Pel aghị epẹ ogọ bọ raraạr phọ

Pel aghị epẹ ogọ bọ raraạr phọ

EMHUOGHAẠPH ITUUGHẠ PHỌ 30

Kiọm Ghisigh Arolhọm Ghan Igey Phọ

Kiọm Ghisigh Arolhọm Ghan Igey Phọ

“Oḅaạl ologhi dị apu onaghạn mọ anmụny phọ amị odimom ni igey phọ o/lo.”—3 JỌN 4.

AḌUỌR PHỌ 54 “This Is the Way”

OGHAẠPH OOKARAGH *

1. Odaphạn 3 Jọn 3, 4, eeghe kụ reḍighi ghan iyaạr dị olhoghi ayira raḅaạl ghan?

NẠ KATUE ni agbiom olhoghi idị olhoghi otelhedom mọ Jọn aḅaạl mem mọ anhaghạn bọ mọ buphẹ odị alhoghonhaạn bọ ḍighaạgh olhegheri igey phọ okiọm ni ghisigh rokumu aZihova eten dị ekpẹ oḍuomolhoghi? Bidị usoman ni ibadị iiḅaghamhị, ḅilhẹ aJọn alhọgh ni ikuph omhiịn mọ odị akparamhị ni omheeraam aKristẹn phọ abuphẹ odị asighẹ bọ idiphọ anmụny odị. Iniin phọ kẹn ni kụ edị olhoghi ayira raḅaạl ghan mem dị anmụny phọ ayira, ḅilhẹ r’abuphẹ yira rotughemhị ghan bọ Baibul phọ oḅọgh loor ongọ aZihova ḅilhẹ oghiọm ghisigh rokumu nyodị.—Bạl 3 Jọn 3, 4.

2. Eeghe kụ emhụ iyaạr phọ aJọn atụ bọ agẹ rinyạ phọ ipẹ phọ?

2 Lhạ phọ eḍighi bọ 98 C.E., eeni aJọn arugh atuman obobọ arugh Efesọs. Eeni odị aghị epẹ phọ mem mọ otagharạn bọ nyodị dọl ikoli phọ odị arọl bọ epẹ ekpu ogbo phọ aPatmos. Mem mọ amuphẹ phọ, uwaloor iigbia phọ aZihova aphum ni nyodị ogẹ iraạr arinyạ. Emhụ iyaạr phọ odị atụ bọ kụ agẹ rinyạ phọ iphẹn phọ, pọ onyaamhị aKristẹn phọ abuphẹ orọl bọ mem mọ amuphẹ phọ, ophạm omheeraam mọ abidị esi aZizọs okparamhị ḅilhẹ r’oghiọm aghisigh orolhọm igey phọ.

3. Yira kopanyanhaạn ighẹn asipuru?

3 AJọn bịn kụ ogina otelhedom dị asugha mem mọ amuphẹ phọ, odị aaḅaghamhiạn ni loor ilọ ipẹ abutughemhiạ okpẹ phọ moḍigh bọ siphẹ ookpomhoghan phọ. * (1 Jọn 2:18, 19, 26) Abutughemhiạ phọ abuẹn phọ momheel bọ oḍuạ siẹn igey phọ, upu bịn oḅẹm mọ bunọ olegheri ni Enhaạn, kuolọ bidị uu/ko iilhogh phọ aZihova. Uguạ, ooḅeghiọn oroma phọ aZihova aphum bọ Jọn ogẹ phọ. Iduọn yira kooḅeghiọn bọ, yira kopanyanhaạn iraạr asipuru phọ iphẹn: Remạ ghan eeghe orolhọm r’igey phọ? Eeghe araraạr kụ ketue isophoghom iyira? Ḅilhẹ ika kụ idị yira kotue ologhonhaạn ḍighaạgh oniin atum nyoniin osighẹ igey phọ kụ orolhọm?

REMẠ GHAN EEGHE OROLHỌM IGEY PHỌ?

4. Odaphạn 1 Jọn 2:3-6 r’2 Jọn 4, 6, orolhọm igey phọ eḅaramaạm eeghe?

4 Orue orolhọm igey phọ, pọ ewạ mọ yira olhegheri igey phọ edi bọ siphẹ Ekpo Onhụ phọ Enhaạn, Baibul phọ. Oḅarạm isiphẹ, yira omoọgh “ooko iilogh phọ [aZihova],” iduọn phọ pọ, yira konaghanhạn ghan nyodị. (Bạl 1 Jọn 2:3-6; 2 Jọn 4, 6.) AZizọs aphighi ni emạ eḍeenhaan esi onhaghanhạn ghan aZihova. Kụ iḍighi kụ, eten dị emhạn maạr dị yira konaghanhạn ghan aZihova pọ okuamhị odaphạn igbaranhuọm aruwol phọ aZizọs.—Jọn 8:29; 1 Pit. 2:21.

