Chaʼan maʼ ñumel ti yambʌ video

Chaʼan maʼanic miʼ pʌs i bʌ jini chaʼan bʌ video

ESTUDIO 30

Laʼ chʌn ajñiconla tiʼ sujmlel

Laʼ chʌn ajñiconla tiʼ sujmlel

«Cheʼ mi cubin woliyob ti xʌmbal tiʼ sujmlel jini calobilob, wen tijicñayon. Maʼanic chuqui miʼ ñumen tijicñesañon» (3 JN. 4).

CʼAY 54 Umbaʼan jiñi bij

MUʼ BɅ CAJ I QʼUEJLEL *

1. Cheʼ bajcheʼ miʼ yʌl 3 Juan 3, 4, ¿chuqui jiñi muʼ bʌ i yʌqʼueñonla lac tijicñʌyel?

ÑATANCU bajcheʼ cʼamel tsiʼ yubi i tijicñʌyel jiñi apóstol Juan cheʼ bʌ tsiʼ ñʌchʼta chaʼan jiñi xñoptʼañob tsaʼ bʌ i coltayob i cʌn i sujmlel chʌn xucʼulobto ti Jehová. Juan tsiʼ qʼuele bajcheʼ i yalobilob jiñi xucʼul bʌ xñoptʼañob. Come añob cabʌl i wocol, jiñi apóstol Juan tsiʼ chaʼle wersa i pʼʌtʼesʌbeñob i ñopoñel. Tijicña mi la cubin jaʼel cheʼ bʌ jiñi la calobilob o jiñi tsaʼ bʌ la cʌqʼueyob estudio miʼ yʌqʼueñob i cuxtʌlel Jehová yicʼot miʼ chʌn melbeñob i yeʼtel (pejcan 3 Juan 3, 4).

2. ¿Chucoch Juan tiʼ tsʼijbu uxpʼejl carta?

2 Cheʼ ti jabil 98, tajol Juan chumul ti Éfeso o lʌcʼʌl chumul ti jiñi tejclum. Tajol tsaʼ majli ti chumtʌl yaʼi cheʼ bʌ tsaʼix loqʼui ti cárcel yaʼ ti isla i cʼabaʼ Patmos. Ti jimbʌ ora, jiñi chʼujul bʌ i yespíritu Jehová tsiʼ ñijca chaʼan miʼ tsʼijbun uxpʼejl carta. Tiʼ tsʼijbu jiñi carta tac come yom i ñuqʼuesʌbeñob i pusicʼal jiñi xñoptʼañob chaʼan miʼ chʌn acʼob i ñopoñel ti Jesús yicʼot miʼ chʌn ajñelob tiʼ sujmlel.

3. ¿Chuqui ti cʼajtiya tac mi caj la cʌqʼuen i jacʼbal ti ili estudio?

3 Ti jimbʌ ora, Juan jin jachix jiñi apóstol cuxul bʌ i miʼ cʼojoʼtan cheʼ yaʼ ti congregación tac an xcʌntesajob woli (choncol) bʌ i yʌlob lot (1 Jn. 2:18, 19, 26). * Ili wiñicob miʼ poj alob chaʼan i cʌñʌyob Dios, pero maʼañic miʼ qʼuelbeñob ti ñuc i mandar. Ti ili estudio, mi caj laj qʼuel jiñi ticʼojel tac tsaʼ bʌ i yʌcʼʌ Juan yicʼot mi caj la cʌqʼuen i jacʼbal uxpʼejl cʼajtiya: ¿Chuqui yom i yʌl cheʼ bʌ mi la cajñel tiʼ sujmlel? ¿Chuqui tac ti wocol mi lac ñusan? Yicʼot ¿bajcheʼ miʼ mejlel laj coltan lac bʌ chaʼan mi lac chʌn ajñel tiʼ sujmlel?

¿CHUQUI YOM I YɅL CHEʼ BɅ MI LA CAJÑEL TIʼ SUJMLEL?

