1. Kansi mtumwi Paulo enzoziŵa cinji?

MTUMWI Paulo enzoziŵa kuti nthawi ziyakine enzokumvwa kufooka. Yove elaŵila kuti “olo umunthu wake wakunja usila,” enzofunika kuyesayesa kuti acite zoyenela, olo kuti Yehova enzoyankha lini mapemphelo yake monga nimwenzoganizila. (2 Akor. 4:16; 12:7-9; Aro. 7:21-23) Paulo enzoziŵa kuti osusha enzomuona kuti ni munthu wofooka. * Koma aliyolole maganizo aipa ya ŵanthu enzomususha olo zofooka zake kumupangisha kumvwa kuti ni wosafunika.​—2 Akor. 10:10-12, 17, 18.

2. Molingana na 2 Akorinto 12:9, 10, kansi Paulo ephunzila mfundo yofunika ngako yotyani?

² Paulo ephunzila mfundo yofunika ngako yakuti, munthu angankhale wotang’a nangu kuti ozimvwa kuti ni wofooka. (Ŵelengani 2 Akorinto 12:9, 10.) Yehova euzhya Paulo kuti, “Mphamvu yangu yunkhala yokwanila kuli weo ukankhala wofooka,” kutanthauza kuti Yehova angam’pase mphamvu kuti ankhale wotang’a. Coyamba tiyeni tilaŵizhyane cifukwa cake tufunika lini kukalipa ngati adani ŵasu otinyoza.

3. Ndaŵa yanji tufunika kusangalala ngati tunyozewa?

³ Paliye munthu angakonde kunyozewa. Tetyo, ngati adani ŵasu atinyoza tingakhumudwe nofooka. (Miy. 24:10) Kansi tufunika kumvwa tyani ngati ŵanthu osusha otinyoza?  Molingana na Paulo, tufunika ‘kusangalala ngati . . . tunyozewa.’ (2 Akor. 12:10) Ndaŵa yanji? Cifukwa kunyozewa na kusushiwa ni umboni wakuti nise ophunzila a Yesu acendi. (1 Pet. 4:14) Yesu elaŵila kuti ophunzila ŵake akanzunziwe. (Yoh. 15:18-20) Izi niye zecitika kuli Akhristu oyambilila. M’nthawi yakuvuli, ŵanthu amene enzosonkhezelewa na cinkhalidwe ca Agiriki enzoona kuti Akhristu ni ŵanthu osaphunzila koma soti ofooka. Ndipo pakati pa Ayuda, Akhristu enzoonewa kunkhala ŵanthu osaphunzila koma soti ŵanthu wamba, monga Petulo na Yohane. (Mac. 4:13) Ŵanthu anyinji enzoona kuti Akhristu ni ofooka koma soti ni osatetezeka cifukwa cosatolako mbali pa ndale na kucilikiza boma. Enzokana soti kuloŵa usoja zamene zecitisha kuti ankhale aliye mphamvu zozitetezela. Tetyo, ŵanthu enzoŵalemekeza lini.

4. Kansi Akhristu oyambilila elola maganizo aipa ya ŵanthu osusha kuŵafookesha?

⁴ Kansi Akhristu oyambilila elola maganizo aipa ya ŵanthu osusha kuŵafookesha? Yai. Mwacisanzo, mtumwi Petulo na Yohane eona kuti ni mwai kunzunziwa cifukwa conkhala wokonkha wa Yesu nophunzisako ayakine zokhuza yove. (Mac. 4:18-21; 5:27-29, 40-42) Ophunzila enzeve cifukwa cocitila nsoni. Nangu kuti ŵanthu a kudela kweenzonkhala enzoŵalemekeza lini, ove ecita zinyinji poyavya ayakine. Mwacisanzo, mabuku ya m’Baibo yelembewa na ayakine mwa Akhristu aŵa, yapitilizhya kuyavya ŵanthu mamiliyoni kunkhala na ciyembekezo. Ufumu weenzolalikila, lomba ulamulila kululu ndipo lombapano uyambe kulamulila mtundu wa ŵanthu pacalo. (Mat. 24:14) Mosiyana na izi, ulamulilo wamphamvu wakale wa Roma wamene wenzonzunza Akhristu uliyolamulile nthawi itali. Kuyangizhyila apo, ophunzila okhulupilika lomba olamulila monga mafumu kululu. Koma adani ŵao emwalila, ndipo ngati akaukishiwe nawo akolamuliliwa na Ufumu wa Mulungu wamene Akhristu ŵeenzonzunza enzoucilikiza.​—Chiv. 5:10.

