Nkhani Yakupfunza 30
Pitirizani Kufamba m’Cadidi
‘Palibe comwe cimbandikondwesa kwene-kwene kuposa kubva kuti wana wangu akupitiriza kufamba m’cadidi.’—3 JUWAU 4.
NYIMBO 54 ‘Njira Njiyi’
BZOMWE TIN’PFUNZA *
1. Mwakubverana na 3 Juwau 3, 4, kodi n’ciyani comwe cimbaticitisa kukhala wakukondwa?
MPOSTOLO JUWAU adathandiza wanthu azinji kupfunza cadidi. Ndipo iye akhawona wanthuwo ninga wana wace. Napo kuti iwo akhagumana na mabvuto mazinji, koma alibe kusiya kutumikira Yahova. Bzimwebzi bzidakondwesa kwene-kwene mpostolo Juwau. Ifepanombo ntsiku zino timbakomedwa kwene-kwene tikambawona wana wathu caiwo ayai wale omwe tidawapfunzisa cadidi, akubzipereka kwa Yahova acipitiriza kumutumikira mwakukhulupirika.—Werengani 3 Juwau 3, 4. *
2. Kodi matsamba yomwe Juwau adanemba yakhana cakulinga ciponi?
2 Mu gole la 98, Juwau pinango pentse akhakhala ku Efezo ayai pafupi na kumweko. Pinango iye adayenda kukakhala ku Efezoko pambuyo pa kutsudzulidwa m’kawoko pa ntsuwa ya Patimo. Ndipo pa nthawe imweyire mzimu wakucena wa Yahova, udacitisa Juwau kunemba matsamba matatu yomwe yambacita mbali ya Bibliya. Cakulinga ca matsambayo cikhali kuthandiza Akristau wakukhulupirikawo, kupitiriza kukhulupira Jezu na kufamba m’cadidi.
3. Kodi mu nkhani ino tin’gumana mitawiro ya mibvunzo iponi?
3 Juwau akhali mpostolo wakumalizira kukhala na moyo, ndipo iye akhacita thupo kwene-kwene na apfunzisi wakunama omwe akhayamba kuwoneka m’gwere lacikristau. * (1 Juwau 2:18, 19, 26) Apfunzisi wa kunamawo akhalewa kuti ambamudziwa Mulungu koma akhabvera lini malamulo yace. Tsono mbatiwoneni bzomwe Yahova adafulizira mpostolo Juwau kuti anembe, ndipo pomwe tikuwona tinigumana mitawiro ya mibvunzo mitatu iyi: Kodi kufamba m’cadidi kumbathandauza ciyani? Kodi ni bzineso bziponi bzomwe bzingatitazise kufamba m’cadidi? Na kodi tingathandizane tani kuti tipitirize kufamba m’cadidi?
KODI KUFAMBA M’CADIDI KUMBATHANDAUZA CIYANI?
4. Mwakubverana na 1 Juwau 2:3-6 na 2 Juwau 4, 6, kodi n’ciyani comwe tin’funika kucita kuti tifambe m’cadidi?
4 Kuti tifambe m’cadidi tin’funika kudziwa cadidi comwe cimbagumanika mu Fala la Mulungu lomwe ni Bibliya. Kuthimizira bzimwebzi tin’funika kubvera malamulo ya Yahova. (Werengani 1 Juwau 2:3-6; * 2 Juwau 4, 6. *) Jezu ni ciratizo cabwino pa nkhani ya kubvera Yahova. Ndipopa njira yabwino ya kubvera Yahova, ndiyo kutewera mathanya ya Jezu na pafupi kwene-kwene.—Juwau 8:29; 1 Pedru 2:21.
