1. Mang e tamilangnag apostal Paul u murung’agen?

I YOG apostal Paul ni bay yu ngiyal’ ni i thamiy rok ndakuriy gelngin. I yog ni dowef rok e “be meewar” i yan, mab mo’maw’ ngak ni nge rin’ e tin nib mat’aw, maku bay yu ngiyal’ nder fulweg Jehovah taban e meybil rok u rogon kanawoen ni ke athapeg. (2 Kor. 4:16; 12:7-9; Rom. 7:21-23) Ki yog Paul ni pi toogor rok e ur ted ni ir be’ nib meewar. * Machane de pag e pi n’en nib kireb ni i weliy e girdi’ u murung’agen, ara pi meewar rok ni nge k’aring ni nge lemnag ndariy fan.​—2 Kor. 10:10-12, 17, 18.

2. Mang reb e ban’en nib ga’ fan ni nang Paul nrogon ni bay ko 2 Korinth 12:9, 10?

² Reb e ban’en nib ga’ fan ni nang Paul e aram e rayog rok be’ ni nge par nib gel ni yugu aram rogon ni be lemnag nib meewar. (Mu beeg e 2 Korinth 12:9, 10.) I yog Jehovah ngak Paul ni gelngin e ‘rib gel ko ngiyal’ nib meewar’ be’. Re n’ey e be yip’ fan ni tin baaray ban’en ndariy gelngin Paul ni nge rin’ e ra pi’ Jehovah gelngin ya nge yag ni rin’. Som’on e ngad weliyed fan nsusun e dabi magawon lanin’dad u nap’an ke yog e pi toogor rodad boch ban’en nib kireb ngodad.

3. Mang fan nrayog ni nge fel’ u wan’dad e thin nib kireb ni yima yog ngodad?

³ Dariy bagadad ni baadag ni nga unog e thin nib kireb ngak. Machane faanra ke yog e pi toogor rodad e thin nib kireb ngodad ma gad pag ni ngari magawonnag lanin’dad, ma aram e rayog ni nge kireban’dad.  Ere susun ni nge uw rogon u wan’dad e thin nib kireb ni ma yog e pi toogor rodad ngodad? Rayog ni nge ‘fel’ u wan’dad e . . . thin nib kireb ni yibe yog ngodad’ ni bod rogon Paul. (2 Kor. 12:10) Mang fan? Bochan ni thin nib kireb ni yima yog ngodad nge togopuluw ni yima tay ngodad e aram e pow riy nriyul’ ni gadad boch i gachalpen Jesus. (1 Pet. 4:14) I yog Jesus nra un gafgownag pi gachalpen. (John 15:18-20) Ireray e n’en ni buch ko tin som’on e Kristiano. Ngiyal’ nem e piin yad ma fol ko yalen rok piyu Greece e yad ma tay ni piin Kristiano e de ga’ e llowan’ rorad ma yad ba meewar. Ma pi Jew ni yad boch e Kristiano e yima sap ngorad ni yad boch e girdi’ “ndariy e sukul” rorad ni bod rogon apostal Peter nge John. (Acts 4:13) Boor e girdi’ ni ur lemnaged ni piin Kristiano e yad ba meewar, ma dabiyog ni ngar ayuweged yad. Bochan darur uned nga ngongolen e am, ma dabiyog ni ngar thilyeged boch ban’en riy. Ku darur uned ko salthaw, ere dabiyog ni ngar uned ko cham ara ra ayuweged yad. Maku reb e, da i tay e girdi’ farad.

