တၢ်မၤလိ ၂၉
“တုၤယဂံၢ်စၢ်ယဘါစၢ်ဒီး, ယအိၣ်ဒီးယစိယကမီၤလီၤ”
“ဘၣ်ယသးလၢယဂံၢ်စၢ် ယဘါစၢ်အပူၤ, လၢတၢ်မၤယၤတရီတပါအပူၤ, လၢတၢ်ဖှီၣ်တၢ်ယာ်အပူၤ, လၢတၢ်မၤအၢမၤသီယၤအပူၤ, လၢတၢ်ကီတၢ်ခဲအပူၤ လၢခရံာ်အဃိလီၤ.”—၂ ကရံၣ်သူး ၁၂:၁၀.
တၢ်သးဝံၣ် ၃၈ ကစၢ်ကမၤဆူၣ်ထီၣ် နဂံၢ်ဘါ
တၢ်မၤလိအံၤ အတၢ်တိာ်ပာ် *
၁. တၢ်မၢဖိပီလူး သ့ၣ်ညါလီၤအသးဒ်လဲၣ်.
တဘျီတခီၣ် တၢ်မၢဖိပီလူး သ့ၣ်ညါလီၤအသးလၢ အဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်လီၤ. စီၤပီလူးသ့ၣ်ညါဝဲလၢ အနီၢ်ခိ “ဟးဂီၤ” မ့ၢ်လၢ အအဲၣ်ဒိးမၤတၢ်လၢအဘၣ် ဘၣ်ဆၣ် အမၤဝဲတန့ၢ်ဘၣ် ဒီးယဟိဝၤယွၤစ့ၢ်ကီး တစံးဆၢအတၢ်ထုကဖၣ် ဒ်အမုၢ်လၢ်တ့ၢ်ဝဲအသိးဘၣ်. (၂ ကရံၣ်သူး ၄:၁၆; ၁၂:၇-၉; ရိမ့ၤ ၇:၂၁-၂၃) စီၤပီလူးသ့ၣ်ညါဝဲလၢ အဒုၣ်အဒါတဖၣ်န့ၣ် ထံၣ်အီၤဒ်အမ့ၢ် ပှၤလၢအဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ် တဂၤအသိးလီၤ. * ဘၣ်ဆၣ် အဝဲတပျဲပှၤဂၤ အတၢ်ထံၣ်လၢအတဂ့ၤတဖၣ် ကဒိၣ်စိလၢအဖီခိၣ်ဘၣ်. ဒီးအဝဲတဟ့ၣ်အခွဲးစ့ၢ်ကီးလၢ အကဆိကမိၣ်ဆံးလီၤအသးဘၣ်.—၂ ကရံၣ်သူး ၁၀:၁၀-၁၂, ၁၇, ၁၈.
၂. ဒ် ၂ ကရံၣ်သူး ၁၂:၉, ၁၀ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး စီၤပီလူးမၤလိန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မနုၤလဲၣ်.
၂ စီၤပီလူးသ့ၣ်ညါထီၣ်ဝဲလၢ ပှၤတဂၤလၢ အဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်ဒၣ်လဲာ်န့ၣ် အဂံၢ်အဘါဆူၣ်ထီၣ်ဝဲသ့လီၤ. (ဖး ၂ ကရံၣ်သူး ၁၂:၉, ၁၀ တက့ၢ်.) ယဟိဝၤယွၤ တဲဘၣ်စီၤပီလူးလၢ အစိအကမီၤက “လၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်လၢ တၢ်အဂံၢ်စၢ်အဘါစၢ်အပူၤ” လီၤ. တၢ်ကတိၤအံၤ အခီပညီမ့ၢ်ဝဲ ယဟိဝၤယွၤအစိအကမီၤ ကမၤဆူၣ်ထီၣ်ဝဲ စီၤပီလူးအဂံၢ်အဘါလၢ အလိၣ်ဘၣ်ဝဲတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. အဆိကတၢၢ် ပကကွၢ်သကိး ဖဲပဒုၣ်ပဒါတဖၣ် ဒုၣ်ဒွဲၣ်စံးအၢစံးသီပှၤအခါန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ပတကြၢးဘၣ်ယိၣ်တၢ်ဘၣ်လဲၣ်.
“ဘၣ်ယသးလၢ . . . တၢ်မၤယၤတရီတပါအပူၤ”
၃. ဖဲပှၤဒုၣ်ဒွဲၣ်စံးအၢစံးသီပှၤအခါ ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကဘၣ်သးခုလဲၣ်.
