1. Die yen ọyinkọn Pọl ta kpahen oma rọyen?

ỌYINKỌN Pọl tare nẹ o vwo ọke evo rẹ ọyen vwo nene ebẹnbẹn evo muabọ. Ọ tare nẹ ugboma rọyen “ghwọrọ” kuẹfia, nẹ ọ lọhọ kẹ ọyen rẹ ọyen vwo ru obo ri yovwiri-in, nẹ ọ dia ọkieje yen Jihova vwọ kpahenphiyọ ẹrhovwo rọyen vwẹ idjerhe rẹ ọyen rhẹro rọye-en. (2 Kọr. 4:16; 12:7-9; Rom 7:21-23) Pọl je tanẹ otu re vwọso ọyen ni ọyen nẹ ọyen vwo ovwiẹrẹ. * Ẹkẹvuọvo, erharhe eta rẹ ihwo ta kpahọn yẹrẹ ovwiẹrẹ romobọ rọyen nẹrhẹ o ni oma rọyen kueku-u.—2 Kọr. 10:10-12, 17, 18.

2. Vwo nene 2 Kọrẹnt 12:9, 10, uyono ọghanghanre vọ yen Pọl yonori?

² Pọl yono uyono ọghanghanre ọvo nẹ ohwo se vwo ẹgba ọ da tobọ dianẹ o ni oma rọyen nẹ ọyen vwiẹrẹre. (Se 2 Kọrẹnt 12:9, 10.) Jihova vuẹ Pọl nẹ “vwẹ evun rẹ ovwiẹrẹ e de ru ogangan” rọyen gba, ọyena mudiaphiyọ nẹ Jihova cha kẹ Pọl ẹgba rọ guọnọre. Ẹsosuọ, e jẹ a mrẹ oboresorọ ivun vwo jẹ avwanre emiovwo siẹrẹ otu re vwọso avwanre de yinvwaro kpahan avwanre.

3. Diesorọ avwanre sa vwọ ghọghọ vwevunrẹ aroeyivwo?

³ O vwo ohwo vuọvo rọ guọnọre nẹ e yinvwaro kpahen ọye-en. Ẹkẹvuọvo, ọ da dianẹ ivun miovwo avwanre kpahen oborẹ ivwighrẹn rẹ avwanre ta vwo yinvwaro kpahan avwanre, e se she ọkuọnrọn. (Isẹ 24:10) Ọtiọyena, ẹro vọ  yen fori nẹ e vwo ni aroeyinvwo rẹ ihwo re vwọso avwanre? Kerẹ Pọl, avwanre sa ghọghọ vwevunrẹ “aroeyivwo.” (2 Kọr. 12:10) Diesorọ? Kidie aroeyivwo vẹ omukpahen, ọyen oka nẹ avwanre uvi rẹ idibo ri Jesu. (1 Pita 4:14) Jesu tare nẹ e che mukpahen idibo rọyen. (Jọn 15:18-20) Ọtiọyen ọ ghene phia vwẹ ẹgbukpe ujorin rẹsosuọ. Vwẹ ọke yena, otu ri gbe nene ẹkuruemu rẹ ihwo ri Grik ni Inenikristi kerẹ evwiẹrẹ, ihwo re riẹn emu vuọvo-o. Vwẹ ohri rẹ ihwo ri Ju na, ẹro rẹ ayen vwo ni ọyinkọn Pita vẹ Jọn kerẹ “ihwo ghevweghe” re yonori-i yen ayen ji vwo ni Inenikristi. (Iruo 4:13) Ihwo buebun roro nẹ Inenikristi evwiẹrẹ ayen ji vwo ohwo rọ cha chochọn raye-en. Ayen vwobọ vwẹ oseghe rẹ usuo-on, ọtiọyena usuon cha davwerhọ raye-en. Ayen je rhọvwan ruiruo rẹ isodje-e, ọtiọyena ayen cha sa họnre vwẹ ofovwin yẹrẹ chochọn rẹ oma raye-en.

