1. Nye Paulu a limbukile?

UPOSTOLO Paulu wa limbukile okuti olonjanja vimue wa enda oku yeva ehonguo. Eye wa limbukile okuti etimba liaye “li kasi loku nyõleha” kuenje wa sukilile oku likolisilako calua oco a linge eci ca sunguluka kuenda olonjanja haviosiko olohutililo viaye via enda oku tambuluiwa ndomo a lavokaile. (2 Va Kor. 4:16; 12:7-9; Va Rom. 7:21-23) Paulu wa limbukilevo okuti ovanyãli vaye vo tendele ndomunu umue wa hongua. * Ndaño ndoco, Paulu ka ecelelele okuti ovisimĩlo ka via sungulukile viomanu, ale ahonguo aye muẽle, viu sumuisa.—2 Va Kor. 10:10-12, 17, 18.

2. Ndomo ca tangiwa ku 2 Va Korindo 12:9, 10, ocina cipi ci kuete esilivilo Paulu a lilongisa?

² Ocina cimue ci kuete esilivilo Paulu a lilongisa ceci okuti—omunu umue o pondola oku kuata ongusu, ndaño ceci a li yeva okuti wa hongua. (Tanga 2 Va Korindo 12:9, 10.) Yehova wa sapuila Paulu hati: “Unene wange u suapo poku hongua.” Yehova wa ponduile oku eca ongusu Paulu a sukilile. Tete, tu konomuisa esunga lieci ka tu sukilila oku sakalala, eci ovanyãli vetu va tu fukĩlisa.

3. Momo lie tu sukilila oku sanjukila oku fukĩlisua?

³ Ocili okuti, lomue o sole oku fukĩlisua. Pole, olonjanja vimue ovanyãli vetu va tu fukĩlisa. Nda tua sakalala calua lovina ovo va popia, tu pondola oku sumua. (Olosap. 24:10) Oco hẽ  tu liyeva ndati eci ovanyãli va tu fukĩlisa? Ndeci ca linga Paulu, tu pondola oku ‘sanjukila oku fukĩlisua.’ (2 Va Kor. 12:10) Momo lie? Momo eci omanu va tu fukĩlisa, loku tu lambalala, ondimbukiso yokuti tu londonge via Yesu. (1 Pet. 4:14) Yesu wa sapuilile ale olondonge viaye okuti via laikele oku lambalaliwa. (Yoa. 15:18-20) Eci oco ca pita Lakristão vo kocita catete. Kotembo yaco, vana va vetiyiwile lovituwa via va Helasi va enda oku tenda Akristão okuti va hongua kuenda ka va loñolohele. Ku va Yudea, Akristão va tendiwile okuti ‘ka va lilongisile kuenda omanu vaño,’ ndeci upostolo Petulu kuenda Yoano. (Ovil. 4:13) Akristão va molẽhele ndu okuti va hongua. Ovo ka va pangaile onepa kopulitika, ale kusualali. Omo liaco, omanu ka va va kapeleko.

4. Akristão vo kocita catete va liyeva ndati eci ovanyãli vavo va va sepula?

⁴ Anga hẽ Akristão vo kocita catete va liwekapo oku kunda omo lioku sepuiwa lovanyali vavo? Sio. Ndeci, upostolo Petulu kuenda Yoano, va ci tendele ndesumũlũho oku lambalaliwa omo lioku kuama Yesu, loku longisa ovina viatiamẽla kokuaye. (Ovil. 4:18-21; 5:27-29, 40-42) Olondonge ka via kuatele esunga lioku kuata osõi. Ocili okuti, Akristão vaco ambombe, va likolisilako calua oco va kuatise omanu, osimbu okuti ovanyãli vavo ka va ci lingile. Ndeci, alivulu amue Embimbiliya okuti a sonehiwa Lakristão vaco, a kasi oku amamako oku kuatisa kuenda oku eca elavoko kolohuluwa viomanu. Usoma ovo va enda oku kunda, cilo wa tumbikiwa kilu kuenda ndopo u ka viala omanu vosi. (Mat. 24:14) Pole, olombiali vina via enda oku lambalala Akristão vo kocita catete, ka vi kasiko vali. Kuenje Akristão vaco vakuekolelo, cilo olosoma kilu. Ovanyãli vavo vosi va fa; kuenda nda okuti va pinduiwa, va ka sukila oku pokola Kusoma una wa enda oku kundiwa Lakristão vana ovo va suvukile.—Esit. 5:10.

