa nduaa bii ndu biyɔɔ wɔɔŋndo mɛɛ i yɔŋnuŋ a Deeve yɛ koni. Mi waŋnda apum o kunda leKilisiɔŋndo niŋ a simul ndu. (2 Kɔliŋ. 12:​11; Filipi. 3:​18) Kɛ mi Pɔɔl yam yaamɔɔwaa nduaa kpou. O nɛi kuɛɛ choo? Mi che bɛɛ ma simul ndu, mbo hiau lachi a yooŋgu kɛndɔɔ dimioo. Mbo hiau vɛlɛ lachi a puaapiliaa a ndepiliaa nduaa malaa mi che bɛɛ mi ndaa tɛɛmbuu ndu kɔl. Kɛ i hiou kpou ve, mbo lo Mɛlɛka piɛiyo o laalaŋndo choo haaa a yoomu ndɔɔ mɛɛlulaŋ. (2 Timo. 4:​8) O cho o kpaaya ndɔ niŋ te o yem simultaŋ ndaŋ te, kɛ le mɛɛ ndoo tiindaŋ Chɛhowa yɛ.

Te waŋnda kindiŋ pɛ le num faŋaa o laalaŋ numndo choo, ke nda bɛɛleŋ nduyɛ ma mulul nda nyɛkɛndɛi (Tofa pɛl 15) *

15. Yɛɛ cho yɛ kpeleŋ naa, nduyɛ yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa le ndu komallo?

15 Naa ŋ cho wa, baa waŋnda cho num pa nyɛpalaa tusioo choo suŋ suŋ? Baa mi chaaŋaa numaa nya kua o sukuu wa, a nya tosa wallo wa, a wanayaŋ num cho Chɛhowa piɛile woŋ yiou num? Baa waŋndo o kundaa niŋ bii num niŋ pa biyɔɔ wɔɔŋndo? Te o wa lende pɛ, mɛɛ loonuŋ a taamasi Deeve nda Pɔɔl kɛsi wo okɔɔ. A nɔla ma hiou lachi a “dɛnɛ kɛndɔɔ [tosaa] le dɛnɛ wɔɔŋndo yomɔɔ.” (Luomaŋ. 12:​21) Naŋ chɔulaba lɛ hau wanaa simul naa wa miŋ yem nda a pou faandaa maa Deeve le. Kɛ kpeleŋ naa cho le nda malaa ma pɛɛku a Chɛhowa okɔɔ ni. O nɛiyo hoo choo naŋ yam hau wanaa simul naa wa ni. A sɔla batiuwaa o hei niŋ te a soliŋ pɛ Baabuiyo kpeku le nyunala waŋnda mulioo. A nɔ vɛlɛ ma ke waŋnda bɛɛleŋ nduyɛ ma bii nda nyɛkɛndɛi o yɔŋ bɛɛ mi nda bii num biyɔɔ wɔɔŋndo. Tosal wana o wana fee sɔɔŋ kɛndɔŋ o yɔŋ bɛɛ aa yaamɔɔwaa numnda.​—Maa. 5:​44; 1 Pitɛ 3:​15-17.

CHƐL MI WAŊNDA MALA NUM

16-17. Yɛɛ Pɔɔl ndoo puɛɛnuŋ yɛ le?

16 Tuupa mi Pɔɔl simnuŋ Kilisiɔŋnɔɔ, mbo tɛɛmbuu diola Chiisulaŋ tau nduyɛ mbo tusi buɛiyaa nduaa nyɛpalaa choo. (Walta. 7:​58; 1 Timo. 1:​13) Diola tasela Pɔɔl ndoo nɔlaŋ la wa Sɔɔ ni. Paale pilɛ, o wa kɔlaŋ le kunda leKilisiɔŋndo delɔɔ choo mi Chiisu pila kei ndu kpaa o nɛi tɛɛŋ. Chiisu wa choo choo mbo suaa naa Pɔɔl cha okoŋ mbo suumiaa ndu. Pɔɔl ndoo nɔ mbo kuɛ o wanaa o wa nyɛpalaa tusioo choo wa lo le ma mala ndu mbo che. Pɔɔl ndoo kiisaŋ le hei tosa kposoŋ te. Mbo kua o Ananaaya lo nduyɛ mbo mala ndu mbo cha.—Walta. 9:​3-9, 17, 18.

17 Okoŋ kɔɔli, mi Pɔɔl mɛɛlu simnɔŋ wana sɔviɔɔ o kunda leKilisiɔŋndo niŋ. Kɛ fɛŋ bɛɛ o puɛɛnuŋ a nyɛ Chiisu pɛɛku ndu o nɛi Damasikɔɔ wo le. Mbo hiau lachi a kaa tusiaŋndo chɔmndo nduyɛ, mi ndoo chɛl le mi puaapiliaa a ndepiliaa nduaa mala ndu. Mbo dimi pɛŋ maa chaaŋaa nduaa laalaŋnda “mala [ndu] bɔɔ tau tau.”​—Kolo. 4:​10, 11.