5. Eeghe iyaạr kụ edị ewạ mọ yira okuphom owol?

5 Orue osighẹ igey phọ kụ orolhọm, pọ yira omoọgh okuphom owol mọ aZihova kụ Enhaạn igey phọ, kụ mọ torobọ iyaạr dị odị uḅenhị iyira siphẹ Ekpo Onhụ phọ odị Baibul phọ, igey phọ ni. Ḅilhẹ kẹn, yira omoọgh okuphom owol mọ aZizọs kụ aMesaya phọ oguanhaan bọ ni. Ibadị ḍio arodon rookia ni mughumọ mosagharạn ni Zizọs idiphọ Uw-emhạ Itooghị Omhạr phọ k’Enhaạn. AJọn aphụr ri rurụ mọ “ibadị awe dị rookeleghi we” momite, dị kotue ni ookelheghi buphẹ uu/kolhobian bọ ogbạ omheremhị igey phọ ilọ aZihova r’aZizọs. (2 Jọn 7-11) AJọn agẹ mọ: “Anhiạn kụ ogbaạm okpẹ phọ? Oye phọ opọ raḅẹm ghan bọ mọ [aZizọs] kụ k/aKraist pho?” (1 Jọn 2:22) Mamạn eten dị yira kotue okpetenhaan iikelheghian pọ otuughạ ghan Ekpo Onhụ phọ Enhaạn. Amem dị yira oḍighi iduọn phọ kụ edị yira kotue olegheri aZihova r’aZizọs. (Jọn 17:3) Kụ kẹn, opọ kụ amem dị yira kokạr otue oḅẹm mọ yira opạm ni igey phọ.

EEGHE KỤ RETU GHAN OSOPHOGHOM AYIRA?

6. Eeghe kụ eniin iyaạr dị ketue ni esophoghom iḍoọgh aKristẹn orolhọm igey phọ?

6 Oomo aKristẹn omoọgh ogona aloor obọ kosighẹ ghan bọ olhegheri iyaạr awe ookelheghiom bidị. (1 Jọn 2:26) Iḍoọgh aKristẹn phọ nuụn ekpẹ ni dị kogona loor ilọ aḍiphil phọ aḍiẹn phọ. Alexia, * onyọ umarani olọ aFrench dị mamhạn 25 asiạ, aḅẹm mọ: “Mem dị mị aḍighi oḍoọgh apu siẹn, iitughiạn aḅirinhi phọ iiḅaghamhị ghan ni imhị iboom, idiphọ itughemhị phọ eḅẹm bọ mọ, iyaạr iḅuạ iyaạr kụ eten iyaạr r’olhegheri iyaạr awe. Eeni amem, itughemhị phọ ipẹ phọ iwạ ghan ni oḅeraạn amhị. Kuolọ mị ulhegheri ni mọ kebeeph ni iboom ogunhọm ipẹ aBaibul phọ matughemhị bọ kụ omheeraam atorobọ iyaạr dị otughemhiạ ayoor aghaạph.” Alexia atuughạ ḍinyạ phọ oghol bọ mọ Life—How Did It Get Here? By Evolution or by Creation? Esi iyạl ikpo asiwiki bịn iikia phọ odị eḍuạ. Alexia aḅẹm mọ: “Mị umạ ni aḍeenhaan loor amhị mọ aBaibul phọ apamanhạm ni igey phọ. Mị ulhoghoma ni mọ orolhọm asiigbu aBaibul phọ kụ k’ingọ imhị ibo r’eephọ.”

7. Ewạ mọ ogona loor ilọ eeghe iyaạr, kụ eeghe kụ iḍighi?

7 Ewạ dị oomo aKristẹn, iḍoọgh, r’ikumor awe kokel dọl ughelhe. AJọn amạ ni amiteom mọ yira ko/tue otolhọm igey phọ r’adọl aghuḍum dị i/ḅaạl. (1 Jọn 1:6) Eḍighi maạr dị yira rowạ omhoọgh akuuḅi aghisigh Enhaạn nyiidiphọ r’epẹ ghisigh, pọ ewạ ni dị yira kootughiạn mọ Enhaạn ramiịn ni torobọ iyaạr dị yira roḍighi. Iduọn phọ pọ, iyaạr i/lo dị eḍighi ikarạph dị eeghiạn, loor esi dị oomo araraạr phọ ozu ni awaạy ghisigh aZihova.—Hib. 4:13.

