1. Ko e heigoa ne atāina e aposetolo ko Paulo ke talahau?

KO E aposetolo ko Paulo ne atāina ke talahau kua loto lolelole a ia he falu magaaho. Pehē a ia ko e tino haana kua “moumou,” mo e taufetului a ia ke taute e mena hako, ti nakai tali tumau e Iehova e tau liogi haana he puhala kua amanaki a ia ki a Iehova ke tali ai. (2 Kori. 4:16; 12:7-9; Roma 7:21-23) Talahau foki e Paulo kua onoono e tau tagata totoko haana ki a ia ko e tagata lolelole. * Ka e nakai fakaatā e ia e onoonoaga kelea he falu po ke tau lolelole haana ni ke taute a ia ke logona hifo e fakateaga.​—2 Kori. 10:10-12, 17, 18.

2. Ia 2 Korinito 12:9, 10, ko e heigoa e fakaakoaga aoga ne iloa e Paulo?

² Iloa e Paulo e fakaakoaga kua aoga​—maeke e tagata ke malolō pete kua logona hifo e ia e lolelole. (Totou 2 Korinito 12:9, 10.) Tala age a Iehova ki a Paulo “kua fakakatoatoa [Haana] a malolo ke he lolelole,” kakano ai to foaki e Iehova e malolō kua lata ma Paulo. Fakamua, kitekite la ke he kakano kua nakai lata a tautolu ke tupetupe ka taute fakakelea he tau tagata totoko ha tautolu a tautolu.

3. Ko e ha ne fiafia a tautolu ka taute fakakelea mai?

³ Nakai fai ia tautolu kua manako ke taute fakakelea. Kaeke ke taute fakakelea he tau fī ha tautolu a tautolu ti tupetupe lahi  mahaki a tautolu ke he mena ne talahau e lautolu, to loto lolelole a tautolu. (Fakatai 24:10) Lata fēfē mogoia a tautolu ke onoono ke he taute fakakelea he tau tagata totoko? Tuga a Paulo, maeke a tautolu ke ‘fiafia ke he fakakelea mai.’ (2 Kori. 12:10) Ko e ha? Ha ko e tau fakakelea mo e tau totokoaga kua fakakite ko e tau tutaki mooli ha Iesu a tautolu. (1 Pete. 4:14) Pehē a Iesu to favale ke he tau tutaki haana. (Ioane 15:18-20) Pihia e mena ne tupu he senetenari fakamua. He magahala ia, ko lautolu ne fakaohooho he aga fakamotu Heleni ne onoono ke he tau Kerisiano kua goagoa mo e lolelole. He tau Iutaia foki, ne onoono ke he tau Kerisiano kua ‘nakai ako mo e goagoa,’ tuga e tau aposetolo ko Peteru mo Ioane. (Gahua 4:13) Tuga kua lolelole e tau Kerisiano; ha kua nakai putoia a lautolu ke he tau mena fakapolitika po ke malolō fakakautau, ti onoono e tau tagata ki a lautolu ko e tau tagata fakateaga.

4. Tali atu fēfē e tau Kerisiano fakamua ke he onoonoaga kelea he tau tagata ne totoko ki a lautolu?

⁴ Fakaatā kia he tau Kerisiano fakamua ia e tau onoonoaga kelea he tau tagata totoko ha lautolu ke taofi a lautolu? Nakai. Ma e fakatai, ko e tau aposetolo ko Peteru mo Ioane ne onoono ki ai ko e lilifu ke favale age ki a laua he mumui ki a Iesu mo e fakaako atu e falu hagaao ki a ia. (Gahua 4:18-21; 5:27-29, 40-42) Nakai fai kakano e tau tutaki ke fuafuakelea. Pete kua nakai fakalilifu ke he tau Kerisiano fakamua ia, ne lahi e mena ha lautolu ne taute ke lagomatai e falu ka e nakai pihia e tau tagata totoko ha lautolu. Ma e fakatai, ko e tau tohi omoomoi ne tohia he falu he tau Kerisiano ia ne matutaki ke foaki e lagomatai mo e amaamanakiaga ke he tau miliona tagata. Ti ko e Kautu ne fakamatala e lautolu kua pule mogonei he lagi mo e nakai leva ti pule ke he tau tagata oti. (Mata. 24:14) Ka ko e pule malolō fakapolitika ne favale ke he tau Kerisiano kua leva e galo ke he loga e tau tau, ka ko e tau tutaki fakamooli ia kua patuiki mogonei i luga he lagi. Ka ko e tau tagata totoko ha lautolu kua mamate; ti ka liu a lautolu ke tutū mai, to nonofo a lautolu i lalo hifo he Kautu ne fakamatala he tau Kerisiano ne vihiatia e lautolu.​—Fakakite. 5:10.

