1. ¿Achkë nbʼanö chë röj nqanaʼ kiʼkʼuxlal, achiʼel nukʼüt 3 Juan 3 chqä 4?

¿ACHKË komä xnaʼ ri apóstol Juan taq xkʼoxaj chë ri cristianos ri xerutoʼ rchë xkitamaj ri kantzij ma kiyaʼon ta qa Jehová? Kantzij na wä chë kan xnaʼ kiʼkʼuxlal. Chwäch ryä, ri cristianos riʼ kan ye achiʼel ta ye ralkʼwal. Rma chë ri cristianos riʼ kan kʼïy kʼayewal najin wä nkiqʼaxaj, ryä xuʼän jontir ri kʼo pa ruqʼaʼ rchë xkʼuqbʼaʼ kikʼuʼx. Röj chqä kan nqanaʼ kiʼkʼuxlal taq ri qalkʼwal o ri qachʼalal ri xeqatoʼ rchë xkitamaj ri kantzij, nkijäch kiʼ pa ruqʼaʼ Jehová chqä ma nkiyaʼ ta qa ruyaʼik ruqʼij (taskʼij ruwäch 3 Juan 3, 4).

2. ¿Achkë rma Juan xerutzʼibʼaj ri oxiʼ ru-cartas?

² Chpan ri junaʼ 98, Juan rkʼë jbʼaʼ kʼo wä pa Éfeso o naqaj che rä ri tinamït riʼ. Rkʼë jbʼaʼ xbʼä chriʼ taq xesäx pä pacheʼ chpan ri isla rchë Patmos. Chkipan qa ri qʼij riʼ, ri loqʼoläj ruchqʼaʼ Jehová xuʼän chë xtzʼibʼaj oxiʼ cartas. Rkʼë ri cartas riʼ, Juan xrajoʼ xerutoʼ ri cristianos rchë ma nkʼis ta kikʼuqbʼäl kʼuʼx chrij Jesús chqä rchë ma nkiyaʼ ta qa rusamajxik ri kantzij.

3. ¿Achkë kʼutunïk xkeqaqʼalajsaj chpan re tjonïk reʼ?

³ Chkipan qa ri qʼij riʼ, xa xuʼ wä chik Juan kʼäs qa chkë ri apóstoles. Ryä kan xchʼpü wä rukʼuʼx chkij ri cristianos rma ye kʼo wä tijonelaʼ chkipan ri congregaciones ri najin wä yekikʼüt naʼoj ri xa yetzʼukun (1 Juan 2:18, 19, 26). * Ri apóstatas riʼ nkiʼij wä chë kitaman ruwäch Dios, ye kʼa ma nkitaqej ta wä rutzij. Chpan re tjonïk reʼ, xtqanukʼuj kij ri naʼoj xeruyaʼ qa Juan chqä xkeqaqʼalajsaj re oxiʼ kʼutunïk reʼ: ¿Achkë ntel chë tzij nasmajij ri kantzij? ¿Achkë rkʼë jbʼaʼ yebʼanö chë ma nqaʼän ta chik riʼ? Y ¿achkë rubʼanik nqatolaʼ qiʼ rchë ma nqayaʼ ta qa rusamajxik ri kantzij?

4. Achiʼel nuʼij chpan 1 Juan 2:3 kʼa 6 y 2 Juan 4 chqä 6, ¿achkë ntel chë tzij nasmajij ri kantzij?

⁴ Rchë nqasmajij ri kantzij, naʼäy nkʼatzin nqatamaj achkë riʼ ri kantzij, ri xa xuʼ xtqïl chpan le Biblia, ri Ruchʼaʼäl Dios. Chqä kʼo chë nqataqej ri rupixaʼ Jehová (taskʼij ruwäch 1 Juan 2:3-6; 2 Juan 4, 6). Rkʼë ri rubʼanik kʼaslemal xkʼwaj, Jesús xkʼüt qa chqawäch achkë rubʼanik nqaʼän riʼ. Rma riʼ, we nqajoʼ nqanmaj rutzij Jehová, kʼo chë nqaʼän kan achiʼel xuʼän Jesús (Juan 8:29; 1 Ped. 2:21).