5. Kodi tin’funika kutsimikiza ciyani?
5 Kuti tipitirize kufamba m’cadidi, ifepano tin’funika kutsimikiza kuti Yahova ni Mulungu wa cadidi nakuti bzentse bzomwe iye ambalewa mpsacadidi. Ndipo tin’funikambo kukhulupira kuti Jezu ni Mesiya. Wanthu azinji ambapenukira kuti Jezu ni omwe Yahova adamusankhula kuti akhale mambo wa Umambo bwa Mulungu. Juwau adacenjeza kuti pakhana ‘wanthu azinji wakupumpsa anzawo’ omwe angadadzapumpsa wale omwe alibe kukonzeka kukhotcerera cadidi cakulewa bza Yahova na Jezu. (2 Juwau 7-11) Juwau adanemba kuti: ‘Kodi nyakunama mbani, kupambula ule omwe ambalamba kuti Jezu ni Kristu?’ (1 Juwau 2:22) Kuti tileke kupumpsidwa tin’funika kupfunza Fala la Mulungu nthawe zentse. Tikacita bzimwebzi tin’dzakwanisa kumudziwa bwino Yahova na Jezu. (Juwau 17:3) Ndipo tin’dzakhala na citsimikizo cakuti timbadziwa cadidi.
KODI NI BZINESO BZIPONI BZOMWE BZINGATITAZISE KUFAMBA M’CADIDI?
6. Kodi maswaka yambagumana na bzineso bziponi?
6 Akristau wentse an’funika kukhala wakucenjera kuti aleke kupumpsidwa na nzeru za wanthu. (1 Juwau 2:26) Maka-maka maswaka yan’funika kukhala tceru kuti yaleke kupumpsidwa. Mpfumakazi inango ya ku França ya magole 25 yakucemeredwa Alexia, * idalewa kuti: “Inepano pomwe ndikhali mwana, ndikhazunguzika na bzomwe ndikhapfunza ku xikola pa nkhani yakuti bzinthu bzidacita kusanduka, pabodzi na nzeru za wanthu. Nthawe zinango ndikhakomedwa na makumbukidwe yamweya. Koma ndikhakumbuka kuti bzingadakhala lini bwino kubvuma bzentse bzomwe ndikhapfunza ku xikola ndicileka kupasa mpata Yahova kuti alewe-lewembo.” Alexia, adapfunza bukhu lakuti A Vida —Qual a Sua Origem? A Evolução ou a Criação? Kwa midzinga ming’ono-ng’ono mpfumakaziyo idatawiridwa mibvunzo yace yentse. Tenepo Alexia, adati: “Inepano ndidabvesesa kuti Bibliya limbalewa cadidi. Ndipo ndidazindikira kuti kukhala na moyo mwakubverana na bzomwe Bibliya limbapfunzisa kumbabweresa cikondweso na mtendere.”
7. Kodi n’ciyani comwe tin’funika kucenjera naco, ndipo n’thangwe ranyi?
7 Mkristau ali-wentse, napo tswaka ayai mkulu an’funika kucita ciri-centse kuti aleke kukhala na moyo wakugawanika. Juwau adalewa kuti tin’funika lini kufamba m’cadidi ndipo pa nthawe ibodzi-bodziyo ticikhala na moyo wapezi-pezi. (1 Juwau 1:6) Penu tin’funa kuti Yahova atibvume lero na kutsogolo, tin’funika kudziwa kuti iye ambawona bzentse bzomwe timbacita. Kulewa cadidi palibe pikado zakubisika, thangwe kwa iye ‘bzinthu bzentse bziri padeca.’—Wahebereu 4:13.
8. Tin’funika kulamba nzeru ya dziko pa nkhani iponi?
8 Tin’funika kulamba nzeru ya dziko pa nkhani yakulewa bza pikado. Mpostolo Juwau adanemba kuti: ‘Ifepano tikalewa kuti “Tiribe pikado,” tikubzinamiza tekha.’ (1 Juwau 1:8) Mu nthawe ya Juwau, anyakupanduka akhalewa kuti munthu angacite pikado utowa koma acipitiriza kukhala xamwali wa Mulungu. Ntsiku zino wanthu ana nzeru zibodzi-bodzizi. Wanthu azinji ambalewa kuti ambakhulupira Mulungu, koma iwo ambabverana lini na bzomwe iye ambalewa pa nkhani ya pikado, maka-maka pa nkhani ya kugonana. Bzomwe Yahova ambalewa kuti ni pikado, iwo ambalewa kuti ni pikado lini, koma n’cakusankhula ca munthu ali-wentse payekha.
