1. Rasul Paulus terus terang něngakui hal᷊ẹ̌ apa?

RASUL PAULUS terus terang něngakui pẹ̌sěngsul᷊ẹ i sie nakapěndang lome. I sie lai naul᷊ị badange ”sauneng kakạl᷊omene”, i sie harusẹ̌ mẹ̌tawakal᷊i měkoạ barang nihino, dingangu Yehuwa tawe sěntiniạ simimbahẹ̌ daroane kere lẹ̌harapenge. (2 Kor. 4:16; 12:7-9; Rm. 7:21-23) Paulus lai něngakui manga sědụe nẹ̌pěndang i sie lome. * Katewe, i sie tawe němala bawerang taumata wal᷊inẹ dingangu karal᷊omene makakoạ si sie nẹ̌pěndang tawe maarěga.​—2 Kor. 10:10-12, 17, 18.

2. Tumuhụ 2 Korintus 12:9, 10, apa hal᷊ẹ̌ maarěga nikaěndungang i Paulus?

² Paulus nakaěndung sěmbaụ hal᷊ẹ̌ maarěga ini: Taumata botonge matoghasẹ̌ maning i sie lome. (Basa 2 Korintus 12:9, 10.) Yehuwa naul᷊ị si Paulus, ”Su tempong i kau lome, kawasa-Ku kasilong mal᷊ahẹ.” Ene mangal᷊ene Yehuwa sarung měgělị katatoghasẹ̌ si Paulus. Humotong, mahịe měngěndung kawe nụe i kitẹ tawe wotonge mẹ̌pědu su tempong sědụ něhinakang si kitẹ.

3. Kawe nụe i kitẹ botonge mal᷊uasẹ̌ su tempong nihinakaneng?

³ I kitẹ kěbị tantu madiri hinakaneng. Katewe, mạeng sědụ něhinakang kụ i kitẹ měngkate mětẹ̌tiněna ene, i kitẹ sarung  makadodọ naung. (Amsal 24:10) Mạeng kerene, kerea reaksing i kitẹ su tempong sědụ něhinakang si kitẹ? I kitẹ botonge mẹ̌těno si Paulus, su tempong ’nihinakaneng, . . . i sie mal᷊uasẹ̌’. (2 Kor. 12:10) Kawe nụe? Ual᷊ingu mạeng taumata měhinakang arau mawěngsing si kitẹ ene tatiala i kitẹ kai muriti Yesus tutune. (1 Ptr. 4:14) Yesus naul᷊ị manga murite sarung darihang. (Yoh. 15:18-20) Ene nal᷊ahẹ su abad humotong masehi. Su tempo ene, taumata apang napěngaruh budaya Yunani nẹ̌pěndang tau Kristen kai taumata wodokẹ̌. Kụ su tal᷊oarang tau Yahudi, tau Kristen wade kai ”taumata wiasa tawe nasikol᷊ah”, kere i Rasul Petrus dingangi Rasul Yohanes. (Kis. 4:13) Tau Kristen kakělaěng lome. I sire tawe timol᷊e politikẹ̌, hakị u ene i sire tawẹ apa pengaruh su pěmamarentang taumata. I sire lai madiri makoạ prajurit, hakị u ene i sire tawe makatatawang watangeng i sire hala.

4. Kerea reaksing tau Kristen su abad humotong su tempong taumata nẹ̌bisara barang dal᷊akị soal i sire?

⁴ Apa tau Kristen su abad humotong němala bawerang sědụ makaědo si sire? Tala. Contone, i Rasul Petrus dingangi Rasul Yohanes nẹ̌pěndang nirarihang ual᷊ingu nakoạ muriti Yesus dingangu něněntiro taumata wal᷊inẹ soal i sie ene kai sěmbaụ kehormatan. (Kis. 4:18-21; 5:27-29, 40-42) Su manga muriti Yesus, tawẹ apa alasang gunang mamea. Maning su tempo ene tau Kristen tawe lẹ̌arěgangu taumata, i sire někoạ lawọ hal᷊ẹ̌ mapia gunang taumata wal᷊inẹ. Contone, piram baụ bukẹ̌ su Alkitapẹ̌ niwohẹu pirang katau tau Kristen ene, kụ manga bukẹ̌ ene turusẹ̌ nakatul᷊ung dingangu nakaghělị pělaharapẹ̌ su jutane taumata. Bọu ene lai, Kararatuang lẹ̌habareng i sire seng měpẹ̌parenta su sorga orasẹ̌ ini, kụ seng tawe karararěngụe mẹ̌parenta su dunia. (Mat. 24:14) Pěměrentang taumata apang něndariha tau Kristen ene, orasẹ̌ ini seng tawe nẹ̌parenta, katewe tau Kristen apang masatia ene, orasẹ̌ ini seng nakoạ datu su sorga. Manga sědụ i sire seng nate, kụ mạeng manga sědụ ene saụ ipěbiahẹ̌, i sire harusẹ̌ tumuhụ su pěmamarentang Kararatuang kụ manga datune kai tau Kristen apang bọu nirarihang i sire.​—Why. 5:10.