5. ¿Achkë kʼo chë nqayaʼ chwäch qan?

⁵ Rchë ma nqayaʼ ta qa rusamajxik ri kantzij, kʼo chë nqayaʼ chwäch qan chë Jehová ronojel mul kantzij ntzjon y chë ri nuʼij pä chqë chpan ri Ruchʼaʼäl ma ye tzʼukun tzij ta. Chqä kʼo chë nqayaʼ chwäch qan chë Jesús ya riʼ ri Mesías. Komä, ye kʼïy winäq ma nkinmaj ta chë Jesús xchaʼöx rchë ntok Qʼatöy Tzij chpan ri Ruqʼatbʼäl Tzij Dios. Juan xuʼij qa chë xkejeʼ wä ye kʼïy ri xa xkeqʼolon, ri xkekisäch wä ri winäq ri ma kan ta nkinmaj ri kantzij chrij Jehová chqä chrij Jesús (2 Juan 7-11). Ryä xtzʼibʼaj qa reʼ: «¿Achkë riʼ ri ajtzʼuküy tzij? ¿Ma yë ta komä riʼ ri nbʼin chë Jesús ma ya riʼ ta ri Cristo?» (1 Juan 2:22). We ütz ütz nqanukʼuj ruwäch le Biblia, ri winäq riʼ ma xkekowin ta xkojkiqʼöl. Chqä xa xuʼ ke riʼ xtqatamaj kiwäch Jehová chqä Jesús (Juan 17:3). Y xa xuʼ ke riʼ xtqkowin xtqayaʼ chwäch qan chë yoj kʼo chpan ri kantzij.

6. ¿Achkë rkʼë jbʼaʼ nbʼanö chkë ri qʼopojiʼ kʼojolaʼ chë ma nkismajij ta chik ri kantzij?

⁶ Jontir röj ri cristianos kʼo chë nqachajij qiʼ rchë ma yojkiqʼöl ta ri naʼoj ri xa kikʼë winäq tzʼukün wä pä (1 Juan 2:26). Ri kʼo chë más nkichajij kiʼ chwäch riʼ ya riʼ ri qʼopojiʼ kʼojolaʼ. Ya Alexia, * jun qachʼalal aj Francia ri 25 rujunaʼ, nuʼij: «Taq yïn kʼo wä pa tijobʼäl, xkikʼüt ri naʼoj chi nwäch ri nuʼij chë ri qakʼaslemal xa ruyonïl xtzʼuktäj pä chqä nkʼaj chik naʼoj ri xa ye tzʼukün pä. Ri naʼoj riʼ xkiʼän chë xa xuʼän kaʼiʼ wan chrij ri kantzij. Kʼo mul kan nuʼij wä riʼ wan ntamaj más chkij ri naʼoj riʼ. Ye kʼa xinquʼ chë ma pa rubʼeyal ta we ma nyaʼ ta ruqʼij ri naʼoj ye kʼo chpan le Biblia y chaq tzij nnmaj qa jontir ri nkikʼüt wä pa tijobʼäl chi nwäch». Rma riʼ, ya Alexia xnukʼuj ruwäch ri wuj La vida... ¿cómo se presentó aquí? ¿Por evolución, o por creación? Xa pa jojun semanas, xqʼalajin chwäch chë ri naʼoj ri nuʼij chë ri qakʼaslemal xa ruyonïl xtzʼuktäj pä ma tzij ta. Ryä nuʼij: «Xqʼax chi nwäch chë chpan le Biblia kʼo wä ri kantzij chqä chë we nsmajij ri naʼoj ye kʼo chpan xtuʼän  chë xtinnaʼ kiʼkʼuxlal pa nkʼaslemal chqä xtyaʼ uxlanen pa wan».

7. ¿Achoq chwäch kʼo chë nqatäj wä qaqʼij, y achkë rma?