8. Eeghe iyaạr kụ edị ewạ m’oghel?

8 Ewạ mọ yira oghel eten phọ epẹ aḅirinhi phọ ophogh bọ ikarạph. Otelhedom mọ aJọn agẹ mọ: “Yira oḅẹm mọ yira ikarạph u/moọgh, pọ yira robia ni loor.” (1 Jọn 1:8) Siḍio phọ aJọn, abuphẹ momheel bọ oḍuạ siẹn igey phọ uḅẹm ghan mọ, oye katue ni alegheri aḍighi ikarạph kụ aḅilhẹ amoọgh imạ asiya r’Enhaạn. Ḍio arodon, yira odi aani igbo awe dị omhoọgh aani ḍidọ aḍiitughiạn phọ aḍiphẹ phọ. Ibadị opu ni oḅẹm mọ bunọ omeeraam ni Enhaạn, kuolọ u/meeraam aani ephoghom mọ epẹ aZihova rapogh ghan bọ ikarạph, ekạr ekpaariọm mem dị eḍighi oghaạph orolhạn esi. Iniin areten orolhạn esi edi ni dị aZihova asighẹ m’ikarạph, kuolọ bidị roḅẹm ghan mọ eḍighi maạr dị oye phọ kụ asopha oḍighi ipẹ eḅeraạn bọ oye phọ, pọ i/beeph.

Iḍoọgh, ikparamhị omheeraam mọ anyinha akpasị bọ siphẹ aBaibul phọ ilọ ipẹ eru bọ igey ḅilhẹ kẹn r’ilọ ipẹ i/nighẹ bọ, pidị nyinha etue egbạ emeremhị omheeraam mọ anyinha (Miịn ekpịgh phọ 9) *

9. Ika kụ idị iḍoọgh komooghọm suọ esi oḅạr igey phọ bidị motuughạ bọ siphẹ aBaibul phọ?

9 Etue ni ekpaariọm iḍoọgh aKristẹn omhoọgh aani ephoghom mọ epẹ abuọ ekụ abidị obobọ abuọ otu oḍighi abidị ophogh bọ roozọ dị i/ḅaạl. Ipẹ kụ idị emitenhaan oniin onyọ umor dị oghol mọ Aleksandar. Odị aḅẹm mọ: “Abuniin anmanyaạn abuọ askul ayoor ukpaariọm ghan imhị orolhạn esi r’abidị. Kụ oḅẹm ghan mọ eḍighi bọ edị mị u/moọgh oyaghirị anhịr ephoph, pọ iduọn phọ mị ratolhạn ghan esi r’alhephiri anmụny.” Eḍighi maạr dị nạ asoman odọ odẹgh ophogh phọ ophọn phọ, legheri mọ nạ aḅạr igey aBaibul phọ nạ matuughạ bọ, nạ kaḍigh ni eegu, akoph omhoon aloor phọ anạ, ipẹ renyu ghan bọ nyinhạ oḍighi iyaạr omiteom, ḅilhẹ r’asiya phọ anạ r’aZihova. Kụ torobọ amem lọ nạ akpạr apu odẹgh ophogh, kedughanhaan ghan nyinhạ oḍighi ghan ipẹ enhighẹ bọ. Legheri kẹn mọ, ewalhawalhạ eten phọ epẹ aḅirinhi phọ osighẹ bọ orolhạn esi iḍuạ esi aSetan kụ eru. Kụ iḍighi kụ torọ amem lọ nạ akpạr apu omheel oḍighanhaan, pọ nạ ‘makpạr apu Eru.’—1 Jọn 2:14.

