1. ¿Tlake kimatiyaya apóstol Pablo?

APÓSTOL PABLO kiijtok kemantika kimatiyaya amo kipixtoya chikaualistli. Pampa ajachika kichiuayaya kampeka kichiuas tlen kuali, kema momaijtouayaya Jehová amo kinankiliyaya kej ya kinekiyaya uan ayokmo kipixtoya chikaualistli (2 Cor. 4:16; 12:7-9; Rom. 7:21-23). Nojkia, kiijtok ikualankaitakauaj kiiljuiyayaj amo tleno ueliyaya kichiua pampa amo tetik eliyaya. * Maske kitlaijiljuiyayaj, amo kintlakakilik uan maske nojua monekiyaya kichiuas kampeka ipan se keski tlamantli, ya amo moiljuiyaya amo tleno ipati o amo ipa (2 Cor. 10:10-12, 17, 18).

2. Kej kiijtoua 2 Corintios 12:9, 10, ¿tlake kiyekok Pablo?

² Pablo kimatiyaya ni tlamantli: kemantika maske se maseuali uelis moiljuis amo kipia chikaualistli, nopa amo nelia (xijpoua 2 Corintios 12:9; 12:10 *). Kema Jehová kiiljuik Pablo “nochikaualis achi más mopannextia kema se tlakatl axkipia fuerza”, kinejki kiiljuis ya kimakaskia chikaualistli. Yeka, achtoui ma tikitakaj kenke amo moneki tlauel timokuesosej kema tokualankaitakauaj techtlaijiljuisej.

3. ¿Kenke moneki tipakisej kema techtlaijiyouiltiaj?

³ Maske amo techpaktia kema se akajya techtlaijiljuia, moneki amo tlauel timotekipachosej kema tokualankaitakauaj techtlaijiljuiaj pampa uelis kichiuas tlauel ma timoyolkokokaj (Prov. 24:10). Uajka ¿tlake uelis tijchiuasej? Ma tijchiuakaj kej Pablo uan ma tipakikaj kema maseualmej techtlaijiyouiltiaj (2 Cor. 12:10, TNM). Pampa kema techtlaijiyouiltiaj uan techkualankaitaj, tijnextiaj tijtokiliaj Cristo (1 Ped. 4:14). Jesús kiijtok itokilijkauaj kintlaijiyouiltiskiaj (Juan 15:18-20). Kiampa panok ipan achtoui siglo, miakej kichiuayayaj tlen momajtoyaj kichiuaj griegos uan kiijtouayayaj Cristo itokilijkauaj amo ixtlamatiyayaj uan uiuitikej. Uan judíos kinitayayaj kej “axmomachtijtoyaj” uan “teikneltsitsij”, kiampa kiniljuijkej Pedro uan Juan (Hech. 4:13). Miakej moiljuiyayaj Cristo itokilijkauaj amo kipiayayaj chikaualistli, pampa amo mokalakiyayaj ipan política uan amo tlateuiyayaj, yeka kinchikoitayayaj.

4. ¿Tlake kichijkej Cristo itokilijkauaj maske maseualmej kintlaijiljuiyayaj?

⁴ Cristo itokilijkauaj tlen achtoui siglo nojua tlajtolmoyajkej maske kintlaijiljuiyayaj ininkualankaitakauaj. Maske Pedro uan Juan kintlaijiyouiltiyayaj, inijuantij yolpakiyayaj pampa kitokiliyayaj Cristo uan pampa tlajtolmoyauayayaj (Hech. 4:18-21; 5:27-29, 40-42). Yeka, Cristo itokilijkauaj tlen achtoui siglo amo pinauayayaj. Maske tlauel kinpinajtijkej, inijuantij kinpaleuijkej miakej maseualmej. Se neskayotl, nopa amochtli tlen kiijkuilojkej ika toTeotsij itonal, nojua kinpaleuijtok tlauel miakej maseualmej. Uan nopa toTeotsij iTlanauatijkayo tlen kimoyauayayaj amo san techpaleuia ipan ni tonali, nojkia techpaleuis kema tekichiuas ipan Tlaltipaktli (Mat. 24:14). Kej tikitaj, nochi maseualmej katli kinkualankaitayayaj nama ayokmo itstokej uan Cristo itokilijkauaj katli kintlaijiyouiltijkej, nama tlanauatiaj ipan iluikak. Uan tlaj moyolkuisej katli kinkualankaitayayaj, inijuantij monekis moyakanasej ika toTeotsij iTlanauatijkayo tlen kimoyauayayaj Cristo itokilijkauaj (Apoc. 5:10).