⁷ Jontir röj ri cristianos, yoj qʼopojiʼ kʼojolaʼ o kʼo chik qajunaʼ, kʼo chë nqatäj qaqʼij rchë ma nqakʼwaj ta jun kʼaslemal ri xa kaʼiʼ rubʼanik. Juan xtzjon chrij riʼ taq xuʼij chë ma ütz ta nqasmajij ri kantzij, ye kʼa nqakʼwaj chqä jun tzʼil kʼaslemal (1 Juan 1:6). We nqajoʼ chë Dios kiʼ rukʼuʼx nuʼän qkʼë, kʼo chë majun bʼëy tqamestaj ta chë ryä nutzʼët jontir ri yeqaʼän. Tapeʼ ri winäq ma nkitzʼët ta ri yeqaʼän pa newäl, Jehová nkowin nutzʼët jontir riʼ (Heb. 4:13).

8. ¿Achkë naʼoj kʼo chë ma nqakʼän ta apü röj chkij ri winäq?

⁸ Röj chqä kʼo chë ma nqakʼän ta apü ri rubʼanik nkitzʼët ri winäq ri mak. Ri apóstol Juan xtzʼibʼaj: «We nqaʼij: ‹Majun qamak ta›, xa qayonïl najin nqaqʼöl qa qiʼ» (1 Juan 1:8). Pa ruqʼij qa Juan, ri apóstatas nkiʼij wä chë jun winäq ütz wä ntok rachiʼil Dios tapeʼ kan chbʼanik nuʼän nmakun chwäch. Komä kan ye kʼïy ke riʼ chqä nkiquʼ. Ryeʼ nkiʼij chë nkinmaj chrij Dios, ye kʼa ma nkinmaj ta ri nuʼij ryä chrij ri mak. Jun tzʼetbʼäl. Ri winäq riʼ ma nkinmaj ta rutzij Dios taq ryä nuʼij chë xa xuʼ ri kʼlan taq winäq ütz nkikʼwaj qa kiʼ. Ri bʼanobʼäl ri xa mak chwäch Jehová, chkiwäch ri winäq riʼ ma mak ta we ma ntiʼon ta awan taq yeʼaʼän.

9. ¿Achkë utzil nukʼäm pä pa kiwiʼ ri qʼopojiʼ kʼojolaʼ ri nkismajij ri naʼoj ye kʼo chpan le Biblia?

⁹ Ri cristianos, más ri qʼopojiʼ kʼojolaʼ, rkʼë jbʼaʼ nuʼij riʼ kan nkikʼän apü kinaʼoj chkij ri kichiʼil pa samaj o kichiʼil pa tijobʼäl chrij ri rubʼanik yekitzʼët ryeʼ ri tzʼil taq bʼanobʼäl. Ya riʼ xbʼanatäj rkʼë jun qachʼalal achï ri rubʼiniʼan Aleksandar. Ryä nuʼij: «Taq yïn kʼo wä pa tijobʼäl, jojun qʼopojiʼ xkitäj kiqʼij chwij rchë yenbʼän tzʼil taq bʼanobʼäl kikʼë. Y rma majun ta wä nu-novia, ryeʼ nkiʼij wä chwä chë xa achiʼaʼ yeqä chi nwäch». Rkʼë jbʼaʼ rïx, qʼopojiʼ kʼojolaʼ,  xkixqʼax chkiwäch kʼayewal achiʼel ri xqatzʼët qa. We nbʼanatäj riʼ, ma timestaj ta chë taq nismajij ri nuʼij le Biblia, rïx ma xttiʼon ta iwan, ma xtiwïl ta itzel taq yabʼil, ma xkixbʼison ta chqä ma xtchaʼ ta chiʼ ri iwachbʼilanïk rkʼë Jehová. Y taq más xtitäj iqʼij rchë ma yixqä ta chpan jun mak, más chaq bʼaʼ xtuʼän chiwäch xtiʼän ri ütz. Ma timestaj ta chë yë Satanás ri najin nbʼanö chkë ri winäq chë ma itzel ta yekitzʼët ri tzʼil taq bʼanobʼäl. Rma riʼ, taq ma nikʼän ta apü inaʼoj chkij ri winäq, najin yixchʼakon chrij ri Itzel Winäq (1 Juan 2:14).

10. ¿Achkë rubʼanik nqrtoʼ 1 Juan 1:9 rchë nqayaʼ ruqʼij Jehová rkʼë jun chʼajchʼöj qan?