၃ ပဝဲဒၣ်ခဲလၢာ်န့ၣ် ပတအဲၣ်ဒိးလၢ ပှၤကတဲဆါပှၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ပဒုၣ်ပဒါ မ့ၢ်ဒုၣ်ဒွဲၣ်စံးအၢစံးသီပှၤန့ၣ် ပသးကဟးဂီၤဒီး ပဂံၢ်ပဘါကလီၤစၢ်ဝဲလီၤ. (ကတိၤဒိ ၂၄:၁၀) ဒီးပဒုၣ်ပဒါ အတၢ်ဒုၣ်ဒွဲၣ်စံးအၢစံးသီတဖၣ် ပကြၢးထံၣ်အီၤဒ်လဲၣ်. ပကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်ထံၣ်ဒ်စီၤပီလူးအသိး လၢအတဲဝဲလၢ “ဘၣ်ယသးလၢ . . . တၢ်မၤယၤတရီတပါအပူၤ” လီၤ. (၂ ကရံၣ်သူး ၁၂:၁၀) ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. ဖဲပှၤတဲဆါပှၤဒီး မၤအၢမၤနးပှၤအခါ ပပာ်ဖျါထီၣ်အီၤလၢ ပမ့ၢ်ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်လီၤ. (၁ ပ့းတရူး ၄:၁၄) ယ့ၣ်ၡူးတဲဝဲလၢ ပှၤလၢအပိာ်အခံတဖၣ်န့ၣ် ကထံၣ်ဘၣ်တၢ်မၤအၢမၤနးလီၤ. (ယိၤဟၣ် ၁၅:၁၈-၂၀) ခရံာ်ဖိလၢ တၢ်မၢဖိအစိၤတဖၣ် ထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်မၤအၢမၤနးစ့ၢ်ကီးလီၤ. ဖဲန့ၣ်အခါ ပှၤလၢကြံးအတၢ်ဆဲးတၢ်လၤဒိၣ်စိလၢ အဝဲသ့ၣ်အဖီခိၣ်တဖၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ဆိကမိၣ်ဆံးဝဲ ခရံာ်ဖိတဖၣ်လီၤ. ဒီးလၢပှၤယူဒၤဖိအကျါ ခရံာ်ဖိတဖၣ်န့ၣ် ပှၤထံၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢအမ့ၢ် ‘ပှၤတသ့လံာ်သ့လဲၢ်, ဒီးပှၤတမၤလိဘၣ်တၢ်ဘၣ်’ ဒ်တၢ်မၢဖိပ့းတရူးဒီးယိၤဟၣ် အသိးလီၤ. (မၤတၢ် ၄:၁၃) ခရံာ်ဖိတဖၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်တပၣ်ဃုာ်လၢ ထံၣ်ဂ့ၢ်ကီၢ်ဂ့ၢ်အကျါ ဒီးတကဲသုးဘၣ်. အဃိ ပှၤဆိကမိၣ်ဆံးအဝဲသ့ၣ်လၢ အဒီသဒၢလီၤအသးတသ့ဘၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် ပှၤတပာ်ကဲ အဝဲသ့ၣ်စ့ၢ်ကီးဘၣ်.
၄. ခရံာ်ဖိလၢ တၢ်မၢဖိအစိၤတဖၣ် ဖဲအဒုၣ်အဒါ မၤအၢမၤနးအဝဲသ့ၣ်အခါ အဝဲသ့ၣ်မၤဆၢက့ၤဝဲဒ်လဲၣ်.
၄ ခရံာ်ဖိလၢတၢ်မၢဖိအစိၤတဖၣ် မ့ၢ်အပျဲဝဲလၢ အဒုၣ်အဒါတဖၣ် ကမၤဟးဂီၤ အဝဲသ့ၣ်အသးဧါ. တပျဲဝဲဘၣ်. အဒိ တၢ်မၢဖိပ့းတရူး ဒီးတၢ်မၢဖိယိၤဟၣ်န့ၣ် မ့ၢ်လၢအဝဲသ့ၣ် ပိာ်ယ့ၣ်ၡူးအခံ ဒီးသိၣ်လိတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ အဃိ အဝဲသ့ၣ်ထံၣ်ဘၣ် ဒီးတၢ်မၤအၢမၤနး ဘၣ်ဆၣ်ပာ်ဝဲဒ်အမ့ၢ် တၢ်လၤကပီၤတခါ အသိးလီၤ. (မၤတၢ် ၄:၁၈-၂၁; ၅:၂၇-၂၉, ၄၀-၄၂) ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် တမဲာ်ဆှးဒီး ပျံၤတၢ်ဖုးတၢ်ဘၣ်. ခရံာ်ဖိလၢ တၢယၤဖှိၣ်အစိၤတဖၣ်န့ၣ် ပှၤတပာ်ကဲအဝဲသ့ၣ်ဘၣ် သနာ်က့ အဝဲသ့ၣ်ဆဲးမၤစၢၤဒံး ပှၤဂၤတဖၣ်လီၤ. အဒိ လံာ်စီဆှံအကတြူၢ် လၢခရံာ်ဖိဖဲန့ၣ်တနီၤကွဲးဝဲန့ၣ် ဆဲးဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါဒီး ကဲထီၣ်ဝဲတၢ်မုၢ်လၢ်လၢ ပှၤလၢအကကွဲၢ်တဖၣ်အဂီၢ်လီၤ. ဒီးဘီမုၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤဝဲန့ၣ် အိၣ်သူၣ်ထီၣ်အသးလၢမူခိၣ် ဒီးတယံာ်လၢၤဘၣ် ကပၢဝဲဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်လီၤ. (မးသဲ ၂၄:၁၄) ဘၣ်ဆၣ် ပှၤရိမ့ၤအသုးမုၢ်သံၣ်ဘိလၢအဒိၣ်စိ ဒီးမၤအၢမၤနးဝဲ ခရံာ်ဖိလၢညါတဖၣ်န့ၣ် လီၤမၢ်ကွံာ်လၢာ်လံ. ဘၣ်ဆၣ် မ့မ့ၢ်ခရံာ်ဖိလၢ အအိၣ်ဒီးတၢ်သးတီတဖၣ်န့ၣ် အခဲအံၤ အဝဲသ့ၣ်ပၢတၢ်လၢမူခိၣ် ဒ်စီၤပၤတဖၣ်အသိးလီၤ. မ့မ့ၢ်ပှၤလၢအထီဒါ အဝဲသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် သံကွံာ်ဝဲလၢာ်လံန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပှၤလၢအထီဒါတၢ်တဖၣ် မ့ၢ်ဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်ဘၣ်ဖုးန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ကအိၣ်ဘၣ်က့ၤလၢ ခရံာ်ဖိလၢအသးဟ့တ့ၢ်ဝဲတဖၣ် အတၢ်ပၢဖီလာ်လီၤ.—လီၣ်ဖျါ ၅:၁၀.
၅. ဒ် ယိၤဟၣ် ၁၅:၁၉ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး ဘၣ်မနုၤအဃိ ယဟိဝၤယွၤအခ့အပှၤတဖၣ် ပှၤကွၢ်တလီၤအဝဲသ့ၣ်လဲၣ်.
