1. I yini leswi mupostola Pawulo a swi pfumeliki?

MUPOSTOLA Pawulo a a pfumela leswaku minkama yimbeni a a biwa hi gome. Yene a a pfumela leswaku mizri wakwe a wu kwhanyala, leswaku a a fanela ku lwa akuva a yentxa leswi nga swinene ni leswaku minkama yin’wana Yehovha a a nge ti hlamula swikhongoto swakwe hi ndlela leyi Pawulo a a yi yimela ha yone. (2Ko 4:16; 12:7-9; Ro 7:21-23) Pawulo a a swi tiva leswaku valala vakwe a va mu vona na a li mhunu wa ku tsrana. * Kambe a nga pfumelelanga leswaku mavonela ya ku biha ya vhanu vambeni kumbe ku tsrana kwakwe ku mu yentxa a tivona na a li mhunu wa ku ka a nga pfuni ntxhumu.​—2Ko 10:10-12, 17, 18.

2. Hi ku ya hi buku dzra 2 Ba-le-Korinte 12:9, 10, i yini leswi Pawulo a swi dondzriki?

² Pawulo a suse ndondzro ya lisima ya leswaku mhunu a nga tiya nambi loko a hele ntamu. (Dondzra 2 Ba-le-Korinte 12:9, 10.) Yehovha a byele Pawulo leswaku a ntamu Wakwe a ‘wu hetiseka a gomeni’, leswi liki ntamu wa Yehovha wu yentxe leswaku Pawulo a kuma ntamu lowu a a wu vilela. Xa ku sungula, a hi voneni leswaku ha yini hi nga fanelanga hi hlundzruka loko valala vezru va hi zruka.

3. Ha yini hi nyonxa nambi loko hi zrukiwa?

³ A ku na lweyi a swi zrandzraka ku zrukiwa. Nambitanu, loko valala vezru va hi zruka hi tlhela hi khunguvanyisiwa hi leswi va  swi hlayaka, leswo swi nga ha hi heta ntamu. (Pr 24:10) Kutani hi fanela ku swi vonisa kuyini swizruku swa valala vezru? Ku fana na Pawulo hi nga tsrhava nambi loko hi zrukiwa. (2Ko 12:10) Ha yini? Hikusa ku zrukiwa ni ku nyenyiwa swi kombisa leswaku hi vadondzrisiwa va Yesu va xihlayelamfuzri. (1Pe 4:14) Yesu a hlaye leswaku valandzreli vakwe a va ta xanisiwa. (Yh 15:18-20) Leswo swi yentxekile a dzaneni dzra ku sungula. Nkameni lowo, lava a va ni nkutxetelo wa mahanyela ya xigrika a va vona vakriste swanga lava nga tiviki ni lava a va nge na wutlhazri. Ka va-Yuda van’wana, vakriste a va voniwa swanga vhanu lava va kalaka ‘va nga dondzranga’ ni lava ‘va nga vhanu ntsena’, ku fana na mupostola Petro na Yohane. (Min 4:13) A vakriste a va voniwa swanga vhanu va ku tsrana, ni lava a va nge na ntamu a timhakeni ta politika ni ka ta wusotxhwa nakone a va nga va bekeli xitxhavu.

4. Xana vakriste va ku sungula va ma hlamulise kuyini mavonela ya ku biha lawa valala vavu a va li na wone ha vone?

⁴ Xana vakriste lavo va tsrhiki mavonela ya ku biha ya valala vavu ma va yimisa ku hetisisa ntizro wavu? Im-him. Hi xikombiso, mupostola Petro na Yohane va vone na swi li swa lisima ku xanisiwa hi ku landzra Yesu ni tindondzro takwe. (Min 4:18-21; 5:27-29, 40-42) Vadondzrisiwa a va nge na xivangelo xa ku va ni tingana. Ka mfambu wavu, vakriste lava va ku titsrongahata va le dzaneni dzra ku sungula va yentxi mintxhumu yinyingi ya hombe ku tlula leyi valala vavu va yi yentxiki. Hi xikombiso, mabuku lama huhutelilwiki ma tsraliwiki hi van’we va vakriste lavayani ma ha tama ma nyika mpfunu ni ku lavisela ka magidigidi ya vhanu. Nakone Mfumu lowu a va zrezra wone swoswi wa fuma a matilweni nakone ku nga li khale wu ta fuma misava hinkwayu. (Mt 24:14) Loko hi djula ku swi dzringanisa, ntamu wa politika lowu a wu hlongolisa vakriste volavo wu nyamalalile ka matimu ya vhanu na kasi vakriste volavo va ku dumbeka swoswi va fuma matilweni. Valala vavu va file nakone loko valala volavo vo ngo pfuxiwa va ta va hansi ka Mfumu lowu vakriste lava a va wu seketela.​—Mpf 5:10.

