Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

MWISAMBO WA KULONGA 29

“Pandji mubofule, paapa ngi pandji na bukome”

“Pandji mubofule, paapa ngi pandji na bukome”

“Nasangeela mu kubofula, mu kukayibwa, mu kukutwa kwa bintu, mu kubingwabingwa, mu makyenga pa mwanda wa Kidishitu.”​—2 KOD. 12:10, Kilombeeno kipya 2014.

LOONO 38 Akakunyingisha

KYABAKWILA MWANKA *

1. Kinyi kibaadi Mpoolo mutumiibwa muleshe?

MPOOLO mutumiibwa baadi mwakule patoka’shi ingi nsaa baadi apusha kubofula. Baadi muleshe’shi mbidi yaaye ibaadi ‘ayilwila,’ dingi’shi bibaadi abimwelela bukopo bwa kukita bibuwa, na’shi Yehowa tabaadi aluula ku nteko yaaye misuusa yooso nka mu kipaso kibaadi atengyela nya. (2 Kod. 4:16; 12:7-9; Lom. 7:21-23) Mpoolo baadi dingi auku’shi beshikwanyi naye abaadi abamumono bu mubofule. * Anka tamutadiile mweneno ebubi abaangi sunga kubofula kwaye’ye nabeene kumwikashe bu muntu shii na muulo.​—2 Kod. 10:10-12, 17, 18.

2. Muyile 2 Beena-Kodinda 12:9, 10, ndilongyesha kinyi di na muulo dibaadi Mpoolo mupete?

2 Mpoolo baadi mupete dilongyesha di na muulo’shi​—muntu mulombene kwikala na bukome sunga epusha bu mubofule. (Badika 2 Beena-Kodinda 12:9, 10.) Yehowa baadi mulungule Mpoolo’shi bukome Bwaye “abukumbana mu kubofula,” kwamba’shi Yehowa mulombene kupa Mpoolo bukome bwadi nabo lukalo. Kya kumpala, tutaluuleyi bwakinyi t’abitungu’shi twi kalakashe nsaa ayitukaa beshikwanyi betu.

‘SANGEELA . . . MU KUKAYIIBWA’

3. Bwakinyi twibalombene kusangeela mu kukayiibwa?

3 Takwi muntu su ngumune akumiina’shi bamuke nya. Byabya, nsaa yatwinyongola pa mwanda wa’shi abetukaa kwi beshikwanyi beetu, twi balombene kubofula kwishimba. (Nki. 24:10) Nsaa yabetukaa, mushindo kinyi watudya kwikumona? Nka bu Mpoolo, twi balombene ‘kusangeela . . . mu kukayiibwa.’ (2 Kod. 12:10) Bwakinyi? Mwanda kukayibwa na mushikwa nyi kitundwilo akilesha’shi twi balongi ba Kidishitu ba binyibinyi. (1 Mp. 4:14) Yesu baadi mwakule’shi balongi baye abakabigwabingwa. (Yo. 15:18-20) Bino bibaadi bikitshikye mu siekele a kumpala. Aa mafuku, booso abaadi ku bukitshishi bwa bipikwa bya bena Greke, abaadi abamono bena Kidishitu bu bantu bashii na binangu na babofule. Bena Yunda, abaadi abamono bena Kidishitu bu “bantu bashii balongye mukanda, na bee bu bantu booso,” bu Mpyeele na Yowano. (Bik. 4:13) Bena Kidishitu abebamonaa bu babofule mwanda t’abatwelakanaa mu myanda ya politike na ta be kubukitshishi bwa mbulamatadi ya bana ba bantu nya. Na dingi, t’abatwelaa busalayi, na ta be na bukome bwa kulwa ngoshi sunga bwa kwikalwila abo banabene nya.