5. Kej kiijtoua Juan 15:19, ¿kenke maseualmej amo techpatiitaj?

⁵ Ipan ni tonali miakej maseualmej techpinajtiaj, techtlaijiljuiaj uan amo techpatiitaj, pampa amo tijchiuaj yon timoiljuiaj kej inijuantij. Miakej maseualmej kinpatiitaj katli tlauel moueyimatij, tekualankaitaj uan katli amo tlatlepanitaj. Tojuantij tijchiuaj kampeka amo timoueyimatisej, tijpiasej toyolo uan titlatlepanitasej. Nojkia amo timokalakiaj ipan política yon amo tiauij kampa mochiua tlauilankayotl. Yeka, pampa amo tijchiuaj kej maseualmej, amo techpatiitaj (xijpoua Juan 15:19; Rom. 12:2).

6. ¿Tlake uejueyi tlamantli kichiua Jehová pampa techtekiuia?

⁶ Maske maseualmej kiampa moiljuiaj, Jehová ya techtekiuia uan kiampa kichiua uejueyi tlamantli. Se neskayotl, kichijtok ma titlajtolmoyauakaj ipan nochi Tlaltipaktli. Nojkia, tijmoyauaj tlauel miak pilamochtsitsij tlen motlajtolkueptok, uan tijtekiuiaj Biblia tlen ika tikinpaleuiaj kuali ma itstokaj tlauel miakej maseualmej. Nochi ni tlamantli mochiua pampa Jehová kintekiuijtok itekipanojkauaj maske maseualmej amo kinpatiitaj. Uan, ¿kenijkatsa techpaleuis sejse tlen tojuantij? ¿Uelis Jehová techmakas  chikaualistli? Uan, ¿tlake tijchiuasej tlaj tijnekij ma techpaleui? Ma tikitakaj eyi tlamantli tlen Pablo kichijki.

7. ¿Tlake techmachtia tlen kichijki Pablo?

⁷ Sanse kej Pablo, kema tijtekipanosej Jehová moneki timotemachisej ipan ya uan amo ipan tochikaualis o tlen tiuelij tijchiuaj. Pablo ueltoskia moueyimatis uan san ipan ya motemachis. ¿Kenke? Pampa ya moskaltik ipan Tarsis, se altepetl tlen Roma. Nopaya tlauel tlatominpiayayaj uan tlauel kiixmatiyayaj nopa altepetl. Pablo tlauel ixtlamatiyaya, pampa kimachtik Gamaliel, se katli tlayakanayaya ipan religión judía uan tlauel kitlepanitayayaj (Hech. 5:34; 22:3). Yeka, kemantika moiljuiyaya kej judíos uan kiijtouayaya: “Tlen nochi israelitajmej ipan notlal tlen nouaya moskaltiyayaj na nielki tlen más nimomachtik toisraelitatlamachtil” (Gál. 1:13, 14; Hech. 26:4). Ni tlamantli kichijki san ipan ya ma motemachi.

8. 1) Kej kiijtoua Filipenses 3:8, ¿kenijkatsa kiitayaya Pablo nochi tlen kikajki? 2) ¿Kenke kiijtok pakiyaya kema tlaijiyouiyaya?

⁸ Pablo kikajki nochi tlamantli tlen maseualmej tlauel kipatiitaj. Yeka, se tonali kiijtok nochi ni tlamantli kiitayaya “san keja tlasoli” (xijpoua Filipenses 3:8). Kema kikajki nochi nopa tlamantli uan elki se Cristo itokilijka, miakej kikualankaitakej (Hech. 23:12-14). Romanos tlauel kiteuijkej uan kitsajkej (Hech. 16:19-24, 37). Nojkia, Pablo tlauel moyolkokouayaya pampa kimatiyaya amo ueliyaya kichiua se keski tlamantli (Rom. 7:21-25). Maske kiampa kipanoyaya, amo kema kikajki ikualankaitakauaj o tlen amo ueliyaya kichiua, ma kitsakuili kitokilis Cristo. Ya kiijtouayaya: “Nipaki kema nijpano tlaouijkayotl”. ¿Kenke kiampa kiijtouayaya? Pampa kema kimatiyaya amo kipixtoya chikaualistli, Jehová kipaleuiyaya (2 Cor. 4:7; 12:10, TNM).

9. ¿Kenijkatsa moneki tikitasej se tlamantli tlen timoiljuiaj techtsakuilia tijtekipanosej Jehová?