¹⁰ Qataman chë xa xuʼ pa ruqʼaʼ Jehová kʼo wä ri nuʼij achkë bʼanobʼäl xa mak chwäch ryä. Y röj nqatäj qaqʼij rchë ma yeqaʼän ta ri bʼanobʼäl riʼ. Ye kʼa taq nqqä chpan jun mak, nqakʼutuj kuyubʼäl mak che rä taq nqchʼö qʼanäj rkʼë (taskʼij ruwäch 1 Juan 1:9). Y taq nqqä pa jun mamaʼ mak, röj nqakanuj qatoʼik kikʼë ri ukʼwäy taq bʼey, rma Jehová yeruyaʼon qa ri achiʼaʼ riʼ rchë yojkichajij (Sant. 5:14-16). Ye kʼa we nbʼanatäj riʼ, röj kʼo chë ma nqayaʼ ta qʼij chë ri bʼis nqanaʼ rma xqaʼän jun mamaʼ mak nchʼakon chqij. ¿Achkë rma manä? Rma ri Qatataʼ chkaj, ri kowan nqrajoʼ, xyaʼ Rukʼajol pa kamïk rchë chë röj ütz nkuytäj qamak. Taq Jehová nuʼij chë xtküy kimak ri winäq ri nkitzolij kiʼ, kan nuʼän ri nuʼij. Rma riʼ, ütz nqayaʼ ruqʼij rkʼë jun chʼajchʼöj qan (1 Juan 2:1, 2, 12; 3:19, 20).

11. ¿Achkë kʼo chë nqaʼän rchë chë ri nkiʼij ri apóstatas ma nuʼän ta chë nchaʼ chiʼ ri qakʼuqbʼäl kʼuʼx?

¹¹ Kʼo chik jun ri nkʼatzin nqatzelaj: ri yekiʼij ri apóstatas. Kan xa xuʼ xchapatäj pä ri congregación cristiana, ri Diablo yeruksan winäq rchë nuʼän chë ri rusamajelaʼ Dios xa nuʼän kaʼiʼ kan. Rma riʼ, nkʼatzin nqatamaj nqatzʼët achkë riʼ jun kantzij naʼoj y achkë riʼ manä. * Ri winäq ri itzel nkinaʼ chqë rkʼë jbʼaʼ nkiksaj ri Internet  o ri redes sociales rchë nkiʼän chë eqal nkʼis qa ri qakʼuqbʼäl kʼuʼx chrij Jehová chqä ri ajowabʼäl ri nqanaʼ chkij ri qachʼalal. Rma riʼ, keqatzelaj ri tzʼukün taq tzij riʼ, rma xa rkʼë Satanás ye petenäq wä (1 Juan 4:1, 6; Apoc. 12:9).

12. ¿Achkë rma nkʼatzin nqakowirsaj ri qakʼuqbʼäl kʼuʼx chkij ri kantzij taq naʼoj ri ye qataman pä chpan le Biblia?

¹² We nqajoʼ nqapabʼaʼ qiʼ chwäch Satanás, kʼo chë nqakowirsaj ri qakʼuqbʼäl kʼuʼx chrij Jesús chqä chrij ri samaj ri najin nuʼän rchë nbʼetzʼaqät ri ruraybʼal Dios. Chqä kʼo chë nqakʼuqbʼaʼ qakʼuʼx chrij ri utziläj samajel ri kan kʼo runaʼoj rma xa xuʼ ryä najin nuksäx rma Jehová rchë nukʼwaj bʼey chwäch rutinamit (Mat. 24:45-47). We chaq taqïl nqanukʼuj ruwäch le Biblia, ri qakʼuqbʼäl kʼuʼx xtkowïr chqä xtuʼän achiʼel jun cheʼ ri näj bʼenäq wä rukʼamal. Pablo xksaj ri naʼoj riʼ taq xtzʼibʼaj äl ru-carta chkë ri colosenses, ryä xuʼij: «Achiʼel wä xiʼän taq xinmaj chrij Cristo Jesús ri Qajaw, ke riʼ chqä tibʼanaʼ komä: kan junan tubʼanaʼ iwäch rkʼë, kuw tichapaʼ iwiʼ chrij kan achiʼel nuʼän rukʼamal jun cheʼ chpan ri ulew, tibʼanaʼ chë ri ikʼuqbʼäl kʼuʼx nkowïr kan achiʼel ta ri ruxeʼel jun jay y ma tiyaʼ ta qʼij chë nuʼän kaʼiʼ ikʼuʼx chpan ri ruchʼaʼäl Dios» (Col. 2:6, 7). We kuw rubʼanon ri qakʼuqbʼäl kʼuʼx, Satanás chqä ri kiyaʼon qʼij chë ryä nsmajin kikʼaslemal, ma xkekowin ta xtkiʼän chë röj nuʼän kaʼiʼ qakʼuʼx chpan ri ruchʼaʼäl Dios (2 Juan 8, 9).