5. Hi ku ya hi Yohan 15:19, ha yini vhanu va Yehovha va voneliwa hansi?

⁵ Namunhla wa siku, swanga Timboni ta Yehovha hi voneliwa hansi. Hi tlhela hi hlekiwa swanga vhanu lava kalaka va nga dondzranga lava nga vhanu va ka vhanu. Ha yini? Hikusa a hi pfumelelani na vone ka mahanyela yavu. Hi dzringisa ku va lava titsrongahataka, va ku zrula ni lava yingisetaka. Hi tlhelo dzrin’wana, misava yi nyika lisima vhanu lava titlakuxaka, lava tikukumuxaka ni lava nga yingisetikiki. Nakambe, hine a hi tinhingenisi ka politika ni le wusotxhweni bya tiko ni dzrin’we. Mahanyela yezru a ma twanani ni ya misava, xileswo hi voneliwa hansi hi van’wana.​—Dondzra Yohan 15:19; Ro 12:2.

6. Hi yini mintxhumu leyi Yehovha a nga ku yi yentxeni hi ku tizrisa vhanu vakwe?

⁶ Nambileswi misava yi hi vonaka na hi nga li va ntxhumu, Yehovha awa hi tizrisa akuva hi yentxa mintxhumu ya lisima. Hi ku tizrisa vhanu vakwe Yehovha a li ku yentxeni ka ntizro lowukulu wa ku zrezra hi ndlela leyi a yi ngi ngi voniwa a matin’wini hinkwawu ya vhanu. Namunhla malandzra yakwe ma ndzrulutela ni ku hangalasa marevhixta hi mpimu lowukulu a misaveni hinkwayu, nakone ma tizrisa Bibele akuva ma pfuna magidigidi ya vhanu akuva va yampswisa wutomi byavu. Yehovha hi yene a fanelaka ku dzrumisiwa hi mintxhumu hinkwayu leyi ya ku hlamalisa leyi malandzra yakwe ma kotaka ku yi yentxa. Yene a tizrisa vhanu lava misava yi va vonaka na va nga li va ntxhumu akuva a yentxa mintxhumu ya ntamu swinene. Kambe wene ke? Xana Yehovha a nga ku pfuna ku va ni ntamu? I yini leswi u fanelaka ku swi yentxa akuva u kuma mpfunu wakwe? Hi ta bula hi mintxhumu yizrazru leyi hi nga yi dondzraka ka xikombiso xa mupostola Pawulo.

7. I yini leswi hi swi dondzraka ka xikombiso xa Pawulo?

⁷ Ntxhumu lowu hi wu dondzraka ka xikombiso xa Pawulo hi lowu: U nga dumbe ntamu waku ni wuswikoti byaku loko u tizrela Yehovha. Hi vonela dzra ximhunu, Pawulo a a ni swivangelo swa ku va a tikulisa ni ku va lweyi a tidumbaka. Yene a kuleli doropeni dzra le Tarsu, ledzri a dzri li ntsindzra wa xifundzrankulu xa kukazri xa le Roma. Tarsu a ku li doropa ledzri a dzri pfundzrile ni ledzri a dzri ni univhersidadi dzra ndhuma. Pawulo a a li mhunu lweyi a a dondzre ngopfu—yene a dondzrisiwe hi mun’we wa vazrangeli wa va-Yuda lweyi a vitaniwaka Gamaliyele, lweyi a a hloniphiwa ngopfu swinene a nkameni wolowo. (Min 5:34; 22:3) Ku ve ni nkama lowu Pawulo a a voniwa swanga mhunu wa lisima a mahlweni ka va-Yuda. Yene a hlaye leswi: ‘Ndzra hundzreli mahlweni a vu-Yudeni, ndzri tlula lavanyingi va ntangakulozri a tikweni dzra kwezru.’ (Ga 1:13, 14; Min 26:4) Kambe Pawulo a a nga tidumbi.

8. Hi ku ya hi Ba-le-Filipi 3:8, xana Pawulo a a yi vonisa kuyini mintxhumu leyi vhanu a va yi vona na yi li ya lisima, nakone ha yini a a ‘titsrhavela gomeni’?