4. Cheʼ bajcheʼ miʼ yʌl 1 Juan 2:3-6 yicʼot 2 Juan 4, 6, ¿chuqui yom mi lac mel chaʼan mi la cajñel tiʼ sujmlel?

4 Chaʼan mi la cajñel tiʼ sujmlel, ñaxan yom mi laj cʌn jiñi i sujmlel muʼ bʌ lac taj yaʼ ti Biblia. Cheʼ jaʼel, yom mi lac jacʼben i mandar tac Jehová (pejcan 1 Juan 2:3-6; 2 Juan 4, 6). Jesús cheʼʌch tsiʼ mele, jin chaʼan ñuc bʌ i cʼʌjñibal yom bʌ mi lac mel chaʼan mi lac jacʼben i tʼan Jehová, jiñʌch cheʼ bʌ mi lac tsajcan Jesús cheʼ bajcheʼ cʼamel miʼ mejlel lac mel (Jn. 8:29; 1 P. 2:21).

5. ¿Chuqui jiñi yom bʌ mi lac ñop?

5 Chaʼan mi lac bej ajñel tiʼ sujmlel, yomʌch mi lac ñop chaʼan tiʼ pejtelel muʼ bʌ i subeñonla Jehová jiñʌch i sujmlel. Jin chaʼan, i sujmʌch pejtelel muʼ bʌ i subeñonla yaʼ tiʼ Tʼan. Cheʼ jaʼel, yom mi lac ñop chaʼan Jesús jiñʌch jiñi Mesías tsaʼ bʌ wʌn ajli. Ili ora, an cabʌl wiñicob xʼixicob (quixtañujob) maʼañic bʌ miʼ ñopob chaʼan Jesús jiñʌch jiñi Rey tsaʼ bʌ waʼchoconti tiʼ Yumʌntel Dios. Juan tsiʼ wʌn alʌ chaʼan an ‹cabʌl xlot› mejl bʌ i socob jiñi muʼto bʌ i cʼajtibeñob i bʌ miʼ sujmʌch i chaʼan bʌ Jehová yicʼot Jesús (2 Jn. 7-11). Juan tiʼ tsʼijbu: «¿Majqui xlot? ¿Mach ba jinic muʼ bʌ i yʌl mach Cristojic jini Jesús?» (1 Jn. 2:22). Chaʼan maʼañic mi lac lotintel yom mi lac pejcan jiñi i Tʼan Dios. Cheʼ bajcheʼ jiñi, mi caj i cʼotel laj cʌn Jehová yicʼot Jesús (Jn. 17:3). I cheʼʌch mi cajel lac ñop chaʼan añʌch lac chaʼan jiñi i sujmlel.

¿CHUQUI TI WOCOL TAC MI LAC ÑUSAN?

6. ¿Chuqui ti wocol miʼ ñusañob jiñi xcolelob xñoptʼañoʼ bʌ?

6 Jiñi xñoptʼañonbʌla yom mi laj cʌntan lac bʌ chaʼan maʼañic miʼ lotiñonla jiñi i ñaʼtʌbal wiñicob (1 Jn. 2:26). Jiñi xcolelob jiñʌch yom bʌ miʼ ñumen cʌntañob i bʌ chaʼan maʼañic miʼ yajlelob ti jiñi yac. Alexia, * juntiquil hermana chʼoyol bʌ ti Francia am bʌ 25 i jabilel, miʼ yʌl: «Cheʼ bʌ añonto ti escuela, tsaʼ j cʌñʌ chaʼan jiñi evolución yicʼot yambʌ i ñaʼtʌbal tac wiñicob. Tiʼ caj jiñi, tsaʼ caji j cʼajtiben c bʌ mi añoñʌch tiʼ sujmlel. An i tajol tsaʼ cʼoti c wen mulan. Pero tsaʼ c ñaʼta chaʼan yomʌch mic ñʌchʼtan muʼ bʌ i cʌntesañon jiñi Biblia i chaʼan mach yomic mic jacʼ pejtelel tsaʼ bʌ i yʌlʌyob jiñi maestrojob». Alexia tsiʼ pejca jiñi libro La vida... ¿cómo se presentó aquí? ¿Por evolución, o por creación? Mach cabʌlic semana tsaʼ ñumi, maʼañix tsaʼ caji i cʼajtiben i bʌ mi añʌch tiʼ sujmlel. Miʼ cʼajtesan: «Tsaʼ caji cʌcʼ tic pusicʼal chaʼan jiñi Biblia mucʼʌch i yʌl i sujmlel. I tsaʼ caji j qʼuel chaʼan tijicña mi caj cajñel yicʼot mi caj c taj c ñʌchʼtʌlel miʼ mucʼʌch cʌcʼ ti ñuc i mandar».