4. Mang e rin’ e tin som’on e Kristiano ko pi n’en nde puluw ni i lemnag e pi toogor rorad u murung’agrad?

⁴ Ere gur, i pag e tin som’on e Kristiano boch ban’en nde puluw ni i lemnag e pi toogor rorad u murung’agrad ni nge talegrad? Danga’. Bod ni apostal Peter nge John e ur sapgow ngay ni gafgow ni un tay ngorow ni bochan e yow l’agruw i gachalpen Jesus maku yow be fil murung’agen ko girdi’, e aram reb e tow’ath. (Acts 4:18-21; 5:27-29, 40-42) Dariy tapgin ni nge tamra’ pi gachalpen Jesus. Yugu aram rogon ndariy fan e pi Kristiano ko bin som’on e chibog u wan’ e girdi’, machane ka boor ban’en ni ur ayuweged e girdi’ riy ko tin i rin’ e pi toogor rorad. Bod ni pi babyor ko Bible ni yoloy boch e pi Kristiano ney e ka be ulul ni nge ayuweg bokum milyon e girdi’, miki pi’ e athap ngorad. Ma fare Am ni ur machibnaged murung’agen e be gagiyeg u tharmiy e ngiyal’ ney, ma dabki n’uw nap’an ma bayi gagiyegnag urngin e girdi’ u fayleng. (Matt. 24:14) Machane fare am nu Roma kakrom nib gel gelngin ni i gafgownag e piin Kristiano e ke yoor e duw ni ke puth, ma pi Kristiano nem ni yad ba yul’yul’ e kar manged boch e pilung u tharmiy e ngiyal’ ney. Machane pi toogor rorad e kar m’ad, ma faan gomanga yira fasegrad ko yam’ ma aram e yad ra un ko par u tan fare Am ni i machibnag fapi Kristiano ni ur fanenikayed.​—Rev. 20:6.

5. Mang fan ni girdi’ ko re fayleng ney e darur ted fan e girdi’ rok Jehovah nrogon ni bay ko John 15:19?

⁵ Ngiyal’ ney e bay boch e girdi’ ndarur ted fan e Pi Mich Rok Jehovah. Yad ma moningnagdad ni bochan e yad be lemnag nde ga’ e llowan’ rodad ma gad ba meewar. Mang fan? Bochan e darud ngongolgad ni bod rogon e tin ka bay e girdi’ u toobdad. Gad ma guy rogon ni ngad pared nib sobut’an’dad ma gad be fol. Machane girdi’ ko re fayleng ney e yad baadag daken e piin nib tolangan’rad, nge piin yad ba ufanthin, ma yad baadag ni ngaur togopuluwgad. Maku reb e, darud uned nga ngongolen e am, maku darud uned ko salthaw ndemtrug e re nam ni gad be par riy. Bochan ni gad ba thil ko girdi’ ko re fayleng ney, ma aram fan ni yad ma lemnag ndariy fadad.​—Mu beeg e John 15:19; Rom. 12:2.

6. Mang maruwel e be ayuweg Jehovah e girdi’ rok ni ngar rin’ed ni yira ngat ngay?

⁶ Yugu aram rogon ni ma lemnag e girdi’ ko re fayleng ney ni gad ba meewar, machane be fanaydad Jehovah ni ngad rin’ed boch e maruwel ni yira ngat ngay. Be pow’iy rogon ni yibe rin’ fare maruwel ni machib u fayleng u reb e kanawo’ ndawori buch ba ngiyal’. Pi tapigpig rok e ngiyal’ ney e yad e th’abi yoor ken e babyor ni yad be pilyeg maku yad be wereg u fayleng i yan, maku yad be fanay e thin nu Bible ni ngar ayuweged bokum milyon e girdi’ ni ngar mon’ognaged e par rorad. Be yag ni ngar rin’ed e pi n’ey ni bochan e be ayuwegrad Jehovah. Be fanay ba ulung i girdi’ u fayleng ni ma lemnag e girdi’ ni yad ba meewar ni ngar rin’ed e pi maruwel ney. Machane uw rogodad ni be’ nge be’? Rayog ni nge ayuwegdad Jehovah ni nge yib gelngidad, fa? Faanra rayog, ma mang e thingar da rin’ed ya nge ayuwegdad?  Chiney e ngad weliyed dalip ban’en nrayog ni ngad filed rok apostal Paul.