5. Ia Ioane 15:19, ko e ha ne onoono fakateaga ke he tau tagata ha Iehova?

⁵ Mogonei, ko e tau tagata ha Iehova kua fa onoono hifo mo e vaiga ki ai ha kua nakai iloilo mo e lolelole. Ko e ha? Ha kua nakai talia e tautolu e tau aga ha lautolu ne takatakai ia tautolu. Lali a tautolu ke mahani fakatokolalo, mahani molū, mo e omaoma. Ka ko e lalolagi kua nava ke he tau tagata fakatokoluga, hemu, mo e totoko. Lafi ki ai, nakai putoia a tautolu ke he tau mena politika, mo e nakai hū he matakau tau he ha motu. Kehe a tautolu mai he tau tagata he lalolagi, ti onoono fakateaga ki a tautolu.​—Totou Ioane 15:19; Roma 12:2.

6. Ko e heigoa e gahua lahi kua lagomatai e Iehova e tau tagata haana ke taute?

⁶ Pete kua manatu e tau tagata he lalolagi kua lolelole a tautolu, ka e fakaaoga e Iehova a tautolu ke taute e tau mena lalahi. Hane fakakatoatoa e Ia e gahua fakamatala lahi mahaki ne nakaila pihia he magaaho fakamua. Ko e tau fekafekau haana mogonei ne taute e tau mekasini kua fakaliliu mo e tufatufa ke he lalolagi ti fakaaoga e Tohi Tapu ke lagomatai e tau miliona tagata ke fakaholo ki mua e tau momoui ha lautolu. Ko e tau mena ofoofogia oti nei kua fakaheke ki a Iehova, ne fakaaoga e matakau he tau tagata ne onoono e lalolagi ki ai kua lolelole ke taute e tau gahua lalahi nei. Ka e kua a tautolu takitokotaha? Maeke nakai a Iehova ke lagomatai a tautolu ke malolō lahi? Ka pihia, ko e heigoa ha tautolu kua lata ke taute ke moua e lagomatai haana? Kia fakatutala a  tautolu mogonei ke he tolu e mena pauaki ka fakaako e tautolu mai he fakafifitakiaga ne fakatoka he aposetolo ko Paulo.

7. Ko e heigoa e taha fakaakoaga kua iloa e tautolu mai he fakafifitakiaga ha Paulo?

⁷ Taha e fakaakoaga kua iloa e tautolu mai he fakafifitakiaga ha Paulo: Ua falanaki ke he malolō po ke tau lotomatala ni haau ka fekafekau ki a Iehova. Mai he onoonoaga he tagata, ha ha ia Paulo e kakano ke fakatokoluga mo e falanaki ni ki a ia. Tupu hake a ia i Taso ko e taha maaga lahi i Roma. Kua monuina mo e talahaua a Taso ko e tokaaga he fakaakoaga tokoluga. Ko Paulo ko e tagata iloilo lahi ha kua fakaako he taha he tau takitaki Iutaia talahaua ko Kamalielu he magahala haana. (Gahua 5:34; 22:3) He taha magaaho, ko Paulo ko e tagata ne aoga lahi ke he tau tagata Iutaia. Pehē a ia: “Ne mua foki haku a fakamalolo ke he liogi Iutaia kia falu ne tokologa he haku a motu.” (Kala. 1:13, 14; Gahua 26:4) Ka e nakai falanaki ni a Paulo ki a ia.