၅ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ယဟိဝၤယွၤအခ့အပှၤတဖၣ် ပှၤကွၢ်တလီၤအဝဲသ့ၣ် ဒီးပှၤထံၣ်အဝဲသ့ၣ် ဒ်ပှၤလၢအတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ တအိၣ်ဘၣ် ဒီးပှၤသူအီၤတသ့ဘၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပှၤထံၣ်အဝဲသ့ၣ်ဒ်န့ၣ်လဲၣ်. မ့ၢ်လၢပတအိၣ်ဒီး တၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး ဒ်ပှၤတၢ်ချၢအသိးဘၣ်အဃိလီၤ. ပဂုာ်ကျဲးစၢး အိၣ်ဒီးတၢ်ဆီၣ်လီၤသး, တၢ်သူၣ်စူၤသးစူၤ ဒီးတၢ်ဒိကနၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ်လၢ ပှၤတၢ်ချၢအတၢ်ထံၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးဝဲ ပှၤလၢအပာ်ထီၣ်ထီအသး ဒီးပှၤလၢအပူထီၣ်ထီဒါ တၢ်တဖၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် မ့မ့ၢ်လၢပဝဲဒၣ်န့ၣ် ပတမၤဘၣ်ထွဲလိာ်သး ဒီးထံဂ့ၢ်ကီၢ်ဂ့ၢ်ဘၣ် ဒီးပတပၣ်ဃုာ်စ့ၢ်ကီးလၢ ထံကီၢ်တၢ်ဒုးသုးဒုးသံၣ်အကျါဘၣ်. ခီဖျိလၢ ပလီၤဆီဒီးပှၤတၢ်ချၢအဃိ အဝဲသ့ၣ် ဆိကမိၣ်ဆံးပှၤလီၤ.—ဖး ယိၤဟၣ် ၁၅:၁၉ တက့ၢ်; ရိမ့ၤ ၁၂:၂.
၆. ယဟိဝၤယွၤသူဝဲ အခ့အပှၤတဖၣ်လၢ ကဆီၣ်ထွဲအတၢ်မၤအဂီၢ်ဒ်လဲၣ်.
၆ ပှၤဂၤတဖၣ်မ့ၢ်ထံၣ်ပှၤလၢ ပမ့ၢ်ပှၤတကျၢတခီဘၣ် သနာ်က့ ယဟိဝၤယွၤ သူပှၤလၢပကဆီၣ်ထွဲ အတၢ်မၤအဂီၢ်လီၤ. ဒ်သိးတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤကတုၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်အဂီၢ်န့ၣ် အဝဲသူပှၤလီၤ. ဒီးအခ့အပှၤလၢ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤစ့ၢ်ကီး အဝဲသ့ၣ်ကျိာ်ထံဝဲ လံာ်လဲၢ်တဖၣ် ဒီးထုးထီၣ်ရၤလီၤဝဲ လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်လီၤ. ဒီးအဝဲသ့ၣ်သူဝဲ လံာ်စီဆှံလၢကမၤစၢၤ ပှၤလၢအကကွဲၢ်တဖၣ် ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ်အတၢ်အိၣ်မူ ကဂ့ၤထီၣ်အဂီၢ်လီၤ. ယဟိဝၤယွၤသူအခ့အပှၤ လၢပှၤဆိကမိၣ်ဆံးဝဲတဖၣ်အံၤ ဒ်သိးအတၢ်ဖံးတၢ်မၤ ကကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်အဂီၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် မ့မ့ၢ်လၢ ပဝဲတဂၤစုာ်စုာ်မီၤ. မ့ၢ်ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤပှၤလၢ ပကအိၣ်ဒီး တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါအဂီၢ်စ့ၢ်ကီးဧါ. ဒီးဒ်သိးပကဒိးန့ၢ်ဘၣ် အတၢ်မၤစၢၤအဂီၢ် ပကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်. ခဲအံၤ ပကတဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်သၢမံၤလၢ ပကမၤလိန့ၢ်တၢ်လၢ တၢ်မၢဖိပီလူးပာ်လီၤန့ၢ်ပှၤ အဒိအတဲာ်န့ၣ်လီၤ.
သန့ၤနသးလၢ နနီၢ်ကစၢ် အဂံၢ်အဘါတဂ့ၤ
၇. ပဟံးန့ၢ်တၢ်မၤလိတခါလၢ စီၤပီလူးအအိၣ်သ့ဒ်လဲၣ်.
၇ ပဟံးန့ၢ်တၢ်မၤလိတခါလၢ စီၤပီလူးအဒိအတဲာ်သ့ဝဲလီၤ. ဖဲပမၤယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤအခါ ပတဘၣ်သန့ၤပသးလၢ ပနီၢ်ကစၢ်အဂံၢ်အဘါ ဒီးပနီၢ်ကစၢ် အတၢ်သ့တၢ်ဘၣ်ဘၣ်. ပမ့ၢ်ကွၢ်လၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် အတၢ်ထံၣ်န့ၣ် စီၤပီလူးမ့ၢ်ပှၤလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ ဒီးအမ့ၢ်ပှၤလၢ အနာ်န့ၢ်လီၤသးတဂၤလီၤ. စီၤပီလူးဒိၣ်ထီၣ်ဘၣ်လၢ ရိမ့ၤအဝ့ၢ်ခိၣ်တၢ်စူးန့ၣ်လီၤ. ဝ့ၢ်တၢ်စူးန့ၣ် အမံၤဒိၣ်ဝဲလၢ တၢ်ထူးတၢ်တီၤ ဒီးတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့တကပၤလီၤ. စီၤပီလူးထီၣ်ဘၣ်ကၠိလၢ အပတီၢ်ထီ ဒီးပှၤလၢအသိၣ်လိအီၤတဂၤမ့ၢ်ဝဲ စီၤကမၤလ့လး ဒီးအဝဲမ့ၢ်ပှၤယူဒၤဖိခိၣ်နၢ်တဂၤလၢ ပှၤပာ်ကဲအီၤအါကတၢၢ်လီၤ. (မၤတၢ် ၅:၃၄; ၂၂:၃) ဒီးစီၤပီလူးန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲပှၤအရ့ဒိၣ်တဂၤလၢ ပှၤယူဒၤဖိအကျါ ဒီးအတဲဝဲလၢ “ယသ့ထီၣ်လၢ ပှၤယူဒၤဖိ အလုၢ်အလၢ် အါန့ၢ်ပှၤသကျဲဒီးယၤ လၢပှၤကလုာ်ဒၣ်ယၤ အကျါအါဂၤတက့ၢ်လီၤ.” (ကလၤတံ ၁:၁၃, ၁၄; မၤတၢ် ၂၆:၄) ဘၣ်ဆၣ် ပထံၣ်ဘၣ်လၢ စီၤပီလူးန့ၣ် တသန့ၤအသးလၢ အနီၢ်ကစၢ်ဘၣ်.
