1. Mutumua Paulo waalandile ki palwakue muine?

Mutumua Paulo waalandile bila kufiika nangue musita kampanda waali waimona kuya wali mutope. Waalandile nangue mubili wakue waali “waya wainooneka,” nangue waali wapalile kuluisia eevi akite biweeme, kabili nangue Yehova taali waasuka lyonse mapepo akue mu nzila yabanga waketekeele. (2 Bakor. 4:16; 12:7-9; Bar. 7:21-23) Paulo waalandile kabili nangue bantu babanga bamupinga, baali bamumwene kuya wali mutope. * Inzi taalekeleele bintu bibiipile bibaali bamulandila ao butope bwakue muine bimulengie emone kuya wali wa bule.​—2 Bakor. 10:10-12, 17, 18.

2. Nga vilandile 2 Bakorinto 12:9, 10, ni lisomo ki lyaasambiliile Paulo?

² Paulo waasambiliile lisomo lya mana​—nangue muntu kunti waya walumine anzia kine emwene kuya wali mutope. (Soma 2 Bakorinto 12:9, 10.) Yehova waamwanine Paulo nangue maka akue ali “aaluka apuililikile mu butope, [NWT]” i kulanda nangue Yehova waali kumupeela Paulo maka aabanga wakabiile. Tumonenke juu ya ki te tupalile kufiitua kine baluani betu batutuka.

3. Juu ya ki kunti twasekelela mu matuka?

³ Tekuli ata umo pakati keetu ali watona kutukua. Anzia evio, kine twatukua na baluani betu, kisia twafiitua saana palua beelia bibalanda, kunti twatioka mutima. (Tus Maf. 24:10) Ale kansi tupalile kumona siani matuka a baluani? Nga Paulo, kunti ‘twasekelela . . . mu matuka.’ (2 Bakor. 12:10) Juu ya ki? Paantu kine twatukua ni kukanzua na bantu, keekio kili kyalangilila nangue tuli basambi bakisinka bakue Yesu. (1 Pet. 4:14) Yesu waalandile  nangue basambi bakue bakakyuziiwa. (Yoan. 15:18-20) Keekio kyakitikile ku Bakristu ba ku ntendeko. Mu ozo musita, baalia baali bakoonkele buikazi bwa Bagiriki, baali babamwene Bakristu kuya baali bantu basili na maano kabili batope. Ni pakati ka Bayuda, Bakristu baali baamwenue kuya bali bantu “basisomene kabili ba pansi,” nga vyaali vyamwenue mutumua Petro ni Yoane. (Miil Bat. 4:13) Bakristu baali bamwenue nga batope. Te baali baiingizia mu politike i kyalengele te kunti baye bali ni buviinde mu buteeko. Kabili, te baali bakitako miilo ya bulukale, pakaako te baali na buviinde bwa kuluisia ao kwisakila, ni bantu babanga babamona kuya baali bya bulebule pakati ka bantu bange.

4. Bakristu ba ku ntendeko baakitile siani musita baluani babo lubaali babalandila bintu bibiipile?

⁴ Baluani baabamwene Bakristu ba ku ntendeko mu nzila isipalile. Eba, Bakristu baalekeleele keekio kibatione mutima? Bila. Kyakumuenako, mutumua Petro ni Yoane baamwene nangue ni mukinzi kine bakyuziiwa pa mulandu wa kumukoonka Yesu ni kusambilizia bange palwakue weene. (Miil Bat. 4:18-21; 5:27-29, 40-42) Basambi te baali na nsambu ya kunvua busoni. Mu ozo musita onse, babo Bakristu ba ku ntendeko bekefiizie, baali babakitila bantu bintu biweeme kukila baluani babo bonse. Kyakumuenako, bitabu bitungulwilue na mupasi byaalembelue na bamo pakati ka babo Bakristu, bitwaliliile kukwasia mamilioni a bantu ni kubapeela kiswapilo. Kabili bukolo bubabanga basimikila, leenu buli mukuteeka ku muulu kabili bwakaba kutendekasie leenu kuteeka bantu bonse. (Mat. 24:14) Inzi, bolia buteeko bukata bwa Baroma bubanga bwabakyuzia Bakristu, bwaponene tepasyapitile miaka ingi. Inzi, loonu, baalia Bakristu bakisinka bali ku muulu bali bamakolo. Inzi, baalia babanga babaluisia baafuile. Kabili anzia kine bakaba kutuntumunua, bakaba kuteekua na Bukolo bolia bwali bwasimikilua na Bakristu babaali bakyuzia.​—Nfy. 5:10.

