1. Aposel Pol i tokaut stret long wanem ol samting?

APOSEL POL i tokaut stret olsem sampela taim em i no gat strong. Em i tok bodi bilong em i “wok long bagarap”—dispela i makim olsem em i mas taitim bun long mekim pasin i stret, na sampela taim Jehova i bekim ol beten long ol rot Pol i no bin tingim. (2 Kor. 4:16; 12:7-9; Rom 7:21-23) Pol i tok tu olsem ol birua i tingim em olsem man i no gat strong. * Tasol em i no larim ol tok ol narapela i mekim bilong daunim em na ol pasin kranki bilong em yet i mekim em i pilim olsem em i samting nating.—2 Kor. 10:10-12, 17, 18.

2. Olsem 2 Korin 12:9, 10 i kamapim, Pol i lainim wanem gutpela lesen?

² Pol i lainim wanpela gutpela lesen—man inap stap strong maski em i pilim olsem em i no gat strong. (Ritim 2 Korin 12:9, 10.) Jehova i tokim Pol olsem strong bilong Em “i wok long kamap gutpela olgeta taim [Pol i] no gat strong”—dispela i makim olsem Jehova bai strongim Pol taim Pol i no gat strong. Orait, yumi ken stori long risen na yumi no ken wari taim ol birua i sutim tok long yumi.

3. Wai na yumi ken amamas taim ol man i sutim tok long yumi?

³ Yumi no save amamas taim wanpela i sutim tok long yumi. Sapos ol birua i sutim tok long yumi na yumi bel hevi na tingting planti tumas, dispela inap daunim tru yumi. (Prov. 24:10)  Yumi mas holim wanem tingting taim ol man i sutim tok long yumi? Olsem Pol, yumi inap “amamas . . . long ol tok ol man i sutim” long yumi. (2 Kor. 12:10) Wai? Sapos ol man i sutim tok na birua long yumi, dispela i soim klia olsem yumi ol disaipel tru bilong Jisas. (1 Pita 4:14) Jisas i tok ol man bai mekim nogut long ol disaipel bilong em. (Jon 15:18-20) Dispela samting i kamap long taim bilong ol aposel. Long bipo, ol man husat i bihainim ol pasin na tingting bilong ol Grik, ol i tingim ol Kristen olsem ol man i no gat save na strong. Ol Juda i save tingim ol Kristen olsem ol man “i no bin kisim bikpela skul” na ol i “man nating tasol,” wankain olsem aposel Pita na Jon. (Apo. 4:13) I luk olsem ol Kristen i no gat strong; ol i no gat nem long sait bilong wok politik na wok militeri, na ol manmeri i save luk daun long ol.

4. Maski ol birua i luk daun long ol Kristen long pastaim, ol Kristen i mekim wanem?

⁴ Taim ol birua i luk daun long ol Kristen long pastaim, yu ting ol Kristen i larim dispela i daunim ol? Nogat. Tingim eksampel bilong aposel Pita na Jon; maski ol birua i mekim nogut long ol, tupela i amamas bikos tupela i bihainim Jisas na skulim ol manmeri long ol tok bilong Jisas. (Apo. 4:18-21; 5:27-29, 40-42) Ol disaipel i no pilim sem. Ol i daunim ol yet na helpim tru ol manmeri—ol birua i no gat dispela pasin. Eksampel: Sampela Kristen i raitim sampela buk bilong Baibel, na planti milion manmeri i ritim ol dispela buk na dispela i helpim ol na ol i bilip na wet long ol gutpela samting bai kamap. Ol dispela Kristen i bin autim gutnius bilong Kingdom, na long nau dispela Kingdom i mekim wok bos na klostu nau em bai bosim olgeta lain manmeri. (Mat. 24:14) Long bipo, strongpela gavman bilong Rom i mekim nogut long ol Kristen, tasol dispela gavman i bagarap na pinis olgeta. Long nau, ol dispela gutpela Kristen i mekim wok king long heven. Tasol ol birua bilong ol i dai pinis; na sapos ol i kirap bek, ol bai stap aninit long wok bos bilong dispela Kingdom em ol Kristen i bin autim tok long en na ol man i bin heitim ol.—Rev. 5:10.