⁸ Hi ku swi zrandzra Pawulo a tsrhike mintxhumu leyi a yi mu yentxa a va mhunu wa ntamu hi vonela dzra vhanu. Hi ntiyiso wa kone, mintxhumu leyi van’we a va yi vona na yi li ya lisima, Pawulo a a yi vona swanga ‘xambya’. (Dondzra Ba-le-Filipi 3:8.) Pawulo a kumane ni swikazratu swinyingi hi ku va mulandzreli wa Kriste. A sungule ku vengiwa hi vhanu va tiko dzrakwe. (Min 23:12-14) A biwile a tlhela a petiwa djele hi va-Roma kulobye. (Min 16:19-24, 37) Handle ka leswo, a a xaniseka hi leswi a swi mu kazratela ku yentxa mintxhumu ya kukazri. (Ro 7:21-25) Kambe Pawulo a nga va pfumelelanga valala vakwe kumbe swihoxo swakwe swi mu heta ntamu. A matsrhan’wini ya leswo, a a ‘titsrhavela gomeni’. Ha yini? Hikusa minkama hinkwayu leyi a a ni gome, Pawulo a a kota ku vona ntamu wa Xikwembu Nkulukumba na wu mu pfuna a wuton’wini byakwe.​—2Ko 4:7; 12:10.

9. Xana hi fanela ku yi vonisa kuyini mintxhumu leyi hi hlulekaka ku yi yentxa?

⁹ Loko hi djula leswaku Yehovha a hi nyika ntamu, a hi fanelanga ku pimisa leswaku ntamu wezru wa nyama, ku va hi dondzre ngopfu, lomu hi humaka kone ni mali yezru swi kombisa ndlela leyi hi nga va lisima ha yone. Mintxhumu leyo a hi yone yi hi yentxaka hi va va lisima ka Yehovha.  Hi ntiyiso wa kone, ka malandzra ya Yehovha namunhla a hi vanyingi lava ‘tlhazrihiki hi ka nyama, a hi vanyingi lava nga ni ntamu, kumbe lava nga vakulu va tiko’. A matsrhan’wini ya leswo, Yehovha a hlawule ‘swa misava leswi nga ni gome’. (1Ko 1:26, 27) Xileswo, loko u nge na yone mintxhumu leyi kombisiwiki a ku sunguleni ka yava ledzri, leswo a swi ku siveli ku tsrhindzrekela ka Yehovha. A matsrhan’wini ya leswo, vona xiyimu xaku swanga mukhandlu wa ku vona ntamu wa Yehovha na wu tizra a wuton’wini byaku. Hi xikombiso, loko u txhava lava dzringisaka ku ku yentxa u ganaganeka ka leswi u swi kholwaka, khongota ka Yehovha u kombela xixixi xa ku lwela leswi u swi kholwaka. (Ef 6:19, 20) Loko swoswi u lwisana ni mavabyi lamakulu, kombela Yehovha leswaku a ku nyika ntamu lowu u wu vilelaka akuva u kota ku yentxa leswi vilelekaka a ntizrweni wakwe. Loko u ya u vona a ndlela leyi Yehovha a hlamulaka ha yone a swikhongoto swaku, a lipfumelo dzraku dzra kula dzri tlhela dzri tiya ngopfu swinene.

10. Ha yini swi li swinene ku dondzra hi vakriste va ku dumbeka va khale, va ku fana ni lava ku khaneliwaka ha vone ka buku dzra Ba-Heberu 11:32-34?

¹⁰ Pawulo a a nyika lisima ku dondzra Bibele. Xileswo a dondzre swinyingi mayelanu ni malandzra manyingi ya ku dumbeka ya Yehovha lawa ku khaneliwaka ha wone a Bibeleni. Loko a tsralela vakriste va va-Heberu, Pawulo a va kombele leswaku va pimisa hi swikombiso leswi siyiwiki hi malandzra manyingi ya Yehovha ya khale. (Dondzra Ba-Heberu 11:32-34.) Vona xikombiso xa mun’we wa malandzra wolawo ya ku dumbeka, a nga Hosi Davhida. Handle ka ku lwisana ni nkaneto wa valala vakwe ntsena, yene a lwisane ni nkaneto wa van’we ka lava a va li vanghanu vakwe. Handle ka ku ganaganeka, ku yanakanyisisa hi xikombiso xa Davhida swi mu tiyise ngopfu Pawulo nakone swi nga hi tiyisa na hine namunhla.