10. Ika kụ idị 1 Jọn 1:9 kilhoghonhaạn iyira ḍighaạgh okumu aZihova r’ooruẹn olhoghi dị aḅaạl?

10 Yira omeeraam ni mọ aZihova kụ amhoọgh elhiom omạ aroozọ dị eḍighi ikarạph. Ḅilhẹ yira roḍighi ghan ni oomo ipẹ yira kotue bọ oḍuạ eso ikarạph. Kụ ilo ni ilo ni kụ yira oḍighi ikarạph, pọ oghaạph ikarạph phọ ayira oḅenhị aZihova esi iiḅereghị. (Bạl 1 Jọn 1:9.) Kuolọ eḍighi maạr dị yira oḍighi igbogh ikarạph, pọ owạ olhoghonhaạn aḍighaạgh ikumor awe phọ aZihova mamạ bọ ophogh ayira. (Jems. 5:14-16) Toroboiperolbọ, yira ku/meera olhoghoma apum esi ikarạph dị yira oḍighi aạr iyira boọr. Eeghe kụ iḍighi? Loor esi dị Odẹ ephomhoghiạn phọ ayira amiteom ekiạ etagharạn dị eego esi Oọny phọ odị, pidị osạr ikarạph phọ ayira owilhenhaạn, odị akạr ri akuphom owol oḍighi iduọn phọ. Kụ iḍighi kụ iyaạr i/lo dị ketue ikikima iyira okumu aZihova r’ooruẹn olhoghi dị aḅaạl.—1 Jọn 2:1, 2, 12; 3:19, 20.

11. Ika kụ idị yira kotue okoph ilhoghi phọ ayira osighẹ esi itughemhị dị ketue engọ iiḅaghamhị omheeraam mọ ayira?

11 Yira omoọgh oghel itughemhị abuphẹ momheel bọ oḍuạ siẹn igey phọ. Egbi k’emhiighom ookpomhoghan aKristẹn phọ, Eru phọ rasighẹ ghan kaḍighinhom ibadị awe iikelheghian ozụph iikia siphẹ ilhoghi arebenhẹ phọ Enhaạn okpẹ bọ oḍuomolhoghi phọ. Loor esi iduọn phọ, ewạ dị yira kogbirima ghan olegheri ilọ eru igey ḅilhẹ r’idị eḍighi okpẹ. * Amulhọgh ḍien phọ ayira atue ni asighẹ aḍighinhom intanẹt phọ odughe oḍuomolhoghi phọ yira omhoọgh bọ oghị esi aZihova r’abumor phọ ayira. Legheri oye phọ ramiteom ghan bọ okpẹ iikelheghian phọ, kụ aghel!—1 Jọn 4:1, 6; Ogan. 12:9.

12. Eeghe kụ iḍighi kụ ewạ bọ dị yira kokuamhị opạm okparamhị igey phọ iphẹn yira motuughạ bọ?

12 Orue omherenyạn izuoghom mọ aSetan ralọgh ghan bọ odughe omheeraam mọ ayira, pọ ewạ dị yira kobughẹ oḍuomolhoghi phọ yira omhoọgh bọ oghị esi oḍighi phọ aZizọs amhoọgh bọ siphẹ arigbiom mọ Enhaạn. Ewạ kẹn dị yira koḍuom olhoghi okol phọ aZihova raḍighinhom bọ ḍio arodon. (Mat. 24:45-47) Eḍighi maạr dị yira ogbor ghan otuughạ Ekpo Onhụ phọ Enhaạn, omheeraam mọ ayira kakpạr ri bịn akịgh idiphọ oreeny dị asinị phọ ekpạph ude agey. APọl aḍighinhom oniin phọ oghaạph omaaniọm mọ ophọn mem mọ odị ragẹ bọ k’aghiọm ookpomhoghan phọ aKolosị. Odị aḅẹm mọ: “Idiphọ nyina mesighẹ bọ [Zizọs] Kraist eḍighi Omoọgh-we phọ anyina, ituụgh idiphọ kụ eḅophoghạn r’odị erọl. lmoọgh sinị ephoph esi odị. lineghị ni omeeraam mọ anyina amanạm idiphọ itughemị bọ inyina.” (Kọl. 2:6, 7) Eḍighi maạr dị yira olhọgh inyaạm okparamhị omheeraam mọ ayira, iyaạr i/lo dị aSetan r’otul phọ odị kotue oḍighi kụ ketue isophoghom iyira orelhe isiẹn igey phọ.—2 Jọn 8, 9.