5. Olsem Jon 15:19 i kamapim, wai na ol narapela i save luk daun long ol manmeri bilong Jehova?

⁵ Yumi stap olsem ol manmeri bilong Jehova, olsem na sampela taim ol narapela i luk daun long yumi na tok bilas olsem yumi no gat save na strong. Yumi no bihainim pasin bilong ol man bilong dispela graun. Yumi daunim yumi yet na yumi redi long bihainim tok. Tasol ol man bilong graun i givim biknem long ol man i gat pasin antap na pasin bikhet. Yumi no insait long wok politik, na yumi no save joinim ami bilong ol kantri. Yumi stap narapela kain long ol man bilong dispela graun, olsem na ol i luk daun long yumi.—Ritim Jon 15:19; Rom 12:2.

6. Jehova i helpim ol manmeri bilong em long mekim wanem bikpela wok?

⁶ Maski ol man bilong graun i ting olsem yumi no gat strong, Jehova i yusim yumi long mekim ol bikpela wok. Long nau, em i stiaim bikpela wok autim tok i kamap long olgeta hap bilong graun winim olgeta narapela taim bipo. Lain bilong God i winim olgeta narapela lain long sait bilong trensletim na tilim ol nius long planti moa tokples, na ol i yusim Baibel long helpim planti milion manmeri long mekim laip bilong ol i kamap gutpela moa. Ol inap mekim ol dispela bikpela wok bikos Jehova i save yusim ol manmeri em ol narapela i luk daun long ol na bai ol inap mekim ol kain wok olsem. Tasol olsem wanem long yumi wan wan? Yu ting Jehova inap helpim yumi long stap strong? Sapos olsem, yumi mas mekim wanem na bai em inap strongim yumi? Orait nau, yumi ken skelim 3-pela samting yumi inap lainim long eksampel bilong aposel Pol.

7. Wanem wanpela lesen yumi inap lainim long eksampel bilong Pol?

⁷ Wanpela lesen yumi inap lainim long eksampel bilong Pol em olsem: Taim yu mekim wok bilong Jehova, no ken bilip long strong na save bilong yu yet. Long tingting bilong ol man, Pol inap mekim pasin antap na pilim olsem em inap mekim ol samting long strong na save bilong em yet. Em i kamap bikpela long Tarsus, em biktaun bilong wanpela provins long Rom. Tarsus em ples we ol maniman i stap long en na nambawan yunivesiti i stap long dispela taun. Pol i kisim gutpela ediukesen—tisa bilong Pol em Gamaliel, wanpela lida bilong ol Juda na ol manmeri i save givim bikpela rispek long em. (Apo. 5:34; 22:3) Pol i gat biknem namel long ol Juda. Em i tok: “Mi strong moa long bihainim lotu Juda winim planti arapela long lain bilong mi em ol i wankrismas bilong mi.” (Gal. 1:13, 14; Apo. 26:4) Tasol Pol i no bilip long strong na save bilong em yet.

8. (a) Olsem Filipai 3:8 i kamapim, Pol i holim wanem tingting long ol samting em i lusim? (b) Wai na Pol i “amamas long ol samting [em i] no gat strong long en”?

⁸ Pol i amamas long lusim ol samting we i kirapim ol narapela long tingim em olsem man i gat biknem. Em i luksave olsem ol dispela samting i olsem “pipia nating.” (Ritim Filipai 3:8.) Pol i karim planti hevi taim em i kamap disaipel bilong Krais. Lain bilong em yet i heitim em. (Apo. 23:12-14) Ol man long kantri bilong em, lain Rom, i paitim em na kalabusim em. (Apo. 16:19-24, 37) Na tu, Pol i luksave olsem em yet i no gat strong long mekim sampela samting. (Rom 7:21-25) Tasol em i no larim ol birua na ol pasin kranki bilong em i daunim em, nogat, em i “amamas long ol samting [em i] no gat strong long en.” Wai? Bikos taim em yet i no gat strong, em inap luksave olsem God i strongim em.—2 Kor. 4:7; 12:10.