11. Ha yini Davhida a a tikomba a nge wa ntxhumu loko a fanisiwa na Goliyati? (Vona xifaniso lexi nga ka kapa.)

¹¹ A mahlweni ka Goliyati, Davhida a a voneka na a nga li wa ntxhumu. Loko a vone Davhida, Goliyati a mu ‘dzrelile’. Phela, Goliyati a a lehi ngopfu swinene ku tlula Davhida nakone a a hlome ha hombe. Davhida a a li xidjahatana lexi a xi nge na wuswikoti, lexi a xi tikomba na xi nga lulamelanga yimpi. Kambe hi ntiyiso wa kone Davhida a a nga tsrananga, a dumbe Yehovha lweyi a nga mu nyika ntamu wa kuva a hlula nala wakwe.​—1Sa 17:41-45, 50.

12. Hi xini xikazratu xin’wana lexi Davhida a lwisaniki na xone?

¹² Davhida a kumane ni xikazratu ximbeni lexi a xi ta va xi mu yentxi a titwa a nge wa ntxhumu. Hi ku dumbeka a tizrele hosi ya le Israyele leyi a yi bekiwe hi Xikwembu Nkulukumba, ku nga Hosi Sawulo. A ku sunguleni Sawulo a a mu hlonipha Davhida. Kambe, hi ku famba ka nkama hi mhaka ya ku tikulisa Sawulo a sungule ku tsrhohoka Davhida, nakone a sungule ku mu xanisa a va a dzringisa ku mu dlaya.​—1Sa 18:6-9, 29; 19:9-11.

13. I yini leswi Davhida a swi yentxiki loko a khomiwa hi ndlela leyi nga liki yinene hi Sawulo?

¹³ Nambileswi Sawulo a a nga mu khomi hi ndlela leyinene, Davhida a tame a mu komba xitxhavu, hi leswi a a li hosi leyi a yi bekiwile hi Yehovha. (1Sa 24:6) Davhida a nga nyikanga nandzru Yehovha hi mhaka ya mintxhumu ya ku biha leyi Sawulo a yi yentxiki. A matsrhan’wini ya leswo, Davhida a a dumba leswaku Yehovha a a ta mu nyika ntamu lowu a a wu vilela akuva a tiyisela ka xiyimu lexiyani xa ku bindzra.​—Ps 18:1.

14. Hi xini xiyimu xa ku fana ni xa Hosi Davhida lexi Pawulo a kumaniki na xone?

¹⁴ Mupostola Pawulo a kumane ni xiyimu xa ku fana ni xa Davhida. Valala va mupostola Pawulo  a va ni ntamu swinene ku mu tlula. Vazrangeli vanyingi va nkama lowo a va mu nyenya Pawulo. Hi makhambi manyingi va mu bile va tlhela va mu peta djele. Ku fana na Davhida, Pawulo a xanisiwile hi vhanu lava a va fanela ku va vanghanu vakwe. Nambi a bandleni van’we a va nga yimi na yene. (2Ko 12:11; Flp 3:18) Kambe Pawulo a swi kotile ku hlula hinkwavu lava va mu ndzrulukeliki. A swi yentxise kuyini? A tame a zrezra nambi loko a kanetiwa. A tame a dumbeka ka vamakwezru nambi loko va mu kwatisa, nakone henhla ka hinkwaswu a tame a dumbeka ka Xikwembu Nkulukumba ku ko a fa. (2Tm 4:8) Pawulo a hlule swikazratu leswikulu, ku nga li hi ku dumba ntamu wakwe, kambe hi ku dumba ntamu wa Yehovha.

15. Hi wini nkongometo waku nakone u nga wu tlhasela hi ndlela yini?

¹⁵ Wene ke? Xana wa zrukiwa u tlhela u xanisiwa hi vadondzrikuloni, hi vatizrikuloni kumbe hi maxaka lawa ma kalaka ma nga li Timboni ta Yehovha? Xana u sama u khomiwa hi ndlela leyi yi nga liki yinene hi makwezru wa le bandleni? Loko swi same swi ku yentxekela, dzrimuka xikombiso xa Davhida ni xa mupostola Pawulo. U nga swi kota ku tama u ‘hlula wubihi hi byo wunene’. (Ro 12:21) Loko vhanu va hi kaneta a hi lwi navu ku fana ni leswi Davhida a lwiki na Goliyati. A matsrhan’wini ya leswo, hi hlula valala hi ku dzringisa ku pfuna vhanu leswaku va dondzra hi Yehovha ni Zritu dzrakwe dzri va dzri va khumba timbilu ni miyanakanyu. U nga swi kota ku yentxa leswo hi ku tsrutsrumela ka Bibele akuva u hlamula swivutiso leswi vhanu va ku hambaka swone, kombisa xitxhavu ka vhanu lava nga ku khomikiki hi ndlela leyinene, ni ku tlhela u yentxela hinkwavu leswinene ku patsra ni valala vaku.​—Mt 5:44; 1Pe 3:15-17.