5. Molingana na Yohane 15:19, ndaŵa yanji Mboni za Yehova zuoneka kuti ni ŵanthu apansi?

⁵ Masiku ŵano Mboni za Yehova zuoneka kunkhala ŵanthu apansi, onyozeka koma soti ooneka monga ni mbuli. Ndaŵa yanji? Cifukwa tukatizhyana lini na maganizo ya ŵanthu a m’calo cino. Tuyesayesa kunkhala olicefya, ofasa koma soti omvwila. Koma mosiyana na zamene izi, ŵanthu m’calo okumbwila ŵanthu amene ni olikuzhya, omeka koma soti apandu. Kuyangizhyila apo, tuloŵelela lini m’ndale olo kuloŵa usoja. Cifukwa ca izi, tulingana lini na ŵanthu a m’calo cino, tetyo, otiona kuti nise ŵanthu apansi.​—Ŵelengani Yohane 15:19; Aro. 12:2.

6. Kansi Yehova okwanilisha vinthu votyani poseŵenzesha atumiki ŵake?

⁶ Nangu kuti ŵanthu m’calo angatione kuti nise ofooka, Yehova otiseŵenzesha kucita vinthu vikulu-vikulu. Okwanilisha nchito yofunika ngako yolalikila uthenga wa Ufumu m’mbili yonse ya ŵanthu. Atumiki ŵake masiku ŵano, opulinta zofalisa zosiyanasiyana zoseŵenzesha pophunzila Baibo, kuti ayavye ŵanthu osiyanasiyana kucinja umoyo wao. Citamando conse culuta kwa Yehova cifukwa ca nchito yonse yamene yacitika. Oseŵenzesha ŵanthu amene ooneka kuti ni ofooka, kukwanilisha nchito zikulu-zikulu. Nanga tyani nase? Kansi Yehova angatiseŵenzeshe kucita vinthu vikulu-vikulu? Ngati n’tetyo, tufunika kucita cinji kuti atiseŵenzeshe m’njila yamene iyi? Tiyeni tilaŵizhyane vinthu vitatu vatingaphunzile pa cisanzo cecionesha mtumwi Paulo.

7. N’cinthu cimozi cotyani catingaphunzile kwa Paulo?

⁷ Cinthu cimozi catingaphunzile kwa Paulo ni kusazidalila olo kudalila maluso ŵasu potumikila Yehova. M’kaonedwe ka umunthu, Paulo enze na vifukwa vinyinji vonkhalila ozidalila. Ekulila ku Tariso wamene wenze likulu ya Roma. Mzinda uyu wenze wotukuka koma soti wochuka ngako pankhani ya maphunzilo. Paulo enze wophunzila ngako. Ephunzisiwa na Gamaliyeli wamene enze m’mozi mwa asogoleli Aciyuda amene enze wochuka ngako m’nthawi yake. (Mac. 5:34; 22:3) Ndipo Paulo enzooneka kuti enze munthu wofunika ngako pakati pa Ayuda ayake. Elaŵila kuti “nenzoluta ngako pasogolo pa maphunzilo Yaciyuda kupambana ŵanthu amsinkhu wangu.” (Agal. 1:13, 14; Mac. 26:4) Koma olo n’tetyo enzozidalila lini.

8. Molingana na Afilipi 3:8, kansi Paulo enzoona tyani vinthu vecisiya kuvuli, ndipo ndaŵa yanji ‘enzosangalala olo kuti enzokumana na mavuto’?

⁸ Mosangalala Paulo esiya vinthu vonse vamene sembe vemucitisha kunkhala munthu wamphamvu koma soti wofunika ngako m’calo. Ndipo enzoona vinthu vamene venzooneka vofunika ngako monga ni “vinyanswa.” (Ŵelengani Afilipi 3:8.) Paulo ekumana na mavuto anyinji cifukwa conkhala wokonkha wa Khristu. Enzozondewa na ŵanthu a mtundu wake. (Mac. 23:12-14) Eniatiwa noikiwa m’jele na ŵanthu a mtundu wake a ku Roma. (Mac. 16:19-24, 37) Kuyangizhyila apo, Paulo cenzomuŵaŵa kuziŵa kuti pali vinthu viyakine vamene angakwanishe lini kucita. (Aro. 7:21-25) M’malo molola ayakine olo zofooka zake kumuwezhya kuvuli, ‘yove enzosangalala.’ Ndaŵa yanji? Cifukwa panthawi yamene enze wofooka eona thandizo ya Yehova.​—2 Akor. 4:7; 12:10.