9. Maski yumi no gat savetingting o namba, yumi mas holim wanem tingting?

⁹ Sapos yumi laik kisim strong i kam long Jehova, yumi no ken holim tingting olsem strong, save, gutpela sindaun, na mani kago bai opim rot bilong yumi long kisim helpim. Ol dispela samting i no inap stiaim Jehova long yusim yumi. “Long ai bilong ol man,” planti manmeri bilong God i no gat “savetingting . . . [o] namba o . . . kamap long famili i  gat biknem.” Tasol Jehova i yusim “ol samting bilong dispela graun em ol man i ting [ol] i no gat strong.” (1 Kor. 1:26, 27) Olsem na maski yumi no gat savetingting o namba, yumi no ken larim dispela i pasim yumi long mekim wok bilong Jehova. Yu mas holim tingting olsem dispela i opim rot long Jehova inap strongim yu. Eksampel: Sapos yu pret taim ol narapela i mekim ol tok bilong kirapim yu long holim 2-pela tingting long bilip bilong yu, yu ken beten askim Jehova long helpim yu long daunim pasin bilong pret na bai yu inap sambai long bilip bilong yu. (Efe. 6:19, 20) Sapos yu bin kisim bikpela sik na dispela i putim hevi long yu, orait yu ken beten askim Jehova long strongim yu na bai yu inap mekim olgeta samting yu inap mekim long sapotim wok bilong em. Taim yu lukim olsem Jehova i helpim yu, bilip bilong yu bai kamap bikpela na yu bai kamap strong moa.

10. Wai na yumi mas stadi long eksampel bilong ol bilipman na ol bilipmeri em nem bilong ol i stap long Hibru 11:32-34?

¹⁰ Pol i laik tru long kliagut long mining bilong Ol Skripsa. Em i kisim save long planti samting, na tu, em i kisim skul long eksampel bilong ol lain em stori bilong ol i stap long Buk Bilong God. Taim Pol i raitim pas long ol Kristen i mekim tok Hibru, em i kirapim ol long tingim eksampel bilong ol bilipman na bilipmeri em ol i stap gut long Jehova. (Ritim Hibru 11:32-34.) Tingim wanpela bilong ol dispela bilipman, em King Devit. Ol man i birua long em, na sampela bilong ol dispela birua em ol manmeri husat i bin stap olsem ol pren bilong em long pastaim. Taim yumi skelim eksampel bilong Devit, yumi bai luksave long hau Pol i kisim strong taim em i tingim tingim stori bilong Devit, na yumi bai luksave tu long hau yumi inap bihainim eksampel bilong Pol.

11. Wai na i luk olsem Devit i no gat strong? (Lukim fran pes piksa.)

¹¹ Goliat em hapman bilong pait na em i gat bikpela strong, na em i tingim Devit olsem man i no gat strong. Taim Goliat i lukim Devit, em i “ting Devit i samting nating tasol.” Goliat em traipela man moa, em i gat ol tul bilong pait, na em i bin kisim gutpela trening moa long wei bilong pait. Devit em yangpela mangi tasol, na em i no bin kisim trening, na em i no gat ol tul bilong pait. I luk olsem Devit i no gat strong, tasol em i gat bikpela strong moa. Em i trastim Jehova, na Jehova i strongim em na em inap daunim birua.—1 Sml. 17:41-45, 50.

12. Devit i feisim wanem narapela hevi?

¹² Devit i feisim narapela hevi we inap mekim na em i pilim olsem em i no gat strong. Devit i stap gut long Sol, em man Jehova i makim long mekim wok king long Israel. Pastaim King Sol i rispektim Devit. Bihain, Sol i kisim pasin antap na em i jeles long Devit. Sol i mekim nogut long Devit, na em i laik kilim em.—1 Sml. 18:6-9, 29; 19:9-11.

13. Maski Devit i karim hevi long han bilong King Sol, em i mekim wanem?

¹³ Maski Devit i karim hevi long han bilong King Sol, em i wok yet long soim rispek long Sol olsem man em Jehova i makim long mekim wok king. (1 Sml. 24:6) Devit i no sutim tok long Jehova long ol pasin nogut Sol i bin mekim. Devit i bilip olsem Jehova bai helpim em, na em bai inap long sanap strong na winim dispela hevi.—Sng. 18:1 na supaskripsen.

14. Aposel Pol i karim wanem hevi na dispela i wankain long hevi em Devit i bin karim?

¹⁴ Aposel Pol i karim wankain hevi olsem Devit. Ol birua bilong Pol i gat bikpela strong moa winim em. Planti lida bilong lotu na ol  lida bilong politik i heitim em. Planti taim ol man i paitim em na kalabusim em. Olsem Devit, ol man em pastaim ol i stap pren bilong Pol, ol i mekim nogut long em. Sampela long kongrigesen tu i birua long em. (2 Kor. 12:11; Fili. 3:18) Tasol Pol i no larim ol birua i daunim em. Em i mekim wanem? Em i wok yet long autim tok maski ol man i birua long em. Em i stap gut yet long ol wanbilip maski ol i mekim em i bel hevi. Bikpela samting moa, em i stap gut long God i go inap long em i dai. (2 Tim. 4:8) Pol i trastim Jehova na Jehova i strongim em long mekim olgeta dispela samting; Pol i no mekim long strong bilong em yet.