တၢ်လၢပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ ပာ်ဒိၣ်ဝဲတဖၣ် န့ၣ် စီၤပီလူးထံၣ်ဝဲဒ် “တၢ်အ့ၣ်အသိး” လီၤ. မ့ၢ်လၢ အဝဲထိၣ်သတြီၤဝဲ တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ အပိာ်ဘၣ် ခရံာ်ခံအဃိလီၤ (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၈) *
၈. ဒ် ဖံလံးပံၤ ၃:၈ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး တၢ်လၢစီၤပီလူး ပာ်တ့ၢ်ကွံာ်ဝဲတဖၣ်န့ၣ် အဝဲထံၣ်ဝဲဒ်လဲၣ် ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိ အတဲဝဲလၢ “ဘၣ်ယသးလၢ ယဂံၢ်စၢ်ယဘါစၢ်အပူၤ” န့ၣ်လဲၣ်.
၈ စီၤပီလူးသးအိၣ် ပာ်တ့ၢ်ကွံာ်ဝဲ တၢ်လၢပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိပာ်ဒိၣ်ဝဲ သ့ၣ်တဖၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် တၢ်လၢပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ ပာ်ဒိၣ်ဝဲတဖၣ်န့ၣ် အဝဲထံၣ်ဝဲဒ် “တၢ်အ့ၣ်အသိး” လီၤ. (ဖး ဖံလံးပံၤ ၃:၈ တက့ၢ်.) လၢခံစီၤပီလူးန့ၣ် ကဲထီၣ်က့ၤပှၤလၢ အပိာ်ခရံာ်အခံ အဃိအထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲအါမးလီၤ. တကးဒံးဘၣ် အပှၤကလုာ်ဒၣ်ဝဲ သးဟ့အီၤစ့ၢ်ကီးလီၤ. (မၤတၢ် ၂၃:၁၂-၁၄) ဒီးပှၤရိမ့ၤဖိတဖၣ် ဖျ့အီၤတီၢ်အီၤ ဒီးပၢနုာ်အီၤလၢ ဃိာ်ပူၤလီၤ. (မၤတၢ် ၁၆:၁၉-၂၄, ၃၇) အဝဲသ့ၣ်ညါလီၤအသးလၢ အတလၢတပှဲၤဘၣ် အဃိအကမၤတၢ်လၢအဘၣ်န့ၣ် ကီဝဲဒိၣ်မးလီၤ. (ရိမ့ၤ ၇:၂၁-၂၅) ဘၣ်ဆၣ် ပှၤလၢအထီဒါအီၤမ့ၢ်ဂ့ၤ, အနီၢ်ကစၢ် တၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤ အတဟ့ၣ်အခွဲးလၢ ကပတုာ်ပိာ်ဝဲ ခရံာ်အခံဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် အဝဲတဲဝဲလၢ “ဘၣ်ယသးလၢ ယဂံၢ်စၢ်ယဘါစၢ်အပူၤ” လီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိ အတဲဝဲဒ်န့ၣ်လဲၣ်. မ့ၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်ညါထီၣ်ဝဲ ဖဲအဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်အခါ ကစၢ်ယွၤမၤစၢၤအီၤဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.—၂ ကရံၣ်သူး ၄:၇; ၁၂:၁၀.
၉. တၢ်လၢအကမၤလီၤစၢ် ပဂံၢ်ပဘါတဖၣ်န့ၣ် ပကြၢးထံၣ်အီၤဒ်လဲၣ်.