7. ¿Chuqui jiñi yom bʌ mi lac chaʼlen wersa chaʼan maʼañic mi lac mel, i chucoch?

7 Mi añix lac jabilel o mi xcolelontola yom mi lac chaʼlen wersa chaʼan mach chaʼchajp jax lac pusicʼal. Jiñʌch tsaʼ bʌ i taja ti tʼan jiñi apóstol Juan cheʼ bʌ tsiʼ yʌlʌ chaʼan mach mejlic la cajñel tiʼ sujmlel mi woli (yʌquel) lac mel mach tac bʌ weñic (1 Jn. 1:6). Mi la com chaʼan wen miʼ qʼuelonla Jehová ili ora yicʼot ti talto bʌ qʼuin, yom mi lac pʌs lac melbal cheʼ bajcheʼ woliʼ qʼuelonla yubil pejtelel quixtañujob. Tiʼ sujm, mach mejlic lac mucul mel chuqui mach bʌ weñic come Jehová miʼ qʼuel pejtelel (He. 4:13).

8. ¿Chuqui mach yomic mi lac mel?

8 Cheʼ jaʼel, mach yom mi laj qʼuel jiñi mulil cheʼ bajcheʼ ili pañimil. Jiñi apóstol Juan tiʼ tsʼijbu: «Mi woli la cʌl maʼanic lac mul, woli lac lotin lac bʌ ti lac pusicʼal» (1 Jn. 1:8). Cheʼ tiʼ yorajlel Juan, jiñi tsaʼ bʌ i cʌyʌyob i ñop i sujm bʌ Dios miʼ yʌlob chaʼan juntiquil quixtañu mejlʌch i mel jiñi yujil bʌ chaʼan mulil i cheʼ jiñi, bej i yamigojʌch Dios miʼ yajñel. Cabʌlob cheʼʌch miʼ ñaʼtañob jaʼel ili ora. Miʼ yʌlob chaʼan miʼ ñopob Dios, pero maʼañic miʼ jacʼob jiñi ticʼojel muʼ bʌ i yʌcʼ Jehová chaʼan bʌ jiñi mulil, ñumento chaʼan jiñi piʼleya. An cabʌl melbalʌl (chaʼlibal) chaʼan bʌ tsʼiʼlel muʼ bʌ i yʌl Jehová chaʼan mulil, pero jiñi quixtañujob miʼ yʌlob chaʼan weñʌch cheʼ an majqui yom i mel.

xColelob wen ñaʼtanla chucoch an muʼ bʌ i yʌl Jehová chaʼan wen o chaʼan mach weñic. Cheʼ jiñi, mi caj laʼ mejlel laʼ tsictesan chucoch an laʼ yajca chaʼan maʼañic mi laʼ mel mach tac bʌ weñic. (Qʼuele jiñi párrafo 9). *

9. ¿Bajcheʼ miʼ coltañob jiñi xcolelob cheʼ bʌ miʼ jacʼbeñob i tʼan Jehová?