4. Die yen Inenikristi rẹ ẹgbukpe ujorin rẹsosuọ ruru ọke rẹ ihwo vwọ vwẹ ẹro ọchọchọ vwo ni ayen?

⁴ Inenikristi rẹ ẹgbukpe ujorin rẹsosuọ dobọ rẹ iruo aghwoghwo na ji fikirẹ ẹro ọchọchọ rẹ ihwo vwo ni ayen? Ẹjo. Kerẹ udje, ọyinkọn Pita vẹ Jọn niro kerẹ okpuphẹn re vwo mukpahen ayen kidie nẹ ayen nene Jesu, ji yono ihwo efa kpahọn. (Iruo 4:18-21; 5:27-29, 40-42) O vwo emu vuọvo rọ cha nẹrhẹ oma vo idibo na-a. Vwẹ ukuotọ rọyen, Inenikristi rẹ ẹgbukpe ujorin rẹsosuọ na vwẹ ukẹcha kẹ ihwo vwọ vrẹ oborẹ otu re vwọso ayen na ruru. Kerẹ udje, ọbe rẹ ẹwẹn ọfuanfon na mu evo usun rẹ Inenikristi na vwo si, je vwẹ ukẹcha vẹ iphiẹrophiyọ vwọ kẹ iduduru rẹ ihwo te ọke na. Uvie rẹ ayen ghwoghwori na suẹn vwẹ odjuvwu re, o ji che sun akpọ na kẹrẹkpẹ. (Mat. 24:14) Usuon ri Rom rẹ ọke awanre ro mukpahen Inenikristi na sheri rhabae, jẹ, idibo re fuevun ọke yena hẹ odjuvwu kerẹ ivie enẹna. Ẹkẹvuọvo, ihwo re vwọso ayen ghwure; jẹ ọ da dianẹ a tobọ rhọnvwọn ayen nushi, Uvie rẹ Inenikristi na ghwoghwori ọke yena, yen che sun ayen.—Ẹvwọ. 5:10.

5. Vwo nene Jọn 15:19, diesorọ a vwọ vwẹ ẹro okueku vwo nẹ ihwo ri Jihova?

⁵ Nonẹna, kerẹ ihwo ri Jihova, ihwo nẹ avwanre kueku, je reyọ avwanre vwọ jehwẹ nẹ avwanrẹ evwiẹrẹ, avwanre riẹn emu vuọvo-o. Diesorọ? Kidie uruemu avwanre fẹnẹ ọ rẹ ihwo re riariẹ avwanre phiyọ. Avwanre ihwo re vwomakpotọ, re pha vworovworo, ri ji nyẹme. Ẹkẹvuọvo, akpọ na titi ihwo re kparoma, yinvwaro, ri ji gbe vwọsua. Vwọba, avwanre vwobọ vwẹ oseghe rẹ usuon yẹrẹ ruiruo rẹ isodje-e. Kidie nẹ uruemu rẹ avwanre fẹnẹ ọ rẹ ihwo rẹ akpọ na, kẹ ayen nẹ avwanre kueku.—Se Jọn 15:19; Rom 12:2.

6. Iruo ride vọ yen Jihova cha avwanre uko vwo ruẹ?

⁶ Dede nẹ ihwo rẹ akpọ na nẹ avwanre kueku, jẹ Jihova reyọ avwanre vwo ruiruo ride. Nonẹna, ọ reyọ avwanre vwo ruiruo rẹ aghwoghwo na vwẹ idjerhe rọ ma hẹre kparobọ vwẹ ikuegbe rẹ ihworakpọ. Avwanre teyan je fan ẹbe ra ma ghare kparobọ vwẹ otọrakpọ na, avwanre je reyọ Baibol na vwọ cha iduduru ihwo uko vwo ru akpeyeren rayen yovwẹnphiyọ. Avwanre kpẹvwẹ Jihova rọ reyọ avwanre rẹ ihwo nẹ kerẹ evwiẹrẹ vwo ruiruo ride nana. Kẹ, avwanre ohwo ọvuọvo vwo? Jihova sa cha avwanre uko vwo vwo ẹgba? Ọ da dia ọtiọyen, die kọyen e ru ọ sa vwọ cha avwanre uko? E  jẹ a fuẹrẹn erọnvwọn erha kiriguo re se yono vwo nẹ udje rẹ ọyinkọn Pọl.