4. Bena Kidishitu ba kumpala abakitshine kinyi nsaa ibaadi beshikwanyi n’aabo abebaakula myanda ibubi?

4 Bano bena Kidishitu ba kumpala, abaadi batadiile mweneno ebubi abeshikwanyi b’aabo bwabadya kwibemika bwa kufubila Yehowa su? Nya. Bu kileshesho, Mpyeele na Yowano, abaadi abamono kubingwabingwa pa mwanda wa kulonda Yesu na kulongyesha bangi pabimutale bu kineemo. (Bik. 4:18-21; 5:27-29, 40-42) Balongi ba Yesu ta babaadi na kabingilo ka kupusha buufu. Bano bena Kidishitu abaadi bakwashe mwilo, sunga byabashibaadi abebaneemeka. Bu kileshesho, mikanda iyokyelwe yabadi bafunde kwi bamo ba ku bano bena Kidishitu, ikwete kukwasha na kupa binunu bya bantu lukulupilo. Na Bufumu bu baabadi abalambukisha, bukwete kukunkusha mwiyilu na binobino abubanga kukunkusha bantu. (Mat. 24:14) Anka mbulamatadi a bena Looma baadi abingabinga bena Kidishitu tamwishe mafuku ebungi. Kadi, bano bena Kidishitu basha lulamato, lelo uno bakwete kumunana mwiyilu. Beshikwanyi b’aabo mbapwe kufwa; na su bebasangula, abebakunkusha kwi Bufumu bwa ba kunkusha kwi bena Kidishitu ba baabadi bashikwe.​—Kibaf. 5:10.

5. Muyile Yowano 15:19, bwakinyi bakwete kumona ba Temwe ba Yehowa bu bashaadile?

5 Lelo uno, atwe ba Temwe ba Yehowa bakwete kwitumona bisumanga na’shi ta twi na binangu na’shi twi babofule. Bwakinyi? Mwanda ta twi na mweneno umune na a bantu betwifunyishe nya. Atutompo kulesha kwiyisha, na kukookyela. Anka, bantu lelo uno mbakumiine ntumbo, kwitatula, na butomboshi. Na dingi, t’atutwelakanaa mu myanda ya politique, sunga kutwela busalayi mwiumbo su ndimune nya. Twi belekene ngofu na bantu ba pa nsenga lelo uno, nyi bwakinyi abetumonaa bu bashaadile.​—Badika Yowano 15:19; Lom. 12:2.

6. Mudimo kinyi ukata ukwete Yehowa kukwasha bafubi baye bwabadya kukita?

6 Sunga bantu ba pa nsenga ba pwandjikisha’shi twi babofule, Yehowa kwete kwitufubisha bwa kukita bintu bikata. Kwete kukumbasha mudimo wa kulungula mukandu wibuwa mu kipaso kishakitshikile pa nsenga. Bafubi baye bakwete kukita mudimo ukata wa kwaluula na kwabila mikanda mu nsenga ishima, na bakwete kufubisha Bible bwa kukwasha midiyo ya bantu bwabadya kulongamisha nshalelo aabo. Ntumbo yooso yauno mudimo yende kwi Yehowa, aye kwete kufubisha kisaka kya bantu kyabakwete kumona kwi bantu ba pa nsenga bu babofule bwa kukita uno mudimo ukata. Kadi twi kwamba kinyi bwa ooso a kwatudi? Yehowa mulombene kwitukwasha bwa kwikala na bukome su? Su naabyo, nkinyi kyatudya kukita bwa’shi etukwashe? Tutaluuleyi binobino bintu bisatu byatudi balombene kulongyela ku kileshesho kya Mpoolo.

TO KULUPILANGA MU BUKOME BOOBE’BE NABEENE

7. Ndilongyesha kinyi dyatulongyela kwi Mpoolo?

7 Dilongyesha dyatulongyela kwi Mpoolo ndino: To kulupilanga mu bukome boobe’be nabeene sunga mu ngobesha yobe nsaa y’ofubila Yehowa. Muyile mweneno a bantu, Mpoolo badya kwikala na kwitatula sunga kwikulupila’ye nabeene. Mmukudile mu Tarsise, epata dya Looma. Tarsise baadi eumbo di na bupeta na di na bilongyelo byende nkumo. Mpoolo baadi mulongye bilongyelo bikata​—abaadi bamulongyeshe kwi Gamaliyele, umune a ku bakata ba bena Yunda ababaadi abanemeka ngofu mu aa mafuku. (Bik. 5:34; 22:3) Mpoolo baadi na muulo ngofu munkatshi mwa bakwabo bena Yunda. Bakwile’shi: “Nádi mukile bangi bakwetu bena Yunda be bungi ba mu kyetu kipungilo mu myanda ya lulangwilo lwa bwina Yunda.” (Nga. 1:13, 14, EEM; Bik. 26:4) Anka Mpoolo tabaadi mwikulupile nya.

Mpoolo baadi mumone bintu bya pa nsenga bu “butshafu” pa kwibipwandjikisha na kineemo kya kwikala bu mulongi a Kidishitu (Tala kikoso 8) *

8. Muyile Beena-Fidipe 3:8, Mpoolo baadi mumone bintu bibaadi mulekye naminyi, na bwakinyi baadi ‘asangeela mu kubofula’?