8. Ia Filipi 3:8, fēfē e onoonoaga ha Paulo ke he tau mena ne toka hifo e ia, ti ko e ha a ia ne ‘fiafia ke he tau mena kua lolelole’?

⁸ Makai a Paulo ke toka hifo e tau mena kua malolō lahi a ia ke he onoonoaga he lalolagi. Mailoga e ia ko e tau mena oti nei ne moua e ia fakamua “ko e otaota ia.” (Totou Filipi 3:8.) Fehagai a Paulo mo e tau mena uka loga ha kua eke a ia mo tutaki he Keriso. Ne vihiatia he motu haana a ia. (Gahua 23:12-14) Ko e tau tagata Roma haana ne fahi mo e tuku a ia he fale puipui. (Gahua 16:19-24, 37) Lafi ki ai, mailoga lahi e Paulo e nakai mitaki katoatoa ni haana. (Roma 7:21-25) Ka e nakai fakaatā e ia e tau tagata totoko haana po ke tau kūkū haana ke taofi a ia he ‘fiafia ke he tau mena kua lolelole.’ Ko e ha? Kakano ai ka lolelole a ia ti kitia e ia e malolō he Atua kua gahuahua he moui haana.​—2 Kori. 4:7; 12:10.

9. Lata ke onoono fēfē a tautolu ke he tau mena ne taute a tautolu ke tuga kua lolelole?

⁹ Ka manako a tautolu ke moua e malolō mai ia Iehova, nakai lata a tautolu ke manamanatu ko e malolō he tino, fakaakoaga, feakiaga fakamotu, po ke mautū ke he tau koloa kua taute a  tautolu ke uho lahi. Nakai taute he tau mena nei a tautolu ke aoga ki a Iehova. Nakai tokologa e tau tagata he Atua kua “pulotu ke he tau mena he tino . . . nakai tokologa e tau tagata malolo, nakai tokologa e tau iki.” Ka kua fifili a Iehova ke fakaaoga e “tau mena lolelole he lalolagi.” (1 Kori. 1:26, 27) Ti ua onoono ke he tau ekefakakelea po ke tau kūkū ha tautolu ke taofi a tautolu he fekafekau ki a Iehova. Ka e onoono ki ai ko e tau magaaho mo e tau tuaga ke kitia e malolō ha Iehova kua gahuahua he moui haau. Ma e fakatai, ka matakutaku a koe he lali e tau tagata ke taute a koe ke nakai talitonu ke he tau taofiaga haau, liogi ki a Iehova ke foaki atu ki a koe e malolō ke vagahau hake hagaao ke he tua haau. (Efeso 6:19, 20) Ka taufetului a koe ke fehagai mo e malolō tino po ke tuaga he manamanatuaga, ole ki a Iehova ke foaki ki a koe e malolō kua lata ke fakatumau ke he fekafekauaga haana. He tau magaaho takitaha kua kitia e koe kua lagomatai e Iehova a koe, to tupu e tua haau ti malolō lahi a koe.

10. Ko e ha kua lata a tautolu ke fakaako e tau fakafifitakiaga ne fakatoka he tau tagata fakamooli he Tohi Tapu, tuga a lautolu ne totoku ia Heperu 11:32-34?

¹⁰ Ko Paulo ko e tagata makutu he fakaako he Tohi Tapu. Fakaako e Paulo e Kupu he Atua, ti fakaako foki e ia e tau mena loga mai he tau fakafifitakiaga he tau fekafekau fakamooli ha Iehova i loto he Tohi Tapu. He tohi ke he tau Kerisiano Heperu, tala age a Paulo ki a lautolu ke manamanatu ke he tau fakafifitakiaga ne fakatoka he tau fekafekau fakamooli ha Iehova i tuai. (Totou Heperu 11:32-34.) Manamanatu ke he taha he tau fekafekau nei, ko e Patuiki ko Tavita. Ne fehagai a ia mo e totokoaga mai he tau fī haana mo e pihia foki mo lautolu ko e tau kapitiga haana he taha magaaho. He onoono a tautolu ke he fakafifitakiaga ha Tavita, to kitia e tautolu e malolō ne moua e Paulo mai he manamanatu fakahokulo ke he moui ha Tavita mo e puhala ka fifitaki e tautolu a Paulo.