7. Die yen emu ọvo re yono vwo nẹ udje ri Pọl?

⁷ Emu ọvo re yono vwo nẹ udje ri Pọl kọna: Wọ vwẹroso ẹgba yẹrẹ ona romobọ wẹn vwẹ ẹga ri Jihova-a. A da vwẹ ẹro rẹ ohworakpọ vwo no, Pọl vwo oboresorọ ọ vwọ kparoma je vwẹroso omobọ rọyen. Tasọs rọ dia otorere ri Silisha rẹ Rom suẹn yen ọ dia ghwanre. Tasọs, ọyen orere ro vwo efe, ro ji vwo iyunivasiti ro titiri. Pọl yono ẹbe kodo, Gamaliẹl rọ dia ọvo vwẹ usun rẹ isun rẹ ihwo ri Ju re muọghọ kẹ mamọ yen yoniro. (Iruo 5:34; 22:3) O rhi vwo te ọke ọvo, Pọl de rhi titi vwẹ ohri rẹ ihwo ri Ju na. Ọ da ta: “Me riẹn egagọ ri Ju na gangan nọ edje mẹ na ejobi re hẹ ohri rẹ ihwo mẹ.” (Gal. 1:13, 14; Iruo 26:4) Ẹkẹvuọvo, Pọl vwẹroso omobọ rọye-en.

8. Vwo nene Filipae 3:8, ẹro vọ yen Pọl vwo ni erọnvwọn rọ kpairoro vrẹ, diesorọ ọ vwọ ghọghọ vwevunrẹ “ovwiẹrẹ” rọyen?

⁸ Oma vwerhen Pọl rọ vwọ kpairoro vrẹ erọnvwọn re sa nẹrhẹ ihwo no ghanghanre vwẹ akpọ na jovwo. Vwọrẹ uyota, o ni erọnvwọn tiọyena “kerẹ isọn.” (Se Filipae 3:8) Pọl rioja rẹ erọnvwọn buebun kidie nẹ ọ rhe dia Onenikristi. Ihwo rọyen re dia ihwo ri Ju vwo utuoma kpahọn. (Iruo 23:12-14) Ihwo ri Rom re vẹ ọyen gba dia emotọ hwere oma bruku ji muo phiyọ uwodi. (Iruo 16:19-24, 37) Vwọba, Pọl je mrẹvughe nẹ ọyen gbare-e, nẹ ọ je pha bẹnbẹn kẹ ọyen rẹ ọyen vwo ru obo ri yovwirin. (Rom 7:21-25) Ẹkẹvuọvo, ukperẹ ọ vwọ vwẹ uphẹn kẹ ihwo re vwọsuọ vẹ echobọ rọyen nẹ e dobọ rọyen ji ro vwo jẹ Jesu enene, ọ da ghọghọ vwevunrẹ “ovwiẹrẹ” rọyen. Diesorọ? Kidie ọke rọ vwọ vwiẹrẹ yen ọ vwọ mrẹ ogangan rẹ Ọghẹnẹ vwẹ akpeyeren rọyen.—2 Kọr. 4:7; 12:10.

9. Ẹro vọ yen e vwo ni erọnvwọn re nẹrhẹ ihwo titẹ vwẹ akpọ na?