7. Mang reb e ban’en ni kad filed rok Paul?

⁷ Reb e ban’en ni kad filed rok Paul e aram e: Dab um taga’ nga gelngim ara tin be yag ni ngam rin’ u nap’an ni ga be pigpig ngak Jehovah. Boor e girdi’ ni yad baadag daken Paul ni bochan rogon e par rok, nge pi n’en ni i yag ni nge rin’. Ere rib mom ni nge mang be’ nib tolangan’ mi i par ni be taga’ ko tin ni manang. I ilal ko fare mach nu Tarsus ni aram e tochuch u reb e binaw ni bay u tan pa’ yu Roma. Tarsus e reb e mach nib fel’ rogon e girdi’ riy, ma immoy ba skul nib tolang u rom ni yigoo yimanang murung’agen. Paul e ir be’ nib tolang e skul rok, ma cha’ ni i skulnag e ka nog Gamaliel ngak ni ir reb e tayugang’ ko pi Jew e ngiyal’ nem nri yima tayfan. (Acts 5:34; 22:3) Ku immoy ba ngiyal’ ni i par Paul nib ga’ fan u wan’ e pi Jew. I yog ni gaar: “Ug moy ni gu mm’on rok boor e girdi’ nu Israel ni gamad taab yangar u rogon kanawoen ni ma liyor piyu Israel ngak Got.” (Gal. 1:13, 14; Acts 26:4) Machane yugu aram rogon, ma da i taga’ Paul ko tin ni manang.  

8. Uw rogon u wan’ Paul e pi n’en ke digey, ma mang fan nib ‘fel’ u wan’ e pi meewar’ rok nrogon ni bay ko Filippi 3:8?

⁸ Ba felfelan’ Paul ngay ni nge digey e pi n’em ni ir e i tay e girdi’ fan ni bochan. Bin riyul’ riy e, tomur riy me tamilang u wan’ ni pi n’em e taareb rogon ko “chubung.” (Mu beeg e Filippi 3:8.) Boor e magawon ni i yan Paul u fithik’ ni bochan e ke mang reb i gachalpen Kristus. Mus ko girdi’ ko nam rok ni ur fanenikayed. (Acts 23:12-14) Yugu aram rogon ni ir be’ nu Roma, me chel e girdi’ nu rom ngar toyed ko dimow mi yad yin’ nga kalbus. (Acts 16:19-24, 37) Maku reb e, ki nang Paul nib mo’maw’ ngak ni nge rin’ e tin nib mat’aw ni bochan e dawori flont. (Rom. 7:21-25) Machane yugu aram rogon ma de tal i lek Kristus ni bochan e magawon ni i mada’nag. Bin riyul’ riy e, ‘ba fel’ u wan’ e meewar’ rok. Mang fan? Ya aram e ngiyal’ ni guy rogon ni be ayuweg Got.​—2 Kor. 4:7; 12:10.