8 Mpoolo baadi na muloo wakuleka byooso bibaadi bimwikashe na muulo ukata pa nsenga. Baadi mufikye mu kwibimona mpa na bu “butshafu.” (Badika Beena-Fidipe 3:8.) Mpoolo baadi mupete nkalakashi ibungi p’aaye kufika mwina Kidishitu. Abaadi bamushikwe kwi mwilo waye. (Bik. 23:12-14) Abaadi bamukupile na kumwela mu lukano kwi bakwabo bena Looma. (Bik. 16:19-24, 37) Baadi dingi mumone’shi kukutwa kwaye kwa kupwidika kubaadi akumukutshishwa kukita bibuwa. (Lom. 7:21-25) Sunga mbyabya, tabaadi mulekye kulonda Kidishitu, kadi baadi ‘asangeela mu kubofula.’ Bwakinyi? Mwanda nsaa ibaadi mubofule, nyi ibaadi amono bukwashi bw’Efile Mukulu mu muwa waye.​—2 Kod. 4:7; 12:10.

9. Mbikunyi abitungu’shi tumone myanda ayitubofusha?

9 Su atukumiina kupeta bukome bwa Yehowa, t’abitungu tupwandjikishe’shi bukome, tulasa twatudi balongye, eumbo dyetu, sunga bupeta bwatudi n’aabo nyi abwitwikasha na muulo nya. Bino bintu ta nyi abitakula Yehowa bwa kwitufubisha. Bafubi ba Yehowa bebungi lelo uno ta “baa-sha-binangu ku meeso a bantu, sunga baa-sha bukome beebungi, sunga bantu ba mu bifuko bineeme.” Anka Yehowa musangule bwa kufuba na “kyaakya kilootankane kwi baa-pano.” (1 Kod. 1:26, 27) Sunga twe na bino bintu byatudi bateemune ku mbangilo kwa kino kikoso, we kutungunuka na kufubila Yehowa. Anka mona nshalelo oobe mu mushindo wibuwa, wakumona bukome bwa Yehowa. Bu kileshesho, su opusha moo wa bantu abakimbi kutwesha mpaka mwishimba dyobe pabitale myanda yodi mukumiine, teka Yehowa bwa’shi akupe eshimba dinyingye nsaa ywakwila myanda yodi mukumiine. (Ef. 6:19, 20) Su okwete kulwa na mukumbo ush’aupu, teka Yehowa bwa’shi akupe bukome bodya kutungunuka na ku mufubila muyile ngobesha yoobe. Nsaa yooso yomono abikukwasha Yehowa, lukumiino loobe alutama, na byabya abikupa bukome.

LONGYELA KU BILESHESHO BI MU BIBLE

10. Bwakinyi abitungu tunangushene pa bileshesho bya bantu ba sha lulamato, bu bino bi mu Beena-Ebelu 11:32-34?

10 Mpoolo baadi mulongi a kishima a Bifundwe. Baadi mulongye myanda ibungi, kadi baadi dingi mulongyele ku bileshesho bya bantu abaadi bafumankane na myanda yabadi bafunde mu Eyi dy’Efile Mukulu. Pabaadi mufundjile bena Kidishitu ba ku Ebelu mukanda, Mpoolo baadi mwibatekye bwabadya kunangushena ku bileshesho bya bafubi ba Yehowa basha lulamato. (Badika Beena-Ebelu 11:32-34.) Tubande kutaluula kileshesho kya Nfumu Daavide, umune a ku baaba bafubi b’Efile Mukulu. Baadi na kya kulwa na bulwishi abukatukila kushi penda kwi beshikwanyi baaye, kadi mpa na kwi bangi abaadi ba kuuku baaye. P’atutaluula kileshesho kya Daavide, atukyebe kumona bibaadi Mpoolo munyingishibwe nsaa ibaadi anangushena ku nshalelo a Daavide, na kipaso kyatudya kumwambula.

Daavide tabaadi mupushe moo wa kulwa na Golyate sunga bibaadi nsongwa amweneka bu shi bukome. Baadi mukulupile mwi Yehowa, mwanda baadi auuku’shi Yehowa amupa bukome bwa kutshimuna Golyate, nyi bibaadi mukite (Tala kikoso 11)

11. Bwakinyi Daavide baadi amweneka bu shii na bukome? (Tala kifwatulo kya ku kipusu.)

11 Babaadi bamone Daavide bu shii bukome kwi kimankinda kya ngoshi kya betamina bu Golyate. Nsaa ibaadi Golyate mumone Daavide, “baamupeesheeshe.” Golyate baadi kipambe, ki na biina ngoshi bikumbane, mmulongye bya kulwa ngoshi kalolo. Ku lungi lupese, Daavide baadi kii ka nsongwalume kashii kalongye ngoshi na kashii na biina ngoshi. Kadi Daavide baadi amweneka bu mubofule, balulukile bu e bukome. Baadi mukulupile mu bukome bwa Yehowa, anye nkwipa mwishikwanyi aaye.​—1 Sam. 17:41-45, 50.