⁹ Avwanre da guọnọ ẹgba vwo mie Jihova, e jẹ e roro nẹ ogangan rẹ ugbobọ, ẹbe re yonori, asan re nurhe yẹrẹ efe re vwori yen cha nẹrhẹ ẹgba na te avwanre  obọ-ọ. Ọ dia erọnvwọn nana yen nẹrhẹ avwanre ghanre vwẹ ẹro ri Jihova-a. Vwọrẹ uyota, ihwo rẹ Ọghẹnẹ buebun “ghwanre kirobo rẹ aghwanre rẹ akpọ na epha-a, ọ dia buebu re ganre-e, ọ dia buebu e vwiẹri phihọ okporua-a.” (1 Kọr. 1:26, 27) Ọtiọyena, wọ sa ga Ọghẹnẹ ghene, ọ da tobọ dianẹ wo vwo erọnvwọn re djunute vwẹ ọtonphiyọ rẹ ẹkorota nana-a. Vwẹ ẹro abavo vwo ni ẹdia wẹn. Mavọ wo se vwo ru ọtiọyen? Karophiyọ nẹ wo rhe vwo erọnvwọn re nẹrhẹ ihwo titi vwẹ akpọ na-a, kẹ wọ sa mrẹ ẹgba ri Jihova vwẹ akpeyeren wẹn. Kerẹ udje, oshọ rẹ ihwo re vwọso esegbuyota wẹn de mu we, nẹrhovwo rhe Jihova nẹ ọ kẹ wẹ uduefiogbere wọ vwọ chochọn rẹ esegbuyota wẹn. (Ẹfe. 6:19, 20) Ọ da dianẹ wọ họnvwọn ọga ọgangan, nẹrhovwo rhe Jihova nẹ ọ kẹ wẹ ẹgba wọ guọnọre wo se vwo muomaphiyọ iruo rẹ ẹga rọyen ọkieje. Kọke kọke wọ da mrẹ ukẹcha ri Jihova vwọ kẹ wẹ, esegbuyota wẹn kpahọn kọ cha ganphiyọ.

10. Diesorọ o vwo fo nẹ e yono kpahen idje rẹ ihwo re fuevun vwẹ Baibol na, kerẹ i re djunute vwẹ Hibru 11:32-34?

¹⁰ Pọl, ọyen ohwo rọ nabọ muomaphiyọ eyono ri Baibol na. O yono erọnvwọn buebun re dia uyota, ẹkẹvuọvo o ji yono vwo nẹ idje rẹ ihwo re si ikuegbe rayen phiyọ Baibol na. Ọke ro vwo si ọbe rhe Inenikristi rẹ Hibru, Pọl vuẹ ayen nẹ ayen roro kpahen idje rẹ idibo ri Jihova buebun re fuevun. (Se Hibru 11:32-34.) Jẹ, e roro kpahen Ovie Devid rọ dia ọvo usun rayen. Ọ dia ivwighrẹn rọyen ọvo yen mukpahọ-ọn, ẹkẹvuọvo ihwo re ka dia igbeyan rọyen jovwo ji mukpahọn. A cha vwọ fuẹrẹn udje ri Devid na, a cha mrẹ oboresorọ a sa vwọ tanẹ udje ri Devid ri Pọl roro kpahen vwẹ ẹgba kẹ, a je cha mrẹ obo ra sa vwọ vwẹrokere.

11. Diesorọ Golayat vwo roro nẹ Devid ọvwiẹrẹ? (Ni uhoho rọhẹ opharo ọbe na.)

¹¹ Golayat rọ dia ọgba ofovwin ni Devid kerẹ ọvwiẹrẹ. Ọke ri Golayat vwọ mrẹ Devid “ọ da jẹfia.” Vwọrẹ uyota, Golayat rho nọ Devid shesheri, o vwo ekuakua ofovwin nọ, ọ je nabọ yono obo re phi ofovwin. Jẹ Devid riẹn emuọvo-o, omotete rọ họhọ ohwo rọ nabọ muegbe rẹ ofovwi-in yen o ruẹ. Ẹkẹvuọvo Devid wene ẹdia rọyen rọ họhọ ọ rẹ ọvwiẹrẹ na phiyọ ọ rẹ ohwo ro vwo ẹgba. Ọ vwẹroso Jihova vwọ kẹ ogangan, o de hwe ọvweghrẹn rọyen na.—1 Sam. 17:41-45, 50.