11. Ko e ha kua tuga na lolelole a Tavita? (Kikite fakatino he kili.)

¹¹ Kua onoono e toa malolō ko Koliato ki a Tavita ko e tagata lolelole. He kitia e Koliato a Tavita ti “fakateaga ai a ia” ki a Tavita. Mole ia, ne lahi mahaki a Koliato, mautauteute a ia, ti fakaako pauaki ke tau. Ka ko Tavita ko e tama taane nakai iloa ke tau ne liga nakai fai kanavaakau tau. Ka e fuluhi e Tavita e mena ne tuga kua lolelole ke he malolō. Ne falanaki a ia ke he malolō ha Iehova, ti tamate e ia e fī haana.​—1 Samu. 17:41-45, 50.

12. Ko e heigoa e taha paleko ne fehagai a Tavita ki ai?

¹² Fehagai a Tavita mo e taha paleko foki ne liga taute a ia ke lolelole mo e nakai fai malolō. Ne fekafekau fakamooli a Tavita ki a Saulo ne kotofa e Iehova ke eke mo patuiki ha Isaraela. Fakalilifu he Patuiki ko Saulo a Tavita he mogo fakamua. Fai magaaho he mole, fakatupu he mahani fakatokoluga a Saulo ke mahekeheke ki a Tavita. Taute fakakelea e Saulo a Tavita, ti lali foki ke tamate a ia.​—1 Samu. 18:6-9, 29; 19:9-11.

13. Tali atu fēfē a Tavita ke he puhala nakai tonu ne taute he Patuiki ko Saulo ki a ia?

¹³ Pete e puhala nakai tonu ne taute he Patuiki ko Saulo ki a Tavita, matutaki a ia ke fakakite e fakalilifu ke he patuiki ne kotofa e Iehova. (1 Samu. 24:6) Nakai tukupau e Tavita a Iehova ha ko e tau mena kelea ne taute e Saulo. Ka e falanaki a Tavita ki a Iehova ke foaki ki a ia e malolō kua lata ke fakauka ke he kamatamata vihi nei.​—Sala. 18:1, mataulu.

14. Ko e heigoa e tuaga ne fehagai ki ai e aposetolo ko Paulo ne tatai mo e ha Tavita?

¹⁴ Fehagai e aposetolo ko Paulo ke he tuaga ne tatai mo e ha Tavita. Malolō lahi mahaki e  tau fī ha Paulo ki a ia. Tokologa e takitaki tū tokoluga he vahā haana ne vihiatia a ia. Fa fahi e lautolu a ia ti tuku he fale puipui. Tuga a Tavita, taute fakakelea he tau tagata ne lata ke eke mo tau kapitiga ha Paulo a ia. Falu he fakapotopotoaga Kerisiano ne totoko foki a ia. (2 Kori. 12:11; Filipi 3:18) Ka e kautū a Paulo ki a lautolu oti ne totoko ki a ia. He puhala fe? Matutaki a ia ke fakamatala pete ne totokoaga. Fakatumau a ia ke fakamooli ke he tau matakainaga haana pete ne fakamamahi e lautolu a ia. Ka e mua atu, ne fakamooli a ia ke he Atua ke hoko ke he fakaotiaga he moui haana. (2 Timo. 4:8) Maeke a ia ke taute e tau mena oti nei he nakai ko e malolō haana, ka ko e falanaki haana ki a Iehova.