9 Jiñi xñoptʼañob xcolelobto bʌ miʼ mejlel i ñumen toybeñob i pensar jiñi i piʼʌlob ti eʼtel (troñel) o ti escuela chaʼan bajcheʼ yilal miʼ qʼuelob jiñi tsʼiʼlel. Jiñʌch tsaʼ bʌ ujti tiʼ tojlel juntiquil i testigo Jehová i cʼabaʼ Aleksandar. Miʼ cʼajtesan: «An xcʼalʌlob yaʼ ti escuela tsaʼ bʌ i chaʼleyob wersa i xicʼoñob chaʼan mic piʼleñob. Come maʼañic c novia tsiʼ yʌlʌyob chaʼan mic mulan wiñic». Mi xcolelet, tajol jiñʌch jiñi wocol woli bʌ a ñusan jaʼel. Mi jiñʌchi, cʼajtesan chaʼan cheʼ maʼ jacʼben i tʼan Jehová wen maʼ wubin a bʌ, cʼocʼ maʼ wajñel, maʼañic maʼ wubin i cʼuxel a pusicʼal yicʼot bej a wamigo miʼ yajñel. I cheʼ mach ti junyajlic jach maʼ chaʼlen wersa chaʼan maʼañic maʼ mel mach bʌ weñic, mach wocolix mi caj a wubin chaʼan maʼ mel chuqui wen. Mach ñajʌyic a chaʼan chaʼan jiñʌch Satanás woli bʌ i soc chaʼan bajcheʼ yom miʼ qʼuejlel jiñi piʼleya. Jin chaʼan, maʼ mʌlben (jotben) jiñi xiba cheʼ maʼ chaʼlen wersa chaʼan maʼañic maʼ toyben i pensar jiñi quixtañujob (1 Jn. 2:14).

10. ¿Bajcheʼ miʼ coltañonla 1 Juan 1:9 chaʼan sʌc miʼ yʌjñel laj conciencia cheʼ bʌ mi lac melben i yeʼtel Jehová?

10 La cujil chaʼan jiñʌch Jehová an tiʼ wenta i subeñonla chuqui tac mulilʌch. I cheʼ jaʼel, mi lac chaʼlen wersa chaʼan maʼañic mi lac mel. Pero cheʼ mi lac chaʼlen mulil, mi lac suben ti oración (pejcan 1 Juan 1:9). I mi tsʌts jiñi mulil tsaʼ bʌ lac mele, mi laj cʼajtiben i coltaya jiñi ancianojob come jiñobʌch tsaʼ bʌ i waʼchoco Jehová chaʼan miʼ cʌntañonla (Stg. 5:14-16). Pero mach yom mi lac bej ubin i cʼuxel lac pusicʼal tiʼ caj chaʼan tsaʼ bʌ lac mele wajali. ¿Chucoch? Come jiñi lac Tat tsiʼ yʌcʼʌ i cuxtʌlel i Yalobil chaʼan miʼ mejlel i ñusʌbeñonla lac mul. Jehová mucʼʌch i tsʼʌctesan i tʼan cheʼ bʌ miʼ subeñonla chaʼan mi caj i ñusʌbeñonla lac mul. Jin chaʼan, sʌc miʼ yajñel laj conciencia cheʼ bʌ mi lac chʼujutesan (1 Jn. 2:1, 2, 12; 3:19, 20).

11. ¿Chuqui miʼ mejlel lac mel chaʼan maʼañic miʼ ticʼlan lac ñopoñel muʼ bʌ i yʌlob jiñi muʼ bʌ i cʌy i ñopob jiñi i sujm bʌ Dios?

11 Mach yom mi lac jacʼbeñob i tʼan jaʼel jiñi muʼ bʌ i cʌy i ñopob jiñi i sujm bʌ Dios (apóstata). Cheʼ bʌ tsaʼ tejchi jiñi ñaxam bʌ congregación, jiñi Diablo an i cʼʌñʌ cabʌl quixtañujob chaʼan miʼ yʌqʼueñonla lac ñaʼtan mach tac bʌ weñic tiʼ tojlel jiñi xucʼul bʌ i wiñicob Dios. Jin chaʼan, yom mi lac ñaʼtan miʼ sujmʌch woli bʌ lac subentel o lot jach. * Jiñi laj contrajob miʼ mejlel i cʼʌñob jiñi Internet yicʼot yan tac bʌ chaʼan miʼ cʼuñʼesan lac ñopoñel ti Jehová yicʼot chaʼan mi laj cʌy laj cʼuxbin jiñi hermanojob. Mach lac jacʼ jiñi lot tac come chʼoyol ti Satanás (1 Jn. 4:1, 6; Ap. 12:9).