၉ ပဒိးန့ၢ်အါထီၣ် တၢ်စိတၢ်ကမီၤလၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်သ့လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ် ကစၢ်ယွၤအစိအကမီၤအဂီၢ် တသန့ၤထီၣ်အသးလၢ ပနီၢ်ခိဂံၢ်ဘါ, တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့, ကလုာ်ဒူၣ် ဒီးတၢ်ထူးတၢ်တီၤတဖၣ်ဘၣ်. ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီး တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤမး ယဟိဝၤယွၤကသူပှၤအဂီၢ်န့ၣ် တမ့ၢ်ဘၣ်. ယဟိဝၤယွၤအခ့အပှၤလၢ “အကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့မ့ၢ်ဂ့ၤ, အဂံၢ်ဆူၣ်ဘါဆူၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, အိၣ်ဒီးအလီၢ်ဒိၣ်လၤထီမ့ၢ်ဂ့ၤ” အိၣ်ထဲစှၤကိးဂၤလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် ယဟိဝၤယွၤကဃုထၢပှၤလၢ “ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိထံၣ်လၢ အဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်” သ့ၣ်တဖၣ်လီၤ. (၁ ကရံၣ်သူး ၁:၂၆, ၂၇, ခ့ခါစှီၤကျိာ်) အဃိ နမ့ၢ်တအိၣ်ဒီး တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ သနာ်က့ နဆဲးမၤယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤသ့ဝဲလီၤ. ဒီးနကဘၣ်ထံၣ်အီၤဒ်အမ့ၢ် တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်တဖၣ်အသိးလီၤ. နမၤအီၤကသ့ဒ်လဲၣ်. သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤလၢ ဖဲနတအိၣ်ဒီး တၢ်လၢပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိပာ်ဒိၣ်ဝဲတဖၣ်အခါ ယဟိဝၤယွၤကဟ့ၣ်နၤ အစိအကမီၤဒ်လဲၣ်န့ၣ် နကသ့ၣ်ညါထီၣ်ဘၣ်လီၤ. အဒိ နမ့ၢ်ဘၣ်ယိၣ်လၢ ပှၤကမၤကွၢ် နတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်န့ၣ် ဃ့ဘါထုကဖၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်တက့ၢ်. ဒီးအဝဲကဟ့ၣ်နၤတၢ်သးဒူ ဒ်သိးနတဲပၠးပှၤဂၤလၢ နတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်ကဘူၣ်အဂီၢ်လီၤ. (အ့းဖ့းစူး ၆:၁၉, ၂၀) တကးဒံးဘၣ် နမ့ၢ်တူၢ်ဘၣ်လၢ နအိၣ်ဒီးတၢ်ဆူးတၢ်ဆါယံာ်ယံာ်ထၢထၢန့ၣ် ဃ့ဘါထုကဖၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ် ဒ်သိးအကမၤစၢၤနၤလၢ နကသးစၢၢ်ဆၢအတၢ်မၤ ကန့ၢ်အဂီၢ်လီၤ. ဖဲယဟိဝၤယွၤမၤစၢၤနၤတဘျီလၢ်လၢ်အခါ နတၢ်နာ်ကဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ် ဒီးနဂံၢ်နဘါကဆူၣ်ထီၣ်က့ၤလီၤ.
မၤလိန့ၢ်တၢ်အဒိတဖၣ် လၢလံာ်စီဆှံအပူၤ
၁၀. ဒ် ဧ့ၤဘြံၤ ၁၁:၃၂-၃၄ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး လၢလံာ်စီဆှံပူၤ ပှၤလၢအိၣ်ဒီးတၢ်သးတီတဖၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကဘၣ်မၤလိအဝဲသ့ၣ်အဒိအတဲာ်လဲၣ်.
၁၀ စီၤပီလူးမ့ၢ်ပှၤလၢ အသးဆူၣ်မၤလိလံာ်စီဆှံတဂၤလီၤ. အဝဲဃုသ့ၣ်ညါဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအါမး ဒီးအဝဲမၤလိန့ၢ်စ့ၢ်ကီး တၢ်လၢယဟိဝၤယွၤအခ့အပှၤလၢ အသးတီတဖၣ်အအိၣ်အါမးလီၤ. ဖဲစီၤပီလူးကွဲးန့ၢ်လံာ်လၢ ဧ့ၤဘြံၤခရံာ်ဖိတဖၣ်အအိၣ်အခါ စီၤပီလူးမၢ အဝဲသ့ၣ်ဆိကမိၣ်ထံဝဲ ယဟိဝၤယွၤအခ့အပှၤ လၢအတီအလိၤတဖၣ်အဒိအတဲာ်လီၤ. (ဖး ဧ့ၤဘြံၤ ၁၁:၃၂-၃၄ တက့ၢ်.) ဆိကမိၣ်ကွၢ် ယဟိဝၤယွၤအခ့အပှၤတဂၤလၢ အမ့ၢ်စီၤပၤဒၤဝံးတက့ၢ်. စီၤဒၤဝံးန့ၣ် ထံၣ်ဘၣ်ဒီးအဒုၣ်အဒါတဖၣ် အတၢ်ထီဒုၣ်ထီဒါ တကးဒံးဘၣ် အတံၤသကိးတဖၣ်စ့ၢ်ကီး ထီဒါအီၤလီၤ. ဒီးပကသ့ၣ်ညါဘၣ် ဖဲစီၤပီလူးဆိကမိၣ်ထံဝဲ စီၤဒၤဝံးအဒိအတဲာ်အခါ အဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါဒ်လဲၣ် ဒီးပဝဲစ့ၢ်ကီး ပကွၢ်လိမၤဒိး စီၤပီလူးအဒိအတဲာ် ကသ့ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
စီၤဒၤဝံးမ့ၢ် ပှၤအနီၢ်ဆံးဒီးအဂံၢ်စၢ် ဘၣ်ဆၣ် အဝဲတပျံၤစီၤကၤလယးဘၣ်. အဝဲသန့ၤအသးလၢ ယဟိဝၤယွၤ ဒီးအဝဲနာ်သပှၢ်ကတၢၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤကဟ့ၣ်အီၤ တၢ်စိတၢ်ကမီၤ ဒ်သိးအမၤနၢၤက့ၤ စီၤကၤလယးကန့ၢ်အဂီၢ်လီၤ. (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၁၁)
၁၁. ဘၣ်မနုၤအဃိ စီၤဒၤဝံးန့ၣ် ဖျါလၢအဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်လဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်ဂီၤလၢ လံာ်ကုခိၣ်တက့ၢ်.)
