1. O le ā na taʻutino mai e Paulo?

NA FAAILOA mai e Paulo e iai taimi na ia lagona ai le vaivai. Na ia taʻutino mai ua “uma atu” lona tino, na ia tauivi e fai le mea saʻo, ma e leʻi tali mai Ieova i ana tatalo uma i le auala na manaʻo i ai. (2 Kori. 4:16; 12:7-9; Roma 7:21-23) Na iloa foʻi e Paulo le manatu faatauvaa o ona fili iā te ia o se tagata e vaivai. * Ae e na te leʻi faatagaina le vaaiga sesē a isi po o ona lava vaivaiga e manatu ai e leai sona aogā.​—2 Kori. 10:10-12, 17, 18.

2. E tusa ai o le 2 Korinito 12:9, 10, o le ā le lesona tāua na aʻoaʻoina e Paulo?

² Na aʻoaʻoina e Paulo se lesona tāua, e mafai e se tagata ona maua le malosi e tusa lava pe na te lagonaina e vaivai ma faatauvaa. (Faitau le 2 Korinito 12:9, 10.) Na fetalai Ieova iā Paulo “ua faaatoaina loʻu mana i le mea e vaivai ai,” o lona uiga e foaʻi atu e Ieova le mana iā Paulo e fai ai mea e lē mafai ona ia faia. Muamua, seʻi o tatou iloiloina le māfuaaga e lē tatau ai ona tatou feita pe a upuleagaina i tatou e o tatou fili.

3. Aiseā e mafai ai ona tatou fiafia i le upuleagaina?

³ E leai se isi o i tatou e manaʻo e upuleagaina. Peitaʻi, pe a upuleagaina i tatou e o tatou fili ma soona faamamafa i o tatou mafaufau a latou tala, o le a faavaivaia ai i tatou. (Faata. 24:10) O lea, o le ā le manatu e tatau ona iā i tatou i  upuleaga a o tatou fili? I le pei o Paulo, e mafai ona tatou “fiafia . . . i le upuleagaina.” (2 Kori. 12:10) Aiseā? Talu ai o upuleaga ma teteega, o faailoga na e iloa ai o i tatou o soo moni o Iesu. (1 Pete. 4:14) Na fetalai Iesu o le a sauāina ona soo. (Ioa. 15:18-20) Na faamaonia le moni o lenā manatu i le uluaʻi senituri. I lenā taimi, o i latou na taaʻina i le aganuu Eleni na latou manatu i Kerisiano o ni tagata e leʻi lelei ni aʻoaʻoga ma vaivai. O le manatu foʻi na o tagata Iutaia i Kerisiano, o ni tagata “e leʻi lava ni aʻoaʻoga ma e faatauvaa,” e pei o aposetolo o Peteru ma Ioane. (Galu. 4:13) Na foliga vaivai Kerisiano ona e leʻi iai ni a latou vaega na fai i faiga faapolotiki po o faiga faavaegāʻau, ma na faaesea i latou e tagata.

4. O le ā na faia e uluaʻi Kerisiano ina ua upuleagaina i latou e o latou fili?

⁴ Pe na faatagaina e uluaʻi Kerisiano manatu sesē a o latou fili e taofia ai i latou? E leai. O se faaaʻoaʻoga, na manatu aposetolo o Peteru ma Ioane o se faaeaga le sauāina, ona o le mulimuli iā Iesu ma aʻoaʻo isi i ana aʻoaʻoga. (Galu. 4:18-21; 5:27-29, 40-42) E leʻi iai se māfuaaga na tatau ai ona matamumuli soo. A o faagasolo taimi, e sili atu le aogā i tagata o mea lelei na fai e Kerisiano lotomaulalo i le uluaʻi senituri, nai lo o mea na faia e fili o Kerisiano. O se faaaʻoaʻoga, o tusi faagaeeina na tusia e nisi o na Kerisiano, o loo avatu ai pea se fesoasoani ma se faamoemoe i le faitau miliona o tagata. O le Malo foʻi na latou talaʻia, e lē gata o loo pule nei i le lagi ae ua toeitiiti ona pule lea i tagata uma. (Mata. 24:14) Pe a faatusatusa atu i le malo tele faapolotiki o Roma na sauāina Kerisiano, ua faatoʻilaloina ma ua mou atu ua lē toe iai. Ae ua nofotupu nei i le lagi soo faamaoni. Ua maliliu nei tagata tetee, ma afai e toe faatutū mai o le a pulea i latou e le Malo lea na talaʻia e Kerisiano na latou inoino i ai.​—Faaa. 5:10.