Maswaka, kulisani cikhulupiro canu mwa kumbawerenga Bibliya ndipo mbatewezani mitemo ya Yahova yakulewa bzomwe mpsabwino na bzakuipa. Tenepo mukacita bzimwebzi imwepo mun’dzakwanisa kukhotcerera cikhulupiro canu (Onani ndime 9) *
9. Kodi ni phindu liponi lomwe maswaka yambagumana yakasankhula kucita bzabwino?
9 Maswaka yacikristau kawiri-kawiri yangangingimizidwe kuwona pikado, mwa njira ibodzi-bodzi ninga momwe anzawo wa ku xikola ayai wa ku basa ambawonera. Ndibzo bzomwe bzidacitika na Aleksanda. Iye adati: “Atsikana winango akhandingingimiza kuti ndigonane nawo. Iwo akhalewa kuti inepano nimbagonana na amuna anzangu thangwe ndiribe makhadzi.” Kodi bzidakucitikiranimbo kale bzinthu ningati bzimwebzi? Penu bzidakucitikirani, kumbukirani kuti mukacita bzomwe mumbadziwa kuti mpsabwino mun’dzagumana phindu. Kucita bzomwe Bibliya limbalewa kumbakhotcerera cikumbu-mtima canu, thanzi lanu, makumbukidwe yanu na kulimbisa uxamwali bwanu na Yahova. Kukhala wakulimba pa mayezo yomwe mungagumane nayo, kungakuthandizeni kudzakhala wakulimba pa mayezo yomwe mungadzagumane nayo kutsogolo. Lekani kuyebwa kuti nzeru zakuipa pa nkhani ya kugonana zidayambisidwa na Sathani. Tenepo mukambalamba kupumpsidwa, mumbakhala ‘mukukunda nyakuipayo.’—1 Juwau 2:14.
10. Kodi cinembo ca 1 Juwau 1:9 cimbatithandiza tani kutumikira Yahova na cikumbu-mtima cakucena?
10 Ifepano timbazindikira kuti Yahova ndiye omwe adathemera kutiuza bzomwe mpsabwino na bzomwe mpsakuipa. Ndipo timbacita nyongo yakutcenkha kucita pikado. Tsono tikacita pikado, ifepano timbamufotokozera Yahova mu mpembo. (Werengani 1 Juwau 1:9. *) Ndipo tikacita pikado ikulu, timbakumbira thandizo kwa akulu wa m’gwere. Iwo adaikhidwa na Yahova kuti ambatithandize. (Tiyago 5:14-16) Tsono, tin’funika kusamala kuti tileke kumbandobzipasa mulandu pa pikado zomwe tidacita kale-kale, thangwe Baba wathu wa lufoyi adapereka mwana wace ninga ntsembe kuti atilekerere pikado zathu. Ndipo Yahova akalekerera munthu omwe wakungula, iye cipo acikumbukira pomwe pikado yaceyo. Bzimwebzi bzimbatithandiza kutumikira Yahova na cikumbu-mtima cakucena.—1 Juwau 2:1, 2, 12; 3:19, 20.