13. Eeghe iyaạr kụ edị yira k’ogon omhiịn?

13 Yira ogon ni omhiịn dị aḅirinhi phọ kulhọgh iyira ḍien. (1 Jọn 3:13) AJọn ughiọm iyira olhoghi mọ “Eru kụ retooghị ghan raraạr” kengọ aḅirinhi phọ. (1 Jọn 5:19) Idiphọ aḅirinhi phọ ophọn rasi bọ eekunha, ophin olhoghi phọ aSetan rabụgh ghan bịn. (Ogan. 12:12) Epel olhe-emhạ ḅilhẹ r’okpẹ kirokirọ phọ abuẹn momheel bọ oḍuạ siẹn igey phọ rogbaaghị ghan bọ, aSetan aḅilhẹ kẹn raḍiginhom ghan ikpuuroghọm ḍio arodon. ASetan alegheri mọ onọ amoọgh eẹny ekulha amem osophoghom oghaạph iiḅi iinhaghạn phọ ḅilhẹ r’okạ omheeraam mọ ayira. Pọ kụ iyaạr phọ i/ḍighi bọ iikia esi ayira omhiịn dị rosophoghom rukumuan phọ ayira ibadị areelhe. Ghalhamọ r’iduọn phọ ni, abumor r’abumarani phọ odi bọ reelhe phọ ipẹ phọ rokparạm ni. Bidị omạ ni roḍeenhaan mọ etigheri torobọ ekpinhạ dị okarạph oye phọ katạph atumom, yira kotue ni okpạr opu!

ONIIN ALHOGHONHAẠN NYONIIN ḌIGHAẠGH OROLHỌM IGEY PHỌ

14. Eeghe kụ eniin eten dị yira kotue ologhonhaạn ḍighaạgh bumor r’abumarani phọ ayira orolhọm igey phọ?

14 Orue olhoghonhaạn aḍighaạgh bumor r’abumarani phọ dị bidị kotolhọm igey phọ, pọ yira omoọgh oḍeenhaan igbiririph. (1 Jọn 3:10, 11, 16-18) Ewạ mọ oniin aphomhoghiạn ghan nyoniin mem lọ araraạr enhighẹ r’amem lọ i/nighẹ. Esi omaạm, nạ alegheri ni oye dị aroph oye ephomhoghiạn odị esi aḍuugh dị amhoghi oodereghị obobọ olhoghonhaạn aḍighaạgh? Obobọ nạ manhaghạn aani ni mọ abumor ayira romiinhọm muphe loor ekperenhom iiḅaghamhị dị emite dị emhoghi oghị olhoghonhaạn abidị ḍighaạgh oselhemhi aKindọm Họl abidị obobọ aruutu abidị ḍughụm? Yira oḍeenhaan ghan ephomhoghiạn dị eḍiinyan r’igbiririph oghị esi abumor r’abumarani phọ ayira esi ikpo onhụ ḅilhẹ r’edị ekạr emhạn maạr, esi ipẹ yira kotue bọ oḍighi.

15. Odaphạn 1 Jọn 4:7, 8, eeghe kụ edị ewạ mọ yira oḍighi?

15 Yira rotuughaạny ghan Odẹ ephomhoghiạn k’akẹ phọ ayira mem dị yira oḍeenhaan ghan ephomhoghiạn oniin atum nyoniin. (Bạl 1 Jọn 4:7, 8.) Ekpanhạ eten dị yira kotue oḍeenhaan ephomhoghiạn pọ osạr ghan owilhenhaạn oniin atum nyoniin. Esi omaạm, oye atue ni uḍighi iyira iyaạr dị repin esi ayira kụ uuḅereghiạn iyira. Yira koḍeenhaan mọ yira opomoghiạn ni esi osạr owilhenhaạn, bịn ophogh ikarạph phọ ogunọm. (Kọl. 3:13) Oniin onyọ umor dị oghol mọ Aldo asoman ni odẹgh ophogh phọ ophọn phọ mem dị odị anhaghạn dị onhọn onyọ umor dị odị alhọgh eegu aghaạph ikarạph ilọ ekpisi abidị. Aldo aḅẹm mọ, “Mị uuḅereghị ni egbạ gbạ amem dị aZihova kulhoghonhaạn imhị ḍighaạgh dị mị ka/moọgh ikarạph iitughiạn akị esi onyọ umor phọ.” Aldo aḍighi ni enhọn iyaạr. Odị asopha oguan onyọ umor phọ dị iyạl abidị komite epẹ erugh phọ. Iduọn iyạl abidị rotelhean bọ, Aldo aghaạph ni aḅenhị onyọ umor phọ idị ikpo onhụ phọ ipẹ odị aḅạ bọ etir nyodị. “Mem mọ onyọ umor phọ anhaghạn bọ ipẹ ikpo onhụ phọ odị itir bọ imhị, odị uuḅereghiạn ni imhị.” Eḍọgh phọ odị bịn iḍeenhaan ni imhị mọ odị akiriri ni esi ipẹ odị aghaạph bọ, bịn yoor ogunhọm iiḅaghamhị phọ ipẹ bịn oḅilhẹ oḍighi igey arighirị.”