12. ¿Chucoch yom mi lac pʼʌtʼesan lac ñopoñel ti jiñi i sujmlel tac am bʌ laj cʌñʌ?

12 Mi mach la comic yajlel tiʼ yac Satanás, yom mi lac pʼʌtʼesan lac ñopoñel ti Jesús yicʼot bajcheʼ miʼ tsʼʌctesan i yeʼtel ti jiñi ñaʼtʌbil bʌ i chaʼan Dios. Cheʼ jaʼel, yom mi lac jacʼbeñob i tʼan jiñi xucʼul bʌ xʼeʼtel am bʌ cabʌl i ñaʼtʌbal woli bʌ i cʼʌjñelob ti Jehová ili ora chaʼan miʼ qʼuelbeñob jiñi i yorganización (Mt. 24:45-47). Cheʼ mi lac chʌcʌ pejcan jiñi i Tʼan Dios, jiñi lac ñopoñel pʼʌtʌl mi caj i yajñel lajal bajcheʼ juntejc teʼ am bʌ tam bʌ i wiʼ. Pablo jiñʌch tsaʼ bʌ i taja ti tʼan cheʼ bʌ tiʼ tsʼijbube jiñi añoʼ bʌ ti Colosas: «Cheʼ bajcheʼ tsaʼ laʼ ñopo lac Yum Jesucristo, cheʼ jaʼel chʌn ajñenla ti Cristo. Yom an laʼ wiʼ ti Cristo, come waʼchocobiletla i chaʼan. Yom chʌn xucʼuletla ti jini tsaʼ bʌ laʼ ñopo» (Col. 2:6, 7). Mi pʼʌtʌlʌch jiñi lac ñopoñel maʼañic mi caj i cʼuñʼesañonla jiñi muʼ bʌ i mel Satanás o jiñi muʼ bʌ i coltañob (2 Jn. 8, 9).

13. ¿Chuqui la cujil jiñi xñoptʼañonbʌla, i chucoch?

13 La cujil chaʼan ili pañimil (mulawil) mi caj i tsʼaʼleñonla (1 Jn. 3:13). Juan miʼ cʼajtesʌbeñonla chaʼan «pejtelel i chaʼañoʼ bʌ pañimil añob tiʼ cʼʌb jini xjontolil» (1 Jn. 5:19). Mach jalix yom chaʼan ili pañimil miʼ jilel, jin chaʼan wen michʼ jiñi Satanás (Ap. 12:12). Mach cojach miʼ cʼʌn jiñi tsʼiʼlel yicʼot jiñi lot tac muʼ bʌ i yʌlob jiñi muʼ bʌ i cʌy i ñopob i sujm bʌ Dios, cabʌl chuqui miʼ cʼʌn jaʼel chaʼan miʼ wen ticʼlañonla. Satanás yujil chaʼan mach jalix yom chaʼan miʼ jisʌntel, jin chaʼan miʼ wen chaʼlen wersa chaʼan miʼ mʌctan lac subtʼan o miʼ jisan lac ñopoñel. Mach toj sajtelic lac pusicʼal cheʼ ti yan tac bʌ país miʼ mʌctʌntel lac subtʼan. Pero jiñi hermanojob añoʼ bʌ yaʼi woliʼ bej cuchob. Miʼ pʌsob chaʼan chʌn xucʼul miʼ mejlel la cajñel ti Dios anquese jiñi Diablo cabʌl chuqui miʼ cʼʌn.

¿BAJCHEʼ MIʼ MEJLEL LAJ COLTAN LAC BɅ CHAʼAN MI LAC CHɅN AJÑEL TIʼ SUJMLEL?