၁၁ စီၤကၤလယးမ့ၢ်ပှၤလၢ အဒုးတၢ်ဖၠဲးဒိၣ်မးတဂၤ အဃိအဆိကမိၣ်ဆံးဝဲ စီၤဒၤဝံးလီၤ. ဖဲစီၤကၤလယး ထံၣ်ဘၣ်စီၤဒၤဝံးအခါ အဝဲ “တပးကဲဘၣ်အီၤဘၣ်.” မ့ၢ်လၢစီၤကၤလယးန့ၣ် မ့ၢ်ပှၤနီၢ်ဒိၣ်, အိၣ်ဒီးတၢ်စုကဝဲၤလၢပှဲၤ ဒီးဒုးညီနုၢ်တၢ်တဂၤအဃိလီၤ. မ့မ့ၢ်လၢစီၤဒၤဝံးန့ၣ် ဖျါလၢအဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ် ခီဖျိလၢ အမ့ၢ်ပှၤသးစၢ်တဂၤ ဒီးတဒုးညီနုၢ်တၢ် နီတဘျီဘၣ်အဃိလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အမ့ၢ်ပှၤလၢ အဂံၢ်ဆူၣ်ဘါဆူၣ်တဂၤလီၤ. ဒီးအဝဲသန့ၤအသးလၢ ယဟိဝၤယွၤ ဒီးယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်အီၤ အစိအကမီၤဒ်သိး အကမၤနၢၤကွံာ်အဒုၣ်အဒါ စီၤကၤလယးအဂီၢ်လီၤ.—၁ ၡမူၤအ့လး ၁၇:၄၁-၄၅, ၅၀.
၁၂. စီၤဒၤဝံးထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲအဂၤတခါန့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.
၁၂ စီၤဒၤဝံးထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲအဂၤတခါလၢ အတူၢ်ဘၣ်ဝဲလၢ အဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ် ဒီးအစိအကမီၤတအိၣ်ဘၣ်လီၤ. စီၤဒၤဝံးသးတီဒီးပှၤလၢ ယဟိဝၤယွၤ ဃုထၢထီၣ်အီၤ လၢအမ့ၢ်ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိ အစီၤပၤစီလူးန့ၣ်လီၤ. လၢအခီၣ်ထံးခါ စီၤပၤစီလူး ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးဝဲ စီၤဒၤဝံးလီၤ. လၢခံစီၤစီလူး ပာ်ထီၣ်ထီသးအဃိ အသးက့ၣ်စီၤဒၤဝံးလီၤ. စီၤစီလူး ရ့ဒီးစီၤဒၤဝံးတတီတလိၤ တုၤဒၣ်လဲာ် အဝဲဂုာ်ကျဲးစၢး လူၤမၤသံဝဲလီၤ.—၁ ၡမူၤအ့လး ၁၈:၆-၉, ၂၉; ၁၉:၉-၁၁.
၁၃. ဖဲစီၤပၤစီလူး ရ့ဒီးစီၤဒၤဝံး တတီတလိၤဘၣ်အခါ စီၤဒၤဝံးမၤဝဲဒ်လဲၣ်.
၁၃ စီၤပၤစီလူး ရ့ဒီးစီၤဒၤဝံးတတီတလိၤဘၣ် သနာ်က့ စီၤဒၤဝံးဆဲးပာ်ကဲ ပှၤလၢယဟိဝၤယွၤ ဃုထၢထီၣ်အီၤလၢ စီၤပၤလီၤ. (၁ ၡမူၤအ့လး ၂၄:၆) စီၤပၤစီလူးရ့ဒီးစီၤဒၤဝံး တတီတလိၤဘၣ် သနာ်က့ စီၤဒၤဝံးတပာ်တၢ်ကမၣ် ယဟိဝၤယွၤအဖီခိၣ်ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် စီၤဒၤဝံးသန့ၤအသးလၢ ယဟိဝၤယွၤလီၤ. ယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်အီၤတၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ ဒ်သိးအကအိၣ်ဒီး တၢ်တူၢ်န့ၢ်ခီၣ်ကဲလၢ ကလဲၤခီဖျိ တၢ်ကီတၢ်ခဲအဂီၢ်လီၤ.—စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၈:၁, အခိၣ်တီ.
၁၄. စီၤပီလူးထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲ ဒ်စီၤဒၤဝံးအသိးဒ်လဲၣ်.
၁၄ တၢ်မၢဖိပီလူးစ့ၢ်ကီး ထံၣ်ဘၣ်ဒီးတၢ်ကီတၢ်ခဲ ဒ်စီၤဒၤဝံးအသိးလီၤ. စီၤပီလူး အဒုၣ်အဒါတဖၣ်န့ၣ် အစိကမီၤဒိၣ်န့ၢ်အီၤဒံးလီၤ. ဖဲစီၤပီလူးအစိၤ ခိၣ်နၢ်လၢအအိၣ်ဒီး တၢ်စိတၢ်ကမီၤတဖၣ်န့ၣ် သးဟ့အီၤလီၤ. ဒီးအဝဲသ့ၣ်တဖၣ် ဖျ့အီၤတီၢ်အီၤ ဒီးပၢနုာ်အီၤလၢ ဃိာ်ပူၤအဘျီတဖၣ်အဘျီလီၤ. ဒ်စီၤဒၤဝံးအသိး စီၤပီလူးစ့ၢ်ကီး အတံၤသကိးတဖၣ် ရ့ဒီးအီၤအၢအၢသီသီလီၤ. တကးဒံးဘၣ် လၢခရံာ်ဖိတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤစ့ၢ်ကီး ပှၤထီဒါအီၤလီၤ. (၂ ကရံၣ်သူး ၁၂:၁၁; ဖံလံးပံၤ ၃:၁၈) ဘၣ်ဆၣ် စီၤပီလူးမၤနၢၤကွံာ် ပှၤလၢအထီဒါအီၤတဖၣ် ခဲလၢာ်လီၤ. ဒီးအမၤနၢၤဝဲ လၢကျဲဒ်လဲၣ်. အဝဲထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ထီဒုၣ်ထီဒါ သနာ်က့ အဝဲဆဲးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဒံးလီၤ. တကးဒံးဘၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် မၤဟးဂီၤအသးသနာ်က့ အဝဲဆဲးပၢၤဃာ် အတၢ်သးတီလၢ အဝဲသ့ၣ်အဖီခိၣ်လီၤ. တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ် အဝဲသးတီဒီးကစၢ်ယွၤ တုၤလၢအသံတစုလီၤ. (၂ တံၤမသ့း ၄:၈) စီၤပီလူးလဲၤခီဖျိ တၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်န့ၢ်ဝဲန့ၣ် တမ့ၢ်လၢအဂံၢ်အဘါဆူၣ်အဃိဘၣ်. ခီဖျိလၢ အသန့ၤအသးလၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်အဃိလီၤ.