12. Ebẹnbẹn ọfa vọ yen Devid hirharoku?

¹² Devid ji hirharoku ebẹnbẹn ọfa rọ sa nẹrhẹ o ni oma rọyen kerẹ ọvwiẹrẹ. Devid fuevun ga Sọl rọ dia ovie rẹ Izrẹl ri Jihova vwo mu. Ẹsosuọ, oma ri Devid nabọ vwerhen Ovie Sọl. Ukuko na, fikirẹ omaẹkparọ, ọ da rhe rioma kpahen Devid. Sọl mukpahen Devid mamọ, ọ tobọ guọnọ hwe.—1 Sam. 18:6-9, 29; 19:9-11.

13. Uruemu vọ yen Devid djephia kpahen oborẹ Ovie Sọl ruro?

¹³ Dede nẹ Ovie Sọl shenyẹ Devid ekueku, Devid ji muọghọ kẹ ovie ri Jihova vwo mu. (1 Sam. 24:6) Ọ hanrhe Jihova fikirẹ erọnvwọn ebrabra ri Sọl ruru-u. Ukperẹ ọtiọyen, Devid vwẹroso Jihova vwọ kẹ ẹgba ro se vwo chirakon rẹ ọdavwini ọgangan na.—Une 18:1.

14. Ẹdia rọ họhọ ọ ri Devid vọ yen Pọl hirharoku?

¹⁴ Ọyinkọn Pọl hirharoku ẹdia rọ họhọ ọ ri Devid. Ivwighrẹn ri Pọl bunru mamọ, ayen ji vwo ẹgba nọ. Ihwo ride buebun vwẹ ọke rọyen vwo utuoma kpahọn.  Ayen hwere abọ buebun ji muo phiyọ uwodi. Ihwo re rha dia igbeyan rọyen jovwo nenire yerin kerẹ orharhe ohwo. Ihwo evo vwevunrẹ ukoko na tobọ vwọsuọ. (2 Kọr. 12:11; Fil. 3:18) Ẹkẹvuọvo, Pọl phi ihwo eje re vwọsuọ kparobọ. Vwẹ idjerhe vọ? Dede nẹ ihwo vwọsuọ, ọ dobọ rẹ iruo aghwoghwo na ji-i. Ọ fuevun kẹ iniọvo na, tobọ vwẹ ọke rẹ ayen vwo kuophiyotọ. Ọ rọ ma rho, ọ fuevun kẹ Ọghẹnẹ toba. (2 Tim. 4:8) O se ru enana eje kidie ọ vwẹroso Jihova ukperẹ ogangan romobọ rọyen.

15. Die yen wo che ru kẹ ihwo re vwọso wẹ, mavọ yen wo se vwo ru ọtiọyen?

¹⁵ Emọ rẹ iklasi, ihwo rẹ iruo yẹrẹ ihwo rẹ orua wẹn re dia Iseri-i yinvwaro kpahen owẹ yẹrẹ muẹkpahen owẹ? Ohwo ọvo nenuwe yerin kerẹ orharhe ohwo vwevunrẹ ukoko na jovwore? Ọ da dia ọtiọyen, karophiyọ udje ri Devid kugbe Pọl. Wọ sa vwẹ “uyoyovwi phi umwemwu kparobọ” ọkieje. (Rom 12:21) Wo che nene ihwo re vwọso wẹ họnre kirobo rẹ Devid nene Golayat họnre-e, ukperẹ ọtiọyen, wo che phi umwemwu kparobọ womarẹ wo vwo yono ihwo kpahen Jihova kugbe Baibol na. Wo se ru ọtiọyen siẹrẹ wọ da reyọ Baibol na vwọ kpahenphiyọ enọ rẹ ihwo nọ wẹ, wo de muọghọ ji dje uruemu esiri kẹ ihwo ri nenuwe yerẹn kerẹ orharhe ohwo, kugbe wo de ru erhuvwu kẹ ihwo ejobi, tobọ te ivwighrẹn wẹn.—Mat. 5:44; 1 Pita 3:15-17.