5. Tumuhụ Yohanes 15:19, kawe nụe Sahiding Yehuwa tawe lẹ̌arěgangu taumata?

⁵ Orasẹ̌ ini, i kitẹ Sahiding Yehuwa pẹ̌sěngsul᷊ẹ lẹ̌heghesang dingangu tawe lẹ̌arěgangu taumata ual᷊ingu i sire nẹ̌pikirẹ̌ i kitẹ lome dingangu tawe pande. Kawe nụe? Ual᷊ingu i kitẹ tawe setuju su kakanoạ u taumata su dunia ini. I kitẹ nẹ̌tawakal᷊i gunang masanạ naung, masikome naung, dingangu matuhụ. Katewe, taumata su dunia ini kai maobotẹ̌ dingangu puluang lumawang atorang. Bọu ene lai, i kitẹ tawe tụtol᷊e politikẹ̌, kụ su haghing negeri i kitẹ lai tawe nakoạ tentara. I kitẹ nẹ̌tatěntang bọu taumata su dunia ini, hakị u ene i sire nẹ̌tiněna i kitẹ kai tawẹ arěgane.​—Basa Yohanes 15:19; Rm. 12:2.

6. Apa hal᷊ẹ̌ gěguwạ seng nikoạ i Yehuwa limiung manga ělang’E?

⁶ Maning taumata su dunia ini nẹ̌pikirẹ̌ i kitẹ lome, Yehuwa něpakẹ si kitẹ gunang měkoạ hal᷊ẹ̌ makạlaherang. I Sie někoạ kampanye měnginjilẹ̌ kaguwạkenge su sějarang taumata. Orasẹ̌ ini, manga ělang’E něněrjěmah dingangu němahiạ lawọ majalah su patikụ dunia dingangu něpakẹ Alkitapẹ̌ gunang mẹ̌tul᷊ung jutane taumata měmal᷊ui pěbawiahi sire. Kětạeng Yehuwa botonge dalong ual᷊ingu manga hal᷊ẹ̌ makạlaherang ene. I Sie něpakẹ taumata kakělaěng lome tumuhụ dunia ini gunang měkoạ manga hal᷊ẹ̌ gěguwạ ene. Katewe, kerea dingangi kitẹ pẹ̌sěngkatau? Apa Yehuwa botonge mẹ̌tul᷊ung si kitẹ tadeạu matoghasẹ̌? Mạeng botonge, apa harusẹ̌ koateng i kitẹ tadeạu makaěbạ tul᷊umang bọu i Sie? Mahịe  měmanda tatělu hal᷊ẹ̌ botonge kaěndungang i kitẹ bọu i Paulus.

7. Apa wotonge kaěndungang i kitẹ bọu i Paulus?

⁷ Sěmbaụ tatěntiro nikaěndungang i kitẹ bọu i Paulus ute ini: Abe pěngumbala su kemampuan arau katatoghasu hala su tempong mẹ̌tahamawu si Yehuwa. Mạeng bọu tiněnang taumata, Paulus piạ alasang gunang mẹ̌těngkaobotẹ̌ arau měngumbala su watangenge hala. I sie naguwạ su Tarsus, ibu kota sěmbaụ provinsi Roma. Tarsus kai soa kalạ kụ sene piạ sikol᷊ah mapaelẹ̌. I Paulus kai nasikol᷊ah marangẹ. Gurune i Gamaliel, sěngkatau těmbonangu Yahudi kụ lẹ̌adateng su tempo ene. (Kis. 5:34; 22:3) Kụ su sěngkatempo, i Paulus tantu piạ pengaruh penting su tal᷊oarang tau Yahudi. I sie nẹ̌bera, ”Su agama Yahudi, iạ limembong maju sul᷊ungu lawọ taumata sěngumurẹ̌ dingangku.” (Gal. 1:13, 14; Kis. 26:4) Katewe, i Paulus tawe něngumbala su watangenge hala.