5. Kukoonkana ni lileembo lya Yoane 15:19, juu ya ki bantu bakue Yehova bamwenue kuya bali bantu ba bule?

⁵ Enu nsiku, fwefue bantu bakue Yehova, tuleebuilue kabili tuli mukusekua ni kulandua nangue tetuli na maano kabili tuli batope. Juu ya ki? Paantu tuli twakaana kukoonka mibeele ya bantu batuzyungulukiile. Tuli twaikwinda kuya twaikefiizie, twafuukile, kabili tuli twanakila. Inzi, bantu ba ku kyalo bali batasia bantu bali ni kibuli, bali baitanka, ni babisanguka. Kukila pakaako, tetwizi kwiingizia mu bintu bya politike, kabili tetwizi kwaluka balukale, ibe ni mu kyalo ki. Tupuseene ni bantu ba ku kyalo, pakaako bali batumona kuya twali bantu ba bule.​—Soma Yoane 15:19; Bar. 12:2.

6. Yehova ali mukufikilizia bintu ki kupitila bantu bakue?

⁶ Anzia kine bantu ba ku kyalo batumwene kuya twali batope, Yehova ali mukutubombia eevi kukita bintu bya kupapia. Ali mukufikilizia miilo ya kusimikila isinakituepo ata limo mu buikazi bwa bantu nga viili mukufikiliziiwa leenu. Enu nsiku, babombi bakue bali mu kufumia ma kazeeti asyapilibuilue ni kukasaniiwa saana, mwaya kyalo kyonse. Kabili bali babombia Bibilia eevi kukwasia mamilioni a bantu kuwaamia buikazi bwabo. Mukinzi onse palua beebi bintu byonse bya kupapia bili mukufikiliziiwa, uli wamuila Yehova ali wabombia kikundi kya bantu bamwenue kuya baali batope eevi bakite eezi miilo ikata. Inzi, tulande siani palua kila muntu pakati keetu? Eba, Yehova kunti watukwasia eevi tuye twali ni maka? Kine ni evio, tupalile kukita siani eevi atukwasie? Kansi tumone bintu bitatu bituli kuviinda kusambilila kupitila kyakumuenako kitwasiliilue na mutumua Paulo.

7. Ni lisomo ki litwasambilila kupitila kyakumuenako kyakue Paulo?

⁷ Lisomo litwasambilila kupitila kyakumuenako kyakue Paulo ni leeli: Te kuswapila maka ao buviinde bobe we muine musita luuli mukumubombela Yehova. Kukoonkana ni kumona  kwetu fwe bantu, Paulo waali ni nsambu ya kuya waali muntu ali ni kibuli, kabili eswapiile. Waakuliile mu Tarso, muzi ukata wa kalaale ka Roma. Tarso waali muzi uli ni buyantanzi, kabili nkeende imakinile paantu mwali mwasomua masomo a pa muulu. Paulo waali muntu asambiliile buino saana​—waasambiliziiziwe na umo wa ba ntunguluzi ba Bayuda ba mu nsiku yakue waali wakindikilue saana, mwalalume waali wakutua Gamalieli. (Miil Bat. 5:34; 22:3) Kabili mu musita umo eevi, Paulo waali ni buviinde pakati ka Bayuda. Waalandile eevi: “Pa Bayuda banaakulile nabo, naali nabakilile mukukoonka mibeele ya Kiyuda.” (Bag. 1:13, 14; Miil Bat. 26:4) Inzi Paulo taali waiswapiile.