⁹ Tlaj tijnekij Jehová ma techmaka chikaualistli,  amo moneki timoiljuisej tlauel topati san pampa tijpiaj miak chikaualistli, tlauel timomachtijtokej o tijpiaj miak tlamantli. Ni tlamantli amo kichiuas ma techpatiita Jehová. Ipan toTeotsij itlanechikol amo itstokej katli tlauel tlalnamikij o katli tlauel pankisaj. Jehová kintlapejpenik maseualmej katli amo kipiaj “chikaualistli keja sekinok” (1 Cor. 1:26, 27). Yeka, amo tijkauaj yon se tlamantli ma techtsakuili tijtekipanosej Jehová, pampa kema tijpiaj tlaouijkayotl tikitaj kenijkatsa techpaleuia. Tlaj se maseuali kinekis kichiuas ayokmo ma titlaneltokakaj, ma tikiljuikaj Jehová ma techpaleui amo timajmauisej uan kiampa tijmanauisej tlen tijneltokaj (Efes. 6:19, 20). Uan tlaj tlauel timokokouaj, ma tikiljuikaj Jehová ma techmaka chikaualistli uan kiampa nojua tijtekipanosej. Kema tikitaj kenijkatsa techpaleuia, kichiua nojua kuali ma titlaneltokakaj uan techpaleuia nojua tijpiasej chikaualistli.

10. Kej kiijtoua Hebreos 11:32-34, ¿kenijkatsa techpaleuis tlen kichijkej se keski toTeotsij itekipanojkauaj?

¹⁰ Pablo momajtoya nochipa momachtis toTeotsij iTlajtol. Nopa kipaleuik ma kimati miak tlamantli uan nojkia kiyekok miak tlamantli tlen kichijkej toTeotsij itekipanojkauaj katli uejkajkia itstoyaj. Kema Pablo kintlajkuiljuilik toikniuaj hebreos, kiniljuik ma kiitakaj nopa kuali tlamantli tlen toTeotsij itekipanojkauaj kichijkej (xijpoua Hebreos 11:32-34). Ma timoiljuikaj tlen kipanok David. Ya monejki kiijiyouis tlen kichiuilijkej ikualankaitakauaj uan nojkia tlen kichiuilijkej se keski iuampoyouaj. Ma tikitakaj tlake kipanok, kiampa tikitasej kenijkatsa Pablo kipaleuik kema moyoliljuiyaya tlen kipanok David uan kenijkatsa uelis tijchiuasej kej Pablo.

11. ¿Kenke David nesiyaya amo kipixtoya chikaualistli? (Xikita tlaixkopinkayotl tlen ipantsajka).

¹¹ Kema Goliat kiitaj David, pejki kipinajtia pampa kiitak amo kipixtoya chikaualistli. Goliat tlauel ueyi eliyaya uan kipixtoya tlen ika tlateuis uan kuali momachtijtoya kenijkatsa tlateuis. Maske David eliyaya se piltelpokatsi uan amo kema tlateuijtoya, ya motemachiyaya ipan Jehová. Yeka, maske nesiyaya amo ueliskia kitlanis, kimiktik ikualankaitaka (1 Sam. 17:41-45, 50).

12. ¿Tlake seyok kuesoli kiixnamijki David?

¹² David nojkia kiixnamijki seyok kuesoli katli ueltoskia kichiuas ayokmo ma kipia chikaualistli. Ya kitekipanouayaya Saúl, se tlanauatijketl katli toTeotsij kitlapejpenijtoya. Maske achtoui Saúl kitlepanitayaya David, teipa ya tlauel moueyimatki uan pejki kikualankaita David, yeka pejki kichiuilia tlamantli tlen amo kuali uan kinejki kimiktis (1 Sam. 18:6-9, 29; 19:9-11).

13. ¿Tlake kichijki David kema Saúl kichiuilik tlen amo kuali?

¹³ Maske Saúl pejki kichiuilia miak tlamantli tlen amo kuali, David nochipa kitlepanitayaya pampa kimajtoya Jehová kitlapejpenijtoya ma tlanauati (1 Sam. 24:6). Nojkia, David amo kiijtok toTeotsij kichiuayaya Saúl ma kitlaijiyouilti. Ya motemachik Jehová kimakaskia chikaualistli uan kiampa kiijiyouiskia tlen kipanoyaya (Sal. 18:1).

14. ¿Tlake tlamantli tlen kipanok David nojkia kipanok Pablo?

¹⁴ Pablo nojkia kipanok kej David. Kipixtoya miakej ikualankaitakauaj katli kipixtoyaj tlanauatili. Miakej katli tlayakanayayaj ipan se religión uan políticos tlauel  kikualankaitayayaj uan miakpa tlanauatijkej ma kitsakuakaj. Uan kej David kipanok, Pablo nojkia kikualankaitakej iuampoyouaj uan nojkia se keski toikniuaj (2 Cor. 12:11; Filip. 3:18). Maske kiampa kipanok, ikualankaitakauaj amo kema kitlankej. Ya nojua tlajtolmoyajki maske kitlaijiyouiltiyayaj uan nochipa kinpaleuik toikniuaj maske kitlauelkajkej. Pablo amo kema kitlauelkajki toTeotsij (2 Tim. 4:8). Maske kipixki miak kuesoli, motemachik ipan toTeotsij uan amo ipan ichikaualis.