12. Lungi lukalakashi kinyi lubaadi lunyingiile Daavide?

12 Daavide baadi na kya kunyingiila lungi lukalakashi lubaadi alumubofusha. Daavide baadi mufubile Saule abaabadi basangule kwi Yehowa bwa kunkunkusha Isaleele. Kumpala, Nfumu Saule baadi aneemeka Daavide. Kunyima kwa mafuku, Saule babangile kukwatshila Daavide kyuutu. Babangile kumukitshina myanda ibubi, mpa na kukimba bya ku mwipaa.​—1 Sam. 18:6-9, 29; 19:9-11.

13. Daavide baadi mukite kinyi nsaa ibaadi Nfumu Saule mumukitshine myanda kushii kululama?

13 Sunga bibaabadi bamukitshine myanda kushii kululama kwi Nfumu Saule, Daavide baadi mutungunukye na kuneemeka nfumu abaabadi basangule kwi Yehowa. (1 Sam. 24:6) Ta mutopekye Yehowa bwa myanda ibubi ibaadi ayikitshi Saule nya. Anka, baadi mukulupile mwi Yehowa bwadya kumupa bukome bwadi nabo lukalo bwa kunyingiila lwalwa lukalakashi.​—Mis. 18:1, mayi a ku mbangilo kwa shapitre.

14. Mwanda kinyi ubaadi Mpoolo mufumankane nao ubaadi bu wa Daavide?

14 Mpoolo baadi mupete mwanda wi mumune na wa Daavide. Beshikwanyi ba Mpoolo abaadi bukome kumukila. Bakata bebungi ba mu aa mafuku aaye abaadi bamushikwe. Misango ibungi, abaadi abamukupila na kumwela mu nkano. Nka bu Daavide, Mpoolo abaadi bamukitshine myanda ibubi kwi bantu abaadi ba kuuku baye. Bangi bantu mu kakongye ka bena Kidishitu abaadi bamushikwe. (2 Kod. 12:11; Fid. 3:18) Mpoolo baadi mutshimune booso abaadi abalu naye. Mushindo kinyi? Baadi mutungunukye na kulungula sunga mbibaabadi abamulwisha. Baadi mutungunukye na kwikala na lulamato kwi bakwabo bena Kidishitu sunga mbibaadi bangi bamushikwe. Na mwanda wi na muulo, baadi mushaale na lulamato kwi Yehowa mpa na ku lufu lwaye. (2 Tim. 4:8) Baadi na ngobesha ya kukita bino, kushii mwanda wa’shi baadi mukulupile mu bukome bwaye nya, anka mwanda baadi mukulupile mwi Yehowa.

Ikala na kalolo na kaneemo nsaa y’onangushena na baba booso abelesha mpaka pabitale nkumiino y’oobe ya bena Kidishitu (Tala kikoso 15) *

15. Twi na kepatshila kinyi, na mushindo kinyi watudya kwikalombasha?

15 Okwete kunyingiila mulomo, sunga mushikwa wa bena kalasa nobe, bena mudimo sunga bena kifuko kyobe bashii ba Temwe su? Mbakukitshine myanda ibubi kwi muntu mu kakongye su? Su mbyabya, tentekyesha kileshesho kya Daavide na Mpoolo. We mulombene kutungununa na ku “kambila bubi pa kukita buuwa.” (Lom. 12:21) Mu kwilekena na Daavide, kepatshila kobe ta nka kwasa muntu kampanda munôno mu mpala nya, anka nka kutwesha Eyi dy’Efile Mukulu mu binangu na mu mashimba aabo. We kulombasha kaaka kepatshila pa kukulupila Bible bwa kwaluula ku nkonko ya bantu, pa kwikala na kaneemo na kalolo kwi baba booso abakukitshina myanda ibubi, na kukitshina bantu booso bibuwa, sunga bekala beshikwanyi b’oobe.​—Mat. 5:44; 1 Mp. 3:15-17.