5. E tusa ai ma le Ioane 15:19, aiseā e vaai maualalo ai tagata o le lalolagi i tagata o Ieova?

⁵ I aso nei, ona o i tatou o tagata o Ieova, e iai taimi e vaai maualalo ai ma taufaifai mai tagata o i tatou o ni tagata e lē lelei ni aʻoaʻoga ma vaivai. Aiseā? Talu ai e tatou te lē ioe i manatu o le lalolagi. E tatou te taumafai e faaalia le lotomaulalo, agamalu ma usitaʻi. Ae o le lalolagi i aso nei, e latou te viiviia tagata faamaualuluga, faasausili ma fouvale. E tatou te lē auai foʻi i faiga faapolotiki po o vaegāʻau a so o se atunuu. E lē tutusa i tatou ma tagata o le lalolagi, o lea e latou te manatu ai o i tatou o ni tagata faatauvaa ma lē aogā.​—Faitau le Ioane 15:19; Roma 12:2.

6. O le ā ua faataunuuina e Ieova e ala i ona tagata?

⁶ E ui ina manatu faatauvaa tagata o le lalolagi iā i tatou, ae ua faaaogā i tatou e Ieova e faataunuu ai mea mataʻina. Ua faataunuuina e Ieova le galuega talaʻi e sili ona mataʻina ua faia i le lalolagi. Ua saunia e ana auauna i aso nei lomiga ua sili atu ona tele gagana ua faaliliuina ai, ma ua sili atu foʻi ona tele atunuu i le lalolagi aoao ua tufatufaina atu i ai. E latou te faaaogāina foʻi le Tusi Paia e fesoasoani ai i le faitau miliona o tagata e faaleleia o latou olaga. Ia viiviia pea Ieova ona o nei faataunuuga mataʻina, ua ia faaaogāina ai se vaega o tagata e foliga faatauvaa e faataunuu ana galuega mamana. Ae e faapefea i tatou taʻitoʻatasi? Pe e mafai ona fesoasoani mai Ieova ia tatou malolosi? Pe afai o lea, o le ā e tatau ona tatou faia ina ia maua ai lana fesoasoani? Seʻi o tatou iloiloina la ni vala patino se tolu, e mafai ona tatou aʻoaʻoina mai i le faaaʻoaʻoga a le aposetolo o Paulo.

7. O le ā se lesona e tatou te aʻoaʻoina mai i le faaaʻoaʻoga a Paulo?

⁷ O le lesona lenei ua tatou aʻoaʻoina mai i le faaaʻoaʻoga a Paulo: Aua le faalagolago i lou lava malosi po o ou tomai a o auauna iā Ieova. I le vaaiga a tagata, na iā Paulo māfuaaga e faamaualuga ai ma faalagolago ai iā te ia lava. Na ola aʻe Paulo i Taso, o le taulaga o Kilikia, o se itumalo o Roma. O Taso o se aai e tamaoaiga ma e taʻutaʻua i tulaga tauaʻoaʻoga. Na lelei tulaga tauaʻoaʻoga a Paulo, ona sa aʻoaʻoina o ia e se tasi o taʻitaʻi Iutaia na matuā faaaloalogia i na aso, e igoa iā Kamalielu. (Galu. 5:34; 22:3) Na iai se taimi na lauiloa ai Paulo o se tagata tāua i Iutaia. Na ia faapea mai: “Na sili loʻu agaʻigaʻi i luma i le lotu Iutaia nai lo o le toʻatele o laʻu tupulaga i loʻu nuu.” (Kala. 1:13, 14; Galu. 26:4) Peitaʻi, e leʻi faalagolago Paulo iā te ia lava.