8. Kukoonkana ni Bafilipi 3:8 ni bulondolozi buli pensina, Paulo waamwene siani bintu byaalekeene nabio, kabili juu ya ki waali ‘wasekelela mu butope’?

⁸ Paulo waaunvuile nsaansa pa kulekana ni bintu bibanga byalengiizie bantu ba ku kyalo bamumone kuya waali muntu wa pa muulu. Kakiine waafikiile kumona bintu byabanga wali nabio ntaanzi kuya byali “busapia buingi [NWT],” anzia kine bibanga byamwenue na bange nangue ni bya mana. (Soma Bafilipi 3:8 ni bulondolozi buli pensina.) Paantu waalukile musambi wakue Kristu, Paulo waapatile maavia engi. Waasuulilue na bantu ba mu ntundu yakue. (Miil Bat. 23:12-14) Kabili waauminue ni kukakua na Baroma nakue. (Miil Bat. 16:19-24, 37) Kabili, Paulo waafikiile kwinika nangue tapuililikile kabili nangue kyali kyakolele saana kukita bintu biweeme. (Bar. 7:21-25) Inzi, taalekeleele baluani bakue ao butope bwakue bumwanzie kumukoonka Yesu. Weene ‘waasekeleele mu butope.’ Juu ya ki? Paantu, musita lwaali mutope i musita lwaali wamona maka akue Leeza ali mukubomba mu buikazi bwakue.​—2 Bakor. 4:7; 12:10.

9. Tupalile kwiunvua siani palua bintu bili byalengia tumoneke kuya twali batope?

⁹ Kine tutonene Yehova atupeele maka, te tupalile kutontonkania nangue maka etu a kimubili, masomo atusomene, nkeende kutwakuliile, ao bunoonsi bwa kimubili i bili byalengia tuye twali ba mana. Te bebio bintu bili byalengia tuye twali ba mana kuli Yehova. Kakiine pakati ka bantu bakue Leeza, bengi te bantu “ba maano mu nzila ya kimubili, te bengi bali ni buviinde, te bengi bali mu luvyalo lukindeeme.” Inzi, Yehova  waasakuile “bintu bitope bya pa kyalo.” (1 Bakor. 1:26, 27, NWT) Kansi anzia kine te uli na bintu bizimbuilue ku nteendeko ya leeno lifungu, kunti wamubombelasie Yehova. Pakaako, mona aali yaulimo kuya yaali nzila ya kumwenamo maka akue Yehova. Kwa mufuano, kine waunvua muenzo paantu bange bali mukukita maka eevi kukulengia utwisike bintu biuzumiine, pepa kuli Yehova eevi akulengie usipe musita luuli mukusakila kiketekelo kyobe. (Baef. 6:19, 20) Kine uli mukwemiiwa na buluele bukolele, muloombe Yehova akupeele maka aukabiile eevi uye waalisie ni bingi bya kukita mu miilo yakue kukoonkana ni buviinde bobe. Kila musita luuli kuya wamona Yehova wakukwasia, kiketekelo kyobe kili kukula ni kukila kuluma.

10. Juu ya ki tupalile kusambilila mifuano ili mu Bibilia ya Bakristu ba kisinka nga baalia bazimbuilue mu Lileembo lya Baebrania 11:32-34?

¹⁰ Paulo waali wasambilila Maleembo kwa mute. Waasambiliile bintu bingi kupitila byakumuenako bya bantu balondolwelue mu Mulandu Wakue Leeza. Musita lwaabaleembeele Bakristu Baebrania, Paulo waabaloombele batontonkanie palua mifuano ao byakumuenako byabiikilue na babombi bakisinka bakue Yehova. (Soma Baebrania 11:32-34.) Tontonkania palua mubombi umosie pa babo, Likolo Daudi. Waali wapalile kusipikizia kukanzua kubanga kwafuma, apanasie ku baluani bakue, inzi kubanga kwafuma ni ku babibuza bakue mu musita unge. Kine twakoonka buino kyakumuenako kyakue Daudi, tuli kumona maka, paange aapatile Paulo musita lwaali watontonkania palua mufuano wakue Daudi, kabili ni fwefue tuli kuviinda siani kukoonka mufuano wakue Paulo.