KUMIINA BUKWASHI BWA BANGI

16-17. Nkinyi kishibaadi Mpoolo mwilwe?

16 Kumpala kwa’shi Mpoolo afikye mulongi a Kidishitu, baadi nsogwaluume shii na kaneemo baadi abingabinga balongi ba Kidishitu. (Bik. 7:58; 1 Tim. 1:13) Yesu aye nabeene baadi mwimikye Mpoolo, aa mafuku baadi aukibwa bu Saule baadi abingabinga kakongye ka bena Kidishitu. Yesu besambile na Mpoolo kukatukila mwiyilu na aye nkumwikasha bu mpofu. Bwa kumubuula meeso, bibaadi abitungu’shi Mpoolo akimbe bukwashi bwa bantu babaadi abingabinga. Na kwiyisha kooso, baadi mukumiine bukwashi bwa mulongi a Yesu a betaminaa bu Ananii, baadi mumubuule meeso.​—Bik. 9:3-9, 17, 18.

17 Kunyima, Mpoolo bafikile mwina Kidishitu muukibwe kalolo mu kakongye, anka tabaadi mwilwe dilongyesha dibaadi mupete kwi Yesu mwishinda dya Damase. Mpoolo baadi mushaale mwiyishe, na baadi akumiina bukwashi bwa bakwabo balume na bakashi. Baadi mushinguule’shi abaadi ‘bamukankamikye bikata.’​—Kol. 4:10, 11, EEM.

18. Bwakinyi ingi nsaa twikupela bukwashi bwa bangi?

18 Nkinyi kyatulongyela ku kileshesho kya Mpoolo? Pabatubangile kwibunga na mwilo w’Efile Mukulu, tubaadi atukumiina bukwashi bwa bangi, mwanda tubaadi atuuku’shi twi na bibungi bya kulonga. (1 Kod. 3:1, 2) Kadi twi kwamba naminyi bwa lelo uno? Su tubapu kufubila Yehowa munda mwa bipwa bibungi, na’shi tatudi na kyukilo kibungi, twi kubanga kupela kukumiina bukwashi bwa bangi, bikishekishe su bubatukila kwi muntu ki mupya mu bya binyibinyi. Akunamu, Yehowa kwete kufubisha bakwetu balume na bakashi bwa kwitunyingisha. (Lom. 1:11, 12) Abitungu tuukye’shi su atukyebe kupeta bukome bwa Yehowa, abitungu tukumiine bukwashi bwa bakwetu balume na bakashi.

19. Bwakinyi Mpoolo baadi mukite myanda ibungi?

19 Mpoolo baadi mukite myanda ibungi kunyima kwaye kufika mwina Kidishitu. Bwakinyi? Mwanda baadi mulongye’shi muntu ta mulombene koobesha mwanda wa bukome bwaye, tulasa twadi mulongye, bupeta sunga mbalo yadi mukudiile, anka mulomene koobesha mwanda wa kwiyisha na kukulupila mwi Yehowa. Atwe booso twambuleyi Mpoolo (1) pa kukulupila mwi Yehowa, (2) pa kulonga bileshesho bya mu Bible, na (3) pa kukumiina bukwashi bwa bakwetu bena Kidishitu. Paapa, sunga twekala babofule bwa mwanda kinyi, Yehowa etupa bukome!

LOONO 71 Twi kilwilo kya Yehowa!

^ par. 5 Mu uno mwisambo atutaluula kileshesho kya Mpoolo mutumiibwa. Atumono’shi su twekala beyishe, Yehowa etupa bukome bwatudi n’abo lukalo nsaa yabetumono ku bisumanga na etupa bukome bwa kukambila kubofula.

^ par. 1 KISHIMA KYABADI BAPATUULE: Twi kupusha kubofula bwa tubingilo twi bungi​—mwanda twi bakutwe kupwidika, twi balanda, twi na mukumbo, sunga su tatwi balongye tulasa twibungi. Na dingi, beshikwanyi neetu bakwete kukimba kwitubofusha pa kwitwakula myanda ibubi sunga kwitukitshina myanda ibubi.

^ par. 57 BI MU BIFWATULO: Nsaa ibaadi Mpoolo mwende bwa kulungula mukandu wibuwa pabitale Kidishitu, baadi mulekye myanda yooso ya bafadisee. Bu mifungofungo yabo, na tusheete tubaabadi abeele bifundwe.

^ par. 61 BI MU BIFWATULO: Bena mudimo abashishikila mukwetu bwadya kusangeela efuku dya kutandikwa dya ungi mwina mudimo naabo.