8. I le Filipi 3:8, o le ā le vaaiga a Paulo i mea na ia lafoaʻia, ma aiseā na fiafia ai o ia i mea na vaivai ai?

⁸ Na lotomalie Paulo e lafoaʻi mea na foliga e tāua ai o ia i le vaaiga a le lalolagi. Ae o le mea moni, na ia iloa mulimuli ane “o otaota” na mea. (Faitau le Filipi 3:8) Na tofo Paulo i le tele o faafitauli ona na avea o ia ma soo o Keriso. Na inosia o ia e lona lava nuu. (Galu. 23:12-14) Na sasaina ma faafalepuipuiina o ia e ona lava tagata, o tagata Roma. (Galu. 16:19-24, 37) Na ia iloa foʻi o ia o se tagata e lē lelei atoatoa, ma e matuā faigatā iā te ia ona fai le mea saʻo. (Roma 7:21-25) Ae nai lo o le faatagaina o ona fili po o ona lava vaivaiga e faavaivaia o ia, na fiafia o ia i mea na vaivai ai. Aiseā? Talu ai i le taimi na vaivai ai Paulo, na ia tofo ai i le fesoasoani o le mana o le Atua iā te ia.​—2 Kori. 4:7; 12:10.

9. O le ā e tatau ona tatou manatu i ai e faatatau i mea e foliga e tatou te vaivai ai?

⁹ Pe a tatou mananaʻo e maua le malosi mai iā Ieova, e lē tatau ona tatou manatu o lo tatou malosi faaletino, aʻoga, aganuu po o le tamaoaiga e fua i ai lo tatou tāua. E lē avea nei mea ma māfuaaga e faaaogā ai i tatou e Ieova. O le mea moni, e lē toʻatele tagata o le Atua “e atamamai i la le tino, e lē toʻatele o ē e maualuluga, e lē toʻatele foʻi ni tamālii na  valaauina.” Nai lo o lea, na filifili Ieova e faaaogā “mea vaivai a le lalolagi.” (1 Kori. 1:26, 27) O lea, e tusa pe e lē o iā te oe mea o loo taʻua i le amataga o le palakalafa, ae e mafai lava ona e auauna iā Ieova. Ia saʻo lau vaai i lou tulaga, o se avanoa e te tofo ai i le galue o le mana o Ieova iā te oe. O se faataʻitaʻiga, pe a e lagona le fefe ona o i latou o loo taumafai e faatupu le masalosalo i ou talitonuga, ia tatalo iā Ieova e foaʻi atu iā te oe le lototele e te talanoa atu ai e faatatau i ou talitonuga. (Efe. 6:19, 20) Pe afai o loo e aafia i aafiaga tumau i le tino ma le mafaufau, ia tatalo iā Ieova e foaʻi atu iā te oe le malosi e manaʻomia, ia e pisi ai pea i le auaunaga. O taimi uma e te tofo ai i le fesoasoani a Ieova, o le a faatuputeleina lou faatuatua ma atili ai ona e malosi.

10. Aiseā e tatau ai ona tatou suʻesuʻeina faaaʻoaʻoga o auauna faamaoni o loo i le Tusi Paia, e pei o i latou o loo taʻua i le Eperu 11:32-34?

¹⁰ O Paulo o se tagata aʻoga maelega o Tusitusiga Paia. E tele mea moni na ia aʻoaʻoina mai i le Afioga a le Atua, ma na tele foʻi mea na ia aʻoaʻoina mai i auauna faamaoni a Ieova na faitau i ai. A o tusi atu i Kerisiano i Eperu, na ia talosaga atu ai iā i latou e mafaufau i faaaʻoaʻoga na faataatia e le toʻatele o auauna faamaoni a Ieova. (Faitau le Eperu 11:32-34.) Seʻi tatou iloiloina se tasi o nei auauna, o le tupu o Tavita. Na ia fesagaʻia teteega e lē gata e mai i ona fili ae faapea foʻi i latou na avea muamua ma ana uō. A o tatou iloiloina le faaaʻoaʻoga a Tavita, o le a tatou iloa ai po o le ā le malosi atonu na maua mai e Paulo i le manatunatu loloto i le faaaʻoaʻoga a Tavita, ma le auala e tatou te faaaʻoaʻo ai iā Paulo.