11. Kodi tingakhotcerere tani makumbukidwe yathu kubzipfunziso bzomwe bzingatepese cikhulupiro cathu?
11 Tin’funika kulamba bzipfunziso bza apanduki. Kuyambira pomwe lidayamba gwere lacikristau, Sathani akhala akupumpsa atumiki wakukhulupirika wa Mulungu. Na tenepo, tin’funika kuzindikira kuti cinthu cacadidi n’ciponi ndipo kunama nkuponi. * Anyamadulanthaka wathu angaphatise basa interneti ayai mbuto zakucezera za pa interneti kuti ayeze kutepesa cikhulupiro comwe tinaco kwa Yahova na lufoyi lomwe tinalo kuna abale wathu. Lekani kubvuma bzimwebzi thangwe tikudziwa kuti bzikucokera kwa Sathani!—1 Juwau 4:1, 6; Cibvumbulutso 12:9.
12. Thangwe ranyi tin’funika kukulisa cikhulupiro cathu?
12 Kuti tikwanise kupirira mapumpso ya Sathani, tin’funika kukulisa lufoyi lomwe tinalo kwa Jezu, ndipo tin’funikambo kukhulupira momwe Yahova akuphatisira basa Jezu kuti akwanirise cakulinga cace. Tin’funika pomwe kukhulupira wale omwe Yahova akuwaphatisa basa kuti atsogolere gulu lace. (Mateu 24:45-47) Ndipo tingakulise cikhulupiro cathu mwa kumbapfunza Fala la Mulungu nthawe zentse. Tenepo cikhulupiro cathuco cin’dzakhala ninga muti wakuthiriziridwa bwino ayai omwe una mizi yakuzika. Mpostolo Paulo adalewambo mafala yakundendemerana na yamweya kwa abale wa gwere la ku Koloso, iye adati: ‘Tenepo, pakuti mwamubvuma Mbuya, Kristu Jezu, pitirizani kufamba mwakuphatana naye. Khalani wakuzikika na wakulimba mwa iye, pabodzi na kukhala wakukhazikika m’cikhulupiro ninga momwe mudapfunzisidwira, mucisefukira pakutenda na cikhulupiro.’ (Wakoloso 2:6, 7) Mkristau akacita ciri-centse kuti akhale na cikhulupiro cakulimba, Sathani na wanthu wace angakwanise lini kumuphingiza kuti aleke kupitiriza kufamba m’cadidi.—2 Juwau 8, 9.
13. Kodi n’ciyani comwe tikudikhirira, ndipo n’thangwe ranyi?
13 Tikudikhirira kuwengedwa na dziko. (1 Juwau 3:13) Mpostolo Juwau ambatikumbusa kuti ‘dziko lentse liri m’manja mwa nyakuipayo.’ (1 Juwau 5:19) Pakuti tikufendera kuphampha kwa dzikoli, ukali bwa Sathani bun’thimizirika kwene-kwene. (Cibvumbulutso 12:12) Iye ambaphatisa lini basa kokha njira zakusaya kuwonekera padeca, ninga mwa ciratizo, kugonana kwakusaya kubvumizika ayai magunkha ya omwe ambakhulupira lini Mulungu kuti atilekese kutumikira Mulungu. Iye ambaphatisambo basa njira yakuwonekera padeca yomwe ni cizunzo. Sathani ambadziwa kuti ana kanthawe kang’ono-ng’ono kuti ayeze kuimisa basa lathu lakupalizira na kutepesa cikhulupiro cathu. Ndipopa timbadabwa lini tikambawona basa lathu likuimisidwa ayai likuletsedwa m’madziko yakusiyana-siyana. Napo bziri tenepo, abale na mpfumakazi zathu m’madziko yamweya akupitiriza kupirira. Bzomwe abalewo akucita bzikulatiza kuti bziribe basa kuti ni mabvuto yaponi yomwe Sathani angatibweresere, ifepano tin’pitiriza kukunda.
KODI TINGATHANDIZANE TANI KUTI TIPITIRIZE KUFAMBA M’CADIDI?