11. Juu ya ki Daudi waamwenekele kuya waali nga mutope? (Mona foto ili ku ntendeko ya kazeeti.)

¹¹ Goliati, muntu abanga ni maka kabili wamanine buino kuluana vita, waamumwene Daudi kuya waali nga mutope. Musita Goliati lwaamumwene Daudi, “waamusekele na kapuni.” Kulanda kisinka, Goliati waali watuulukile, waali ni biombo bya bului, kabili waali wabeeleziiziwe kuluana bului. Daudi weene, waalisie mulumendo asili na kibeelezi abanga wamwenekele nangue apusiilue na biombo bya bului. Inzi, Daudi waaluluile aali yakue ya kuya wamwenekele kuya wali mutope ni kuyalula kuba maka. Waamuswapiile Yehova amupeele maka, kabili waamwanziizie muluani wakue.​—1 Sam. 17:41-45, 50.

12. Ni buavia ki bunge bwasaakeene na Daudi?

¹² Daudi waasaakeene ni buavia bunge bwaali bwapalile kumulengia eyunvue kutopa ni kubulilua maka. Daudi waamubombeele mu kisinka Sauli, muntu wasaakuilue na Yehova kuya wali likolo wa Israeli. Ku ntendeko, Likolo Sauli waali wamukindikile Daudi. Inzi, kisia nsiku, kibuli kyamulengele Sauli amunvuile Daudi bunkua. Sauli waamukitiile ovio Daudi, kabili waaeziizie ni kumwipaya.​—1 Sam. 18:6-9, 29; 19:9-11.

13. Daudi waakitile siani musita Likolo Sauli lwaamukitiile bintu bibiipile?

¹³ Anzia kine Likolo Sauli waamukitiile Daudi mu nzila isili ya nsaambu, Daudi waatwaliliile kumulangilila mukinzi Sauli paantu waali likolo asakuilue na Yehova. (1 Sam. 24:6) Daudi taamufitiilue Yehova, musita Sauli lwaali wamukitila bintu bibiipile. Inzi, Daudi weene, waamuswapiile Yehova amupeele maka aali wakabiile eevi kusipikizia bwavia bobo.​—Malum. 18:1, bulondolozi buli pa muulu katue.

14. Ni aali ki yaasaakeene na mutumua Paulo yaali yapaleene ni yakue Daudi?

¹⁴ Mutumua Paulo waasaakeene ni aali ipaleene ni yakue Daudi. Baluani bakue Paulo baali ni maka saana kumukila weene. Bantunguluzi bengi, babanga bali ni buviinde mu nsiku yakue, baali bamusuulile. Lingi, baali balengia omue ni kupoozua mu buloko. Nga  Daudi, Paulo waakitiilue bintu bibiipile na bantu baali bapalile kuya bali babibuza bakue. Bamo mu Kilonghaano kya Kikristu baamukanzile. (2 Bakor. 12:11; Baf. 3:18) Inzi Paulo waaviindile kubaluisia baluani bakue bonse baali bamuluisia. Mu nzila ki? Waatwaliliile kusimikila anzia kukanzua. Waatwaliile kuya wali wakisinka ku balupua ni bankazi atasie mu musita ubaali bamutiona mutima. Kabili kintu kya mana, waali wakisinka kuli Leeza mpaka kufua kwakue. (2 Tim. 4:8) Waaviindile kukita bebio byonse te kuba ku maka akue muine, inzi paantu waamuswapiile Yehova.