16-17. I yini leswi Pawulo a kalaka a nga swi dzrivalanga?

¹⁶ Na a nga si va mudondzrisiwa wa Kriste, Pawulo a a li djaha ledzri nga liki na xitxhavu ledzri a dzri xanisa valandzreli va Yesu. (Min 7:58; 1Tm 1:13) Pawulo lweyi nkama lowo a a tiviwa swanga Sawulo, a a yentxa vakriste va le nkameni wakwe va zruzrumela. Nakone Yesu habyakwe a byele Pawulo leswaku a tsrhika ku va hlasela. Na a li tilweni, Yesu a vulavule na yene nakone a yentxe leswaku matihlo yakwe ma nga ha voni. Akuva ma tlhela ma vona, Pawulo a sindzriseke ku kombela mpfunu ka vhanu lava a a va xanisile.  Hi ku titsrongahata, Pawulo a kombele mpfunu ka mudondzrisiwa wa kukazri lweyi a vitaniwaka Hananiya lweyi a yentxiki leswaku a tlhela a vona.​—Min 9:3-9, 17, 18.

¹⁷ Hi ku famba ka nkama Pawulo a ve xizro lexi a xi tiviwa ngopfu ka bandla dzra wukriste. Kambe a nga zanga a dzrivala leswi a swi dondzriki ka Yesu a ndleleni ya ku ya a Damaska. Pawulo a tame a titsrongahata a tlhela a tiyimisela ku yamukela mpfunu wa vamakwavu va wukriste. Pawulo a a swi tiva leswaku vone a va li ‘vamiyeti’ vakwe.​—Kl 4:10, 11.

18. Ha yini swi nga hi kazratelaka ku kombela mpfunu wa van’wana?

¹⁸ I yini leswi hi swi dondzraka ka xikombiso xa Pawulo? Swi nga yentxeka nkama lowu hi nga dondzra ntiyiso ha wone a swi hi nabyalela ku yamukela mpfunu wa van’wana, a hi titwa na hi li vatsrongwana hi tlhelo dzra moya ni lava a va ni swinyingi swa ku swi dondzra. (1Ko 3:1, 2) Namunhla ke? Xana, nambi leswi hi nga ni malembe manyingi na hi tizrela Yehovha ni leswi hi dondzriki swinyingi, ha ha wu yamukela mpfunu wa van’wana? Swi nga yentxeka leswo swoswi swi hi kazratela, ngopfungopfu loko mhunu lweyi a hi nyikaka mpfunu a nga li na malembe manyingi ku fana na hine na a li ntiyisweni. Kambe Yehovha minkama yinyingi a tizrisa vamakwezru akuva a hi nyika ntamu lowu hi wu vilelaka. (Ro 1:11, 12) Minkama hinkwayu hi fanela ku swi dzrimuka leswo, loko hi djula leswaku Yehovha a hi nyika ntamu.

19. Ha yini Pawulo a kote ku yentxa mintxhumu ya ku hlamalisa?

¹⁹ Pawulo a kote ku yentxa mintxhumu ya kukazri ya ku hlamalisa ntsrhaku ka loko a ndzruluke mukriste. Ha yini? Pawulo a dondzre leswaku akuva mhunu a humelela a swi yi hi ntamu lowu mhunu a nga na wone, hi ku va mhunu lwa dondzriki ngopfu, lomu a humaka kone kumbe mali leyi a nga na yone. Ku humelela ka ntiyiso ku ta ya hi kuva mhunu a titsrongahata a tlhela a dumba Yehovha. Xileswo, tiyimisele ku yetisela Pawulo (1) hi ku dumba Yehovha, (2) hi ku dondzra hi swikombiso swa le Bibeleni ni (3) hi ku yamukela mpfunu wa van’wana. Hi ndlela leyo nambi loko u titwa na wu tsranile, Yehovha a ta ku pfuna leswaku u va ni ntamu.