ပှၤလၢအမၤကွၢ် နတၢ်စူၢ် တၢ်နာ်တဖၣ်န့ၣ် စံးဆၢက့ၤ အဝဲသ့ၣ်လၢ တၢ်ပာ်ကဲဒီး တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံအပူၤတက့ၢ် (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၁၅) *
၁၅. ပဖီတၢၣ်န့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ် ဒီးပမၤလၢပှဲၤအီၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်.
၁၅ မ့ၢ်နထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်မၤအၢမၤနးဒီး တၢ်ဒုၣ်ဒွဲၣ်စံးအၢ လၢကၠိ, လၢတၢ်မၤလီၢ် ဒီးလၢနဟံၣ်ဖိဃီဖိ လၢအတမ့ၢ် ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် အိၣ်စ့ၢ်ကီးဧါ. လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤန့ၣ် ပှၤလၢအရ့ဒီးနၤ တတီတလိၤဘၣ်အိၣ်ဧါ. မ့ၢ်အိၣ်န့ၣ် သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤ စီၤဒၤဝံးဒီး စီၤပီလူးအတၢ်လဲၤခီဖျိ န့ၣ်တက့ၢ်. နကဆဲး “မၤနၢၤတၢ်အၢလၢတၢ်ဂ့ၤ” အဂီၢ်န့ၣ် သ့ဝဲလီၤ. (ရိမ့ၤ ၁၂:၂၁) ဖဲပှၤဒုၣ်ဒွဲၣ်စံးအၢပှၤအခါ ပတမၤဆၢကဒါက့ၤ ဒ်စီၤဒၤဝံးမၤနၢၤ စီၤကၤလယးအသိးဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် ပကမၤနၢၤတၢ်အၢ ခီဖျိလၢ ပမၤစၢၤပှၤဂၤလၢ အကသ့ၣ်ညါထီၣ် လံာ်စီဆှံတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ ဒီးယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ်လီၤ. နမၤဒ်န့ၣ်သ့ ခီဖျိနသူလံာ်စီဆှံလၢ နကစံးဆၢက့ၤ ပှၤဂၤအတၢ်သံကွၢ်လၢ တၢ်ပာ်ကဲအပူၤလီၤ. ဒီးပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်အဲၣ်လၢ ပှၤလၢအရ့ဒီးနၤ တတီတလိၤဘၣ်အဖီခိၣ် ဒီးမၤဂ့ၤတၢ်လၢပှၤခဲလၢာ် ဃုာ်ဒီးနဒုၣ်နဒါတဖၣ်တက့ၢ်.—မးသဲ ၅:၄၄; ၁ ပ့းတရူး ၃:၁၅-၁၇.
တူၢ်လိာ်ပှၤဂၤအတၢ်မၤစၢၤ
၁၆-၁၇. တၢ်လၢစီၤပီလူး တသးပ့ၤနီၣ်ဝဲ နီတဘျီဘၣ်န့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.
၁၆ တချုးလၢ စီၤပီလူးကဲထီၣ် ခရံာ်အပျဲၢ်အဘီၣ်ဒံးဘၣ်န့ၣ် အဝဲမ့ၢ်ပှၤအမၢးဒီး မၤအၢမၤသီဝဲ ပှၤလၢအပိာ်ယ့ၣ်ၡူးအခံတဖၣ်လီၤ. (မၤတၢ် ၇:၅၈; ၁ တံၤမသ့း ၁:၁၃) စီၤစီလူးလၢခံ ဘၣ်တၢ်သ့ၣ်ညါအီၤ လၢစီၤပီလူးန့ၣ် ဖဲအကလဲၤမၤအၢမၤနးဝဲ ခရံာ်ဖိတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အခါ ယ့ၣ်ၡူးတြီအီၤလီၤ. စီၤပီလူးနၢ်ဟူဝဲ ယ့ၣ်ၡူးအကလုၢ် သီၣ်လီၤလၢမူခိၣ် ဝံၤဒီးအမဲာ်ချံ တထံၣ်တၢ်လၢၤဘၣ်. ဒ်သိးစီၤပီလူးအမဲာ်ချံ ကထံၣ်ထီၣ်က့ၤတၢ်အဂီၢ် အကဘၣ်ဃ့ တၢ်မၤစၢၤလၢ ပှၤလၢအမၤအၢမၤနးတ့ၢ်ဝဲ တဖၣ်အအိၣ်လီၤ. စီၤပီလူး ဆီၣ်လီၤအသးဒီး တူၢ်လိာ်ဝဲ စီၤအနၤနံ အတၢ်မၤစၢၤလီၤ. ဒီးစီၤအနၤနံ မၤဘျါက့ၤ စီၤပီလူးအမဲာ်ချံလီၤ.—မၤတၢ် ၉:၃-၉, ၁၇, ၁၈.
၁၇ လၢခံစီၤပီလူးန့ၣ် ကဲထီၣ်ဝဲခရံာ်ဖိတဂၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ယ့ၣ်ၡူးသိၣ်လိအီၤလၢ ဒၤမ့ၤစ့းအကျဲန့ၣ် အဝဲတသးပ့ၤနီၣ်ဝဲ နီတဘျီဘၣ်. စီၤပီလူး ဆဲးဆီၣ်လီၤအသး ဒီးတူၢ်လိာ်ဝဲ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် အတၢ်မၤစၢၤလီၤ. စီၤပီလူးသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ပှၤလၢ ‘အမၤမုာ်အသး’ လီၤ.—ကလီးစဲ ၄:၁၀, ၁၁.
၁၈. ဘၣ်မနုၤအဃိ တဘျီတခီၣ် ပတအဲၣ်ဒီးတူၢ်လိာ်ပှၤဂၤ အတၢ်မၤစၢၤဘၣ်လဲၣ်.