18. Yɛɛ tosa yɛ lepum miŋ kuɛ le mala chaaŋaa naa laalaŋnda kiɔɔ?

18 Yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ o taamasi Pɔɔllo niŋ? Mɛɛ naŋ hiŋ sɛnɛi o tonyaa niŋ, naapum mi naŋ nyuuniaa puaapiliaa a ndepiliaa naa tau le ma tɛɛsial naa sɔɔŋ ŋpum. Kanifuule, naŋ sina maa chuaambuaa naŋ wa wɔ o Mɛlɛka piɛiyo niŋ ni nduyɛ maa ŋ nɔ wɔ sɔɔŋ tau le pɛɛkoo. (1 Kɔliŋ. 3:​1, 2) Kɛ suŋ suŋ yɛ? Mɛɛ naŋ viau o tonyaa niŋ fau, lende ko naŋ sina sɔɔŋ tau ni. Le hei, te chaaŋaa naa laalaŋnda yeema pɛ le naa malaa, taama taama wana hiŋ sɛnɛi o tonyaa niŋndo, ŋ kue le chɛlɔɔ le. Kɛ puaapiliaa a ndepiliaa naa Chɛhowa soliŋ kpeku teleŋnda bɔɔbɔɔ ni le naa malaa. (Luomaŋ. 1:​11, 12) Lelaŋ, te ŋ yeema pɛ mi Chɛhowa ke naa kpaayaa, mɛɛ ŋ nɔ miŋ chɛl le mi puaapiliaa a ndepiliaa naa mala naa.

19. Le yɛɛ Pɔɔl sɔla yɛ batiuwaa o wali Mɛlɛkaa niŋ?

19 Mi Pɔɔl sɔla batiuwaa o wali Mɛlɛkaa niŋ mɛɛ o simnuŋ Kilisiɔŋnɔɔ. Le yɛɛ? Kanifuule, mbo huŋ mɛɛlu sina maa o yɔŋ bɛɛ mi waŋndo nɔ kpaaya ɔɔ dɛnɛ sinaa bɔɔ le, o yɔŋ bɛɛ mbo pelnuŋ ladio ɔɔ mbo nɔ nyɛsɔlaa le, o nɔla mbo tosa sɔɔŋ bɔɔbɔɔ. Te o wa pɛ wana tusiaŋ nduyɛ mbo tiindaŋ Chɛhowa, o nɔla mbo sɔla batiuwaa. Lelaŋ, maa ŋ tolnuŋ taamasi Pɔɔllo kɔɔli le (1) tiindaŋndo dɔwɔɔ o Chɛhowa niŋ, (2) yiyaŋndo a taamasi wanaa cho o Baabuiyo niŋ nda okɔɔ, a (3) chɛlɔɔ mi chaaŋaa naa laalaŋnda mala naa. Te ŋ tosa hei pɛ, o yɔŋ bɛɛ miŋ nɔ kpaaya le, Chɛhowa nɔla mbo ke naa kpaayaa!

CHONDII 71 Kuubaa Chɔuwa Naŋ Cho le Chɛhowa Ni!

^ pɛl. 5 O buŋgɛi hei niŋ, ŋ cho isɔɔ a taamasi Pɔɔllo okɔɔ. Ŋ cho pɛɛku maa te ŋ wa pɛ wanaa tusiaŋ, o yɔŋ bɛɛ ma wa naa mamɔɔ, Chɛhowa nɔla mbo ke naa kpaayaa miŋ biuŋ, nduyɛ miŋ chɔulaba dialuŋ naŋ vilɛiyoŋ.

^ pɛl. 1 TƐƐSIAA LE DIOMNDO: Lepum miŋ yiyaŋ maa ŋ nɔ kpaaya le. Naapum nyɛ huŋ a yiyaŋndo hoo wo cho hakila naalaŋ, bala fondolaŋ, kɛndiaa lepɛŋndo ɔɔ dɛnɛ sinaa lepɛŋndo ni. O fulawɔ okoŋ kɔɔli, lepum mi yaamɔɔwa yiou naa ɔɔ ma tusi naa nyɛpalaa choo le halikpeŋ ma dii naa dialloŋ.

^ pɛl. 57 TƐƐSIAA LE FOTUEIYO: Mɛɛ Pɔɔl kandu yooŋgu kɛndɔɔ dimioo a Kiliti okɔɔ, mbo mulul nyɛm tosa mbo simnuŋ Falisiinɔɔ woŋ kɔɔ. Nyɔɔŋ muŋ ŋpum wa dɔɔ yaula wanaa sinaa dɛniaa bɛnduaa pɛɛkulaŋ a kɔfu pɔmbɔ ndaa duau bolii Baabuiye le yiinɔŋndo o itendu wo ni.

^ pɛl. 61 TƐƐSIAA LE FOTUEIYO: Puaapilɛnɔɔ cho nda wanaa nda tosa wallo wa ma wa ndu dɛɛniaa le mbo sɔɔŋguu nda choo ma biilu paale vialaŋnde chaaŋ nda leŋ.