9. Susun nge uw rogon u wan’dad e pi n’en ma k’aringdad ni ngad lemnaged ni gad ba meewar?

⁹ Faanra gad baadag ni nge pi’ Jehovah gelngidad, ma thingar dab da lemnaged ni tin rayog ni ngad rin’ed u gelngidad, ara tolngin e skul rodad, ara rarogon e gin kad bad riy, ara urngin e  salpiy ni bay rodad e aram e n’en nra dugliy rogon feni ga’ fadad. Gathi ireray e pi n’en ma yibnag fadad u wan’ Jehovah. Bin riyul’ riy e, de yoor e girdi’ rok Got “nib gonop, ara ma yog e thin, ara ba tolang u rogon e tafinay ni ma tay e girdi’.” Ya ke mel’eg Jehovah e piin ‘be finey e fayleng ni dariy farad’ ni ngar rin’ed e maruwel rok. (1 Kor. 1:26, 27) Ere faanra dariy rom fapi n’en ni kan weliy u tabolngin e re paragraph ney, ma ka rayog ni ngam pigpig ngak Jehovah. Mu sap nga fel’ngin e tin rayog ni ngam rin’. Uw rogon ni ngam rin’ e re n’ey? Dab mu pagtalin ni faanra dariy rom e pi n’en ni ma ga’nag fan e girdi’ ko re fayleng ney, ma aram e rayog ni ngam guy rogon ni be pi’ Jehovah gelngim. Bod ni, faanra ga be rus ngak e piin yad ma togopuluw ko tin ke mich u wan’um, ma aram e ngam meybil ngak Jehovah ni nge gelnag lanin’um ni nge dab mu rus ni ngam weliy e michan’ rom. (Efe. 6:19, 20) Fa reb e faanra bay ba mit e m’ar ni keb ngom nder chuw ni be mo’maw’nag rogon e par rom, ma aram e rayog ni ngam ning gelngin Jehovah ni nge ayuwegem ni ngaum par ni ga be tiyan’um ko pigpig ni ga be tay ngak u rogon nrayog rom. Gubin yay ni ga ra guy rogon ni be ayuwegem Jehovah, ma aram e ra gel e michan’ rom me yib gelngim.  

10. Mang fan nsusun e ngad filed murung’agen boch e girdi’ nib yul’yul’ ni bay murung’agrad u Bible ni bod e piin be weliy e Hebrews 11:32-34 murung’agen?

¹⁰ Paul e ir be’ ni ma tiyan’ i fil e thin ni bay u lan fare Babyor nib Thothup. Ba ga’ ni ma fil Paul e Thin rok Got, ma boor ban’en ni i fil u murung’agen e pi tapigpig rok Jehovah ni yad ba yul’yul’ ni bay murung’agrad u Bible. Nap’an ni yol Paul ngak e pi Kristiano ni Hebrew me yog ngorad ni ngar lemnaged e kanawo’ ni ke dag e pi tapigpig rok Jehovah ni yad ba yul’yul’ nrayog ni ngan folwok riy. (Mu beeg e Hebrews 11:32-34.) Am lemnag bagayad e pi tapigpig nem ni aram David ni Pilung. Ba gel e togopuluw ni i mada’nag ni gathi kemus ni be yib ko pi toogor rok, ya ku be yib rok e piin immoy ba ngiyal’ nib fel’ e thin rorad. Gad ra fil murung’agen David ma rayog ni ngad nanged fan ni yag ni nge yib gelngin Paul u nap’an ni be fal’eg i lemnag e pi n’en ni i buch rok, nge rogon nrayog ni ngad folwokgad rok Paul.

11. Mang fan ni un lemnag ni David e ir be’ nib meewar? (Mu guy e sasing ni bay u wuru’ e re ke babyor ney.)

¹¹ Goliath ni ir reb e salthaw nib falu’ e i lemnag ni David e ir be’ nib meewar. Nap’an ni guy Goliath David me “lemnag u wan’ [ni ir be’] ndariy fan.” Bin riyul’ riy e, ba ga’ Goliath ngak David, ma bay talin e cham rok ni yima fanay ko mahl, ma kun skulnag nib fel’ rogon ni fan ko mahl. Machane David e ir reb e pagel nde yoor ban’en ni manang, maku dariy talin e cham rok ni fan ko mahl. Ere bod nib meewar David ni bochan e kab bitir ma gathi ir reb e salthaw. Machane bin riyul’ riy e ir be’ nib gel ya taga’ ngak Jehovah, ma aram me pi’ Jehovah gelngin nge yag ni gel ngak Goliath.​—1 Sam. 17:41-45, 50.