13. ¿Achkë qataman röj ri cristianos, y achkë rma qataman riʼ?

¹³ Röj qataman chë ri winäq kan itzel xtkinaʼ chqë (1 Juan 3:13). Juan nunataj chqë chë «ronojel le Ruwachʼulew pa ruqʼaʼ ri Itzel Winäq kʼo wä» (1 Juan 5:19). Chqä ri qʼij taq Jehová xtchüp ruwäch jontir ri itzelal xa más naqäj chik kʼo pä, rma riʼ, Satanás más katajnäq ruyowal (Apoc. 12:12). Y rma nrajoʼ chë nqkanaj qa, ryä ma xa xuʼ ta nuksaj jalajöj kiwäch mak, achiʼel ri tzʼil taq bʼanobʼäl o ri tzʼukün taq tzij ri yekiʼän ri apóstatas, xa kan yeruyaʼ chqä kʼayewal pa qawiʼ. Ryä retaman chë xa jbʼaʼ chik nrajoʼ rchë xtchup ruwäch, rma riʼ, kan najin nutäj ruqʼij rchë nupabʼaʼ ri samaj chrij rutzjoxik le Biblia o rchë nuʼän chë nkʼis qa ri qakʼuqbʼäl kʼuʼx. Rma riʼ, ma nsach ta qakʼuʼx taq nqakʼoxaj chë ye kʼo tinamït ri nkajoʼ nkiqʼät rusamaj Jehová. Tapeʼ ke riʼ, ri qachʼalal ri ye kʼo chkipan ri tinamït riʼ najin yekiköchʼ ri kʼayewal najin yeyaʼöx pa kiwiʼ. Ryeʼ najin nkikʼüt chë xa bʼa achkë nuʼän ri Diablo chqë, majun bʼëy xtkowin ta xtuʼän chë xtqayaʼ qa Jehová.

14. ¿Achkë jun rubʼanik yeqatoʼ ri qachʼalal rchë ma nkiyaʼ ta qa rusamajxik ri kantzij?

¹⁴ Röj nqkowin yeqatoʼ ri qachʼalal rchë ma nkiyaʼ ta qa rusamajxik ri kantzij taq nqakʼüt joyowanïk chkiwäch (1 Juan 3:10, 11, 16-18). Kʼo chë nqajowalaʼ qiʼ chqawäch taq ütz rubʼanon ronojel chqä taq yepë kʼayewal. Tqakʼutuj qa reʼ chqawäch: «¿Achkë ütz nbʼän we ntaman ruwäch jun qachʼalal ri xkäm jun ruchʼalal y nkʼatzin nkʼuqbʼäx rukʼuʼx o kʼo chik jun rutoʼik nkʼatzin? O ¿achkë ütz nbʼän we nkʼoxaj chë rma jun qʼeqäl jöbʼ ri qachʼalal nkʼatzin kitoʼik rchë nkiyäk chik jmul kachoch o ri jay ri akuchï nkimöl wä kiʼ?». We kantzij yeqajoʼ chqä nqajyowaj kiwäch ri qachʼalal, ma xa xuʼ ta xtqakʼuqbʼaʼ kikʼuʼx kikʼë ri qatzij, xa kan xtqakanuj chqä rubʼanik rchë xkeqatoʼ.