11. Aiseā na foliga ai e vaivai Tavita? (Tagaʻi i le ata i le faavaa.)

¹¹ Na manatu Koliata o se toa malosi ma tino ese, o Tavita o se tagata e vaivai ma e faatauvaa. Ina ua vaai Koliata iā Tavita, “ona ia ʻinoʻino ai lea iā te ia.” O Koliata o se tagata tino telē, e lelei ana meatau, ma ua toleniina lelei o ia mo taua. Ae o Tavita, ua na o se tamaitiiti e leai se tomai e tau ai ma e lē lelei foʻi ana meatau. Peitaʻi, na suia e Tavita se mea e foliga vaivai e avea ma mea malosi. Na faalagolago Tavita iā Ieova mo le malosi, ma na ia faatoʻilaloina ai lona fili.​—1 Samu. 17:41-45, 50.

12. O le ā le isi luʻi na feagai ma Tavita?

¹² Na feagai foʻi Tavita ma se isi luʻi na ono lagona ai le vaivai, ma mou atu ai lona malosi. Na auauna faamaoni Tavita iā Saulo o lē na tofia e Ieova e avea ma tupu o Isaraelu. I le taimi muamua, na faaaloalogia Tavita e le tupu o Saulo. Mulimuli ane, o le faamaualuga o Saulo na lotoleaga ai iā Tavita. Na leaga le auala na feutagaʻi ai Saulo ma Tavita ma na oo ai lava ina taumafai Saulo e fasioti Tavita.​—1 Samu. 18:6-9, 29; 19:9-11.

13. E ui i le lē tonu o le auala na feutagaʻi ai le tupu o Saulo ma Tavita, ae na faapefea ona tali atu Tavita?

¹³ E ui i le lē tonu o le auala na feutagaʻi ai le tupu o Saulo ma Tavita, ae na faaalia pea e Tavita le faaaloalo i le tupu tofia a Ieova. (1 Samu. 24:6) E na te leʻi tuuaʻia Ieova ona o mea leaga na faia e Saulo. Ae na faalagolago Tavita iā Ieova e foaʻi atu iā te ia le malosi na ia manaʻomia, e onosaia ai lenei luʻi faigatā.​—Sala. 18:1, ma le ulutala.

14. O le ā le tulaga na feagai ma le aposetolo o Paulo e tai pei o le tulaga na feagai ma Tavita?

¹⁴ Na feagai foʻi le aposetolo o Paulo ma se tulaga e tai pei o le tulaga na feagai ma Tavita. Na sili atu ona malolosi fili o Paulo nai lo o ia. Na inosia o ia e le toʻatele o taʻitaʻi iloga i lenā  vaitaimi. Na masani ona latou sasaina o ia ma tuuina i le falepuipui. I le pei o Tavita, na leaga le auala na feutagaʻi ai nisi ma Paulo, o ē na tatau ona avea ma ana uō. Na tetee nisi i le faapotopotoga Kerisiano iā te ia. (2 Kori. 12:11; Fili. 3:18) Ae na manumalo Paulo iā i latou uma na tetee atu iā te ia. E faapefea? Na ia talaʻi pea e ui i teteega. Na ia faamaoni pea i ona uso ma tuafāfine e ui na latou faatigā iā te ia. Ae o le mea e sili ona tāua, na ia faamaoni pea i le Atua seʻia oo i lona maliu. (2 Timo. 4:8) Na manumalo Paulo mai i luʻi faigatā, e lē ona o lona malosi faaletino, ae ona na ia faalagolago iā Ieova.