15. ¿Tlake timosentlalijtokej tijchiuasej uan tlake techpaleuis?

¹⁵ ¿Nojkia techtlaijiljuiaj katli ininuaya timomachtiaj, katli ininuaya titekitij o tochampoyouaj katli amo kitekipanouaj Jehová? ¿Techchiuilijtokej toikniuaj se tlamantli tlen amo kuali? Tlaj kiampa techpanotok, ma tikilnamikikaj tlen kipanok David uan Pablo uan ma tijtlanikaj “tlen axkuali ika tlen kuali” (Rom. 12:21). Maske tojuantij amo titlateuiaj kema techchiuiliaj tlen amo kuali kej kichijki David ika Goliat, tijchiuaj kampeka tikinpaleuisej maseualmej ma kiixmatikaj Jehová uan tlen Biblia tlamachtia. ¿Kenijkatsa tijchiuaj? Kema tikinnankiliaj maseualmej ika Biblia, kema tikintlasojtlaj uan kema tikintlepanitaj maske techchiuiliaj tlen amo kuali, nojkia kema tikinpaleuiaj nochi maseualmej maske techkualankaitaj (Mat. 5:44; 1 Ped. 3:15-17).

16, 17. ¿Tlake amo kema kiilkajki Pablo?

¹⁶ Kema Pablo ayamo eliyaya se Cristo itokilijka kitokaxtiyayaj Saulo, ya tlauel kintlaijiyouiltiyaya Cristo itokilijkauaj (Hech. 7:58; 1 Tim. 1:13). Jesús kinojnotski Pablo uan kichijki ayokmo ma tlachia, kiampa ayokmo kintlaijiyouiltik itokilijkauaj. Uan pampa sampa kinejki tlachias, kintemok katli kintlaijiyouiltiyaya uan kiampa kipaleuiskiaj. Ya amo moueyimatki, yeka kinejki ma kipaleui se Cristo itokilijka tlen itoka Ananías, uan ya kipaleuik sampa ma tlachia (Hech. 9:3-9, 17, 18).

¹⁷ Maske teipa Pablo elki se katli kiyakanki  tlanechikoli, ya amo kiilkajki kema Jesús kinojnotski kema yauiyaya Damasco. Pablo amo moueyimatki, ya kinejki ma kipaleuikaj toikniuaj. Kiitak kenijkatsa toikniuaj tlauel kipaleuijtoyaj uan kiyolchikajtoyaj (Col. 4:10, 11).

18. ¿Kenke kemantika ouij tijmatij tijkauasej ma techpaleuikaj sekinok?

¹⁸ ¿Tlake techmachtia tlen Pablo kichijki? Kema pejki timomachtiaj, uelis tijkauayayaj ma techpaleuikaj sekinok pampa miak tlamantli amo tijmatiyayaj uan nojua monekiyaya tijmatisej sekinok tlamachtili, uan kiampa kuali titlaneltokasej (1 Cor. 3:1, 2). Uelis nama ya tijpiaj miak xiuitl tijtekipanojtokej Jehová uan tijmatij miak tlamantli. ¿Nojua tijkauaj ma techpaleuikaj sekinok? ¿Tlake tijchiuaj kema se toikni katli namanok pejtok kitekipanoua Jehová kineki techpaleuis? Jehová kintekiuia toikniuaj uan kiampa techyolchikauaj (Rom. 1:11, 12). Tlaj tijnekij Jehová ma techpaleui, moneki tijkauasej sekinok ma techpaleuikaj.

19. ¿Tlake kipaleuik Pablo ma kichiua se keski tlamantli?

¹⁹ Kema Pablo elki se Cristo itokilijkaj, kichijki se keski tlamantli. Ya kimatiyaya tlaj kinekiyaya yolpakis monekiyaya amo moueyimatis uan motemachis ipan Jehová, uan amo pampa kipixtoya miak chikaualistli, tlauel momachtijtoya o tlauel tlapijpiayaya. Yeka, ma tijchiuakaj kej Pablo: 1) ma timotemachikaj ipan Jehová, 2) ma tijyekokaj tlen kichijkej toTeotsij itekipanojkauaj katli uejkajkia itstoyaj uan 3) ma tijkauaj toikniuaj ma techpaleuikaj. Kiampa Jehová nochipa techmakas chikaualistli kema tikixnamikisej kuesoli.