15. Ko e heigoa e foliaga ha tautolu, ti moua fēfē ai e tautolu?

¹⁵ Fehagai foki kia a koe ke he tau fakakelea mai po ke favale he tau kapitiga aoga, tau tagata gahua, po ke tau tagata he magafaoa ne nakai ko e Tau Fakamoli? Fai tagata nakai he fakapotopotoaga ne taute fakakelea a koe? Ka pihia, manatu e tau fakafifitakiaga ha Tavita mo Paulo. Kia tumau a koe ke “mahala e kelea ke he mitaki.” (Roma 12:21) Ko e foliaga haau ke nakai liti e maka ke he matalē he taha tagata tuga ne taute e Tavita, ka e tō e Kupu he Atua ke he tau manamanatuaga mo e tau loto he tau tagata. Maeke a koe ke moua e foliaga ia he falanaki ke he Tohi Tapu ke tali e tau hūhū he tau tagata, he fakalilifu mo e totonu ki a lautolu ne taute fakakelea a koe, mo e taute e mena mitaki ke he tau tagata oti, pihia mo e tau fī haau.​—Mata. 5:44; 1 Pete. 3:15-17.

16-17. Ko e heigoa ne nakai nimo e Paulo?

¹⁶ Fakamua to eke e aposetolo ko Paulo mo tutaki he Keriso, ko ia ko e tama fuata nakai fakalilifu ne favale ke he tau tutaki ha Iesu. (Gahua 7:58; 1 Timo. 1:13) Taofi e Iesu a Paulo, mogoia ne iloa ai ko Saulo, he favale ke he fakapotopotoaga Kerisiano. Vagahau a Iesu ki a Paulo mai he lagi ti fakapouli e tau mata haana. Ke liu e tau mata ha Paulo ke maama, tala age ki a Paulo ke kumi lagomatai mai he tau tagata ia ne favale a ia ki ai. Talia fakatokolalo e Paulo e lagomatai he tutaki ko Anania he fakaala e tau mata haana.​—Gahua 9:3-9, 17, 18.

 ¹⁷ Eke a Paulo he mogo fakamui mo matakainaga tū kotofa he fakapotopotoaga Kerisiano, ka e nakai nimo e ia e fakaakoaga ne fakaako e Iesu ki a ia he puhalatū ki Tamaseko. Fakatumau a Paulo ke mahani fakatokolalo, ti talia fakamakai e ia e lagomatai he tau matakainaga. Talahau e ia ne eke a lautolu mo “fakamafanatia” ki a ia.​—Kolo. 4:10, 11.

18. Ko e ha kua liga fakauaua a tautolu ke talia e lagomatai mai he falu?

¹⁸ Ko e heigoa ka fakaako e tautolu mai ia Paulo? He mogo fakamua ne kamata a tautolu ke fakalataha mo e tau tagata ha Iehova, liga makai a tautolu ke talia e lagomatai mai he falu, he mailoga ko tautolu ko e tau tama mukemuke fakaagaaga ti lahi e mena kua lata a tautolu ke fakaako. (1 Kori. 3:1, 2) Ka e kua mogonei? Ka fekafekau a tautolu ki a Iehova ke he loga e tau tau ti lahi e mena ne iloa, liga nakai makai a tautolu ke talia e lagomatai, mua atu kaeke kua tala mai he taha tagata ne nakaila leva ia he kupu mooli ke tuga a tautolu. Ka e fa fakaaoga e Iehova e tau matakainaga ha tautolu ke fakamalolō a tautolu. (Roma 1:11, 12) Lata a tautolu ke mailoga e manatu ia ka manako a tautolu ke moua e malolō kua foaki mai e Iehova.

19. Ko e ha ne kautū a Paulo?

¹⁹ Loga e mena ofoofogia ne taute e Paulo he mogo ne eke a ia mo Kerisiano. Ko e ha? Ha kua fakaako e ia ko e kautū kua fakavē, nakai ke he malolō he tino he tagata, fakaakoaga, mautū, po ke feakiaga fakamotu, ka ko e haana mahani fakatokolalo mo e falanaki ki a Iehova. Kia fifitaki e tautolu oti a Paulo (1) he falanaki ki a Iehova, (2) he fakaako mai he tau fakafifitakiaga he Tohi Tapu, mo e (3) he talia e lagomatai mai he tau matakainaga. Ti pete ne lolelole a tautolu, to taute e Iehova a tautolu ke malolō lahi!