14. Fotokozani momwe tingathandizire abale wathu kuti apitirize kufamba m’cadidi.
14 Kuti tithandize abale wathu kuti apitirize kufamba m’cadidi, ifepano tin’funika kumbawabvera ntsisi. (1 Juwau 3:10, 11, 16-18) Ndipo tin’funikambo kumbalatizana lufoyi sikuti pa nthawe yomwe bzinthu bziri bwino, koma na pa nthawembo ya mabvuto. Mwa ciratizo, kodi imwepo mukudziwa m’bale omwe afedwa ndipo akufunikira kutsangalazidwa ayai akufunikira kuthandizidwa mwa njira inango? Kodi mukuwadziwa abale omwe agwedwa na malengwa ya pantsi omwe akufunikira kumangiridwa nyumba za Umambo ayai nyumba zawo caizo? Ifepano timbalatiza kuti timbafuna abale na mpfumakazi zathu ndipo timbawabvera ntsisi sikuti na mafala yokha, koma na bzomwe timbacita.
15. Mwakubverana na 1 Juwau 4:7, 8 kodi n’ciyani comwe tin’funika kucita?
15 Tikambalatizana lufoyi, timbakhala tikutewezera Baba wathu wakudzulu, Yahova. (Werengani 1 Juwau 4:7, 8. *) Njira ibodzi yakufunika kwene-kwene yakulatizira lufoyi, ndiyo kumbalekererana. Mwa ciratizo, munthu angatiphonyere acitikumbira kuti timulekerere. Tingalatize kuti timbafuna munthuyo mwa kumulekerera na kuyebwa bzomwe iye atiphonyera. (Wakoloso 3:13) M’bale wakucemeredwa Aldo alibe kukomedwa pomwe adabva m’bale winango akulewa kuipa wanthu wa mtundu wace. Aldo adati: “Inepano ndidapemba kazinji kentse kwa Yahova kuti andithandize kuti ndileke kukumbukira kuipa m’baleyo.” Tsono Aldo alibe kuimira pamwepo. Iye adakumbira m’baleyo kuti ayende naye pabodzi mu upalizi. Pomwe adamala kupalizira, Aldo adafotokozera m’baleyo kuti alibe kukomedwa na bzomwe iye adacita. Aldo adalewa kuti: “Pomwe m’bale ule adadziwa momwe inepano ndikhabvera thangwe ra bzomwe iye adacita, adandikumbira kuti ndimulekerere. Na momwe iye akhalewalewera, inepano ndidazindikira kuti akhadakungula. Tenepo, ifepano tidakhazikisa mtendere ndipo tidayebwa bzentse bzomwe bzidacitika.”
16-17. Kodi tin’funika kutsimikiza kucita ciyani?
16 Mpostolo Juwau akhambafuna kwene-kwene akristau anzace ndipo akhambacita thupo na moyo wawo wa uzimu. Umboni bwa bzimwebzi budawonekera pa malango yomwe iye adapasa abalewo m’matsamba matatu yomwe iye adawanembera mwa kucita kufuluziridwa. Mpsabwino kudziwa kuti amuna na akazi omwe adadzozedwa kuti akatonge pabodzi na Kristu kudzulu ana lufoyi ninga momwe Juwau adalatizira.—1 Juwau 2:27.
17 Tin’funika kuyaphatisisa malango yomwe tayapfunza mu nkhani ino. Mbatitsimikizeni kufamba m’cadidi ndipo tipitirize kumbabvera Yahova pa bzentse bzomwe timbacita. Pfunzani Bibliya na kumbakhulupira bzomwe iro limbalewa. Kulisani cikhulupiro comwe munaco kuna Jezu. Lekani kubvuma nzeru za wanthu na bzipfunziso bza apanduki. Lekani kukumbukira kutumikira Yahova ndipo pa nthawe ibodzi-bodziyo mucimbacita bzinthu bzakuipa. Mbabverani Yahova pa moyo wanu. Ndipo thandizani abale wanu kuti apitirize kufamba m’cadidi mwa kumbalekerera omwe angakuphonyereni na kumbathandiza omwe akufunika kuthandizidwa. Tikacita bzimwebzi, napo tigumane na mabvuto tin’dzapitiriza kufamba m’cadidi.