15. (a) Taim ol man i birua long yumi, yumi laik mekim wanem? (b) Hau bai yumi inap mekim olsem?

¹⁵ Olsem wanem? Ol wanklas, ol wanwok, o ol wanfamili em ol i no Witnes, ol i sutim tok na mekim nogut long yu? O, wanpela long kongrigesen i mekim nogut long yu? Sapos olsem, tingim eksampel bilong Devit na Pol. Yu ken “mekim gutpela pasin” na bai yu inap “daunim pasin nogut.” (Rom 12:21) Yu no ken bekim pasin nogut bilong ol—sapos yu mekim olsem, i kain olsem yu laik sutim ston i go insait long het bilong ol olsem Devit i bin mekim. Mobeta yu putim Tok Bilong God i go insait long tingting na bel bilong ol. Yu inap mekim olsem taim yu yusim Baibel long bekim askim bilong ol manmeri, soim pasin rispek na gutpela pasin long ol man i mekim nogut long yu, na mekim gutpela pasin long olgeta manmeri, na long ol birua tu.—Mat. 5:44; 1 Pita 3:15-17.

16-17. Pol i no lusim tingting long wanem samting?

¹⁶ Paslain long aposel Pol i kamap disaipel bilong Krais, em i bin mekim nogut long ol narapela disaipel. (Apo. 7:58; 1 Tim. 1:13) Jisas i kamap long Pol na stopim em long mekim nogut long ol Kristen—nem bilong Pol long pastaim em Sol. Jisas i stap long heven na em i toktok long Pol na mekim Pol i kamap aipas. Wanpela rot tasol bilong Pol long lukluk gen em long kisim helpim long ol manmeri em i bin mekim nogut long ol. Em i daunim em yet na kisim helpim long wanpela disaipel, nem bilong em Ananaias; em i oraitim Pol na Pol inap lukluk gen.—Apo. 9:3-9, 17, 18.

 ¹⁷ Bihain, Pol i kamap Kristen na planti lain i save long em, tasol em i no lusim tingting long ol tok Jisas i bin mekim taim em i wokabaut long rot i go long Damaskus. Pol i bihainim yet pasin daun, na em i redi long kisim helpim long ol wanbilip. Em i tok ol wanbilip “i stap olsem helpim bilong strongim” em.—Kol. 4:10, 11.

18. Wai na yumi inap pilim hatwok long kisim helpim long ol narapela?

¹⁸ Stori bilong Pol inap givim wanem skul long yumi? Taim yumi stat long bung wantaim ol manmeri bilong Jehova, ating yumi amamas taim ol narapela i helpim yumi bikos yumi luksave olsem long sait bilong bilip, yumi stap yet olsem ol pikinini na i gat planti samting yumi mas lainim. (1 Kor. 3:1, 2) Tasol olsem wanem long nau? Sapos yumi mekim wok bilong Jehova inap planti yia na save bilong yumi i kamap bikpela, ating yumi no inap amamas tumas taim narapela i laik helpim yumi, moa yet sapos yumi stap long tok i tru planti yia moa winim wanbilip husat i laik helpim yumi. Tasol tingim, planti taim Jehova i save yusim ol wanbilip long strongim yumi. (Rom 1:11, 12) Yumi mas tingim dispela sapos yumi laik bai Jehova i strongim yumi.

19. Olsem wanem Pol inap mekim ol bikpela wok?

¹⁹ Taim Pol i kamap Kristen, em i mekim sampela bikpela wok. Em inap mekim ol dispela wok bikos em i bihainim pasin daun na trastim Jehova, na i no olsem em i mekim ol dispela wok long strong na save bilong em yet, o bikos em i gat mani kago na gutpela sindaun. Yumi olgeta i ken bihainim eksampel bilong Pol taim yumi (1) trastim Jehova, (2) kisim skul long ol eksampel long Baibel, na (3) kisim helpim long ol wanbilip. Long dispela rot, Jehova bai strongim yumi taim yumi pilim olsem yumi no gat strong!