5. Ndomo ca tangiwa ku Yoano 15:19, momo lie afendeli va Yehova va suvukiwila lomanu vakuavo?

⁵ Koloneke vilo, vamue va tu sepula kuenda va tu suvuka. Ovo va sima okuti afendeli va Yehova va hongua kuenda ka va loñolohele. Momo lie? Momo ka tu tava kovituwa vĩvi viomanu tua tunga lavo. Tu likolisilako oku lekisa umbombe, eliketiso kuenda epokolo. Oluali lu sivaya omanu vakuepela, vakuakulipanda kuenda vakuesino. Pole, etu ka tu pangi onepa kopulitika kuenda ka tu endi kusualali vofeka layimue. Etu tua litepa lomanu voluali, omo liaco, va tu tenda ndomanu va sule pokati komanu voluali.—Tanga Yoano 15:19; Va Rom. 12:2.

6. Ovina vipi Yehova a kasi oku linga pocakati cafendeli vaye?

⁶ Ndaño okuti omanu voluali va tu sepula, pole, Yehova wa tu nõla oco tu linge ovina vi komõhisa. Yehova pocakati cafendeli vaye, o kasi oku songuila upange woku kunda u lingiwa voluali luosi. Afendeli vaye koloneke vilo, va kasi oku pongolola alivulu alua, loku a sandeka koluali luosi kuenda va talavaya Lembimbiliya oco va kuatise olohuluwa viomanu oku kuata ekalo liwa. Ocili okuti esivayo liosi lieciwa lika ku Yehova, omo liovopange aco. Eye o talavaya lomanu vana va tendiwa ndu okuti va hongua, oco va tẽlise upange umue u komõhisa. Nye ci popiwa kokuove? Anga hẽ Yehova o pondola oku ku kuatisa oku kuata ongusu? Nye o sukila oku linga oco o tambule ekuatiso liaye? Tu konomuisa ovina vitatu tu pondola oku lilongisila kongangu yupostolo Paulu.

7. Nye tu lilongisila kongangu ya Paulu?

⁷ Ocina cimue tua lilongisila kongangu ya Paulu ceci: ku ka kolele kongusu yove muẽle, ale kuloño wove poku vumba Yehova. Kovisimĩlo viomanu, Paulu wa kuatele esunga lioku livelisapo loku likolela. Eye wa kulila ko Tarso, ya kala ombala yolupale lumue luo ko Roma. O Tarso, ya kala olupale lumue lua kemãla kuenda mua kala osikola yavelapo. Paulu wa pindisiwa ciwa. Eye wa longisiwa lulongisi umue wa sumbiwile calua o tukuiwa Gamalieli. (Ovil. 5:34; 22:3) Kua kala otembo yimue okuti Paulu wa kuatele oluhimo pokati ka va Yudea. Eye wa popia hati: “Ketavo lia va Yudea nda velelepo vakuotunga wange vofeka yange.” (Va Gal. 1:13, 14; Ovil. 26:4) Pole, Paulu ka likolelele eye muẽle.

8. Ndomo ca tangiwa ku Va Filipoi 3:8 kuenda ketosi, Paulu wa tenda ndati ekemãlo lioluali kuenda momo lie eye a ‘sanjukilile oku hongua’?