9. Kansi tufunika kumvwa tyani na vinthu vutipangisha kunkhala wofooka?

⁹ Ngati tufuna kupeza thandizo yofumila kwa Yehova, tufunika lini kuona vinthu monga mphamvu, dela kwetekulila, maphunzilo na cuma kunkhala vinthu vofunika ngako. Vinthu ivi, niye lini vingatipangishe kunkhala ofunika kwa Yehova. Kulaŵila cendi, ni atumiki  lini onse a Yehova amene mwacibadwa ni “anzelu, amphamvu, koma soti ebadwila m’banja yochuka.” M’malo mwake, Yehova wasankha kuseŵenzesha ‘ŵanthu amene ooneka monga ni ofooka.’ (1 Akor. 1:26, 27) Tetyo, olo kuti muli na mavuto monga yatomolewa, osalola kuti vopinga ivi, vikukangisheni kutumikila Yehova. M’malo mwake, mukoona vinthu vamene ivi monga mpata wakuti ukuyavyeni kuona thandizo ya Yehova mu umoyo wanu. Mwacisanzo, ngati mukumvwa wowa na ŵanthu amene osusha vinthu vamukhulupilila, mukopemphela kwa Yehova kuti akuyavyeni kunkhala na cikanga kuti mukokwanisha kuteteza cikhulupililo canu. (Aef. 6:19, 20) Ngati muvutika na matenda osapola olo nimwe olemala, mukosenga Yehova kuti akupaseni mphamvu zamufunikila kuti mukocita zamungakwanishe mu utumiki wake. Mukaona kuti Yehova wakuyavyani, cikhulupililo canu cupitilizhya kukula nonkhala cotang’a.

10. Ndaŵa yanji tufunika kuphunzila ku visanzo va atumiki a Yehova volembewa m’Baibo monga vili pa Aheberi 11:32-34?

¹⁰ Paulo enzokonda kuphunzila Mau a Mulungu. Ephunzila zinthu zacendi koma soti ephunzila visanzo va atumiki a Yehova vamene velembewa m’Mau a Mulungu. Polembela Akhristu Aciheberi, Paulo eŵasenga kuti aganizile visanzo va atumiki a Yehova okhulupilika. (Ŵelengani Aheberi 11:32-34.) Ganizilani cisanzo cimozi ca Mfumu Davide. Enzosushiwa na adani ŵake koma soti na ŵala amene enze ayake. Mukaganizila cisanzo cake mungapeze phunzilo yamene Paulo ephunzila kwa Davide koma soti zamene nase tingaphunzile kwa Paulo.

11. Ndaŵa yanji Davide enzooneka wofooka? (Onani cithunzithunzi pa cikuto)

¹¹ Davide enzooneka kuti angalimbane lini na Goliyati. Msoja uyu peciona Davide, “eyamba kumudelela.” Ciyakine, Goliyati enze wamphamvu, enze na zida za nkhondo ndipo enze kaswili pa nkhondo. Davide enzooneka kuti ni mlumbwana aliye zida zokwanila pa nkhondo. Koma pavuli pake, Davide wamene enzooneka wofooka enkhala wamphamvu. Yove enzooneka wofooka cifukwa enze mlumbwana ndipo enze lini msoja. Edalila Yehova ndipo em’pasa mphamvu kuti akwanishe kugonjesa Goliyati.​—1 Sam. 17:41-45, 50.

12. Kansi ni vuto iyakine yotyani yecikumana nayo Davide?

¹² Davide enzolimbana na vuto iyakine yamene sembe yemucitisha kuti afooke. Koma epitilizhya kutumikila mokhulupilika mfumu Sauli amene enze mfumu ya Isiraeli yosankhiwa na Yehova. Poyamba Sauli enzomulemekeza Davide. Pavuli pake, Sauli eyamba kucitila nsanje Davide. Sauli enzomucitila vinthu viipa Davide ndipo enzofunishisha kuti am’paye. 1 Sam. 18:6-9, 29; 19:9-11.

13. Kansi Davide ecitanji Sauli penzomucitila vinthu viliye cilungamo?

¹³ Nangu kuti Davide ecitiliwa vinthu viliye cilungamo na mfumu Sauli, yove epitilizhya kulemekeza mfumu yosankhiwa na Yehova. (1 Sam. 24:6) Davide aliyoimbe mlandu Yehova cifukwa ca vinthu viipa vecimucitila Sauli. M’malo mwake, Davide edalila Yehova kuti amupase mphamvu zeenzofunikila kuti apilile mayeselo ovuta.​—Sal. 18:1, tumau twapalulu.

14. Ko ni vuto yotyani yecikumana nayo mtumwi Paulo yamene yenze yolingana na yecikumana nayo Davide?

¹⁴ Mtumwi Paulo ekumana na vuto yolingana na yecikumana nayo Davide. Adani a Paulo enze amphamvu kupambana yove. Anyinji mwa asogoleli a m’nthawi  yake enzomuzonda. Kanyinji, enzokonda kumuniata nomuika m’jele. Molingana na Davide, Paulo ecitiliwa vinthu viipa na ŵanthu amene enze ayake. Ayakine mumpingo enzomususha. (2 Akor. 12:11; Afil. 3:18) Koma Paulo egonjesa onse amene enzomususha. Motyani? Yove epitilizhya kulalikila nangu kuti enzosushiwa. Paulo epitilizhya kunkhala wokhulupilika kuli akwasu na azilongosi nangu kuti enzomukhumudwisha. Kupambana vonse, enkhala wokhulupilika kwa Mulungu mpaka imfwa yake. (2 Tim. 4:8) Ekwanisha kucita vonse vangakwanishe cifukwa aliyodalile mphamvu zake, koma edalila Yehova.