12. Ku mang reb e magawon ni mada’nag David nthingari athamgil u fithik’?

¹² Ku bay ban’en ni mada’nag David nrayog ni nge k’aring ni nge lemnag ni ir be’ nib meewar. I rin’ David boch ban’en ni fan ngak Saul u fithik’ e yul’yul’ ni ir e en ke dugliy Jehovah ni nge mang pilung u Israel. Som’on e i tay Saul ni Pilung fan David. Machane faani munmun me tabab ni nge awan’ ngak David ni bochan e tolangan’ rok. Ba kireb e ngongol ni i rin’ Saul ngak David, miki guy rogon ni nge li’ David nge yim’.​—1 Sam. 18:6-9, 29; 19:9-11.

13. Mang e rin’ David ni yugu aram rogon nde mat’aw e ngongol ni i rin’ Saul ni Pilung ngak?

¹³ Yugu aram rogon nde mat’aw e ngongol ni i rin’ Saul ni Pilung ngak David, machane ki ulul ni nge tayfan e en ke dugliy Jehovah ni nge mang pilung. (1 Sam. 24:6) De yon’ David e kireb nga daken Jehovah ko kireb ni i rin’ Saul, ya i taga’ ngak Jehovah ni nge pi’ gelngin ya nge yag ni  athamgil u fithik’ e biney e skeng ni yib ngak nrib mo’maw’.​—Ps. 18:1.

14. Mang e mada’nag apostal Paul ni taareb rogon ko n’en ni buch rok David?

¹⁴ Ku bay ban’en ni mada’nag apostal Paul ni taareb rogon ko n’en ni buch rok David. Pi toogor rok Paul e kab gel gelngirad ngak. Boor e tayugang’ u nap’an Paul ni ur fanenikayed. Boor yay ni u rogned ni ngan toy ko dimow mi non’ nga kalbus. Ku bay boch e girdi’ nsusun e yad e ngar manged fager rok Paul nib kireb e ngongol ni ur rin’ed ngak ni bod rogon e n’en ni buch rok David. Ku bay boch e walag u lan e ulung ni Kristiano ni ur togopuluwgad ngak. (2 Kor. 12:11; Fil. 3:18) Machane i yag ni nge gel Paul ngak urngin e piin ur togopuluwgad ngak. Ni uw rogon? I ulul ni nge machib ni yugu aram rogon ni i mada’nag e togopuluw. I par nib yul’yul’ ngak pi walagen ni yugu aram rogon ni kar kirebnaged laniyan’. Ma bin th’abi ga’ fan riy e, i par nib yul’yul’ ngak Got nge mada’ ko yam’. (2 Tim. 4:8) Fan ni yag ni nge rin’ e pi n’ey e gathi bochan ni i taga’ nga gelngin, ya bochan ni i taga’ ngak Jehovah.

15. Mang e n’en ngad nameged ni ngad rin’ed, ma uw rogon ni ngad rin’ed e re n’ey?

¹⁵ Bay boch e piin gimed nga skul, ara maruwel, ara boch i girdien e tabinaw rom ni gathi yad boch e Pi Mich ni yad ma yog e thin nib kireb ngom ara yad ma togopuluw ngom, fa? Bay be’ u lan e ulung ni ke rin’ ban’en ngom nde mat’aw, fa? Faanra arrogon, ma dab mu pagtalin e n’en ni rin’ David nge Paul. Rayog ni ngam “ngongliy e ngongol nib fel’ ngam gel ngak e kireb.” (Rom. 12:21) Nap’an nra togopuluw e girdi’ ngodad ma darud chamgad ngorad ni bod rogon David ni cham ngak Goliath. Ya n’en gad be nameg e ngad gelgad ko kireb ni aram e ngad guyed rogon ngad ayuweged e girdi’ ni ngar filed murung’agen Jehovah nge n’en bay u Bible. Rayog ni ngam rin’ e re n’ey ni aram e ngam fanay e thin nu Bible ni ngam pi’ e fulweg ko deer ni ma fith e girdi’ ngom, mag dag e tayfan nge gol ngak e piin yad be rin’ boch e ngongol ngom nde mat’aw, mag rin’ e tin nib fel’ ngak urngin e girdi’ nib muun e pi toogor rom ngay.​—Matt. 5:44; 1 Pet. 3:15-17.