⁸ Paulu lutima wosi wa nõlapo oku sia ovina viosi vio lingisile oku kuata ekemãlo voluali. Ovina omanu vamue va tendele okuti vi kuete esilivilo, eye wa vi tendele ‘ndovinene.’ (Tanga Va Filipoi 3:8 kuenda etosi.) Paulu wa liyaka lovitangi vialua omo lioku kala ondonge ya Kristu. Eye wa suvukiwile lomanu vakuepata liaye muele. (Ovil. 23:12-14) Paulu wa tipuiwa noke vakuafeka yaye va Roma, vo kapa vokayike. (Ovil. 16:19-24, 37) Handi vali, Paulu wa liyakavo lahonguo aye muẽle. (Va Rom. 7:21-25) Pole, eye ka ecelelele okuti ovanyãli vaye ale ahonguo aye a tepulula ombili yaye kupange wa Suku. Kuenje eye wa ‘sanjukilile oku hongua.’ Momo lie? Momo olonjanja viosi Paulu a liyeva okuti wa hongua, wa ponduile oku limbuka unene wa Yehova vomuenyo waye.—2 Va Kor. 4:7; 12:10.

9. Tu sukila oku tenda ndati ovitangi tu liyaka lavio?

⁹ Nda tu yongola okuti Yehova o tu ĩha unene, tu sukila oku kuata utate oco ka tu ka sime okuti ongusu yetu, oku tanga calua, ovituwa viofeka kuenda ovokuasi, vi tu vetiya oku litenda okuti tua velapo. Ovina viaco, havioko vi tu lingisa okuti tu kuata esilivilo ku Yehova. Ocili okuti, pokati kafendeli va Suku koloneke vilo havosiko okuti “vakualondunge ndeci oluali lu tenda olondunge, ka valuile vakuonene, ka va luile olombuale.” Pole, Yehova wa nõla ovina via “hongua violuali,” oco vi tẽlise ocipango caye. (1 Va Kor. 1:26, 27) Ku ka ecelele  okuti ovina violuali vi ku tateka oku vumba Yehova. Pole, tenda ovina viaco, ndepuluvi lioku limbuka unene wa Yehova oku talavaya vokuove. Ndeci, nda o kuetele usumba vana ka va tava kovina o kasi oku lilongisa, likutilila ku Yehova oco a ku ĩhe utõi woku teyuila ovina o kasi oku lilongisa. (Va Efe. 6:19, 20) Nda o kasi oku liyaka luvei umue ka u kuete esaku, likutilila ku Yehova oco a ku ĩhe ongusu o sukila, oco o linge ovina vi kasi vepondolo liove kupange waye. Olonjanja viosi o limbuka ekuatiso lia Yehova, ekolelo liove li livokiya kuenda o kuata ongusu.

10. Momo lie ci kuetele esilivilo oku lilongisa ovolandu Akristão vakuekolelo kosimbu, ndeci vana va tukuiwa ku Va Heveru 11:32-34?

¹⁰ Paulu wa kuata ombili yalua yoku tanga Ovisonehua. Omo liaco, wa lilongisa ovina vialua kuenda wa lilongisilavo kovolandu omanu vakuekolelo va tukuiwa Vembimbiliya. Poku sonehela Akristão vo ko Heveru, Paulu wa va vetiya oku sokolola kovolandu alua afendeli va Yehova vakuekolelo vokosimbu. (Tanga Va Heveru 11:32-34.) Tu kũlĩhĩsa ulandu wa umue pokati kavo, okuti Soma Daviti. Eye ka liyakele lika lelambalalo liovanyali vaye, pole, wa liyakavo lelambalalo lia vamue va kala akamba vaye. Ocili okuti oku sokolola kongangu ya Daviti, ca pamisa upostolo Paulu kuenje oku ci linga, ci pondolavo oku tu pamisa.