15. Kansi tufunika kunkhala na colinga cotyani, ndipo tingacikwanilishe tyani?

¹⁵ Kansi munyozewa olo kunzunziwa na ayanu akusukulu, ŵamuseŵenza nao olo abanja ŵanu amene ni Mboni lini? Ko mwecitiliwapo vinthu viliye cilungamo na aliyense mumpingo mwanu? Ngati n’tetyo, cisanzo ca Davide na Paulo cingakuyavyeni. Mungakwanishe “kugonjesa ciipa mwa kucita ciweme.” (Aro. 12:21) Ngati ŵanthu otisusha, tingaŵagonjese lini monga ni mwecicitila Davide kupaya Goliyati. Koma tingagonjese ciipa mwa kuyavya ŵanthu kuphunzila za Yehova. Tingacite izi mwa kuseŵenzesha Baibo poyankha makonsho yaali nayo ŵanthu. Tufunika kucita zamene izi mwaulemu, koma soti mowama mtima kuli ŵanthu oticitila viipa, kuyangizhyilapo adani ŵasu.​—Mat. 5:44; 1 Pet. 3:15-17.

16-17. Kansi Paulo aliyoluŵe cinji?

¹⁶ Paulo akaliyonkhala wophunzila wa Khristu, enzonzunza ngako ophunzila a Yesu. (Mac. 7:58; 1 Tim. 1:13) Yesu elesha Paulo wamene enzoziŵika kuti Saulo kuti aleke kuvutisha mpingo Wacikhristu. Elaŵila na Paulo kufumila kululu ndipo emucitisha kuti aleke kulolesha kwa kanthawi. Kuti ayambe soti kulolesha, enzofunika kuya kuli ŵanthu ŵeenzonzunza kuti akapeze thandizo. Epeza thandizo kuli wophunzila Hananiya, wamene emuyavya kuti ayambe soti kulolesha.​—Mac. 9:3-9, 17, 18.

 ¹⁷ Pavuli pake Paulo enkhala Mkhristu woziŵika ngako, koma aliyoluŵe vinthu veciphunzila kwa Yesu panjila yoluta ku Damasiko. Paulo epitilizhya kunkhala wolicefya koma soti enze wofunishisha kuyavyiwa na ayakine mumpingo. Ezindikila kuti Akhristu ayake angamuyavye.​—Akol. 4:10, 11.

18. Ndaŵa yanji cingankhale covuta kulondela thandizo kufumila kwa akwasu na azilongosi?

¹⁸ Kansi tingaphunzilenji kufumila kwa Paulo? Tikangoyamba kukatizhyana na gulu ya Yehova, tufunishisha kulondela thandizo kufumila kuli ayakine pozindikila kuti pali zinyinji zatufunika kuphunzila. (1 Akor. 3:1, 2) Koma tyani lomba? Cifukwa cakuti tankhala m’gulu ya Yehova kwa nthawi itali koma soti tili na ciziŵiso, cingankhale cinthu covuta kulondela thandizo kuli munthu wamene wankhala m’cendi kwa nthawi itontho. Koma tuziŵa kuti Yehova angaseŵenzeshe akwasu olo azilongosi kuti atilimbikishe. (Aro. 1:11, 12) Tetyo, ngati tufuna kuti Yehova atilimbikishe, tufunika kulondela thandizo yakutwala Yehova kupitila muli akwasu na azilongosi.

19. Ndaŵa yanji Paulo ekwanisha kucita vinthu vikulu-vikulu?

¹⁹ Paulo pecinkhala Mkhristu, ecita vinthu vinyinji vikulu-vikulu. Ndaŵa yanji ekwanisha kucita vinthu vamene ivi? Cifukwa cakuti ezindikila kuti munthu angapite lini pasogolo cifukwa ca vinthu vaali navo monga mphamvu, maphunzilo, cuma na kwecifumila. Koma cifukwa ca kulicefya na kudalila Yehova. Tetyo, tiyeni tonse tikotolela cisanzo ca Paulo mwa (1) kudalila Yehova, (2) kuphunzila pa visanzo va ŵanthu a m’Baibo na (3) kulondela thandizo kufumila kuli okhulupilila ayasu. Tetyo, nangu kuti nise ofooka, Yehova angatiyavye kunkhala amphamvu.