15. Achiʼel nuʼij chpan 1 Juan 4:7 chqä 8, ¿achkë kʼo chë nqaʼän kikʼë ri qachʼalal?

¹⁵ Taq nqajowalaʼ qiʼ chqawäch, nqakʼüt chë najin nqakʼän qanaʼoj chrij Jehová, ri Qatataʼ ri janina nqrajoʼ (taskʼij ruwäch 1 Juan 4:7, 8). Jun rubʼanik rchë nqakʼüt ajowabʼäl ya riʼ taq yeqaküy ri nkʼaj chik. Jun tzʼetbʼäl. We kʼo jun qachʼalal nqrsök, ri ajowabʼäl xtuʼän chqë chë xtqaküy chqä xtqamestaj ri xuʼän chqë  (Col. 3:13). Tqatzʼetaʼ achkë xbʼanatäj rkʼë jun qachʼalal ri rubʼiniʼan Aldo. Ryä kan xtiʼon ran taq xkʼoxaj chë jun chik qachʼalal ri kan kʼo ruqʼij chwäch xeruʼij tzij ri kan xqasaj kiqʼij ri ruwinaq. Aldo nuʼij: «Kan xintäj nqʼij chrij Jehová chë kirutoʼ pä rchë ma itzel ta ntzʼët ri qachʼalal riʼ». Ye kʼa Aldo kʼo chik jun xuʼän: ryä xuʼij che rä ri qachʼalal riʼ chë junan keʼel chutzjoxik le Biblia. Taq junan wä ye bʼenäq, ryä xuʼij che rä achkë wä ri nunaʼ. Ryä nuʼij: «Taq ri qachʼalal xtamaj achkë xinnaʼ rma ri tzij ri xeruʼij, ryä xkʼutuj kuyubʼäl mak chwä. Rma ri rubʼanik xtzjon wkʼë xintzʼët chë kantzij xtzolij riʼ. Chrij riʼ, junan chik xuʼän qawäch rkʼë».

16, 17. ¿Achkë kʼo ta chë nqayaʼ chwäch qan nqaʼän?

¹⁶ Ri apóstol Juan kan kowan xerajoʼ ri cristianos ri xejeʼ pa naʼäy siglo chqä kan xrajoʼ chë kuw xuʼän ri kikʼuqbʼäl kʼuʼx. Riʼ xqʼalajin rkʼë ri naʼoj ri xeruyaʼ äl chkipan ri oxiʼ ru-cartas ri xtzʼibʼaj rkʼë rutoʼik ri loqʼoläj ruchqʼaʼ Dios. Kan janina nkʼuqbʼaʼ qakʼuʼx ri nqatamaj chë ri achiʼaʼ chqä ri ixoqiʼ ri xkebʼä chkaj rchë xtkiqʼät tzij rkʼë Cristo kan nkinaʼ ri xnaʼ ri apóstol Juan (1 Juan 2:27).

¹⁷ Kan tqatjaʼ qaqʼij rchë yeqasmajij ri naʼoj xeqatzʼët chpan re tjonïk reʼ. Tqayaʼ chwäch qan chë ma nqayaʼ ta qa rusamajxik ri kantzij; y xa bʼa achkë nqaʼän, tqanmaj rutzij Jehová. Tqanukʼuj ruwäch le Biblia chqä tqakʼuqbʼaʼ qakʼuʼx chrij. Tqakowirsaj ri qakʼuqbʼäl kʼuʼx chrij Jesús. Ma tqakʼän ta apü ri naʼoj ri xa kikʼë winäq tzʼukutajnäq wä pä chqä ma tqayaʼ ta qaxkïn chkë ri apóstatas. Tqapabʼaʼ qiʼ chwäch ri raynïk rchë nqakʼwaj jun kʼaslemal ri xa kaʼiʼ rubʼanik chqä chwäch ri raynïk ri xa nqrkʼwaj pa mak. Tqayaʼ qʼij chë ri nimaläj taq naʼoj ri yeruyaʼ pä Jehová chqë nukʼwaj qakʼaslemal. Chqä keqatoʼ ri qachʼalal rchë kuw yejeʼ pa ruchʼaʼäl Dios; xtqaʼän riʼ we xkeqaküy ri qachʼalal ri yojkisök chqä we xkeqatoʼ ri nkʼatzin kitoʼik. We xtqaʼän ronojel riʼ, xa bʼa achkë na kʼa kʼayewal xkepë chqij, röj majun bʼëy xtqayaʼ qa rusamajxik ri kantzij.