15. O le ā lo tatou sini, ma e faapefea ona tatou ausia?

¹⁵ Po o upuleagaina ma sauāina oe e tamaiti o lau vasega, o ē e tou te faigaluega faatasi, po o tauaiga e lē o ni Molimau? Pe na iai se taimi na leaga ai le auala na feutagaʻi mai ai se tasi o le faapotopotoga iā te oe? Pe afai o lea, ia manatua faaaʻoaʻoga a Tavita ma Paulo. E mafai ona tatou “faatoʻilaloina pea le leaga i le lelei.” (Roma 12:21) Pe a tetee mai tagata, e tatou te lē faasagatau atu e pei ona tau o Tavita ma Koliata. Nai lo o lea, o lo tatou sini o le faatoʻilaloina lea o le leaga e ala i le taumafai e aʻoaʻo tagata e faatatau iā Ieova ma le Tusi Paia. E mafai ona tatou ausia lenā sini, e ala i le faaaogā o le Tusi Paia e tali ai fesili a tagata. Ia faaaloalo ma agalelei foʻi iā i latou e agaleaga mai, ma ia faia mea lelei i tagata uma e oo lava i o tatou fili.​—Mata. 5:44; 1 Pete. 3:15-17.

16-17. O le ā e leʻi galo iā Paulo?

¹⁶ A o leʻi avea le aposetolo o Paulo ma soo o Keriso, na avea o ia ma se tauleʻaleʻa fiasili na sauāina soo o Iesu. (Galu. 7:58; 1 Timo. 1:13) Na taofia e Iesu Paulo o lē na igoa iā Saulo mai i le sauāina o le faapotopotoga Kerisiano. Na fetalai mai Iesu iā Paulo mai i le lagi, ma na ia faatauasoina o ia. Ina ia toe pupula ona mata, na tatau ona alu Paulo e saʻili le fesoasoani mai i tagata na ia sauāina. Na ia talia ma le lotomaulalo le fesoasoani a se soo e igoa iā Anania, o lē na toe faapupulaina ona mata.​—Galu. 9:3-9, 17, 18.

 ¹⁷ Mulimuli ane na avea Paulo o se tagata iloga i le faapotopotoga Kerisiano, ae e leʻi galo iā te ia le lesona na ia aʻoaʻoina mai iā Iesu i le auala i Tamaseko. Na faaalia pea e Paulo le lotomaulalo, ma na ia lotomalie e talia le fesoasoani a ona uso ma tuafāfine. Na ia faailoa mai o i latou o ni ē e “fesoasoani e faamalosiau” iā te ia.​—Kolo. 4:10, 11.

18. Aiseā atonu e tatou te ono faatalatū ai e talia le fesoasoani mai i isi?

¹⁸ O le ā e tatou te aʻoaʻoina mai iā Paulo? Ina ua faatoʻā amata ona tatou aufaatasi ma tagata o Ieova, atonu na tatou naunau e talia le fesoasoani mai i isi ona na tatou iloa e tele mea e manaʻomia ona tatou aʻoaʻoina. (1 Kori. 3:1, 2) Ae e faapefea i le taimi nei? Pe afai ua tele tausaga o tatou auauna iā Ieova, ma ua tele lo tatou poto masani, atonu e tatou te faatalatū e talia se fesoasoani aemaise pe afai e aumai e se tasi e leʻi leva ona iai i le upu moni. Peitaʻi, e faaaogā pea e Ieova uso ma tuafāfine e faamalosia i tatou. (Roma 1:11, 12) E tatau ona tatou amanaʻia lenā mea moni, pe afai e tatou te mananaʻo e maua le malosi mai iā Ieova.

19. Aiseā na taulau manuia ai Paulo?

¹⁹ Na faataunuuina e Paulo nisi o mea mataʻina e tele ina ua avea o ia ma Kerisiano. Aiseā? Talu ai na ia aʻoaʻoina e lē faalagolago le taulau manuia i le malosi faaletino, aʻoga, tamaoaiga po o lona talaaga, ae ona o lona lotomaulalo ma lona faalagolago iā Ieova. Seʻi o tatou faaaʻoaʻo uma iā Paulo e ala i le (1) faalagolago iā Ieova, (2) aʻoaʻoina lesona mai i faaaʻoaʻoga i le Tusi Paia ma le (3) talia le fesoasoani mai i uso talitonu. O lea, po o le ā lava lo tatou vaivai ma le faatauvaa, ae e faamalosia i tatou e Ieova.