8. Tumuhụ Filipi 3:8, kerea pěndang i Paulus su manga hal᷊ẹ̌ seng nitěntange? Kụ kawe nụe su tempong lome i sie mal᷊uasẹ̌?

⁸ I Paulus mal᷊uasẹ̌ něněntang manga hal᷊ẹ̌ nakakoạ si sie kakělaěng penting tumuhụ dunia ini. I sie nasadarẹ̌ manga hal᷊ẹ̌ ene kai ”onasẹ̌”. (Basa Filipi 3:8.) Paulus nakahombang lawọ sigěsạ ual᷊ingu nakoạ muriti Kristus. Tau Yahudi mawěngsing si sie. (Kis. 23:12-14) Kụ i sie niwěbahẹ̌ dingangu niselẹ̌ karạu tau Roma. (Kis. 16:19-24, 37) Bọu ene lai, Paulus sadarẹ̌ i sie tawe nasukụ kụ harusẹ̌ sěbạe mẹ̌tawakal᷊i gunang měkoạ barang nihino. (Rm. 7:21-25) Maning kerene, i sie tawe němala sědụ arau kurange makal᷊ome si sie. ”Su tempong [i sie] lome, . . . [i sie] mal᷊uasẹ̌.” Kawe nụe? Ual᷊ingu su tempong i sie lome, i sie nakasilo katatoghasu Mawu nẹ̌karadiahang su pěbawiahe.​—2 Kor. 4:7; 12:10.

9. Apa harusẹ̌ tiněnang i kitẹ su tempong nakahombang haghing sigěsạ?

⁹ Mạeng mapulu makaěbạ katatoghasẹ̌ bọu i Yehuwa, i kitẹ tawe wotonge mẹ̌tiněna i kitẹ maarěga ual᷊ingu katatoghasu wadang, sikol᷊ah, latar belakang, arau kakakalạ. I kitẹ  tawe wotonge mẹ̌tiněna manga hal᷊ẹ̌ ene makakoạ si kitẹ piạ gunane si Yehuwa. Sěběnarẹ̌e, mahal᷊i ělang i Yehuwa ”mapelesa su těngong taumata, mahal᷊i makawasa, dingangu mahal᷊i bọu keluarga makalạ”. Katewe, Yehuwa seng němile něpakẹ ”apa kakělaěng wodokẹ̌ tumuhụ dunia ini”. (1 Kor. 1:26, 27) Hakị u ene, mạeng si kau tawẹ apa manga hal᷊ẹ̌ nisěbạ su tětạu paragraf ini, i kau bědang tatapẹ̌ botonge mẹ̌tahamawu si Yehuwa. Pẹ̌tiněna ene sěmbaụ kesempatan gunang makasilo katatoghasi Yehuwa su ral᷊ungu pěbawiahu. Contone, mạeng i kau matakụ su taumata apang mělẹ̌heghesẹ̌ pangangimangu, pẹ̌doạe si Yehuwa tadeạu i Sie měgělị si kau kawawahani gunang tumatawang pangangimangu. (Ef. 6:19, 20) Mạeng i kau nakahombang sigěsạ ual᷊ingu masakị, pẹ̌dorongke katatoghasẹ̌ si Yehuwa tadeạu i kau botonge tatapẹ̌ masibukẹ̌ su pelayanan. Su tempong i kau nakasilo tul᷊umang i Yehuwa, pangangimangu sarung tumuwo kụ i kau sauneng kakạtoghase.

10. Kawe nụe i kitẹ harusẹ̌ měngěndung bọu tokoh Alkitapẹ̌, kere i sire apang niwohẹ su Ibrani 11:32-34?

¹⁰ Paulus masau měngěndung Hengetangu Mawu, kụ i sie lai něngěndung lawọ hal᷊ẹ̌ bọu manga ělang i Yehuwa masatia apang běkeng pěbawiahe niwohẹ su Hengetangu Mawu. Su tempong němohẹ suratẹ̌ gunang tau Kristen Ibrani, i Paulus nẹ̌dorong si sire gunang mẹ̌tiněna contoh manga ělang i Yehuwa. (Basa Ibrani 11:32-34.) Pẹ̌tiněna sěngkatau bọu i sire, ene kai Datu Daud. I Daud nakahombang sasal᷊ukạ bal᷊inẹ kětạeng bọu sědụe katewe lai bọu hapịe. Su tempong měngěndung soal i Daud, i kitẹ sarung makasilo kerea i Paulus natoghasẹ̌ su tempong nẹ̌tiněna pěbawiahi Daud, kụ kerea i kitẹ botonge mẹ̌těno si Paulus.