16-17. Mang reb e ban’en nde pagtalin Paul?

¹⁶ U m’on ni nge mang apostal Paul reb i gachalpen Kristus, ma ir be’ ni ma darifannag e girdi’ ma i gafgownag pi gachalpen Jesus. (Acts 7: 58; 1 Tim. 1:13) I taleg Jesus Paul ndab ki gafgownag e ulung ni Kristiano. Ngiyal’ nem e un pining Saul ngak. I non Jesus u tharmiy ngak Paul me n’igin ni nge dabki guy ban’en. Ere thingari yan Paul i ning e ayuw ngak fapi girdi’ ni i gafgownagrad, ya nge yag ni ngki guy ban’en bayay. I sobut’nag Paul laniyan’ me m’agan’ ngay ni nge pag Ananias ni ir reb i gachalpen Jesus ni nge ayuweg ngki guy ban’en bayay.​—Acts 9:3-9, 17, 18.

¹⁷ Boch nga tomuren me mang Paul reb i girdien e ulung ni Kristiano ni boor e girdi’ ni manang. Machane de pagtalin e n’en ni fil Jesus ngak u daken fare pa’ i kanawo’ ni be sor i yan nga Damaskus. I par Paul nib sobut’an’ mi i m’agan’ ngay ni nge pag pi walagen ni ngar ayuweged. I yog ni ur “pied e gel” nga laniyan’.​—Kol. 4:10, 11, ftn, NW.

18. Mang fan ni bay yu ngiyal’ ni gathi ri gad baadag ni nge ayuwegdad boch e girdi’?

¹⁸ Mang e rayog ni ngad filed rok Paul? Som’on nda filed e tin riyul’ e rayog ni gad baadag ni nge ayuwegdad boch e girdi’ ni bochan e gad manang ni ka boor ban’en nib t’uf ni ngad filed. (1 Kor. 3:1, 2) Machane uw rogon e chiney? Faanra ke yoor e duw ni kad pigpiggad ngak Jehovah ma boor ban’en ni kad nanged, ma aram e rayog ni gathi ri gad baadag ni nge ayuwegdad be’ nib ga’ ni faanra facha’ ni be ognag e ayuw ngodad e be’ ndawori n’uw nap’an ko tin riyul’. Machane Jehovah e ba ga’ ni ma fanay e pi walagdad ni nge gelnag lanin’dad. (Rom. 1:11, 12) Ere faanra gad baadag ni nge pi’ gelngidad, mab t’uf ni nge m’agan’dad ngay ni nge ayuwegdad pi walagdad.

19. Mang fan ni yag rok Paul ni nge rin’ boor ban’en nib manigil?

¹⁹ Bay boch ban’en nib manigil ni i rin’ Paul u tomuren ni mang reb e Kristiano. Mang fan? Bochan e ke nang ndemtrug e gin ke yib be’ riy, ara tin rayog ni nge rin’ u gelngin, ara tolngin e skul rok, ara urngin e salpiy ni bay rok, ma faanra ba sobut’an’ ma be taga’ ngak Jehovah, ma aram e boor ban’en nib manigil nrayog ni nge rin’. Manga yugu da folwokgad rok Paul ni gad gubin ni (1) aram e ngad taga’gad ngak Jehovah, (2) ma gad fil ban’en rok e piin bay murung’agrad u Bible, me (3) m’agan’dad ngay ni nge ayuwegdad yugu boch e girdi’. Faan gad ra rin’ ni aray rogon, ma ra pi’ Jehovah gelngidad ni yugu aram rogon ni gad be lemnag ni gad ba meewar!