16-17. Eeghe kụ eḍighi osopha ayira?

16 Otelhedom mọ aJọn aaḅaghamhiạn ni loor iboom ilọ adọl aruwaloor abumor phọ odị, ipẹ phọ ekạr ri eegholhaan esi oroma phọ odị agẹ bọ aghiọm bidị siphẹ iraạr arinyạ phọ aZihova aphum bọ nyodị ogẹ. P’eeghe idị eḍighi iyaạr iidereghị olhegheri mọ osaḅạr aani ni lhephiri r’anmariịr, dị orọl idiphọ aJọn, oghị otooghị r’aKraist epẹ k’akẹ!—1 Jọn 2:27.

17 Eḍighi edị yira kosighẹ oroma phọ ophọn phọ yira ooḅeghiọn bọ siẹn phọ, olọgh siẹn arokpom mọ ayira. Oghiọm ghisigh osopha orolhọm igey phọ, esi onhaghanhạn ghan aZihova siẹn oomo adọl aghuḍum mọ ayira. Tuughạ kụ aḅilhẹ aḍuomolhoghi Ekpo Onhụ phọ odị. Amhoọgh omheeraam dị akpạr aghị esi aZizọs. Kel olhegheri iyaạr awe aḅirinhi phọ ḅilhẹ r’itughemhị abuẹn momheel bọ oḍuạ siẹn igey phọ. Aghel inyuughiom orọl adọl ughelhe omheel oḍighanhaan ikarạph. Daphạn iserereẹny asiigbu phọ aZihova. Olhoghonhaạn ḍighaạgh bumor r’abumarani phọ ayira omhoọgh omheeraam dị akpạr, esi osạr ghan owilhenhaạn abidị mem lọ uḍighi iyira ikarạph, kụ olhoghonhaạn ghan aḍighaạgh buphẹ ekuom bọ. Yira oḍighi ghan iduọn phọ, etigheri ipaanhaạn phọ yira osoman bọ, yira kokiọm ni ghisigh otolhọm igey phọ.

AḌUỌR PHỌ 49 Making Jehovah’s Heart Glad

^ par. 5 Yira odi aḅirinhi dị odẹ oomo okpẹ phọ, aSetan kụ raaḅakị raraạr. Kụ iḍighi kụ rikparanhaạn ghan ni iyira osighẹ igey phọ kụ orolhọm. AKristẹn phọ orọl bọ oḅẹl okuron asiạ phọ usoman aani ni iniin phọ ipaanhaạn phọ. Orue olhoghonhaạn abidị ḍighaạgh ḅilhẹ r’ayira phọ kẹn ni, aZihova aphum ni otelhedom mọ Jọn ogẹ iraạr arinyạ. Araraạr phọ ogẹ bọ siphẹ ilhoghi arinyạ phọ ipẹ phọ kiloghonaạn iyira ḍighaạgh olhegheri araraạr phọ ipẹ ketue bọ ikikima iyira orolhọm igey phọ ḅilhẹ r’okpạr opu abidị.

^ par. 6 Iniin asiḍien monmeeghi.

^ par. 11 Miịn emhuoghaạph phọ “Do You Have the Facts?” siphẹ Watchtower August 2018.

^ par. 59 ILỌ AFOTO: Mem dị odị odi otu askul, oḍoọgh onyọ umarani phọ agbor ghan amhiịn aḅilhẹ anhaghạn raraạr dị eḍeenhaan ghan mọ orolhạn esi igbo alhephiri r’alhephiri ḅilhẹ r’anmariịr r’anmariịr o/mhoọgh iiḅaghamhị obobọ o/ḍighi olhogh. (Iniin arikpisi, agbạ kirokirọ aghozogh oburukeeny amerenyạn orolhạn esi igbo alhephiri r’alhephiri ḅilhẹ r’anmariịr r’anmariịr.) Onyebel roten, odị alhọgh mem aguphogh raraạr awaaghị okparamhị omheeraam aKristẹn phọ odị. Iphẹn phọ ilhoghonhaạn nyodị ḍighaạgh okaran ipaanhaạn.