14. ¿Bajcheʼ miʼ mejlel laj coltan jiñi la quermañujob chaʼan miʼ chʌn ajñelob tiʼ sujmlel?

14 Cheʼ bʌ mi lac pʌs lac pʼuntaya mi laj coltan jiñi la quermañujob chaʼan miʼ chʌn ajñelob tiʼ sujmlel (1 Jn. 3:10, 11, 16-18). Yom mi laj cʼuxbin lac bʌ cheʼ wen añonla yicʼot cheʼ an lac wocol tac. Jumpʼejl ejemplo, ¿laj cʌñʌ ba juntiquil hermano am bʌ majqui tsaʼ chʌmi tiʼ familia yicʼot yom miʼ ñuqʼuesʌbentel i pusicʼal o miʼ coltʌntel? ¿Am ba la cubi chaʼan tiʼ caj icʼ jaʼal o yan tac bʌ jiñi hermanojob yomob coltʌntel chaʼan miʼ chaʼ melob (pʌtob) jiñi i Yotlel tempa bʌ o i yototob? Mi caj lac pʌsbeñob ti lac melbal jiñi la quermañujob i mach cojach ti lac tʼan jiñi i sujm bʌ cʼuxbiya yicʼot jiñi pʼuntaya.

15. Cheʼ bajcheʼ miʼ yʌl 1 Juan 4:7, 8, ¿chuqui yom mi lac mel?

15 Mi lac lajin jiñi lac Tat am bʌ ti panchan cheʼ mi laj cʼuxbin lac bʌ (pejcan 1 Juan 4:7, 8). Junchajp bajcheʼ mi lac pʌs cʼuxbiya jiñʌch cheʼ bʌ mi lac ñusʌben i mul yambʌlob. Jumpʼejl ejemplo, mi an majqui miʼ lowonla, jiñi cʼuxbiya mi caj i yʌcʼ chaʼan mi lac ñusʌben i mul yicʼot mi lac ñajʌtesan tsaʼ bʌ i melbeyonla (Col. 3:13, TNM). Laʼ laj qʼuel chuqui tsaʼ bʌ ujti tiʼ tojlel jiñi hermano Aldo. Maʼañic tsiʼ mulaj cheʼ bʌ tsiʼ ñʌchʼta chaʼan juntiquil hermano muʼ bʌ i wen qʼuel ti ñuc tsiʼ yʌlʌ mach bʌ weñic tiʼ tojlel jiñi quixtañujob yaʼ baqui chʼoyol. Aldo miʼ yʌl: «Mach junyajl jach tsaʼ j cʼajtibe Jehová chaʼan miʼ coltañon chaʼan maʼañic mic michʼ qʼuel jiñi hermano». Pero an yambʌ chuqui tsiʼ mele: Tiʼ sube chaʼan miʼ tem loqʼuelob ti subtʼan. Cheʼ jiñi, tiʼ sube bajcheʼ yubil miʼ yubin i bʌ. Miʼ yʌl: «Cheʼ bʌ tsiʼ chʼʌmbe i sujm bajcheʼ yubil tsaʼ j cubi c bʌ chaʼan chuqui tsiʼ yʌlʌ, tsiʼ cʼajtibeyon chaʼan mic ñusʌben i mul. Cheʼ bajcheʼ tsiʼ chaʼle tʼan tsiʼ yʌqʼueyon j qʼuel chaʼan tsaʼʌch loqʼui tiʼ pusicʼal. Tsaʼ c chaʼ utsʼesa lon c bʌ yicʼot tsaʼ c ñajʌtesa lojon jiñi wocol».

16, 17. ¿Chuqui la com lac mel?

16 Jiñi apóstol Juan tsiʼ wen cʼuxbi jiñi hermanojob yicʼot yom chaʼan wen añob yicʼot Dios. Tsiquilʌch tsiʼ pʌsʌ ti jiñi ticʼojel tac tsaʼ bʌ i tsʼijbu ti jiñi uxpʼejl carta tiʼ coltaya Dios. Miʼ wen ñuqʼuesan lac pusicʼal chaʼan añob i cʼuxbiya cheʼ bajcheʼ Juan jiñi wiñicob xʼixicob muʼ bʌ caj i majlelob ti panchan chaʼan miʼ chaʼleñob yumʌntel yicʼot Cristo (1 Jn. 2:27).