11. Kawe nụe i Daud kakělaěng lome? (Pěmanda gambarẹ̌ sampul.)

¹¹ Su těngong i Goliat, prajurit matoghasẹ̌, i Daud kakělaěng lome. Su tempong nakasilo si Daud, i Goliat ”nẹ̌pandang enteng si [Daud]”. Bọu ene lai, i Goliat sěbạe gěguwạ, piạ alatẹ̌ gunang mẹ̌sekẹ, kụ i sie jago mẹ̌sekẹ. Arawe i Daud kai kětạeng sěngkatau anạ umbaseng, kụ bodokẹ̌ mẹ̌sekẹ. Katewe, i sie sěběnarẹ̌e matoghasẹ̌. I sie měngẹ̌ngumbala si Yehuwa, kụ Yehuwa něgělị si sie katatoghasẹ̌ hakị u ene i sie botonge nakawatạ si Goliat.​—1 Sam. 17:41-45, 50.

12. Sasal᷊ukạ apa lai tẹ̌tatěngong i Daud?

¹² I Daud lai harusẹ̌ tumatěngo sasal᷊ukạ bal᷊inẹ kụ nakakoạ si sie nělome. Daud masatia melayani si Saul, datung Israel seng nipileng Yehuwa. Humotong Datu Saul měngẹ̌ngarěga si Daud. Katewe samurine, kal᷊aoboti Saul nakakoạ si sie iri si Daud. Saul nakoạ dal᷊akị měkoạ si Daud, sarang lai mapulu měmate si sie.​—1 Sam. 18:6-9, 29; 19:9-11.

13. Kerea reaksing i Daud su tempong Datu Saul dal᷊akị měkoạ si sie?

¹³ Maning Datu Saul dal᷊akị měkoạ si Daud, i Daud tatapẹ̌ měngẹ̌ngadatẹ̌ su datu seng nipileng i Yehuwa. (1 Sam. 24:6) I Daud tawe napẹ̌sal᷊ang Yehuwa ual᷊ingu barang dal᷊akị seng nikoạ i Saul si sie. Katewe, i Daud měngẹ̌ngumbala si Yehuwa gunang měgělị si sie katatoghasẹ̌ tadeạu botonge mẹ̌tatahang su tempong piạ sasal᷊ukạ.​—Mz. 18:1, superskripsi.

14. Situasi apa tẹ̌tatěngong i Rasul Paulus, kụ mẹ̌sul᷊ung dingangu situasing i Daud?

¹⁴ Rasul Paulus nakahombang situasi mẹ̌sul᷊ung kere nikahombangeng i Daud. Manga sědụe limembong matoghasẹ̌ bọu i sie. Lawọ těmbonang mawěngsing si sie.  I sire něměbahẹ̌ si sie dingangu něnuẹ̌ si sie sarang penjara. Kere i Daud, Paulus lai nakahombang barang dal᷊akị bọu hapịe. Pirang katau anạu sěmbaụ su sidang mawěngsing si sie. (2 Kor. 12:11; Flp. 3:18) Katewe i Paulus nakawatạ manga sědụe. Kerea carane? I sie turusẹ̌ něnginjilẹ̌, maning dẹ̌darihang. I sie tatapẹ̌ masatia su manga anạu sěmbaụe maning i sire nakasusah naunge. Kụ limembong penting lai, i sie tatapẹ̌ masatia su Mawu sarang pěngěngsuengu pěbawiahe. (2 Tim. 4:8) I sie nakakoạ timatěngo kěbị ene, bal᷊inẹ ual᷊ingu katatoghase hala, katewe ual᷊ingu měngẹ̌ngumbala si Yehuwa.

15. Apa timonang i kitẹ, kụ kerea carane měkoạ ene?

¹⁵ Apa i kau nihinakaneng arau dẹ̌darihangu hapị su sikol᷊ah, hapị su pělahal᷊ẹ̌kang, arau anạu sěngkatau bal᷊inẹ Sahiding Yehuwa? Apa piạ anạu sěmbaụ su sidang někoạ barang dal᷊akị si kau? Mạeng iya, pẹ̌tahěndung contoh i Daud dingangi Paulus. I kau botonge turusẹ̌ ’měmatạ barang dal᷊akị dingangu barang mapia’. (Rm. 12:21) Su tempong taumata měndariha si kitẹ, timonang i kitẹ ute tawe lumawang si sire kere i Daud limawang si Goliat. Katewe, i kitẹ mẹ̌tul᷊ung si sire měngěndung soal i Yehuwa dingangu Alkitapẹ̌. I kitẹ botonge měkoạ ene carane měpakẹ Alkitapẹ̌ gunang sumimbahẹ̌ manga kakiwal᷊ong taumata, tatapẹ̌ maadatẹ̌ dingangu mapia su taumata apang dal᷊akị měkoạ si kitẹ, dingangu měkoạ barang mapia su kěbị taumata, sarang lai su manga sědụ i kitẹ.​—Mat. 5:44; 1 Ptr. 3:15-17.