NYIMBO 49 Tikondwese Mtima wa Yahova
^ ndi. 5 Ifepano tikukhala m’dziko lomwe likutongedwa na Sathani, omwe ni Baba wa magunkha. Ndipopa kufamba m’cadidi kumbafunikira nyongo ikulu. Akristau wakuyambirira adafunikirambo kucita nyongo. Tsono kuti awathandize, Yahova adacitisa mpostolo Juwau kunemba matsamba matatu. Matsamba yamweya yambalatiza mabvuto yomwe yangacitise munthu kusiya cadidi na bzomwe iye angacite kuti ayakunde.
^ ndi. 1 3 Juwau 3 Ndidakomedwa kwene-kwene pomwe abale adabwera, acicitira umboni bwa cadidi comwe ukadaciphatisisa na momwe ukufambira m’cadidimo. 4 Palibe comwe cimbandikondwesa kwene-kwene kuposa kubva kuti wana wangu akupitiriza kufamba m’cadidi.
^ ndi. 3 Onani kwadru ya msolo wakuti: “Thangwe Lomwe Lidacitisa Juwau Kuti Anembe Matsamba Yace.”
^ ndi. 4 1 Juwau 2:3 Mwa njira imweyi tingalewe kuti timbamudziwa, tikapitiriza kumbabvera malamulo yace. 4 Munthu omwe alewe kuti: ‘Ine nimbamudziwa’, koma acisaya kubvera Bzakutonga bzace, munthu umweyo ngwakunama, ndipo mwa iye mulibe cadidi. 5 Tsono penu munthu anibvera fala lace, ndiye kuti ambafunadi Mulungu. Mwa njira imweyi, ifepano timbadziwa kuti ndife wakuphatana naye. 6 Ule omwe anilewa kuti ngwakuphatana naye, ana udindo bwakupitiriza kufamba ninga momwe iye adafambira.
^ ndi. 4 2 Juwau 4 Ndikukomedwa kwene-kwene thangwe ndagumana kuti winango mwa wana wanu akufamba m’cadidi, mwakubverana na lamulo lomwe tidatambira kwa Baba wathu. 6 Lufoyi limbathandauza ibzi: tipitirize kufamba mwakubverana na malamulo yace. Ndipo lamulo lomwe mudalibva kuyambira paciyambi ndakuti mun’funika kupitiriza kumbafamba mu lufoyi.
^ ndi. 6 Madzina yanango yacinjidwa.
^ ndi. 10 1 Juwau 1:9 Tikakungula pikado zathu, iye ngwakukhulupirika na wakulungama pa kutikhululukira pikado zathu na kuticenesa pa kusaya kulungama kwentse.
^ ndi. 11 Onani Nsanza ya Mulindiri ya Agosto 2018 ya msolo wa kuti: “Kodi Muna Umboni Bwakukwanira?”
^ ndi. 15 1 Juwau 4:7 Wakufunidwamwe, mbatipitirizeni kufunana, thangwe rakuti lufoyi limbacokera kwa Mulungu, ndipo ali-wentse omwe ana lufoyi, ni wana wa Mulungu ndipo ambamudziwa Mulungu. 8 Ule omwe alibe lufoyi ambamudziwa lini Mulungu thangwe Mulungu ni lufoyi.
^ ndi. 64 BZOMWE BZIKUCITIKA PA CITHUNZI-THUNZI: Mpfumakazi inango ikubva na kuwona bzinthu bzomwe bzimbacitisa kugonana kwakusaya kubvumizika kuwoneke ningati cinthu cabwino. Patsogolo pace, mpfumakaziyo ikufufudza kuti ikulise cikhulupiro cace pa mitemo ya Yahova yakulewa bzomwe mpsabwino na bzomwe mpsakuipa. Kufufudzako kukuthandiza mpfumakaziyo kusankhula kucita bzinthu mwanzeru.