17 Laʼ lac jacʼ jiñi ticʼojel tac tsaʼ bʌ laj qʼuele. Laʼ lac yajcan ajñel tiʼ sujmlel yicʼot laʼ lac jacʼben i tʼan Jehová tiʼ pejtelel chuqui mi lac mel. Laʼ lac pejcʌben i Tʼan yicʼot laʼ lac ñop chaʼan i sujmʌch chuqui miʼ yʌl. Laʼ lac pʼʌtʼesan lac ñopoñel ti Jesús. Mach lac jacʼben i ñaʼtʌbal jiñi wiñicob yicʼot chuqui miʼ yʌlob jiñi tsaʼix bʌ i cʌyʌyob i ñop i sujm bʌ Dios. Laʼ lac chaʼlen wersa chaʼan mach chaʼchajp jax lac pusicʼal yicʼot chaʼan maʼañic mi lac yajlel ti mulil. Laʼ lac jacʼben jiñi wem bʌ i mandar tac Jehová. Yicʼot laʼ laj coltan jiñi la quermañujob chaʼan chʌn pʼʌtʌl miʼ yajñelob cheʼ bʌ mi lac ñusʌben i mul jiñi muʼ bʌ i lowonla yicʼot cheʼ mi laj coltan jiñi i cʼʌjñibal bʌ i chaʼañob. Cheʼ jiñi, mach yʌlʌyic chuqui ti wocol mi caj lac ñusan, mi caj lac chʌn ajñel tiʼ sujmlel.

CʼAY 49 Mi caj c tijicñesʌben i pusicʼal Jehová

^ parr. 5 Ili pañimil an tiʼ cʼʌb Satanás, baqui tilem pejtelel lot. Jin chaʼan, wocol mi la cubin chaʼan mi la cajñel tiʼ sujmlel. I cheʼʌch tsiʼ yubiyob jaʼel jiñi xñoptʼañob ti wajali. Jehová tsiʼ cʼʌñʌ jiñi apóstol Juan chaʼan miʼ tsʼijbun uxpʼejl carta chaʼan miʼ coltañob jiñi xñoptʼañob ti wajali yicʼot muʼ bʌ i mejlel i coltañonla jaʼel. Ili uxpʼejl carta mi caj i coltañonla laj qʼuel jiñi wocol tac muʼ bʌ i cʼotel lac ñusan yicʼot lac ñaʼtan bajcheʼ mi lac mʌlben.

^ parr. 6 An cʼabaʼʌl tac tsaʼ bʌ qʼuextʌyi.

^ parr. 11 Qʼuele jiñi estudio: «¿Luʼ ñaʼtʌbilix ba lac chaʼan?», tsaʼ bʌ loqʼui ti jiñi Lac Tsictesʌbentel i chaʼan agosto, 2018.

^ parr. 59 MUʼ BɅ I PɅS JIÑI FOTO: Yaʼ ti escuela, juntiquil hermana xcolelto bʌ miʼ ñʌchʼtan yicʼot miʼ qʼuel chaʼan maʼañic i wocolel cheʼ lajal xʼixic o lajal wiñic miʼ piʼleñob i bʌ (an cultura tac, baqui i colorlel jiñi tʼoxjaʼ miʼ cʼʌñob chaʼan jiñi muʼ bʌ i wʌlʌc piʼleñob i bʌ). Cheʼ jiñi, miʼ yʌqʼuen i yorajlel chaʼan miʼ sʌclan jiñi temaj yicʼot chaʼan miʼ pʼʌtʼesan chuqui ñopol tac bʌ i chaʼan. Ili miʼ coltan chaʼan miʼ ñusan jumpʼejl tsʌts bʌ wocol chaʼan jiñi muʼ bʌ i wʌlʌc piʼleñob i bʌ.