11. Momo lie Daviti a tendiwila ndu okuti wa hongua oku ci sokisa la Goliata? (Tala elitalatu koñoño.)

¹¹ Ku Goliata ocindululu, Daviti wa tendiwile ndomunu umue wa hongua calua. Eci Goliata a mola Daviti, “wo pembula.” Ocili okuti, Goliata wa kala omunu umue wa kuatele ongusu yalua okuti Daviti ci sule. Goliata wa kuatavo ovimalẽho viuyaki kuenda wa pindisiwile ciwa. Pole, Daviti wa kala handi kakuenje okuti ka loñolohele kuenda ka kuatele ocimalẽho lacimue cuyaki. Ndaño ndoco wa tẽla oku yaka momo wa kolelele kunene wa Yehova. Omo liaco, wa yula unyali waye.—1 Sam. 17:41-45, 50.

12. Ocitangi cipi cikuavo Daviti a liyaka laco?

¹² Daviti wa liyakavo locitangi cikuavo nda co lingisa oku sima okuti, wa hongua. Daviti wa kala ukuacili poku kuatisa soma Saulu, una Yehova a nõla ndosoma ya va Isareli. Kefetikilo, Soma Saulu wa sumbilile Daviti. Pole noke, omo liepela Saulu wa kuatela Daviti onya. Kuenje Saulu wa fetika oku tata lãvi Daviti kuenda wa seteka oku u ponda.—1 Sam. 18:6-9, 29; 19:9-11.

13. Nye Daviti a linga eci soma Saulu o tata lekambo liesunga?

¹³ Ndaño Soma Saulu wa tata Daviti lekambo liesunga, Daviti wamamako oku lekisa esumbilo ku soma wa nõliwa la Yehova. (1 Sam. 24:6) Daviti ka kapele eko Yehova omo liovina vĩvi Saulu o linga. Pole, Daviti wa kolelele okuti Yehova u wĩha ongusu a sukilile oco a pandikise kocitangi a kala oku liyaka laco.—Osa. 18:1, olondaka vi sangiwa kilu liocipama.

14. Ovitangi vipi ndevi via Daviti Paulu a liyaka lavio?

¹⁴ Upostolo Paulu wa pitavo lovitangi ndevi via Daviti. Ovanyali va Paulu va kuatele ekemãlo lialua, okuti eye sio. Asongui vatavo kotembo yaye, vo suvukile. Olonjanja vialua, ovo va enda oku u tipula loku u kapa vokayike. Ndeci ca lipita la Daviti, Paulu wa tatiwavo lekambo liesunga la vana va kala akamba vaye. Toke muẽle vamue vekongelo, voñualelapovo. (2 Va Kor. 12:11; Va Fil. 3:18) Pole, Paulu wa tẽla oku tamalãla la vosi vana voñualelapo. Ndamupi? Eye wamamako oku kunda, ndaño lelambalalo. Paulu  wamamako oku kakatela ku vamanji ndaño okuti olonjanja vimue va enda oku u sumuisa. Handi vali, eye wamamako oku kolela Suku toke kolofa viaye. (2 Tim. 4:8) Eye wa tẽla oku yula ovitangi viosi, omo ka kolele kongusu yaye muẽle, pole, wa kolelele kunene wa Yehova.

15. Cipi ocimãho cove kuenda o pondola oku ci tẽlisa ndati?

¹⁵ Nye ci popiwa kokuove? O kasivo hẽ oku sepuiwa loku lambalaliwa lakamba kosikola, kupange ale lepata okuti Halombangiko via Yehova? Anga hẽ wa tatiwile ale lekambo liesunga, la manji umue vekongelo? Nda wa pita ale lovitangi viaco, ivaluka ulandu wa Daviti kuenda wa Paulu. Ove o pondola oku kuata onima yiwa poku linga okuti, ‘eci cĩvi o ci yula leci ciwa.’ (Va Rom. 12:21) Ocimãho cove hakuimbako ombole kupolo wa umue, ndeci ca linga Daviti, pole, ocimãho cove oku talavaya Londaka ya Suku, oco o vetiye ovitima lovisimĩlo viomanu va sunguluka. Ove o pondola oku tẽlisa ocimãho eci, poku linga ovina vikuãimo ndeci: Oku kolela okuti Embimbiliya li tambulula apulilo omanu, poku lekisa esumbilo locisola ku vana va tu tata lekambo liesunga kuenda oku linga ovina viwa ku vosi oku kongelamo ovanyali vetu.—Mat. 5:44; 1 Pet. 3:15-17.