16-17. Uyono vọ yen chọrọ Pọl ẹro-o?

¹⁶ Tavwen ọyinkọn Pọl ke rhe dia odibo ri Jesu, ọ ka dia eghene ro yinvwaro gangan, ro mukpahen idibo ri Jesu. (Iruo 7:58; 1 Tim. 1:13) Jesu komobọ yen dobọ rẹ Pọl ra riẹn phiyọ Sọl vwẹ ọke yena ji, rere o vwo jẹ ukoko Inenikristi na ekpokpo ọfa. Jesu ta ota kẹ Pọl nẹ odjuvwu rhe, o de rhuẹro rọyen. Rere ọ sa vwọ rhoma mrorẹ, Pọl guọnọ ukẹcha rẹ ihwo ro ke mukpahen jovwo na. Ọ vwomakpotọ rhiabọreyọ ukẹcha rẹ odibo ọvo re se Ananayas vwọ kẹ, ọ da rhoma mrorẹ.—Iruo 9:3-9, 17, 18.

 ¹⁷ Ukuko na, a nabọ rhe riẹn Pọl vwẹ ukoko rẹ Inenikristi, jẹ, uyono rẹ Jesu yoniro vwẹ idjerhe rẹ Damaskọs chọrerọ ẹro-o. Pọl vwomakpotọ ji rhiabọreyọ ukẹcha rẹ iniọvo na. O se ayen “ivwiroro” rọyen yẹrẹ ihwo re bọnrọn gan.—Kọl. 4:10, 11.

18. Diesorọ ọ vwọ bẹn ọkievo e vwo rhiabọreyọ ukẹcha?

¹⁸ Die yen avwanre se yono mie Pọl? Ọke rẹsosuọ avwanre vwọ vwomaba ihwo ri Jihova, ọ sa dianẹ e vwo owenvwe re vwo rhiabọreyọ ukẹcha rẹ iniọvo efa, kidie avwanre riẹnre nẹ avwanre emọboba vwẹ uyota na, o ji vwo erọnvwọn buebun ro fori nẹ e yono. (1 Kọr. 3:1, 2) Kẹ enẹna vwo? Ọ da dianẹ a vwọ ga Jihova na, o krire, e ji vwo erianriẹn buebun re, ọkiọvo e rhe che vwo owenvwe re vwo rhiabọreyọ ukẹcha rẹ iniọvo efa-a, ma rho vwo mie ohwo ra karo rọyen mrẹ uyota na vughe. Ẹkẹvuọvo, Jihova reyọ iniọvo avwanre vwọ bọn avwanre gan ọke buebun. (Rom 1:11, 12) Ọtiọyena, avwanre da guọnọ ẹgba vwo mie Jihova, e gbe je rhiabọreyọ ukẹcha rẹ iniọvo avwanre vwọ kẹ avwanre.

19. Die yen nẹrhẹ Pọl se ru erọnvwọn buebun wiẹn?

¹⁹ Pọl ru erọnvwọn evo wiẹn rọ vwọ dia Onenikristi nu. Diesorọ? Kidie ọ mrẹvughe nẹ o toro asan rẹ ohwo nurhe, ẹbe ro yonori, ogangan rẹ ugbobọ yẹrẹ efe ro vwori-i, ọ da vwomakpotọ je vwẹroso Jihova, o se ru emu esiri buebun. E jẹ avwanre eje vwẹrokere Pọl womarẹ (1) a vwọ vwẹroso Jihova, (2) yono vwo nẹ idje ri Baibol na, kugbe (3) e vwo rhiabọreyọ ukẹcha rẹ iniọvo na. Ọtiọyena, o vwo oborẹ avwanre ni oma avwanre kerẹ evwiẹrẹ wa-an, Jihova che ru avwanre gan!