16-17. I Paulus tawe niwul᷊e hal᷊ẹ̌ apa?

¹⁶ Těntal᷊ang bědang tawe nakoạ muriti Kristus, i Rasul Paulus kai sěngkatau esẹ matingkaị kụ měnděndariha tumatol᷊eng i Yesus. (Kis. 7:58; 1 Tim. 1:13) Yesus hala nẹ̌sěding si Paulus, arau humotong nisěbạ Saul, tadeạu i sie měngědo měndariha sidang Kristen. Yesus nẹ̌bisara si Paulus bọu sorga kụ někoạ si sie nawuta. Tadeạu botonge saụ makasilo, Paulus harusẹ̌ makitul᷊ung su tau dẹ̌darihange. I sie dingangu kasasanạu naunge něnarimạ tul᷊umang bọu sěngkatau muritẹ̌ arenge Ananias, kụ Ananias nakapia matang i Paulus.​—Kis. 9:3-9, 17, 18.

 ¹⁷ Samurine, i Paulus nakoạ anggota sidang Kristen, kụ lawọ taumata masingkạ si sie. Katewe, i sie tawe niwul᷊e apa nitěntirong i Yesus si sie su ral᷊eng sarang Damaskus. I Paulus tatapẹ̌ masanạ naung, kụ mapulu měnarimạ tul᷊umang bọu anạu sěmbaụ. I sie něngakui i sire nakoạ ”simbul᷊u pělahiborẹ̌” gunang i sie.​—Kol. 4:10, 11.

18. Aramanung, kawe nụe i kitẹ madiri měnarimạ tul᷊umang bọu taumata wal᷊inẹ?

¹⁸ Apa wotonge kaěndungang i kitẹ bọu i Paulus? Su tempong buhudeng nědal᷊ahapị dingangu manga ělang i Yehuwa, i kitẹ aramanung masahawụ měnarimạ tul᷊umang bọu i sire ual᷊ingu masingkạ bědang lawọ hal᷊ẹ̌ harusẹ̌ ěndungang i kitẹ. (1 Kor. 3:1, 2) Katewe, kerea orasẹ̌ ini? Mạeng i kitẹ seng taunge nẹ̌tahamawu si Yehuwa dingangu seng piạ lawọ pengalaman, i kitẹ aramanung seng madiri měnarimạ tul᷊umang, něngělembo mạeng ene bọu taumata buhu nakoạ ělang i Yehuwa. Katewe, Yehuwa masau měpakẹ anạu sěmbaụ gunang měnoghasẹ̌ si kitẹ. (Rm. 1:11, 12) Hakị u ene, mạeng mapulu makaěbạ katatoghasẹ̌ bọu i Yehuwa, i kitẹ harusẹ̌ měnarimạ tul᷊umang bọu anạu sěmbaụ.

19. Kawe nụe i Paulus botonge nakakoạ lawọ hal᷊ẹ̌ makạlaherang?

¹⁹ Paulus nakakoạ piram baụ hal᷊ẹ̌ makạlaherang su apang nakoạ tau Kristen. Kawe nụe? Ual᷊ingu i sie nakaěndung kěbị ene botonge makoạ, bal᷊inẹ ual᷊ingu katatoghasu wadang, sikol᷊ah, kakakalạ, arau latar belakang. Katewe, ual᷊ingu i sie masanạ naung dingangu měngẹ̌ngumbala si Yehuwa. Karimạko i kitẹ kěbị mẹ̌těno si Paulus, carane (1) měngumbala si Yehuwa, (2) měngěndung bọu manga contoh su Alkitapẹ̌, dingangu (3) měnarimạ tul᷊umang bọu anạu sěmbaụ. Mạeng měkoạ ene, tawẹ soale kerea kal᷊omene i kitẹ, Yehuwa sarung měkoạ si kitẹ sěbạe matoghasẹ̌!