16-17. Ovina vipi Paulu lalimue eteke a ivaleleko?

¹⁶ Paulu eci handi ka kaile ondonge ya Kristu, wa kala umalẽhe umue ukuakutondala, okuti wa enda oku lambalala olondonge via Yesu. (Ovil. 7:58; 1 Tim. 1:13) Kotembo yaco Paulu wa kũlĩhĩwile okuti Saulu kuenje Akristão kotembo yaco vo kuatelele usumba walua. Kuenje ca sukila okuti Yesu o tateka Paulu. Oku upisa kilu, Yesu wa vangula la Paulu kuenda wo lingisa omeke. Paulu oco a patuluke, wa sukilile oku pinga ekuatiso komanu vana eye a lambalalele. Lumbombe, Paulu wa tava ekuatiso liondonge yimue yi tukuiwa Ananiya,  una wa patulula ovaso a Paulu.—Ovil. 9:3-9, 17, 18.

¹⁷ Noke Paulu weya oku panga onepa kekongelo Liakristão. Pole, lalimue eteke eye a ivaleleko ovina Yesu o lingila vonjila yoku enda ko Damasko. Paulu lumbombe wamamako oku tava ekuatiso lia vamanji alume lakãi. Paulu wa limbukile okuti ovo va kala “ekuatiso” lialua kokuaye.—Va Kol. 4:10, 11, etosi.

18. Momo lie pamue ka ci leluka kokuetu oku tava ekuatiso lia vakuetu?

¹⁸ Nye tu pondola oku lilongisila kulandu wa Paulu? Citava okuti eci tua fetika oku lilongisa ocili, tua enda oku tava lonjanga ekuatiso lia vakuetu. Tua enda oku liyeva ndomãla konepa yespiritu okuti tua sukilile oku lilongisa ovina vialua. (1 Va Kor. 3:1, 2) Pole, nye ci popia cilo? Ndaño okuti tu kasi oku vumba Yehova vokuenda kuanyamo alua kuenda tu kuete ovolandu alua, anga hẽ tu tava ekuatiso lia vakuetu? Pamue ci tĩla oku tava ekuatiso liomunu umue ca piãla enene nda eye o kasi vocili otembo yitito. Pole, Yehova olonjanja vialua o tu ĩha ongusu tu sukila pocakati ca vamanji. (Va Rom. 1:11, 12) Nda tu yongola okuti Yehova o tu ĩha unene, tu sukila oku ivaluka okuti eyi yimue onjila eye a kuama oco a tu kuatise.

19. Momo lie Paulu a tẽlela oku linga ovina vimue vi komõhisa?

¹⁹ Paulu wa tẽla oku linga ovina vimue vi komõhisa noke lioku kala Ukristão. Momo lie? Momo eye wa limbukile okuti oku loñoloha ka kua tambele kongusu yomunu, koku tanga calua, kovokuasi ale kepata omunu a citiwila. Pole, ca tamba koku lekisa umbombe kuenda koku kolela Yehova. Omo liaco, tu nõlipo oku setukula upostolo Paulu, (1) poku kolela Yehova, (2) poku lilongisila kovolandu Embimbiliya kuenda (3) poku tava ekuatiso lia vakuetu. Nda tua ci linga, ndaño okuti pamue tu liyeva ndu okuti tua hongua, Yehova o pondola oku tu kuatisa oku kuata ongusu!