15. Mupaango weetu ni kiki, kabili kunti twaufikilizia siani?

¹⁵ Eba, uli watukua ao kukyuziiwa na benobe bauli wasoma nabo, babombi nobe, ao bantu ba mu lupua lobe basili Bakasininkizia Bakue Yehova? Eba, waakitiilue kale mu nzila isipalile na muntu umo mu kilonghaano? Kine ni evio, languluka kyakumuenako kyakue Daudi ni Paulo. Kunti waatwalilila ‘kwanzia bubi kupitila kukita biweeme.’ (Bar. 12:21, NWT) Musita bantu lubali batukanza, tetwizi kuluana nabo nga evelia Daudi vyaaluene ni Gaoliati. Inzi, tuli twaanzia bubifi kupitila kubakwasia bantu batendeke kusambilila palwakue Yehova ni Bibilia. Kunti wakita evio kupitila kuswapila Bibilia musita luuli waasuka biipuzio bya bantu, kubakindika, ni kuba waweeme ku balia bali bakukitila bibiipile, ni kupitila kukita biweeme ku bonse, atasie ku baluani bobe.​—Mat. 5:44; 1 Pet. 3:15-17.

16-17. Paulo taalabile ki ata kaniini?

¹⁶ Ntaanzi mutumua Paulo aaluke musambi wakue Kristu, waali mulumendo wa bikanza, waali wakyuzia basambi bakue Yesu. (Miil Bat. 7:58; 1 Tim. 1:13) Yesu waamulekeziizie Paulo, waali wakuutua Sauli, kukyuzia kilonghaano kya Kikristu. Yesu waalandile ni Paulo kufuma ku muulu, ni kisia waamwaluile mpofu. Eevi atendeke kumona kabili, Paulo waali wapalile kuloomba akwasiiwe na bantu benka baalia baali wakyuzia. Waaitabiile waikefiizie, kukwasiiwa na musambi ali wakuutua Anania, waabueziizie buviinde bwa kumona bwakue Paulo.​—Miil Bat. 9:3-9, 17, 18.

¹⁷ Kupuako, Paulo waalukile muntu amanikile  saana mu kilonghaano kya Kikristu, inzi, taalabile ata kaniini lisomo libamusambiliziizie kuli Yesu mu nzila ya kuya ku Damasko. Paulo waatwaliliile kuya waikefiizie, kabili waaitabiile kukwasiiwa na balupua ni bankazi. Waainikile nangue baali “bukwasi buli bwakoselezia” kuli weene.​—Bakol. 4:10, 11, NWT, bulondolozi buli pensina.

18. Juu ya ki musita unge te twizi kutona kukwasiiwa na balupua ni bankazi betu?

¹⁸ Kunti twasambilila ki kuli Paulo? Musita utwaatendekele kusambilila pamo ni bantu bakue Yehova, paange twaali ni nkulu ya kukwasiiwa na bange, paantu twaali twainikile nangue tuli baanike kimupasi, kabili twaali twakilisie ni bintu bingi bya kusambilila. (1 Bakor. 3:1, 2) Inzi, ale leenu? Kine twakita kale miaka ingi twamubombela Yehova ni kubeleziiwa mu nzila ingi, kunti twaaluka bantu bafinine mu kwitabila kukwasiiwa, inkile kine olia akebele kutukwasia ni muntu wakizuminasie leenu. Inzi, Yehova ali wabombia balupua ni bankazi betu eevi kutukoselezia. (Bar. 1:11, 12) Pakaako, kine tutonene kupata maka kufuma kuli Yehova, tupalile kwitabila musita utuli twakwasiiwa na balupua ni bankazi betu.

19. Ni kiki kyamukwasiizie Paulo akite bintu bya kupapia?

¹⁹ Kisia kwaluka Mukristu, Paulo waafikiliziizie bintu paleepale bya kupapia. Ni kiki kyamukwasiizie? Paantu waainikile nangue kuviinda te kwizi kulengiiwa na maka a kimubili, masomo, bunoonsi, ao nkeende kutwakuliile, inzi kili kyalengia ni kwikeefia ni kumuswapila Yehova. Kansi fwe bonse tumupale Paulo kupitila (1) kumuswapila Yehova, (2) kusambilila mifuano ao byakumuenako bili mu Bibilia, ni (3) kupitila kwitabila kukwasiiwa na bazumizi neetu. Kupuako, anzia tuye twaimwene kuya twali batope mu musango ki, Yehova wakaba kutwalula bantu balumine!