၁၈ ပမၤလိန့ၢ် တၢ်လၢစီၤပီလူးအအိၣ်သ့ဒ်လဲၣ်. ဖဲပစးထီၣ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤအခ့အပှၤသီသီအခါ ပသးအိၣ်တူၢ်လိာ် ပှၤဂၤအတၢ်မၤစၢၤလီၤ. ပသ့ၣ်ညါလီၤပသးလၢ ပကဘၣ်မၤလိတၢ် အိၣ်ဒံးအါမးလီၤ. (၁ ကရံၣ်သူး ၃:၁, ၂) ဘၣ်ဆၣ် မ့မ့ၢ်အခဲအံၤမီၤ. ပမ့ၢ်မၤဘၣ် ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤ အနံၣ်အါမးဒီး ပတၢ်လဲၤခီဖျိ မ့ၢ်အိၣ်အါန့ၣ် ပတသးအိၣ်တူၢ်လိာ် ပှၤဂၤအတၢ်မၤစၢၤ ညီညီလၢၤဘၣ်. လီၤဆီဒၣ်တၢ် ပှၤလၢအန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီသီသီတဖၣ် မ့ၢ်မၤစၢၤပှၤန့ၣ် ပတအဲၣ်ဒိးတူၢ်လိာ် အဝဲသ့ၣ်တၢ်မၤစၢၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ယဟိဝၤယွၤသူဝဲ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ်လၢ ကဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါပှၤထီဘိလီၤ. (ရိမ့ၤ ၁:၁၁, ၁၂) အဃိ ပမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါလၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်န့ၣ် ပကဘၣ်တူၢ်လိာ် ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် အတၢ်မၤစၢၤလီၤ.
၁၉. ဘၣ်မနုၤအဃိ စီၤပီလူးမၤတၢ် ကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်အါမးလဲၣ်.
၁၉ စီၤပီလူးကဲထီၣ် ခရံာ်ဖိဝံၤအလီၢ်ခံ အမၤတၢ်လၢ အကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်န့ၣ် အိၣ်ဝဲတနီၤလီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. မ့ၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ကလုာ်ဒူၣ်, နီၢ်ခိဂံၢ်ဘါ, တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ ဒီးတၢ်ထူးတၢ်တီၤတဖၣ်န့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်ဘၣ်. ဒီးတၢ်လၢအရ့ဒိၣ်န့ၣ် အမ့ၢ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဆီၣ်လီၤသး ဒီးသန့ၤအသးလၢ ယဟိဝၤယွၤမး အမၤတၢ်ကကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်လီၤ. မ်ပဝဲကိးဂၤဒဲး ပကကွၢ်လိမၤဒိး စီၤပီလူး (၁) ခီဖျိပသန့ၤပသးလၢ ယဟိဝၤယွၤ, (၂) မၤလိန့ၢ်တၢ်အဒိအတဲာ်တဖၣ် လၢလံာ်စီဆှံအပူၤ (၃) ဒီးတူၢ်လိာ် ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် အတၢ်မၤစၢၤတက့ၢ်. ဘၣ်ဆၣ် ပမ့ၢ်တူၢ်ဘၣ်ဒံးလၢ ပဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်ဒံးန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤကဟ့ၣ်ပှၤ အစိအကမီၤလီၤ.
တၢ်သးဝံၣ် ၇၁ ပမ့ၢ်ယဟိဝၤသုးမုၢ်
^ လံာ်အဆၢ. 5 လၢတၢ်မၤလိအံၤအပူၤ ပကကွၢ်သကိး ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်မၢဖိပီလူးအဂ့ၢ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် ပကတဲသကိးစ့ၢ်ကီး ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဆီၣ်လီၤသးန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ကဟ့ၣ်ပှၤတၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ ဒ်သိးပလဲၤခီဖျိ ပှၤဂၤအတၢ်ဒုၣ်ဒွဲၣ်စံးအၢစံးသီ ဒီးပနီၢ်ကစၢ်တၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ် ကန့ၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 1 တၢ်ကတိၤအခီပညီ– ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပကတူၢ်ဘၣ်လၢ ပအိၣ်ဒီးတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ် ခီဖျိလၢပတလၢတပှဲၤ, ပဖှီၣ်ပယာ်, ပဆူးပဆါဒီး ပတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ တအိၣ်အါအါဘၣ်အဃိလီၤ. တကးဒံးဘၣ် ပဒုၣ်ပဒါတဖၣ်စ့ၢ်ကီး ဂုာ်ကျဲးစၢးတဲဆါပှၤ ဒီးမၤအၢမၤသီပှၤလီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 57 တၢ်တဲဖျါထီၣ်တၢ်ဂီၤ အခီပညီ ကဘျံးပၤ ၁၆– ဖဲစီၤပီလူးစံၣ်တဲၤတဲလီၤ ဘၣ်ဃးဒီး ခရံာ်အဂ့ၢ်အခါ အဝဲပာ်တ့ၢ်ကွံာ် အတၢ်အိၣ်မူလၢ အမ့ၢ်တ့ၢ်ပှၤဖၤရံၤၡဲတဂၤ ဃုာ်ဒီးအတၢ်အိၣ်မူလီၢ်လံၤတဖၣ်ခဲလၢာ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်ပၣ်ဃုာ်ဝဲဒီး လံာ်ထူလၢအမ့ၢ်လံာ်စီဆှံဒီး ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအလံာ်ထူတဖၣ်လီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 61 ကဘျံးပၤ ၁၈– ပှၤမၤတၢ်ဖိတဖၣ် ဆီၣ်သနံးဝဲ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤလၢ အကပၣ်ဃုာ်လၢ အဝဲသ့ၣ်မၤ တၢ်အိၣ်ဖျဲၣ်ဆၢက့ၤအမုၢ်နံၤလီၤ.
